Yeşaya 1

1
1 Yahuda kralları Uzziya, Yotam, Ahaz ve Hizkiya zamanında Amots oğlu Yeşaya'nın Yahuda ve Yeruşalim'le ilgili görümü:
Rab Halkını Uyarıyor
2Ey gökler dinleyin, ey yeryüzü kulak ver!
Çünkü RAB konuşuyor:
“Çocuklar yetiştirip büyüttüm,
Ama bana başkaldırdılar.
3Öküz sahibini, eşek efendisinin yemliğini bilir,
Ama İsrail halkı bu kadarını bile bilmiyor,
Halkım anlamıyor.”
4Günahlı ulusun, suç yüklü halkın,
Kötülük yapan soyun,
Baştan çıkmış çocukların vay haline!
RAB'bi terk ettiler,
İsrail'in Kutsalı'nı hor gördüler,
O'na sırt çevirdiler.
5Neden bir daha dövülesiniz?
Neden vefasızlığı sürdürüyorsunuz?
Baş büsbütün hasta, yürek büsbütün yaralı.
6Bedeniniz tepeden tırnağa sağlıksız,
Taze darbe izleriyle, yara bereyle dolu,
Temizlenmemiş, yağla yumuşatılmamış, sarılmamış.
7Ülkeniz ıssız, kentleriniz ateşe verilmiş.
Yabancılar topraklarınızı
Gözünüzün önünde yiyip bitiriyor!
Sanki ülkenin kökünü kazımışlar.
8Siyon kızı bağdaki çardak,
Salatalık bostanındaki kulübe gibi,
Kuşatılmış bir kent gibi kalakalmış.
9 Her Şeye Egemen RAB bazılarımızı
Sağ bırakmamış olsaydı,
Sodom gibi olur, Gomora'ya benzerdik.
10Ey Sodom yöneticileri,
RAB'bin söylediklerini dinleyin;
Ey Gomora halkı,
Tanrımız'ın yasasına kulak verin.
11 “Kurbanlarınızın sayısı çokmuş,
Bana ne?” diyor RAB,
“Yakmalık koç sunularına,
Besili hayvanların yağına doydum.
Boğa, kuzu, teke kanı değil istediğim.
12Huzuruma geldiğinizde
Avlularımı çiğnemenizi mi istedim sizden?
13Anlamsız sunular getirmeyin artık.
Buhurdan iğreniyorum.
Kötülük dolu törenlere,
Yeni Ay, Şabat Günü kutlamalarına
Ve düzenlediğiniz toplantılara dayanamıyorum.
14Yeni Ay törenlerinizden, bayramlarınızdan nefret ediyorum.
Bunlar bana yük oldu,
Onları taşımaktan yoruldum.
15“Ellerinizi açıp bana yakardığınızda
Gözlerimi sizden kaçıracağım.
Ne kadar çok dua ederseniz edin dinlemeyeceğim.
Elleriniz kan dolu.
16Yıkanıp temizlenin,
Kötülük yaptığınızı gözüm görmesin,
Kötülük etmekten vazgeçin.
17İyilik etmeyi öğrenin,
Adaleti gözetin, zorbayı yola getirin,
Öksüzün hakkını verin,
Dul kadını savunun.”
18RAB diyor ki,
“Gelin, şimdi davamızı görelim.
Günahlarınız sizi kana boyamış bile olsa
Kar gibi ak pak olacaksınız.
Elleriniz kırmız böceği gibi kızıl olsa da
Yapağı gibi bembeyaz olacak.
19İstekli olur, söz dinlerseniz,
Ülkenin en iyi ürünlerini yiyeceksiniz.
20Ama direnip başkaldırırsanız,
Kılıç sizi yiyip bitirecek.”
Bunu söyleyen RAB'dir.
Günahlı Kent
21Sadık kent nasıl da fahişe oldu!
Adaletle doluydu, doğruluğun barınağıydı,
Şimdiyse katillerle doldu.
22Gümüşü cüruf oldu,
Şarabına su katıldı.
23Yöneticileri asilerle hırsızların işbirlikçisi;
Hepsi rüşveti seviyor,
Armağan peşine düşmüş.
Öksüzün hakkını vermiyor,
Dul kadının davasını görmüyorlar.
24Bu yüzden Rab, Her Şeye Egemen RAB,
İsrail'in Güçlüsü şöyle diyor:
“Hasımlarımı cezalandırıp rahata kavuşacağım,
Düşmanlarımdan öç alacağım.
25Sana karşı duracak,
Kül suyuyla arıtır gibi seni cüruftan arıtıp temizleyeceğim.
26Eskiden, başlangıçta olduğu gibi,
Sana yöneticiler, danışmanlar yetiştireceğim.
Ondan sonra ‘Doğruluk Kenti’,
‘Sadık Kent’ diye adlandırılacaksın.”
27Siyon adalet sayesinde,
Tövbe edenleri de doğruluk sayesinde kurtulacak.
28Ama başkaldıranlarla günahlılar
Birlikte yıkıma uğrayacaklar.
RAB'bi terk edenler yok olacak.
29“Sevip altında tapındığınız yabanıl fıstık ağaçlarından utanacaksınız,
Putperest törenleriniz için seçtiğiniz bahçelerden ötürü yüzünüz kızaracak.
30Yaprakları solmuş yabanıl fıstık ağacına,
Susuz bahçeye döneceksiniz.
31Güçlü adamlarınız kıtık gibi,
Yaptıkları işler kıvılcım gibi olacak;
İkisi birlikte yanacak ve söndüren olmayacak.”
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

1:1-6:13 Yeşaya’nın, Tanrı’nın Yahuda halkına vermek üzere olduğu cezayı bildirdiği peygamberlik sözlerinin ilk kısmı.
1:1-31 Krş. 5. bölüm.
1:1 Yeşaya’nın... görümü Tanrı’dan gelen vahiy (bkz. Yar.15:1; Elç.10:3 ve Elç.16:9’a ait notlar). “Esin” sözcüğü, buradaki “görüm” sözcüğüyle İbranice’de aynı kökten gelir (bkz. Özd.29:18; Ova.1 ve ilgili notlar; ayrıca bkz. 1Sa.3:1). Uzziya, Yotam,Ahaz ve Hizkiya İÖ 792-688 yıllarında hüküm süren krallar. Yeşaya güneydeki krallıkta (Yahuda Krallığı’nda) peygamberlik etti.
1:2 Tanrı İsrailliler’e suçlarını gösterirken ve onları yargılarken göğü ve yeri tanık gösterir; çünkü gök ve yer Tanrı’nın halkıyla yaptığı antlaşmanın da tanıklarıydı (bkz. Yas.30:19; Yas.31:28; Yas.32:1; Mez.50:1 ve ilgili not).
1:3 bilmiyor Krş. Yer.9:3,Yer.9:6,Yer.9:23-24; Hoş.4:6. Günah olan, Tanrı hakkındaki gerçekleri bilmemek değildi; İsrail halkının RAB’bi, onları koruyan, her ihtiyaçlarını karşılayan, onları seven ve onlarla antlaşma yaparak ilişki kurmak isteyen Tanrı olarak tanımak istememesiydi. Yahuda halkının Tanrı’yı Tanrı olarak bilmeyi ve anlamayı reddetmesi, sürgünle sonuçlanacaktı (Hoş.5:13).
1:4 İsrail’in Kutsalı’nı Yeşaya Kitabı’nda RAB için sıkça kullanılan önemli bir unvandır (özellikle bkz. Yşa.5:24; ayrıca bkz. Giriş ; Çık.3:5; Lev.11:44 ve ilgili notlar).
1:5-6 İsrailliler’in burada belirtilen ahlâksal ve ruhsal durumlarının, Yşa.53:4-5’te “kul” olarak tanımlanan kişiye yüklendiği görülür. “Dövülmek” ile “vurulmak”, “yaralı” ile “hastalıklar” ve “darbe” ile “ezilmek” sözcükleri İbranice’de aynı kökten gelir.
1:6 yağla Yaraları tedavi etmek için yaygın olarak kullanılırdı (bkz. Luk.10:34; Yak.5:14 ve ilgili not).
1:7-9 Yahuda Krallığı’nın uğradığı yıkım yabancı ulusların (örn. Aramlılar’ın, İsrail Krallığı’nın, Edomlular’ın ve Filistler’in; 2Ta.28 :5-18) saldırıları, ardından da Kral Sanherib ve Asur ordusu (İÖ 701; Yşa.36:1-2), Kral Nebukadnessar ve Babil ordusunun (İÖ 605-586) saldırıları sonucudur.
1:8 Siyon kızı Bkz. 2Kr.19:21’e ait not. çardak... kulübe Tarla ve bağ hırsızlarını ve düşman olan yabancıları gözlemek için bekçilerin kullandığı geçici yapılar (Eyü.27:18), Yeruşalim’in savunmasının zayıf olduğunu gösterir.
1:9-10 Sodom... Gomora’ya Bkz. Yşa.3:9; Yar.13:13; Yar.18:20-21; Yar.19:5,Yar.19:24-25 ve ilgili notlar. Günahlarından ötürü yok edilmiş bu iki kentin örnek verilmesi, Tanrı’nın İsrail’e vereceği cezanın kapsamını ve İsrail’in günahının ciddiyetini gösterir. İsrail aslında Sodom ve Gomora’ya verilen cezayı hak etmişti; ancak Tanrı merhametinden ötürü İsrailliler’in bir kısmını bu cezadan esirgedi.
1:9 Yşa.10:22-23 ile bağlantılı olarak Rom.9:29’da alıntılanır. Sağ bırakmamış olsaydı Bkz. Makale: Kalıntı, s.948.
1:11-15 Bkz. Yşa.66:3; Yer.7:21-26; Hoş.6:6;Amo.5:21-24; Mik.6:6-8 ve ilgili notlar.
1:14 Yeni Ay törenlerinizden İsrailliler, İbrani takviminin her ayının ilk gününü kutlardı; özel kurbanlar ve şölenler bu törenlerin bir parçasıydı (bkz. Say.28:11-15). bayramlarınızdan Bkz. Çık.23:14-17; Çık.34:18-25; Lev.23. bölüm; Yas.16:1-17.
1:15 Gözlerimi sizden kaçıracağım Bkz Yşa.8:17; Yşa.59:2 ; ayrıca bkz. Mik.3:4 ve ilgili not.
1:17 Bkz. Yer.22:16 ve ilgili not; Yak.1:27. Öksüzün... Dul kadını Yabancılarla birilikte toplumun çoğunlukla ezilen ve korunmasız kesimi (bkz. Yas.24:17-21; Yas.26:12; Yas.27:19). Bu kişilerin bakılması ve onlarla ilgilenilmesi, İsrail halkının, özellikle önderlerin, antlaşmaya bağlılığının önemli bir göstergesiydi; bu konudaki duyarsızlıklar, peygamberlik kitaplarında, antlaşmaya ciddi biçimde sadakatsizlik olarak kınanır (örn. Yeşaya’da, Mika’da ve Amos’ta).
1:18 Kar gibi ak pak Bağışlanmakla ilgili olarak Yşa.1:19’da koşula.
1:14 Yeni Ay törenlerinizden İsrailliler, İbrani takviminin her ayının ilk gününü kutlardı; özel kurbanlar ve şölenler bu törenlerin bir parçasıydı (bkz. Say.28:11-15). bayramlarınızdan Bkz. Çık.23:14-17; Çık.34:18-25; Lev.23. bölüm; Yas.16:1-17.
1:15 Gözlerimi sizden kaçıracağım Bkz Yşa.8:17; Yşa.59:2 ; ayrıca bkz. Mik.3:4 ve ilgili not.
1:17 Bkz. Yer.22:16 ve ilgili not; Yak.1:27. Öksüzün... Dul kadını Yabancılarla birilikte toplumun çoğunlukla ezilen ve korunmasız kesimi (bkz. Yas.24:17-21; Yas.26:12; Yas.27:19). Bu kişilerin bakılması ve onlarla ilgilenilmesi, İsrail halkının, özellikle önderlerin, antlaşmaya bağlılığının önemli bir göstergesiydi; bu konudaki duyarsızlıklar, peygamberlik kitaplarında, antlaşmaya ciddi biçimde sadakatsizlik olarak kınanır (örn. Yeşaya’da, Mika’da ve Amos’ta).
1:18 Kar gibi ak pak Bağışlanmakla ilgili olarak Yşa.1:19’da koşula bağlanan mecazi tanım (bkz. Mez.51:7 ve ilgili not).
1:19-20 yiyeceksiniz... yiyip bitirecek İbranice’de aynı fiil kullanılarak iki durum arasındaki tezat vurgulanır.
1:21 fahişe oldu Yahuda Krallığı’nın başkenti olan, aynı zamanda bu krallığı temsil eden Yeruşalim kişileştiriliyor; halk, RAB’bin halkıyla yaptığı antlaşmayı çiğneyerek RAB’be sadakatsizlik etmiştir (bkz. Mez.73:27’ye ait not; Hoşea: Giriş ; Bilgi Kutusu: Ruhsal Zina, s.1255 ; krş. Çık.34:15’e ait not).
1:22 Gümüşü cüruf oldu Bkz. Mez.12:6 ve ilgili not.
1:24 Rab, Her Şeye Egemen RAB, İsrail’in Güçlüsü Krş. Mez.50:6; ayrıca krş. Yşu.22:22 ve ilgili not; bkz. 1Sa.1:3’e ait not.
1:25-26 karşı duracak... yetiştireceğim İbranice’de aynı fiil kullanılarak iki durum arasındaki tezat vurgulanır.
1:25 cüruftan arıtıp temizleyeceğim Krş. Yşa.4:4; Yşa.48:10.
1:26 Sadık Kent Bkz. Yşa.1:21 ; gelecekteki Yeruşalim, Zek.Yşa.8:3.
1:29 fıstık ağaçlarından... bahçelerden Putperestlerin cinsel ahlâksızlıklarla dolu kurban törenleri bu tür yerlerde yapılırdı (bkz. Yşa.65:3; Yşa.66:17).

Videolar

Yeşaya Girişi

Yeşaya İbranice'de "Rab kurtarır" anlamına gelir. Kitabın adı olan bu ifade bir bakıma kitabın özetidir. Peygamber Yeşaya İ.Ö. 8. yüzyılın ikinci yarısında Yeruşalim'de yaşadı. Kitap üç ana bölüme ayrılabilir:

1. 1-39 arasındaki bölümler güneydeki Yahuda krallığının güçlü komşusu Asur tarafından tehdit edildiği dönemi anlatıyor. Yeşaya, Yahuda'ya yönelen gerçek tehdidin Asur'un yenilmez gücü değil, halkın günahı, Tanrı'ya başkaldırmaları ve Yahuda halkının Tanrı'ya güvensizlikleri olduğunu gördü. Peygamber çarpıcı söz ve davranışlarla Yahuda halkını doğruluğa ve adalete çağırmaktadır. Onları uyarır, Tanrı'ya kulak vermekte gecikirlerse, felaketlerin yakalarını bırakmayacağını söyler. Yeşaya, dünya çapında barışın sağlanacağı dönemi ve Davut'un soyundan gelecek olan örnek kralın gelişini de önceden bildirdi.
2. 40-55 arasındaki bölümler değişen tarihsel durumu yansıtır. Asurlular'dan sonra bölgede egemen güç haline gelen Babilliler İ.Ö. 586'da Yeruşalim'i ele geçirir ve halkını Babil'e sürgün eder. Peygamber, Tanrı'nın kendi halkını özgür kılıp Yeruşalim'e geri götüreceğini ve yeni bir yaşama kavuşturacağını müjdeler. Bu bölümlerde öne çıkan konu, Tanrı'nın tarihi yönlendiren Egemen Rab olduğu, halkının aracılığıyla öteki ulusları da bereketleyen tasarıları olduğudur.
3. 56-66 arasındaki bölümler sürgünden Yeruşalim'e dönenlere ve Tanrı'nın halkına verdiği sözleri yerine getireceğine dair güvence bekleyenlere sesleniyor. Ayrıca doğruluk, adalet, Şabat Günü'ne uyulması ve dua konusunda kaygılar dile getiriliyor. Özet olarak kitap Tanrı'nın mutlak büyüklüğünü, üstünlüğünü vurguluyor. Bütün öbür ilahlar Rab'bin önünde sadece cansız putlar.

Ana Hatlar:

1:1-12:6 Uyarılar, vaatler
13:1-23:18 Ulusların cezalandırılması
24:1-27:13 Tanrı'nın dünyayı yargılaması
28:1-35:10 Yeni uyarılar ve vaatler
36:1-39:8 Yahuda Kralı Hizkiya ve Asurlular
40:1-55:13 Vaat ve umut bildirileri
56:1-66:24 Son uyarılar ve vaatler
  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş