Elçilerin İşleri 5

5
Hananya ile Safira
1-2Hananya adında bir adam, karısı Safira'nın onayıyla bir mülk sattı, paranın bir kısmını kendine saklayarak gerisini getirip elçilerin buyruğuna verdi. Karısının da olup bitenlerden haberi vardı.
3Petrus ona, “Hananya, nasıl oldu da Şeytan'a uydun[a], Kutsal Ruh'a yalan söyleyip mülkün parasının bir kısmını kendine sakladın?” dedi. 4“Mülk satılmadan önce sana ait değil miydi? Sen onu sattıktan sonra da parayı dilediğin gibi kullanamaz mıydın? Neden yüreğinde böyle bir düzen kurdun? Sen insanlara değil, Tanrı'ya yalan söylemiş oldun.”
5Hananya bu sözleri işitince yere yıkılıp can verdi. Olanları duyan herkesi büyük bir korku sardı. 6Gençler kalkıp Hananya'nın ölüsünü kefenlediler ve dışarı taşıyıp gömdüler.
7Bundan yaklaşık üç saat sonra Hananya'nın karısı, olanlardan habersiz içeri girdi. 8Petrus, “Söyle bana, mülkü bu fiyata mı sattınız?” diye sordu.
“Evet, bu fiyata” dedi Safira.
9Petrus ona şöyle dedi: “Rab'bin Ruhu'nu sınamak için nasıl oldu da sözbirliği ettiniz? İşte, kocanı gömenlerin ayak sesleri kapıda, seni de dışarı taşıyacaklar.” 10Kadın o anda Petrus'un ayakları dibine yıkılıp can verdi. İçeri giren gençler onu ölmüş buldular, onu da dışarı taşıyarak kocasının yanına gömdüler. 11İnanlılar topluluğunun tümünü ve olayı duyanların hepsini büyük bir korku sardı.
Elçiler Birçok Kişiyi İyileştiriyor
12Elçilerin aracılığıyla halk arasında birçok belirtiler ve harikalar yapılıyordu. İmanlıların hepsi Süleyman'ın Eyvanı'nda toplanıyordu. 13Halk onlara büyük saygı duyduğu halde, dışarıdan hiç kimse onlara katılmayı göze alamıyordu. 14Buna karşın, Rab'be inanıp topluluğa katılan erkek ve kadınların sayısı giderek arttı. 15Bütün bunların sonucu, yoldan geçen Petrus'un hiç değilse gölgesi bazılarının üzerine düşsün diye halk, hasta olanları caddelere çıkartıp şilteler ve döşekler üzerine yatırır oldu. 16Yeruşalim'in çevresindeki kasabalardan da kalabalıklar geliyor, hastaları ve kötü ruhlardan acı çekenleri getiriyorlardı. Bunların hepsi iyileştirildi.
Elçilere Yapılan Baskılar
17-18Bunun üzerine, kıskançlıkla dolan başkâhin ve yanındakilerin hepsi, yani Saduki mezhebinden olanlar, elçileri yakalatıp devlet tutukevine attırdılar. 19-20Ama geceleyin Rab'bin bir meleği zindanın kapılarını açıp onları dışarı çıkarttı. “Gidin! Tapınağa girip bu yeni yaşamla ilgili sözlerin hepsini halka duyurun” dedi. 21Elçiler bu buyruğa uyarak gün doğarken tapınağa girip öğretmeye başladılar.
Başkâhin ve yanındakiler gelince Yüksek Kurul'u, İsrail halkının bütün ileri gelenlerini toplantıya çağırdılar. Sonra elçileri getirtmek için tutukevine adam yolladılar. 22-23Ne var ki, görevliler zindana vardıklarında elçileri bulamadılar. Geri dönerek şu haberi ilettiler: “Tutukevini kilitli ve tam bir güvenlik altında, nöbetçileri de kapılarda durur bulduk. Ama kapıları açtığımızda içerde kimseyi bulamadık!” 24Bu sözleri işiten tapınak koruyucularının komutanıyla başkâhinler şaşkına döndüler, bu işin sonunun nereye varacağını merak etmeye başladılar.
25O sırada yanlarına gelen biri, “Bakın, hapse attığınız adamlar tapınakta dikilmiş, halka öğretiyor” diye haber getirdi. 26Bunun üzerine komutanla görevliler gidip elçileri getirdiler. Halkın kendilerini taşlamasından korktukları için zor kullanmadılar.
27-28 Elçileri getirip Yüksek Kurul'un önüne çıkardılar. Başkâhin onları sorguya çekti: “Bu adı kullanarak öğretmeyin diye size kesin buyruk vermiştik” dedi. “Ama siz öğretinizi Yeruşalim Kenti'nin her tarafına yaydınız. İlle de bizi bu adamın kanını dökmekten sorumlu göstermek istiyorsunuz.”
29Petrus ve öbür elçiler şöyle karşılık verdiler: “İnsanlardan çok, Tanrı'nın sözünü dinlemek gerek. 30Atalarımızın Tanrısı, sizin çarmıha gererek öldürdüğünüz İsa'yı diriltti. 31İsrail'e, günahlarından tövbe etme ve bağışlanma fırsatını vermek için Tanrı O'nu Önder ve Kurtarıcı olarak kendi sağına yükseltti. 32Biz, Tanrı'nın kendi sözünü dinleyenlere verdiği Kutsal Ruh'la birlikte bu olayların tanıklarıyız.”
33Kurul üyeleri bu sözleri işitince çok öfkelendiler ve elçileri yok etmek istediler. 34-35Ama bütün halkın saygısını kazanmış bir Kutsal Yasa öğretmeni olan Gamaliel adlı bir Ferisi, Yüksek Kurul'da ayağa kalktı, elçilerin kısa bir süre için dışarı çıkartılmasını buyurarak kurul üyelerine şunları söyledi: “Ey İsrailliler, bu adamlara yapacağınızı iyi düşünün! 36Bir süre önce Tevdas da kendi kendisiyle ilgili büyük iddialarda bulunarak başkaldırdı. Dört yüz kadar kişi de ona katıldı. Ama adam öldürüldü, izleyicilerinin hepsi dağıtıldı, hareket yok oldu. 37Ondan sonra, sayım yapıldığı günlerde ortaya çıkan Celileli Yahuda, pek çok insanı ayartıp peşine taktı. Ama o da öldürüldü ve izleyicilerinin hepsi darmadağın oldu. 38Şimdi size şunu söyleyeyim: Bu adamlarla uğraşmayın, onları rahat bırakın! Çünkü bu girişim, bu hareket insan işiyse, yok olup gidecektir. 39Yok eğer Tanrı'nın işiyse, bu adamları yok edemezsiniz. Hatta kendinizi Tanrı'ya karşı savaşır durumda bulabilirsiniz.”
Kurul üyeleri Gamaliel'in bu öğüdünü kabul ettiler. 40Elçileri içeri çağırtıp kamçılattılar ve İsa'nın adından söz etmemelerini buyurduktan sonra salıverdiler.
41Elçiler İsa'nın adı uğruna hakarete layık görüldükleri için Yüksek Kurul'un huzurundan sevinç içinde ayrıldılar. 42Her gün tapınakta ve evlerde öğretmekten ve Mesih İsa'yla ilgili Müjde'yi yaymaktan geri kalmadılar.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

5:1-2 saklayarak Aslında istedikleri miktarda bağış yapmaya hakları vardı, ancak paranın tümünü vermedikleri halde vermiş gibi davrandıklarından dolayı günah işlemiş oldular (Elç.5:8).
5:3 Şeytan’a uydun Grekçe’den birebir çevirisi: “Şeytan senin yüreğini doldurdu”. Bkz. Luk.22:3; Yu.13:2,Yu.13:27.
5:4 Tanrı’ya yalan söylemiş oldun Bkz. Elç.5:3. Kutsal Ruh’un Tanrı olduğu belirtilmektedir.
5:9-10 Bu günah cezalandırılmasaydı, imanlılar hem sahtekârlığın cezasız kalabileceğini hem de Kutsal Ruh’un kandırılabileceğini düşünebilirdi. Kutsal olan Tanrı, böyle bir ikiyüzlülüğe ve hileye izin vermezdi; kilisenin ilk döneminde topluluğa böyle açık ve çarpıcı bir ders vermesi önemliydi.
5:1-11 Ün kazanma hırsı ve para sevgisi, kilise tarihinde bilinen ilk günaha yol açmıştır (bkz. Gal.6:7; krş. Nadav’la Avihu, Lev.10:2; Akan, Yşu.7:25).
5:11 İnanlılar topluluğu ‘Kilise’ olarak da çevrilen bu terim, bazen yerel topluluğu (Elç.8:1; Elç.11:22; Elç.13:1) bazen de evrensel kiliseyi ifade eder (bkz. Elç.20:28). İfadenin Grekçesi (ekklesia), değişik toplulukları tanımlamada kullanılırdı (bkz. Elç.19:32,Elç.19:41). Septuaginta’da bu terim, tapınmak ve dua etmek amacıyla bir araya gelen İsrailliler’i tanımlamak için kullanılmıştır.
5:12 Süleyman’ın Eyvanı Bkz. Elç.3:11’e ait not.
5:13 hiç kimse onlara katılmayı göze alamıyordu Hananya ve karısının başına gelenler, sadece imanlılar topluluğunda değil, halkın genelinde de korku uyandırmıştı. Buna rağmen kısa sürede imanlıların sayısı artacak (Elç.5:14) ve bu artıştan rahatsız olanlar topluluğu baskı altına almaya başlayacaklardır.
5:15 Petrus’un... gölgesi Krş. Elç.19:12 ile Mat.9:20. Bu mucizenin asıl gücü Kutsal Ruh’tan kaynaklanır.
5:17-18 başkâhin Bkz. Elç.4:6’ya ait not. yanındakilerin Hanan’ın aile üyeleri. Saduki mezhebinden Bkz. Elç.4:1’ e ait not. devlet tutukevine Ertesi gün yargılamak üzere.
5:19-20 Rab’bin bir meleği Bkz. Bilgi Kutusu:Melekler, s. 1808; ayrıca bkz. Elç.8:26; Elç.12:7-10,Elç.12:23; Yar.16:7; 2Kr.1:3; Mez.34:7 ve Zek.Mez.1:8’e ait notlar. bu yeni yaşamla ilgili sözlerin hepsini Bkz. Yu.6:68; Rom.6:4; 2Ko.5:17; Flp.1:21 ve ilgili notlar.
5:21 Yüksek Kurul İsa’nın döneminde Yahudiler’in milli meclisi olan “Sanhedrin” adındaki yetmiş kişilik Yüksek Kurul, kâhinlerden, ileri gelenlerden ve din bilginlerinden oluşurdu. Başkâhin kurula başkanlık ederdi. Kurul üyeleri toplantılarda yarım daire ş eklinde otururlardı (bkz. Mar.14:55’e ait not); din bilginlerinin öğrencileri onların arkasında üç sıra halinde oturur ve kurul memurları önde ayakta dururdu.
5:24 tapınak koruyucularının komutanı Bkz. Elç.4:1’ e ait not.
5:27-28 bizi bu adamın kanını dökmekten sorumlu göstermek Bkz. Elç.2:23; Elç.3:13-15; Elç.4:9-11; krş. Mat.27:25.
5:29 Bkz. Elç.4:19 ve Rom.13:3’e ait not.
5:34-35 Gamaliel adlı bir Ferisi Döneminin en ünlü Yahudi din bilgini. Muhtemelen Hillel’in torunuydu. Gamaliel’in, tıpkı Hillel gibi (bkz. Mat.19:3) görüşlerinde ılımlı olduğu, bu olaydaki temkinli önerisiyle açıkça görülmektedir. Saul (Pavlus), Gamaliel’in öğrencilerinden biriydi (Mat.21:2-3).
5:37 sayım yapıldığı günlerde Luk.2:2’de belirtilen sayım İS 6’ da yapılmıştır, Kirinius’un ilk sayımı değildir. Celileli Yahuda Çıkardığı ayaklanma bastırılmıştı, ancak onun zamanında başlayan isyancı akım, eylemlerini muhtemelen Yurtseverler grubu içinde sürdürüyordu (bkz. Elç.1:13 ve Mat.11:2-4’ e ait not). Yahudi tarihçi Josefus bu kişiden söz eder.
5:40 kamçılattılar Yahudilerce uygulanan “otuz dokuz kırbaç” cezasıyla dövüldüler (2Ko.11:24).

Videolar

Elçilerin İşleri Girişi

Genel Bakış: Eski çağlarda yazılmış olan birçok yapıtın yazarı gibi, bu kitabın yazarı da kendini doğrudan bize tanıtmıyor. Bununla birlikte, ikinci yüzyılda yaşamış ve bir kısmı İsa'nın elçilerini bizzat tanımış inanlı yazarların hepsi, bu kitabı Luka'nın yazdığında birleşiyorlar. Kitabın yakından incelenmesi halinde «sevgili hekim» Luka'nın (Kol.4:14) elinden çıktığına dair ipuçları görülebilir. Örneğin «biz» çoğul zamirinin kullanılmış olmasından yazarın, Pavlus'un yol arkadaşlarından biri olduğunu anlıyoruz (16:10-17; 20:5-21:18; 27:1-28:16). Yazarın titiz biri olduğu su götürmez bir gerçek. Elçilerin İşleri Yeruşalim, Sezariye, Antakya, Efes, Korint, Atina, Roma ve daha birçok yere ilişkin kesin ve doğru tasvirlerle doludur. Arkeolojik araştırma ve bulgular, gidilen, gezilen yerlerin çeşitliliğine ve büyük kültür farklarına rağmen Luka'nın, kullandığı terim ve kavramlarda ne denli tutarlı olduğunu ortaya koyuyor. Bununla birlikte Luka'nın kendisi, Elçilerin İşleri Kitabı'nın ilk inanlı topluluklarının bütün bir tarihçesi olmadığını ifade ediyor. Örneğin bölüm 8'de, topluluğun dağıtıldığını, inanlıların Müjde'yi yaya yaya dört bir yana gittiklerini yazar. Bunun sonucunda birçok yerde yerli topluluklar filizlenip gelişir. Ama Luka bu toplulukların tarihçesini yazmaya girişmez. Sonuç olarak, Elçilerin İşleri, kilisenin büyüyüp gelişmesinde önemli bir yer tutan, ders alabileceğimiz temel olaylar dizisini sunuyor bize.

İsa'nın göğe yükseldiği İ.S. 30 yılları ile Elçi Pavlus'un Roma'da tutuklandığı İ.S. 63 yılları arasındaki dönemi konu eden kitap, büyük olasılıkla bu tarihten az sonra yazıldı.

İncil'deki Yeri: Elçilerin İşleri, Luka'nın bir devamıdır. Her iki kitabın da Teofilos adında bir adama hitaben yazıldığı özellikle belirtiliyor. Luka, İsa'nın başlangıçtan göğe alındığı güne dek yapıp öğrettiklerini kaydeder (1:1-3). İncil'in ilk dört kısmından sonra yer alan ve Müjde'nin Yeruşalim'den Anadolu'ya, oradan da antik çağın merkezi Roma'ya yayılışını anlatan Elçilerin İşleri Kitabı, bu özelliğiyle bir köprü görevi görmekte ve İncil'deki mektuplara zemin hazırlamaktadır. Örneğin kitap, Pavlus'un, adını sanını anarak sonradan mektuplar yazdığı birçok kente yaptığı ziyaretleri anlatıyor. Elçilerin İşleri Kitabı'nın bir diğer önemli özelliği, inanlılar topluluğunun ders alabileceği ilkeleri de sergilemesidir.

Konusu: Elçilerin İşleri Kitabı, ilk Mesih inanlılarının Müjde'yi, «Yeruşalim'de, bütün Yahudiye ve Samiriye'de ve dünyanın dört bucağında» (1:8) nasıl yaymaya başladıklarını anlatır. Bütün bu olaylar Kutsal Ruh'un inanlılar topluluğuna verilmesiyle başlar (bölüm 2). Sonraki bölümler, Tanrı'nın kilisesini adım adım nasıl yönlendirdiğini gözler önüne serer. İsa'nın elçileri dolaşıp Müjde'yi yayarken Tanrı da yaptığı mucizelerle onların bildirisini doğruladı (3:1-10; 14:3). Kilise, Yahudi din önderlerinin başını çektiği karşı koymalara rağmen hızla büyüdü. Gerçekte Yahudi kökenli olan inanlılar topluluğunun bütün ulusları kucaklayan bir kimliğe nasıl kavuştuğu, Elçilerin İşleri Kitabı'nda ön plana çıkan önemli konulardan biridir (10:1-11:18 ve 15. bölümün tamamı).

Ana Hatlar:

1:1-11 İsa'nın son buyrukları ve göğe alınması
1:12-8:3 Yeruşalim'deki inanlılar topluluğu
8:4-9:43 Tanrı sözünün Yahudiye ve Samiriye'de yayılması, Pavlus'un iman etmesi
10:1-11:30 Yahudi olmayan ilk inanlılar
12:1-25 Baskılara karşı zafer
13:1-28:31 Pavlus'un elçilik görevi:
13:1-14:28 İlk yolculuk
15:1-35 Yeruşalim'deki toplantı
15:36-18:22 İkinci yolculuk
18:23-21:16 Üçüncü yolculuk
21:17-28:31 Pavlus'un tutukluluk dönemi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 25

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş