Elçilerin İşleri 14

« Elçilerin İşleri 13 | Elçilerin İşleri 15 »
14
Konya'da
1Aynı şekilde Konya'da da Yahudiler'in havrasına giren Pavlus'la Barnaba öyle etkili konuştular ki, hem Yahudiler'den hem de Grekler'den çok kişi iman etti. 2Ama inanmayan Yahudiler, öteki uluslardan olanları kardeşlere karşı kışkırtarak zihinlerini bulandırdılar. 3Orada uzunca bir süre kalan Pavlus'la Barnaba, Rab hakkında cesaretle konuşuyorlardı. Rab de onlara belirtiler ve harikalar yapma gücü vererek kendi lütfunu açıklayan bildiriyi doğruladı. 4Kent halkı ikiye bölündü. Bazıları Yahudiler'in, bazıları da elçilerin tarafını tuttu.
5Yahudiler'le öteki uluslardan olanlar ve bunların yöneticileri, elçileri hırpalayıp taşa tutmak için düzen kurdular. 6-7Bunu öğrenen Pavlus'la Barnaba, Likaonya'nın Listra ve Derbe kentlerine ve çevre bölgeye kaçarak oralarda da Müjde'yi yaydılar.
Listra ve Derbe'de
8Listra'da, ayakları tutmayan bir adam vardı. Doğuştan kötürümdü, hiç yürüyemiyordu. 9-10Pavlus'un söylediklerini dinledi. Onu dikkatle süzen Pavlus, iyileştirilebileceğine imanı olduğunu görerek yüksek sesle ona, “Kalk, ayaklarının üzerinde dur!” dedi. Adam yerinden fırlayıp yürümeye başladı.
11Pavlus'un ne yaptığını gören halk Likaonya dilinde, “Tanrılar insan kılığına girip yanımıza inmiş!” diye haykırdı. 12Barnaba'ya Zeus[a], Pavlus'a da konuşmada öncülük ettiği için Hermes[b] adını taktılar. 13Kentin hemen dışında bulunan Zeus Tapınağı'nın kâhini kent kapılarına boğalar ve çelenkler getirdi, halkla birlikte elçilere kurban sunmak istedi.
14Ne var ki elçiler, Barnaba'yla Pavlus, bunu duyunca giysilerini yırtarak kalabalığın içine daldılar. 15“Efendiler, neden böyle şeyler yapıyorsunuz?” diye bağırdılar. “Biz de sizin gibi insanız, aynı yaradılışa sahibiz. Size müjde getiriyoruz. Sizi bu boş şeylerden vazgeçmeye, yeri, göğü, denizi ve bunların içindekilerin hepsini yaratan, yaşayan Tanrı'ya dönmeye çağırıyoruz. 16Geçmiş çağlarda Tanrı, bütün ulusların kendi yollarından gitmelerine izin verdi. 17Yine de kendini tanıksız bırakmadı. Size iyilik ediyor. Gökten yağmur yağdırıyor, çeşitli ürünleriyle mevsimleri düzenliyor, sizi yiyecekle doyurup yüreklerinizi sevinçle dolduruyor.” 18Bu sözlerle bile halkın kendilerine kurban sunmasını güçlükle engelleyebildiler.
19Ne var ki, Antakya ve Konya'dan gelen bazı Yahudiler, halkı kendi taraflarına çekerek Pavlus'u taşladılar; onu ölmüş sanarak kentin dışına sürüklediler. 20Ama öğrenciler çevresinde toplanınca Pavlus ayağa kalkıp kente döndü. Ertesi gün Barnaba'yla birlikte Derbe'ye gitti. 21-22O kentte de Müjde'yi duyurup birçok öğrenci edindiler.
Antakya'ya Dönüş
Pavlus'la Barnaba daha sonra Listra, Konya ve Antakya'ya dönerek öğrencileri ruhça pekiştirdiler, imana bağlı kalmaları için onlara cesaret verdiler. “Tanrı'nın Egemenliği'ne, birçok sıkıntıdan geçerek girmemiz gerekir” diyorlardı. 23İmanlılar için her kilisede ihtiyarlar seçtiler. Dua ve oruçla onları, inandıkları Rab'be emanet ettiler.
24Pisidya bölgesinden geçerek Pamfilya'ya geldiler. 25Perge'de Tanrı sözünü bildirdikten sonra Antalya'ya gittiler. 26Oradan gemiyle, artık tamamlamış bulundukları görev için Tanrı'nın lütfuna emanet edildikleri yer olan Antakya'ya döndüler. 27Oraya vardıklarında inanlılar topluluğunu bir araya getirip Tanrı'nın kendileri aracılığıyla neler yaptığını, öteki uluslara iman kapısını nasıl açtığını anlattılar. 28Oradaki öğrencilerin yanında uzun bir süre kaldılar.
« Elçilerin İşleri 13 | Elçilerin İşleri 15 »
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

14:3 belirtiler ve harikalar... doğruladı Elçilerin yaptıkları mucizelerin başlıca amaçlarından biri sözlerinin gerçekliğini doğrulamaktı (krş. Elç.2:22 ve ilgili not; İbr.2:4 ve ilgili not).
14:5 taşa tutmak Yahudiler’in Tanrı’ya küfredenlere uyguladıkları idam yöntemi (bkz. Yu.10:31’e ait not).
14:6-7 Likaonya’nın... kentlerine Likaonya Pisidya’nın doğusunda, Toros dağlarının kuzeyinde yer alan ve Roma’nın Galatya İli’ne bağlı bir bölgeydi. Bugünkü Konya Ovası civarıdır. Listra Kalıntıları Hatunsaray yakınlarında bulunan bir Roma kolonisi (bkz. Elç.13:14’e ait not) ve muhtemelen Timoteos’un anayurdu (krş. Elç.16:2). Derbe Gayus’un anayurdu (bkz. Elç.14:20 ; Elç.20:4). Kalıntıları Karaman kentinin 20 km kadar kuzeydoğusundadır.
14:12 Zeus... Hermes Grekler’in inanışına göre en büyük ilah olan Zeus, Listra’nın koruyucu ilahıydı ve tapınağı buradaydı. Hermes ise Zeus’un özel yardımcısı ve sözcüsüydü. Listra halkının inandığı bir efsaneye göre, Zeus ve Hermes o bölgeyi ziyaret etmiş ama yaşlı bir çift dışında kimse tarafından tanınmamıştı. Tekrar geldiklerinde onları tanımazlık etmek istemiyor, ilahları öfkelendirmekten korkuyorlardı. Bu yüzden iri yapılı olan Barnaba’nın Zeus, konuşmacı olan Pavlus’un ise Hermes (Merkür) olduğunu sanıp onlara sunular sundular.
14:13 kent kapılarına Grekçesi, ‘tapınak kapıları’ veya ‘ev kapıları’ anlamına da gelir.
14:14 giysilerini yırtarak Büyük bir acıyı veya öfkeyi ifade etme biçimi (bkz. Yar.37:29,Yar.37:34). Listralılar’ın yaptıklarını Tanrı’ya küfür olarak nitelendiren Pavlus ve Barnaba da tepkilerini böyle gösterir.
14:15 boş şeylerden Eski Antlaşma’da putlardan söz edilirken kullanılan bir ifade (bkz. 1Sa.12:21).
14:16-17 Bkz. Elç.17:30; Rom.1:18-22.
14:19 Pavlus’u taşladılar Aslında taşlama kent duvarlarının dışı nda yapılırdı, ancak bilinmeyen bir sebepten dolayı bu kez olay kentin içinde gerçekleşti (Elç.7:58; krş. Gal.6:17 ve ilgili not).
14:20 öğrenciler çevresinde toplanınca Muhtemelen Timoteos da oradaydı (bkz. 2Ti.Elç.3:10-11 ve ilgili not). Derbe Bkz. Elç.14:6-7’ ye ait not.
14:21-22 dönerek Toros dağlarındaki kestirme yoldan değil, kurdukları yeni imanlı topluluklarının bulunduğu kentlerden geçtiler. birçok sıkıntıdan Bkz. Flp.1:29-30 ve ilgili not.
14:23 seçtiler Yeruşalim’de Yediler’in atanması, önce topluluk tarafından seçilmeleri ve ardından elçilerin dua edip ellerini üzerlerine koymasıyla gerçekleşmişti ( Elç.6:5-6). Ancak burada, topluluklar yeni olduğundan dolayı ihtiyarlar heyeti Pavlus ile Barnaba tarafından hem seçilmiş hem de atanmış olabilir.
14:24 Pisidya Bkz. Elç.13:13-14. Pamfilya İli’nin kuzeyinde yer alan bu bölgede haydutlara sık rastlanırdı (2Ko.11:26’da söz edilen yer burası olabilir). Pamfilya Sınırları yaklaşık olarak bugünkü Orta Akdeniz’i kapsayan bölge. İS 74’ ten sonra Pisidya, Roma’nın Pamfilya İli’ne dâhil oldu (bkz. Elç.13:13).
14:25 Perge Bkz. Elç.13:13’e ait not. Antalya Pamfilya kıyısındaki en önemli liman kenti (bkz. Elç.13:13).
14:26 Antakya Bkz. Elç.11:20; ayrıca bkz. Elç.11:19’a ait not.
13:4-14:28 Bkz. Harita: Pavlus’un Birinci Müjdeleme Yolculuğu, s. 1613.
14:28 uzun bir süre Muhtemelen bir yıldan fazla.

Videolar

Elçilerin İşleri Girişi

Genel Bakış: Eski çağlarda yazılmış olan birçok yapıtın yazarı gibi, bu kitabın yazarı da kendini doğrudan bize tanıtmıyor. Bununla birlikte, ikinci yüzyılda yaşamış ve bir kısmı İsa'nın elçilerini bizzat tanımış inanlı yazarların hepsi, bu kitabı Luka'nın yazdığında birleşiyorlar. Kitabın yakından incelenmesi halinde «sevgili hekim» Luka'nın (Kol.4:14) elinden çıktığına dair ipuçları görülebilir. Örneğin «biz» çoğul zamirinin kullanılmış olmasından yazarın, Pavlus'un yol arkadaşlarından biri olduğunu anlıyoruz (16:10-17; 20:5-21:18; 27:1-28:16). Yazarın titiz biri olduğu su götürmez bir gerçek. Elçilerin İşleri Yeruşalim, Sezariye, Antakya, Efes, Korint, Atina, Roma ve daha birçok yere ilişkin kesin ve doğru tasvirlerle doludur. Arkeolojik araştırma ve bulgular, gidilen, gezilen yerlerin çeşitliliğine ve büyük kültür farklarına rağmen Luka'nın, kullandığı terim ve kavramlarda ne denli tutarlı olduğunu ortaya koyuyor. Bununla birlikte Luka'nın kendisi, Elçilerin İşleri Kitabı'nın ilk inanlı topluluklarının bütün bir tarihçesi olmadığını ifade ediyor. Örneğin bölüm 8'de, topluluğun dağıtıldığını, inanlıların Müjde'yi yaya yaya dört bir yana gittiklerini yazar. Bunun sonucunda birçok yerde yerli topluluklar filizlenip gelişir. Ama Luka bu toplulukların tarihçesini yazmaya girişmez. Sonuç olarak, Elçilerin İşleri, kilisenin büyüyüp gelişmesinde önemli bir yer tutan, ders alabileceğimiz temel olaylar dizisini sunuyor bize.

İsa'nın göğe yükseldiği İ.S. 30 yılları ile Elçi Pavlus'un Roma'da tutuklandığı İ.S. 63 yılları arasındaki dönemi konu eden kitap, büyük olasılıkla bu tarihten az sonra yazıldı.

İncil'deki Yeri: Elçilerin İşleri, Luka'nın bir devamıdır. Her iki kitabın da Teofilos adında bir adama hitaben yazıldığı özellikle belirtiliyor. Luka, İsa'nın başlangıçtan göğe alındığı güne dek yapıp öğrettiklerini kaydeder (1:1-3). İncil'in ilk dört kısmından sonra yer alan ve Müjde'nin Yeruşalim'den Anadolu'ya, oradan da antik çağın merkezi Roma'ya yayılışını anlatan Elçilerin İşleri Kitabı, bu özelliğiyle bir köprü görevi görmekte ve İncil'deki mektuplara zemin hazırlamaktadır. Örneğin kitap, Pavlus'un, adını sanını anarak sonradan mektuplar yazdığı birçok kente yaptığı ziyaretleri anlatıyor. Elçilerin İşleri Kitabı'nın bir diğer önemli özelliği, inanlılar topluluğunun ders alabileceği ilkeleri de sergilemesidir.

Konusu: Elçilerin İşleri Kitabı, ilk Mesih inanlılarının Müjde'yi, «Yeruşalim'de, bütün Yahudiye ve Samiriye'de ve dünyanın dört bucağında» (1:8) nasıl yaymaya başladıklarını anlatır. Bütün bu olaylar Kutsal Ruh'un inanlılar topluluğuna verilmesiyle başlar (bölüm 2). Sonraki bölümler, Tanrı'nın kilisesini adım adım nasıl yönlendirdiğini gözler önüne serer. İsa'nın elçileri dolaşıp Müjde'yi yayarken Tanrı da yaptığı mucizelerle onların bildirisini doğruladı (3:1-10; 14:3). Kilise, Yahudi din önderlerinin başını çektiği karşı koymalara rağmen hızla büyüdü. Gerçekte Yahudi kökenli olan inanlılar topluluğunun bütün ulusları kucaklayan bir kimliğe nasıl kavuştuğu, Elçilerin İşleri Kitabı'nda ön plana çıkan önemli konulardan biridir (10:1-11:18 ve 15. bölümün tamamı).

Ana Hatlar:

1:1-11 İsa'nın son buyrukları ve göğe alınması
1:12-8:3 Yeruşalim'deki inanlılar topluluğu
8:4-9:43 Tanrı sözünün Yahudiye ve Samiriye'de yayılması, Pavlus'un iman etmesi
10:1-11:30 Yahudi olmayan ilk inanlılar
12:1-25 Baskılara karşı zafer
13:1-28:31 Pavlus'un elçilik görevi:
13:1-14:28 İlk yolculuk
15:1-35 Yeruşalim'deki toplantı
15:36-18:22 İkinci yolculuk
18:23-21:16 Üçüncü yolculuk
21:17-28:31 Pavlus'un tutukluluk dönemi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 25

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş