Elçilerin İşleri 12:1-5

12
Petrus'un Hapisten Kaçışı
1O sırada kral Hirodes, kiliseden bazı kişilere eziyet etmeye başladı. 2Yuhanna'nın kardeşi Yakup'u kılıçla öldürttü. 3Yahudiler'in bundan memnun kaldığını görünce ardından Petrus'u da yakalattı. Bunu, Mayasız Ekmek Bayramı sırasında yaptı. 4 Petrus'u tutuklatıp hapse attırdı ve dörder kişilik dört takım askerin gözetimine teslim etti. Fısıh Bayramı'ndan sonra onu halkın önünde yargılamak niyetindeydi. 5Bu nedenle Petrus hapiste tutuldu. Ama inanlılar topluluğu onun için Tanrı'ya hararetle dua ediyordu.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

12:1 O sırada Bazı yorumculara göre, 12. bölümde aktarılan olaylar tam bir kronolojik sıra izlemez. Barnaba ve Saul’un Yeruşalim’e varmalarından sonra (Elç.11:30) Hirodes baskı yapmaya başlamış, bu sırada Petrus hapse atılmış ve daha sonra hapisten kurtulmuştur. Hirodes’in ölüm tarihi İS 44 olduğuna göre, bu olaylar İS 43 yılında meydana gelmiş olabilir. Buna göre Elç.11:28’de söz edilen kıtlık, Hirodes’in ölümünün (Elç.12:23) ardından, İS 46’ da yaşanmıştır.Ayrıca Gal.2:1-10’da geçen Yeruşalim ziyareti (Gal.11:30 ve Gal.12:25) kıtlıkla aynı zamanda gerçekleşmiştir. Bazı yorumculara göre ise, Gal.11:30’ da söz edilen para yardımı Hirodes’in İS 44’ teki ölümünden önce, Barnaba ile Saul’un dönüşü ise Hirodes’in ölümünden (Gal.12:25) sonra gerçekleşmiştir. Bu görüşe göre Gal.2:1-10’daki ziyaret, Gal.15:1-29 ayetlerinde belirtilen Yeruşalim’deki ihtiyarlar kurulu ziyareti ile ilgilidir. Kral Hirodes Bkz. Tablo: Hirodes Hanedanlığı, s. 1381. Buradaki Kral Hirodes, Büyük Hirodes’in torunu ve Aristobulus’un oğlu I. Agrippa’dır. Aynı zamanda, Yahya’nın başını kestirten (Mat.14:3-12) ve İsa Mesih’i sorguya çeken (Luk.23:8-12) Hirodes Antipas’ın yeğenidir. Antipas sürgüne gönderildiğinde, Agrippa onun topraklarını yönetimi altına alır. Ölümünden üç yıl önce İS 41’ de, Yahudiye ve Samiriye toprakları da Agrippa’nın yönetimine girer.
12:2 Yakup’u Zebedi’nin oğlu Elçi Yuhanna’nın kardeşi (Mat.4:21). Kılıçla öldürttü Yahya gibi başı kesilmiştir. Bu olay İsa Mesih’in dirilişinden yaklaşık on yıl sonra gerçekleşir.
12:3 Mayasız Ekmek Bayramı Bkz. Mar.14:1 ve Luk.22:1’e ait notlar.
12:4 Hapse Muhtemelen tapınağın kuzeybatı köşesinde bulunan, sonraları Pavlus’un da hapsedileceği (bkz. Elç.21:34),Antonya Kulesi’ne. dört takım Dört gece nöbetinin her biri için bir bölük. Fısıh Bayramı Tüm bayram haftası kastediliyor (bkz. Luk.22:1’e ait not).

Videolar

Elçilerin İşleri Girişi

Genel Bakış: Eski çağlarda yazılmış olan birçok yapıtın yazarı gibi, bu kitabın yazarı da kendini doğrudan bize tanıtmıyor. Bununla birlikte, ikinci yüzyılda yaşamış ve bir kısmı İsa'nın elçilerini bizzat tanımış inanlı yazarların hepsi, bu kitabı Luka'nın yazdığında birleşiyorlar. Kitabın yakından incelenmesi halinde «sevgili hekim» Luka'nın (Kol.4:14) elinden çıktığına dair ipuçları görülebilir. Örneğin «biz» çoğul zamirinin kullanılmış olmasından yazarın, Pavlus'un yol arkadaşlarından biri olduğunu anlıyoruz (16:10-17; 20:5-21:18; 27:1-28:16). Yazarın titiz biri olduğu su götürmez bir gerçek. Elçilerin İşleri Yeruşalim, Sezariye, Antakya, Efes, Korint, Atina, Roma ve daha birçok yere ilişkin kesin ve doğru tasvirlerle doludur. Arkeolojik araştırma ve bulgular, gidilen, gezilen yerlerin çeşitliliğine ve büyük kültür farklarına rağmen Luka'nın, kullandığı terim ve kavramlarda ne denli tutarlı olduğunu ortaya koyuyor. Bununla birlikte Luka'nın kendisi, Elçilerin İşleri Kitabı'nın ilk inanlı topluluklarının bütün bir tarihçesi olmadığını ifade ediyor. Örneğin bölüm 8'de, topluluğun dağıtıldığını, inanlıların Müjde'yi yaya yaya dört bir yana gittiklerini yazar. Bunun sonucunda birçok yerde yerli topluluklar filizlenip gelişir. Ama Luka bu toplulukların tarihçesini yazmaya girişmez. Sonuç olarak, Elçilerin İşleri, kilisenin büyüyüp gelişmesinde önemli bir yer tutan, ders alabileceğimiz temel olaylar dizisini sunuyor bize.

İsa'nın göğe yükseldiği İ.S. 30 yılları ile Elçi Pavlus'un Roma'da tutuklandığı İ.S. 63 yılları arasındaki dönemi konu eden kitap, büyük olasılıkla bu tarihten az sonra yazıldı.

İncil'deki Yeri: Elçilerin İşleri, Luka'nın bir devamıdır. Her iki kitabın da Teofilos adında bir adama hitaben yazıldığı özellikle belirtiliyor. Luka, İsa'nın başlangıçtan göğe alındığı güne dek yapıp öğrettiklerini kaydeder (1:1-3). İncil'in ilk dört kısmından sonra yer alan ve Müjde'nin Yeruşalim'den Anadolu'ya, oradan da antik çağın merkezi Roma'ya yayılışını anlatan Elçilerin İşleri Kitabı, bu özelliğiyle bir köprü görevi görmekte ve İncil'deki mektuplara zemin hazırlamaktadır. Örneğin kitap, Pavlus'un, adını sanını anarak sonradan mektuplar yazdığı birçok kente yaptığı ziyaretleri anlatıyor. Elçilerin İşleri Kitabı'nın bir diğer önemli özelliği, inanlılar topluluğunun ders alabileceği ilkeleri de sergilemesidir.

Konusu: Elçilerin İşleri Kitabı, ilk Mesih inanlılarının Müjde'yi, «Yeruşalim'de, bütün Yahudiye ve Samiriye'de ve dünyanın dört bucağında» (1:8) nasıl yaymaya başladıklarını anlatır. Bütün bu olaylar Kutsal Ruh'un inanlılar topluluğuna verilmesiyle başlar (bölüm 2). Sonraki bölümler, Tanrı'nın kilisesini adım adım nasıl yönlendirdiğini gözler önüne serer. İsa'nın elçileri dolaşıp Müjde'yi yayarken Tanrı da yaptığı mucizelerle onların bildirisini doğruladı (3:1-10; 14:3). Kilise, Yahudi din önderlerinin başını çektiği karşı koymalara rağmen hızla büyüdü. Gerçekte Yahudi kökenli olan inanlılar topluluğunun bütün ulusları kucaklayan bir kimliğe nasıl kavuştuğu, Elçilerin İşleri Kitabı'nda ön plana çıkan önemli konulardan biridir (10:1-11:18 ve 15. bölümün tamamı).

Ana Hatlar:

1:1-11 İsa'nın son buyrukları ve göğe alınması
1:12-8:3 Yeruşalim'deki inanlılar topluluğu
8:4-9:43 Tanrı sözünün Yahudiye ve Samiriye'de yayılması, Pavlus'un iman etmesi
10:1-11:30 Yahudi olmayan ilk inanlılar
12:1-25 Baskılara karşı zafer
13:1-28:31 Pavlus'un elçilik görevi:
13:1-14:28 İlk yolculuk
15:1-35 Yeruşalim'deki toplantı
15:36-18:22 İkinci yolculuk
18:23-21:16 Üçüncü yolculuk
21:17-28:31 Pavlus'un tutukluluk dönemi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 25

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş