Notlar
1:1-2 Bkz. 3:1; Hoş.1:1; Hez.32:25 ve ilgili notlar. büyük kente Bkz. 3:2-3 ve ilgili notlar ; 4:11. Yar.10:11’de, halk arasında “büyük kent” olarak da adlandırılan Ninova Kenti’nin Kûş oğlu Nemrut tarafından kurulduğu belirtilir; İÖ 700 dolaylarında Sanherib tarafından Asur’un başkenti olarak ilan edilen Ninova, İÖ 612’deki düşüşüne kadar öyle kaldı (bkz. Giriş; Nahum: Giriş). Yunus’un memleketi olan Gat-Hefer (bkz. 2Kr.14:25) Ninova’dan yaklaşık 800 km uzaklıktaydı. kötülükleri önüme kadar yükseldi Ninova halkının RAB tarafından cezalandırılmayı hak edecek hale gelmiş olduğunu ifade eder (bkz. Makale: Yargı, s.260). Daha sonraları Peygamber Nahum, Ninova’nın RAB’be karşı kötülük tasarlamak, savaşta kentleri yağmalamak, zulüm, fahişelik, büyücülük ile ticari sömürü gibi günahları işlediğini söyler (bkz. Nah.1:11; 2:12-13; 3:1,4,16,19). RAB yargısını Yunus’a bildirir, böylece ona yargıdan kurtulmaları için Ninovalılar’ı uyarma görevini vermiş olur.
1:3 kaçmaya kalkıştı Yunus, RAB’bin kendisini atadığı uyarma görevi yerine getirmek istememiştir (bkz. 4:1-2; krş. Mez.139:7-12 ve ilgili not). Tarşiş’e Ninova’ya zıt yönde olan ve coğrafi olarak o dönemde İsrail’den en uzak nokta olarak bilinen bu yerin, İspanya’nın güneyinde Cebelitarık yakınlarında bir Fenike maden kolonisi olan Tartessus Kenti olduğu tahmin edilir. Yafa’ya Bkz. Elç.9:36’ya ait not.
1:4 RAB şiddetli bir rüzgar gönderdi Bu kitap boyunca RAB’bin Yunus’u, yerine getirmesi gereken göreve mutlak yetkisiyle yönlendirdiği görülür (bkz. 1:17; 2:10; 4:6-8).
1:5-6 Farklı uluslardan olan bu denizcilerin her biri kendi yerel ilahlarına tapıyordu. Putperestliğin dünyada hâkim olduğu o çağda doğa olaylarının her birinin bir ilah tarafından gerçekleştirildiğine inanılırdı, ama hangi ilahın bunu gerçekleştirdiğini tahmin etmek zordu; bu yüzden tehlikeler karşısında ne kadar çok ilaha başvurulursa o kadar iyiydi (bkz. 1:16’ya ait not).
1:7 kura çekelim Kura çekmek, eski Ortadoğu’da sık rastlanan bir uygulamaydı. O çağda nasıl kura çekildiği kesin olarak bilinmemekle birlikte, çoğu zaman kişileri temsil eden çubukların veya işaretli taşların bir torbaya konulup çekilmesi suretiyle gerçekleştirildiği tahmin edilmektedir (bkz. Çık.28:30 ve ilgili not ; Özd.16:33; Elç.1:26). kura Yunus’a düştü Bu şekilde RAB suçlu olanı ortaya çıkarmıştır (bkz. Yşu.7:14-26; 7:14’e ait not; 1Sa. 14:37-44; 14:37’ye ait not).
1:9 İbrani’yim Bkz. Yar.14:13’e ait not. Denizi ve karayı yaratan Göklerin Tanrısı Denizciler, Yunus’un tanımladığı ilahın (denizin, karanın ve göklerin tanrısı olduğunu belirttiği için), en yüce ilah olduğunu düşünmüş olmalıdır ; o çağdaki inanışların çoğ unda en yüce ilah denizlerin efendisi olarak görülürdü (bkz. Yşu.3:10-11’ e ait not). RAB’be taparım İbranice’den birebir çevirisi: “RAB’den korkarım”.
1:11 ne yapalım? Putperest denizciler, ilahların kaprisli yapıya sahip olduklarına ve bu yüzden niyetlerinin kestirilemeyeceğine inanıyorlardı. Bundan dolayı, Yunus’a onun taptığı ilahın gazabının yatışması için ne yapılması gerektiğini sordular.
1:12 Beni kaldırıp denize atın Korku içindeki bu putperest denizcileri kurtarmak uğruna ölmeye hazır olan Yunus’un, Ninova’nın yok oluşunu izleyebilmek üzere güvenli bir yere çıkması tezat oluşturmaktadır (bkz. 4:5).
1:13 küreklere asıldılar Başlarına daha büyük dert açabileceğinden korktukları için Yunus’u denize atmaya isteksiz olan denizcilerin Yunus’u ve kendilerini kurtarmak için sarf ettiği çabalar, Yunus’un Ninova’yı uyarma isteksizliğiyle keskin bir tezat oluşturur.
1:14 RAB’be seslenerek Denizciler artık çaresizlik içinde Yunus’un Tanrısı’na yalvarmaktadır (bkz. 1:5 ve ilgili not).
1:16 RAB’den öyle korktular ki Denizcilerin RAB’be yakarmaları, putperestlikten döndüklerinin kanıtı sayılamaz (Naaman’ın tersine; bkz. 2Kr.5:15 ve ilgili not). O çağda putperest halklar, birçok ilahın var olduğuna inanır ve hepsinin gücünü kabullenirdi. Bu yüzden denizciler, denizdeki fırtınayı oluşturanın ve dindirebilecek olanın RAB (Yahve) olduğunu ve O’na tapınılması gerektiğini kolayca kabul etmiş olmalıdır.
1:17 RAB... sağladı Bkz. 4:6-8. büyük bir balık Yaygın olarak bilinen aksine, ifadenin hem İbranicesi hem de Mat.12:40’ta geçen Grekçesi ‘balina’ anlamına gelmez; bu da bu balığın balina olduğuna dair kesin bir kanıt bulunmadığını gösterir. üç gün üç gece Günler İbranice’de farklı yöntemle sayıldığına göre, söz konusu zaman dilimi muhtemelen üç tam gün için kullanılmamıştır (bkz. Mat.12:40 ve 1Ko.11:3-4’e ait notlar). Yunus’un başına gelen bu olay, İsa Mesih’in gömülmesi ve dirilişinin bir habercisi olarak görülür (Mat.12:40; bkz. Mat.16:4; Luk.11:29-30; 11:30’a ait not).