Elçilerin İşleri 23

23
1Yüksek Kurul'u dikkatle süzen Pavlus, “Kardeşler” dedi, “Ben bugüne dek Tanrı'nın önünde tertemiz bir vicdanla yaşadım.” 2Başkâhin Hananya, Pavlus'un yanında duranlara onun ağzına vurmaları için buyruk verdi. 3 Bunun üzerine Pavlus ona, “Seni badanalı duvar, Tanrı sana vuracaktır!” dedi. “Hem oturmuş Kutsal Yasa'ya göre beni yargılıyorsun, hem de Yasa'yı çiğneyerek beni dövdürüyorsun.”
4Çevrede duranlar, “Tanrı'nın başkâhinine hakaret mi ediyorsun?” dediler.
5 Pavlus, “Kardeşler, başkâhin olduğunu bilmiyordum” dedi. “Nitekim, ‘Halkını yönetenleri kötüleme’ diye yazılmıştır.”
6 Oradakilerden bir bölümünün Saduki, öbürlerinin de Ferisi mezhebinden olduğunu anlayan Pavlus, Yüksek Kurul'a şöyle seslendi: “Kardeşler, ben özbeöz Ferisi'yim. Ölülerin dirileceği umudunu beslediğim için yargılanmaktayım.” 7Pavlus'un bu sözü üzerine Ferisiler'le Sadukiler çekişmeye başladılar, Kurul ikiye bölündü. 8 Sadukiler, ölümden diriliş, melek ve ruh yoktur derler; Ferisiler ise bunların hepsine inanırlar.
9Kurul'da büyük bir kargaşalık çıktı. Ferisi mezhebinden bazı din bilginleri kalkıp ateşli bir şekilde, “Bu adamda hiçbir suç görmüyoruz” diye bağırdılar. “Bir ruh ya da bir melek kendisiyle konuşmuşsa, ne olmuş?” 10Çekişme öyle şiddetlendi ki komutan, Pavlus'u parçalayacaklar diye korktu. Askerlerin aşağı inip onu zorla aralarından alarak kaleye götürmelerini buyurdu.
11O gece Rab Pavlus'a görünüp, “Cesur ol” dedi, “Yeruşalim'de benimle ilgili nasıl tanıklık ettinse, Roma'da da öyle tanıklık etmen gerekir.”
Pavlus'u Öldürme Girişimleri
12Ertesi sabah Yahudiler aralarında gizli bir anlaşma yaptılar. “Pavlus'u öldürmeden bir şey yiyip içersek, bize lanet olsun!” diye ant içtiler. 13Bu anlaşmaya katılanların sayısı kırkı aşıyordu. 14Bunlar başkâhinlerle ileri gelenlerin yanına gidip şöyle dediler: “Biz, ‘Pavlus'u öldürmeden ağzımıza bir şey koyarsak, bize lanet olsun!’ diye ant içtik. 15Şimdi siz Yüksek Kurul'la birlikte, Pavlus'a ilişkin durumu daha ayrıntılı bir şekilde araştıracakmış gibi, komutanın onu size getirmesini rica edin. Biz de, Pavlus daha Kurul'a gelmeden onu öldürmeye hazır olacağız.”
16Ne var ki, Pavlus'un kızkardeşinin oğlu onların pusu kurduğunu duydu. Varıp kaleye girdi ve haberi Pavlus'a iletti. 17Yüzbaşılardan birini yanına çağıran Pavlus, “Bu genci komutana götür, kendisine ileteceği bir haber var” dedi.
18Yüzbaşı, genci alıp komutana götürdü. “Tutuklu Pavlus beni çağırıp bu genci sana getirmemi rica etti. Sana bir söyleyeceği varmış” dedi.
19Komutan, genci elinden tutup bir yana çekti. “Bana bildirmek istediğin nedir?” diye sordu.
20“Yahudiler sözbirliği ettiler” dedi, “Pavlus'la ilgili durumu daha ayrıntılı bir şekilde araştırmak istiyorlarmış gibi, yarın onu Yüksek Kurul'a götürmeni rica edecekler. 21Ama sen onlara kanma! Aralarından kırktan fazla kişi ona pusu kurmuş bekliyor. ‘Onu ortadan kaldırmadan bir şey yiyip içersek, bize lanet olsun!’ diye ant içtiler. Şimdi hazırlar, senden olumlu bir yanıt gelmesini bekliyorlar.”
22Komutan, “Bunları bana açıkladığını hiç kimseye söyleme” diye uyardıktan sonra genci salıverdi.
Pavlus Sezariye'ye Yollanıyor
23Komutan, yüzbaşılardan ikisini yanına çağırıp şöyle dedi: “Akşam saat dokuzda Sezariye'ye hareket etmek üzere iki yüz piyade, yetmiş atlı ve iki yüz mızraklı hazırlayın. 24Ayrıca Pavlus'u bindirip Vali Feliks'in yanına sağ salim ulaştırmak için hayvan sağlayın.” 25-26Sonra şöyle bir mektup yazdı:
“Klavdius Lisias'tan, Sayın Vali Feliks'e selam. 27Bu adamı Yahudiler yakalamış öldürmek üzereydiler. Ne var ki, kendisinin Roma vatandaşı olduğunu öğrenince askerlerle yetişip onu kurtardım. 28Kendisini neyle suçladıklarını bilmek istediğim için onu Yahudiler'in Yüksek Kurulu'nun önüne çıkarttım. 29Suçlamanın, Yahudiler'in yasasına ilişkin bazı sorunlarla ilgili olduğunu öğrendim. Ölüm ya da hapis cezasını gerektiren herhangi bir suçlama yoktu. 30Bana bu adama karşı bir tuzak kurulduğu bildirilince onu hemen sana gönderdim. Onu suçlayanlara da kendisiyle ilgili şikâyetlerini sana bildirmelerini buyurdum.”
31Askerler, kendilerine verilen buyruk uyarınca Pavlus'u alıp geceleyin Antipatris'e götürdüler. 32Ertesi gün, atlıları Pavlus'la birlikte yola devam etmek üzere bırakarak kaleye döndüler. 33Atlılar Sezariye'ye varınca mektubu valiye verip Pavlus'u teslim ettiler. 34-35Vali mektubu okuduktan sonra Pavlus'un hangi ilden olduğunu sordu. Kilikyalı olduğunu öğrenince, “Seni suçlayanlar da gelsin, o zaman seni dinlerim” dedi. Sonra Pavlus'un, Hirodes'in sarayında gözaltında tutulması için buyruk verdi.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

23:1 Kardeşler Yahudi yurttaşlar (bkz. Elç.11:1’e ait not). tertemiz bir vicdanla Bkz. Elç.24:16; Rom.9:1; 2Ko.1:12; 2Ti.2Ko.1:3.
23:2 Hananya Nebeday’ın oğlu ve başkâhin (İS 47-59). İS 6-15’te görev yapmış Başkâhin Hanan değildir (bkz. Luk.3:2’ye ait not). Hananya acımasızlığı ve sertliğiyle ünlüydü. Roma’ya karşı ayaklanma başgösterdiğinde kendi halkı tarafından öldürüldü.
23:3 badanalı duvar ‘İkiyüzlü’ anlamında (krş. Hez.13:10-12 ; Mat.23:37).
23:5 başkâhin olduğunu bilmiyordum Pavlus’un bu sözünün ne anlama geldiğiyle ilgili farklı yorumlar arasında önde gelenler şunlardır:(1) Bazı durumlarda yerinde başkaları oturduğu için başkanlık eden kişinin başkâhin olduğunu fark edememiştir. (2) Pavlus’un görme bozukluğu vardır (Gal.4:15; Gal.6:11) ve başkanlık eden kişinin başkâhin olduğunu görememiştir. (3) Pavlus burada alaycı bir üslup kullanmaktadır; gerçek bir başkâhin böyle bir emir vermez.
23:6 Bkz. Tablo: Yahudi Mezhepleri, s. 1418. Saduki Bkz. Mar.12:18-19’ a ait not. Ferisi Bkz. Luk.5:17’ye ait not.
23:10 komutan Bkz. Elç.21:31’e ait not.
23:11 Rab Pavlus’a görünüp Güçsüz kaldığı en zor zamanlarda, Rab Pavlus’a yardım etmiştir (bkz. Elç.18:9; Elç.22:17-18; Elç.27:23-24; krş. 2Ko.12:7-10 ve ilgili notlar).
23:12 ant içtiler Bu kişiler muhtemelen daha sonra Roma’ya karşı başlayacak ayaklanmadan sorumlu olan Yurtseverler grubundandı (bkz. Elç.21:38’e ait not).
23:17 yüzbaşılardan Bkz. Elç.10:1’e ait not.
23:23 piyade... atlı... mızraklı Ağır silahlı piyadeler, süvariler ve hafif silahlı askerler. Komutan, Roma vatandaşı olan (krş. Elç.22:25-29) Pavlus’u korumak için 470 asker görevlendirir (“mızraklı” olarak çevrilen sözcüğün Grekçesi anlamı belirsiz bir sözcüktür ve “ek binek ve yük hayvanı” olarak da çevrilebilir).
23:24 Vali Feliks Bkz. Elç.23:34-35’e ait not.
23:27 Roma vatandaşı olduğunu öğrenince Komutan Roma’nın beğenisini kazanmak için yalan söylüyordu; Pavlus’un Roma vatandaşı olduğunu onu kamçılatmaya karar verene dek öğrenmemişti.
23:29 Krş. Elç.18:13-16.
23:30 suçlayanlara... buyurdum Mektup Feliks’e teslim edildiğinde buyruğun verilmiş olacağını tahmin ediyordu.
23:31 Antipatris Samiriye ile Yahudiye bölgeleri arasında yer alan bu askeri kışla, Büyük Hirodes tarafından yeniden inşa ettirilmiş ve oraya babasının adı (Antipater) verilmişti.
23:33 Sezariye Roma yönetimi, Samiriye ve Yahudiye bölgelerinin idaresini bu kentten sürdürüyordu (bkz. Elç.8:40’a ait not).
23:34-35 Vali Antonius Feliks. Yahudiye valisi olarak atandığı İS 52 yılında kardeşi, İmparator Klavdius’un en gözde bakanıydı. Eskiden köle olan bu iki kardeş, azat edildikten sonra hükümette yüksek mevkilere gelmişlerdi. 1. Yüzyıl Romalı tarihçi Tacitus, Feliks hakkında, “bir zalimin gücüne ve bir kölenin mizacına sahip” der. hangi ilden olduğunu sordu Pavlus yakındaki bir ilden gelseydi, Feliks onu o ilin yargı makamlarına gönderecekti. Hirodes’in sarayında Büyük Hirodes tarafından kraliyet konutu olarak inşa edilen bina artık pretoryum (vali karargâhı) olarak kullanılıyordu. Pretoryumlar Roma’da (Flp.1:13), Efes’te, Yeruşalim’de (bkz. Yu.18:28 ve ilgili not), Sezariye’de ve imparatorluğun öbür bölgelerinde de bulunuyordu.

Videolar

Elçilerin İşleri Girişi

Genel Bakış: Eski çağlarda yazılmış olan birçok yapıtın yazarı gibi, bu kitabın yazarı da kendini doğrudan bize tanıtmıyor. Bununla birlikte, ikinci yüzyılda yaşamış ve bir kısmı İsa'nın elçilerini bizzat tanımış inanlı yazarların hepsi, bu kitabı Luka'nın yazdığında birleşiyorlar. Kitabın yakından incelenmesi halinde «sevgili hekim» Luka'nın (Kol.4:14) elinden çıktığına dair ipuçları görülebilir. Örneğin «biz» çoğul zamirinin kullanılmış olmasından yazarın, Pavlus'un yol arkadaşlarından biri olduğunu anlıyoruz (16:10-17; 20:5-21:18; 27:1-28:16). Yazarın titiz biri olduğu su götürmez bir gerçek. Elçilerin İşleri Yeruşalim, Sezariye, Antakya, Efes, Korint, Atina, Roma ve daha birçok yere ilişkin kesin ve doğru tasvirlerle doludur. Arkeolojik araştırma ve bulgular, gidilen, gezilen yerlerin çeşitliliğine ve büyük kültür farklarına rağmen Luka'nın, kullandığı terim ve kavramlarda ne denli tutarlı olduğunu ortaya koyuyor. Bununla birlikte Luka'nın kendisi, Elçilerin İşleri Kitabı'nın ilk inanlı topluluklarının bütün bir tarihçesi olmadığını ifade ediyor. Örneğin bölüm 8'de, topluluğun dağıtıldığını, inanlıların Müjde'yi yaya yaya dört bir yana gittiklerini yazar. Bunun sonucunda birçok yerde yerli topluluklar filizlenip gelişir. Ama Luka bu toplulukların tarihçesini yazmaya girişmez. Sonuç olarak, Elçilerin İşleri, kilisenin büyüyüp gelişmesinde önemli bir yer tutan, ders alabileceğimiz temel olaylar dizisini sunuyor bize.

İsa'nın göğe yükseldiği İ.S. 30 yılları ile Elçi Pavlus'un Roma'da tutuklandığı İ.S. 63 yılları arasındaki dönemi konu eden kitap, büyük olasılıkla bu tarihten az sonra yazıldı.

İncil'deki Yeri: Elçilerin İşleri, Luka'nın bir devamıdır. Her iki kitabın da Teofilos adında bir adama hitaben yazıldığı özellikle belirtiliyor. Luka, İsa'nın başlangıçtan göğe alındığı güne dek yapıp öğrettiklerini kaydeder (1:1-3). İncil'in ilk dört kısmından sonra yer alan ve Müjde'nin Yeruşalim'den Anadolu'ya, oradan da antik çağın merkezi Roma'ya yayılışını anlatan Elçilerin İşleri Kitabı, bu özelliğiyle bir köprü görevi görmekte ve İncil'deki mektuplara zemin hazırlamaktadır. Örneğin kitap, Pavlus'un, adını sanını anarak sonradan mektuplar yazdığı birçok kente yaptığı ziyaretleri anlatıyor. Elçilerin İşleri Kitabı'nın bir diğer önemli özelliği, inanlılar topluluğunun ders alabileceği ilkeleri de sergilemesidir.

Konusu: Elçilerin İşleri Kitabı, ilk Mesih inanlılarının Müjde'yi, «Yeruşalim'de, bütün Yahudiye ve Samiriye'de ve dünyanın dört bucağında» (1:8) nasıl yaymaya başladıklarını anlatır. Bütün bu olaylar Kutsal Ruh'un inanlılar topluluğuna verilmesiyle başlar (bölüm 2). Sonraki bölümler, Tanrı'nın kilisesini adım adım nasıl yönlendirdiğini gözler önüne serer. İsa'nın elçileri dolaşıp Müjde'yi yayarken Tanrı da yaptığı mucizelerle onların bildirisini doğruladı (3:1-10; 14:3). Kilise, Yahudi din önderlerinin başını çektiği karşı koymalara rağmen hızla büyüdü. Gerçekte Yahudi kökenli olan inanlılar topluluğunun bütün ulusları kucaklayan bir kimliğe nasıl kavuştuğu, Elçilerin İşleri Kitabı'nda ön plana çıkan önemli konulardan biridir (10:1-11:18 ve 15. bölümün tamamı).

Ana Hatlar:

1:1-11 İsa'nın son buyrukları ve göğe alınması
1:12-8:3 Yeruşalim'deki inanlılar topluluğu
8:4-9:43 Tanrı sözünün Yahudiye ve Samiriye'de yayılması, Pavlus'un iman etmesi
10:1-11:30 Yahudi olmayan ilk inanlılar
12:1-25 Baskılara karşı zafer
13:1-28:31 Pavlus'un elçilik görevi:
13:1-14:28 İlk yolculuk
15:1-35 Yeruşalim'deki toplantı
15:36-18:22 İkinci yolculuk
18:23-21:16 Üçüncü yolculuk
21:17-28:31 Pavlus'un tutukluluk dönemi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 25

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş