Elçilerin İşleri 12

« Elçilerin İşleri 11 | Elçilerin İşleri 13 »
12
Petrus'un Hapisten Kaçışı
1O sırada kral Hirodes, kiliseden bazı kişilere eziyet etmeye başladı. 2Yuhanna'nın kardeşi Yakup'u kılıçla öldürttü. 3Yahudiler'in bundan memnun kaldığını görünce ardından Petrus'u da yakalattı. Bunu, Mayasız Ekmek Bayramı sırasında yaptı. 4 Petrus'u tutuklatıp hapse attırdı ve dörder kişilik dört takım askerin gözetimine teslim etti. Fısıh Bayramı'ndan sonra onu halkın önünde yargılamak niyetindeydi. 5Bu nedenle Petrus hapiste tutuldu. Ama inanlılar topluluğu onun için Tanrı'ya hararetle dua ediyordu.
6Petrus, Hirodes'in kendisini yargılayacağı günden önceki gece, çift zincirle bağlı olarak iki askerin arasında uyuyordu. Kapıda duran nöbetçiler de zindanın güvenliğini sağlıyordu. 7Birdenbire Rab'bin bir meleği göründü ve hücrede bir ışık parladı. Melek, Petrus'un böğrüne dokunup onu uyandırdı. “Çabuk, kalk!” dedi. O anda zincirler Petrus'un bileklerinden düştü.
8Melek ona, “Kuşağını bağla, çarıklarını giy” dedi. Petrus da söyleneni yaptı. “Abanı giy, beni izle” dedi melek. 9Petrus onu izleyerek dışarı çıktı. Ama meleğin yaptığının gerçek olduğunu anlamıyor, bir görüm gördüğünü sanıyordu. 10Birinci ve ikinci nöbetçiyi geçerek kente açılan demir kapıya geldiler. Kapı, önlerinde kendiliğinden açıldı. Dışarı çıkıp bir sokak boyunca yürüdüler, sonra melek ansızın Petrus'un yanından ayrıldı.
11O zaman kendine gelen Petrus, “Rab'bin bana meleğini gönderdiğini şimdi gerçekten anlıyorum” dedi. “O beni Hirodes'in elinden ve Yahudi halkının uğrayacağımı umduğu bütün belalardan kurtardı.”
12Petrus olanların farkına varınca Markos diye tanınan Yuhanna'nın annesi Meryem'in evine gitti. Orada birçok kişi toplanmış dua ediyordu. 13Petrus'un dış kapıyı çalması üzerine Roda adlı bir hizmetçi kız kapıya bakmaya gitti. 14Petrus'un sesini tanıyan kız, sevincinden kapıyı açmadan tekrar içeri koşarak, “Petrus kapıda duruyor!” diye haber verdi.
15“Çıldırmışsın sen!” dediler ona. Ama kız üsteleyince, “Onun meleği olmalı” dediler.
16Petrus ise kapıyı çalmaya devam etti. Kapıyı açıp onu görünce şaşıp kaldılar. 17Petrus, eliyle susmalarını işaret ederek Rab'bin onu zindandan nasıl çıkardığını anlattı. Sonra, “Bu haberleri Yakup'la öbür kardeşlere iletin” diyerek oradan ayrılıp başka bir yere gitti.
18Askerler sabahleyin büyük bir telaşa kapıldılar. Birbirlerine, “Petrus'a ne oldu?” diye sordular. 19Hirodes onu arattı, bulamayınca da nöbetçileri sorguya çekti ve idam edilmeleri için buyruk verdi.
Kral Hirodes'in Ölümü
Bundan sonra Hirodes, Yahudiye'den Sezariye'ye gidip bir süre orada kaldı. 20Bu arada Sur ve Sayda halklarına ateş püskürüyordu. Bunlar birleşip kendisiyle görüşmeye geldiler. Önce kralın başdanışmanı Vlastus'u kendi taraflarına çekerek barış isteğinde bulundular. Çünkü kendi ülkelerinin gereksindiği yiyecekler kralın ülkesinden sağlanıyordu.
21Belirlenen günde krallık giysilerini giyen Hirodes tahtına oturarak halka bir konuşma yaptı. 22Halk, “Bu bir insanın sesi değil, bir ilahın sesidir!” diye bağırıyordu. 23O anda Rab'bin bir meleği Hirodes'i vurdu. Çünkü Tanrı'ya ait olan yüceliği kendine mal etmişti. İçi kurtlarca kemirilerek can verdi.
24Tanrı'nın sözü ise yayılıyor, etkisini artırıyordu.
25Görevlerini tamamlayan Barnaba'yla Saul, Markos diye tanınan Yuhanna'yı yanlarına alarak Yeruşalim'den döndüler.
« Elçilerin İşleri 11 | Elçilerin İşleri 13 »
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

12:1 O sırada Bazı yorumculara göre, 12. bölümde aktarılan olaylar tam bir kronolojik sıra izlemez. Barnaba ve Saul’un Yeruşalim’e varmalarından sonra (Elç.11:30) Hirodes baskı yapmaya başlamış, bu sırada Petrus hapse atılmış ve daha sonra hapisten kurtulmuştur. Hirodes’in ölüm tarihi İS 44 olduğuna göre, bu olaylar İS 43 yılında meydana gelmiş olabilir. Buna göre Elç.11:28’de söz edilen kıtlık, Hirodes’in ölümünün (Elç.12:23) ardından, İS 46’ da yaşanmıştır.Ayrıca Gal.2:1-10’da geçen Yeruşalim ziyareti (Gal.11:30 ve Gal.12:25) kıtlıkla aynı zamanda gerçekleşmiştir. Bazı yorumculara göre ise, Gal.11:30’ da söz edilen para yardımı Hirodes’in İS 44’ teki ölümünden önce, Barnaba ile Saul’un dönüşü ise Hirodes’in ölümünden (Gal.12:25) sonra gerçekleşmiştir. Bu görüşe göre Gal.2:1-10’daki ziyaret, Gal.15:1-29 ayetlerinde belirtilen Yeruşalim’deki ihtiyarlar kurulu ziyareti ile ilgilidir. Kral Hirodes Bkz. Tablo: Hirodes Hanedanlığı, s. 1381. Buradaki Kral Hirodes, Büyük Hirodes’in torunu ve Aristobulus’un oğlu I. Agrippa’dır. Aynı zamanda, Yahya’nın başını kestirten (Mat.14:3-12) ve İsa Mesih’i sorguya çeken (Luk.23:8-12) Hirodes Antipas’ın yeğenidir. Antipas sürgüne gönderildiğinde, Agrippa onun topraklarını yönetimi altına alır. Ölümünden üç yıl önce İS 41’ de, Yahudiye ve Samiriye toprakları da Agrippa’nın yönetimine girer.
12:2 Yakup’u Zebedi’nin oğlu Elçi Yuhanna’nın kardeşi (Mat.4:21). Kılıçla öldürttü Yahya gibi başı kesilmiştir. Bu olay İsa Mesih’in dirilişinden yaklaşık on yıl sonra gerçekleşir.
12:3 Mayasız Ekmek Bayramı Bkz. Mar.14:1 ve Luk.22:1’e ait notlar.
12:4 Hapse Muhtemelen tapınağın kuzeybatı köşesinde bulunan, sonraları Pavlus’un da hapsedileceği (bkz. Elç.21:34),Antonya Kulesi’ne. dört takım Dört gece nöbetinin her biri için bir bölük. Fısıh Bayramı Tüm bayram haftası kastediliyor (bkz. Luk.22:1’e ait not).
12:7 Rab’bin bir meleği Bkz. Elç.5:19-20’ ye ait not.
12:12 Meryem Elçi Barnaba’nın teyzesi (bkz. Kol.4:10). Anlaşı ldığı kadarıyla imanlılar onun evinde toplanıyordu. Burası Son Yemek’in yendiği üst kattaki odanın bulunduğu (bkz. Mar.14:13-15; ayrıca bkz. Elç.1:13) ve öğrencilerin dua ettiği (Elç.4:31) ev olabilir. Markos... Yuhanna Bkz. Elç.12:25’e ait not.
12:15 Onun meleği Yahudiler arasında, herkesin kendisine hizmet eden bir meleğe sahip olduğuna yönelik bir inanç vardı (krş. İbr.1:14 ; Bilgi Kutusu:Melekler, s. 1808). İsa Mesih’in bunu tamamen reddetmediği görülür (bkz. Mat.18:10-11 ve ilgili not); sonuç olarak, meleklerin görevlerinden biri yeryüzündeki imanlılara hizmet etmektir.
12:16 ş aşıp kaldılar Tanrı’ya hararetle dua etmiş olmalarına rağmen (Elç.12:5).
12:17 Yakup Yuhanna’nın kardeşi olan Yakup öldürüldüğüne göre (bkz. Elç.12:2), bu kişi İsa’nın kardeşi ve Yeruşalim topluluğunun önderi olan Yakup’tur (bkz. Gal.1:19 ve ilgili not). kardeşlere Bkz. Elç.11:1’e ait not.
12:19 Sezariye Romalı valilerin karargâhı olan bu yer, aynı zamanda Yahudiye’ye vali atanmadığı dönemdeAgrippa tarafından başkent olarak kullanılmıştır (bkz. Elç.8:40 ve Elç.10:1’e ait notlar).
12:20 Sur ve Sayda Yiyecek için Celile’nin buğday tarlalarına bağımlı hale gelen Fenike’nin (günümüzdeki Lübnan) başlıca kentleri. Vlastus Haznedar.
12:21 Belirlenen günde Hirodes’in Klavdius şerefine kutladığı bayramda. krallık giysilerini giyen Tarihçi Josefus bu giysiyi, göz kamaştırıcı parlaklıkta gümüş bir kaftan olarak tanımlar. Tarihsel kayıtlara göre, Hirodes Tanrı olarak ilan edildiğinde bu unvanı reddetmedi; ardından şiddetli ağrılara yakalandı, bulunduğu yerden kaleye götürüldü ve beş gün sonra da öldü (Josefus’un Yahudiler’in Tarihi kitabı, 19.8.2).
12:24 Tanrı’nın sözü... yayılıyor Bkz. Elç.6:7; Elç.9:31; Elç.12:24; Elç.16:5; Elç.19:20; Elç.28:31.
12:25 Markos diye tanınan Yuhanna Bkz. Elç.12:12. Barnaba’nın yeğeniydi. İsa’nın tutuklandığı gece onun ardından giden ama yakalanınca kaçan delikanlı olabilir (Mar.14:51-52). Yeni Antlaşma’nın (İncil’in) Markos kısmını yazmış (bkz. Markos: Giriş), Barnaba ile Pavlus’a ilk müjdeleme yolculuklarında bir süre eşlik etmiştir (bkz. Elç.15:38-39’a ait notlar).

Videolar

Elçilerin İşleri Girişi

Genel Bakış: Eski çağlarda yazılmış olan birçok yapıtın yazarı gibi, bu kitabın yazarı da kendini doğrudan bize tanıtmıyor. Bununla birlikte, ikinci yüzyılda yaşamış ve bir kısmı İsa'nın elçilerini bizzat tanımış inanlı yazarların hepsi, bu kitabı Luka'nın yazdığında birleşiyorlar. Kitabın yakından incelenmesi halinde «sevgili hekim» Luka'nın (Kol.4:14) elinden çıktığına dair ipuçları görülebilir. Örneğin «biz» çoğul zamirinin kullanılmış olmasından yazarın, Pavlus'un yol arkadaşlarından biri olduğunu anlıyoruz (16:10-17; 20:5-21:18; 27:1-28:16). Yazarın titiz biri olduğu su götürmez bir gerçek. Elçilerin İşleri Yeruşalim, Sezariye, Antakya, Efes, Korint, Atina, Roma ve daha birçok yere ilişkin kesin ve doğru tasvirlerle doludur. Arkeolojik araştırma ve bulgular, gidilen, gezilen yerlerin çeşitliliğine ve büyük kültür farklarına rağmen Luka'nın, kullandığı terim ve kavramlarda ne denli tutarlı olduğunu ortaya koyuyor. Bununla birlikte Luka'nın kendisi, Elçilerin İşleri Kitabı'nın ilk inanlı topluluklarının bütün bir tarihçesi olmadığını ifade ediyor. Örneğin bölüm 8'de, topluluğun dağıtıldığını, inanlıların Müjde'yi yaya yaya dört bir yana gittiklerini yazar. Bunun sonucunda birçok yerde yerli topluluklar filizlenip gelişir. Ama Luka bu toplulukların tarihçesini yazmaya girişmez. Sonuç olarak, Elçilerin İşleri, kilisenin büyüyüp gelişmesinde önemli bir yer tutan, ders alabileceğimiz temel olaylar dizisini sunuyor bize.

İsa'nın göğe yükseldiği İ.S. 30 yılları ile Elçi Pavlus'un Roma'da tutuklandığı İ.S. 63 yılları arasındaki dönemi konu eden kitap, büyük olasılıkla bu tarihten az sonra yazıldı.

İncil'deki Yeri: Elçilerin İşleri, Luka'nın bir devamıdır. Her iki kitabın da Teofilos adında bir adama hitaben yazıldığı özellikle belirtiliyor. Luka, İsa'nın başlangıçtan göğe alındığı güne dek yapıp öğrettiklerini kaydeder (1:1-3). İncil'in ilk dört kısmından sonra yer alan ve Müjde'nin Yeruşalim'den Anadolu'ya, oradan da antik çağın merkezi Roma'ya yayılışını anlatan Elçilerin İşleri Kitabı, bu özelliğiyle bir köprü görevi görmekte ve İncil'deki mektuplara zemin hazırlamaktadır. Örneğin kitap, Pavlus'un, adını sanını anarak sonradan mektuplar yazdığı birçok kente yaptığı ziyaretleri anlatıyor. Elçilerin İşleri Kitabı'nın bir diğer önemli özelliği, inanlılar topluluğunun ders alabileceği ilkeleri de sergilemesidir.

Konusu: Elçilerin İşleri Kitabı, ilk Mesih inanlılarının Müjde'yi, «Yeruşalim'de, bütün Yahudiye ve Samiriye'de ve dünyanın dört bucağında» (1:8) nasıl yaymaya başladıklarını anlatır. Bütün bu olaylar Kutsal Ruh'un inanlılar topluluğuna verilmesiyle başlar (bölüm 2). Sonraki bölümler, Tanrı'nın kilisesini adım adım nasıl yönlendirdiğini gözler önüne serer. İsa'nın elçileri dolaşıp Müjde'yi yayarken Tanrı da yaptığı mucizelerle onların bildirisini doğruladı (3:1-10; 14:3). Kilise, Yahudi din önderlerinin başını çektiği karşı koymalara rağmen hızla büyüdü. Gerçekte Yahudi kökenli olan inanlılar topluluğunun bütün ulusları kucaklayan bir kimliğe nasıl kavuştuğu, Elçilerin İşleri Kitabı'nda ön plana çıkan önemli konulardan biridir (10:1-11:18 ve 15. bölümün tamamı).

Ana Hatlar:

1:1-11 İsa'nın son buyrukları ve göğe alınması
1:12-8:3 Yeruşalim'deki inanlılar topluluğu
8:4-9:43 Tanrı sözünün Yahudiye ve Samiriye'de yayılması, Pavlus'un iman etmesi
10:1-11:30 Yahudi olmayan ilk inanlılar
12:1-25 Baskılara karşı zafer
13:1-28:31 Pavlus'un elçilik görevi:
13:1-14:28 İlk yolculuk
15:1-35 Yeruşalim'deki toplantı
15:36-18:22 İkinci yolculuk
18:23-21:16 Üçüncü yolculuk
21:17-28:31 Pavlus'un tutukluluk dönemi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 25

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş