Elçilerin İşleri 16

16
Timoteos, Pavlus'la Silas'a Katılıyor
1Pavlus, Derbe ve Listra'ya da uğradı. Listra'da Timoteos adında bir İsa öğrencisi vardı. Annesi imanlı bir Yahudi, babası ise Grek'ti. 2Listra ve Konya'daki kardeşler ondan övgüyle söz ediyorlardı. 3Timoteos'u kendisiyle birlikte götürmek isteyen Pavlus, oralarda bulunan Yahudiler yüzünden onu sünnet ettirdi. Çünkü hepsi, babasının Grek olduğunu biliyordu. 4Kent kent dolaşarak Yeruşalim'deki elçilerle ihtiyarların aldığı kararları imanlılara iletiyor, bunlara uymalarını istiyorlardı. 5Böylelikle toplulukların imanı güçleniyor ve sayıları günden güne artıyordu.
Pavlus'un Makedonya'yla İlgili Görümü
6Kutsal Ruh'un, Tanrı sözünü Asya İli'nde yaymalarını engellemesi üzerine Pavlus'la arkadaşları Frikya ve Galatya bölgesinden geçtiler. 7Misya sınırına geldiklerinde Bitinya bölgesine geçmek istediler. Ama İsa'nın Ruhu onlara izin vermedi. 8Bunun üzerine Misya'dan geçip Troas Kenti'ne gittiler. 9O gece Pavlus bir görüm gördü. Önünde Makedonyalı bir adam durmuş, ona yalvarıyordu: “Makedonya'ya geçip bize yardım et” diyordu. 10Pavlus'un gördüğü bu görümden sonra hemen Makedonya'ya gitmenin bir yolunu aradık. Çünkü Tanrı'nın bizi, Müjde'yi oradakilere duyurmaya çağırdığı sonucuna varmıştık.
Lidya'nın İman Etmesi
11Troas'tan denize açılıp doğru Semadirek Adası'na, ertesi gün de Neapolis'e gittik. 12Oradan da Filipi'ye geçtik. Burası bir Roma yerleşim merkezi ve Makedonya'nın o bölgesinde önemli bir kentti. Birkaç gün bu kentte kaldık.
13Şabat Günü kent kapısından çıkıp ırmak kıyısına gittik. Orada bir dua yeri olacağını düşünüyorduk. Oturduk, orada toplanmış kadınlarla konuşmaya başladık. 14Bizi dinleyenler arasında Tiyatira Kenti'nden Lidya adında bir kadın vardı. Mor kumaş ticareti yapan Lidya, Tanrı'ya tapan biriydi. Pavlus'un söylediklerine kulak vermesi için Rab onun yüreğini açtı. 15Lidya, ev halkıyla birlikte vaftiz olduktan sonra bizi evine çağırdı. “Beni Rab'bin bir inanlısı kabul ediyorsanız, gelin, evimde kalın” dedi ve bizi razı etti.
Pavlus'la Silas Hapiste
16Bir gün biz dua yerine giderken, karşımıza, falcılık ruhuna tutulmuş köle bir kız çıktı. Bu kız, gelecekten haber vererek efendilerine bir hayli kazanç sağlıyordu. 17Pavlus'u ve bizleri izleyerek, “Bu adamlar yüce Tanrı'nın kullarıdır, size kurtuluş yolunu bildiriyorlar!” diye bağırıp durdu. 18Ve günlerce sürdürdü bunu. Sonunda, bundan çok rahatsız olan Pavlus arkasına dönerek ruha, “İsa Mesih'in adıyla, bu kızın içinden çıkmanı buyuruyorum” dedi. Ruh hemen kızın içinden çıktı.
19Kızın efendileri, kazanç umutlarının yok olduğunu görünce Pavlus'la Silas'ı yakalayıp çarşı meydanına, yetkililerin önüne sürüklediler. 20-21Onları yargıçların karşısına çıkartarak, “Bu adamlar Yahudi'dir” dediler, “Kentimizi altüst ettiler. Biz Romalılar için benimsenmesi ve uygulanması yasak birtakım töreler yayıyorlar.”
22Halk da Pavlus'la Silas'a yapılan saldırıya katıldı. Yargıçlar onların giysilerini yırtıp sıyırarak değnekle dövülmeleri için buyruk verdi. 23Onları iyice dövdürdükten sonra hapse attılar. Zindancıya, onları sıkı güvenlik altında tutmasını buyurdular. 24Bu buyruğu alan zindancı onları hapishanenin iç bölmesine atarak ayaklarını tomruğa vurdu.
25Gece yarısına doğru Pavlus'la Silas dua ediyor, Tanrı'yı ilahilerle yüceltiyorlardı. Öbür tutuklular da onları dinliyordu. 26Birdenbire öyle şiddetli bir deprem oldu ki, tutukevi temelden sarsıldı. Bir anda bütün kapılar açıldı, herkesin zincirleri çözüldü. 27Zindancı uyandı. Zindan kapılarını açık görünce kılıcını çekip canına kıymak istedi. Çünkü tutukluların kaçtığını sanmıştı. 28Ama Pavlus yüksek sesle, “Canına kıyma, hepimiz buradayız!” diye seslendi.
29Zindancı ışık getirtip içeri daldı. Titreyerek Pavlus'la Silas'ın önünde yere kapandı. 30Onları dışarı çıkararak, “Efendiler, kurtulmak için ne yapmam gerekir?” diye sordu.
31Onlar, “Rab İsa'ya iman et, sen de ev halkın da kurtulursunuz” dediler. 32Sonra kendisine ve ev halkının hepsine Rab'bin sözünü bildirdiler. 33Gecenin o saatinde zindancı onları götürüp yaralarını yıkadı. Sonra hem kendisi hem ev halkı hemen vaftiz oldu. 34Pavlus'la Silas'ı evine götürerek sofra kurdu. Tanrı'ya inanmak, onu ve evindekilerin hepsini sevince boğmuştu.
35Gün doğunca yargıçlar görevlileri göndererek, “O adamları serbest bırak” dediler. 36Zindancı bu sözleri Pavlus'a iletti. “Yargıçlar serbest bırakılmanız için haber gönderdi. Şimdi çıkabilirsiniz, esenlikle gidin” dedi.
37Ama Pavlus görevlilere şöyle dedi: “Roma vatandaşı olduğumuz halde, bizi yargılamadan herkesin önünde dövüp hapse attılar. Şimdi bizi gizlice mi kovacaklar? Olmaz böyle şey! Kendileri gelsinler, bizi alıp çıkarsınlar!”
38Görevliler bu sözleri yargıçlara iletti. Yargıçlar, Pavlus'la Silas'ın Roma vatandaşı olduğunu duyunca korktular. 39Gelip özür dilediler. Sonra onları dışarı çıkararak kentten ayrılmalarını rica ettiler. 40Pavlus'la Silas zindandan çıkınca Lidya'nın evine gittiler. Kardeşlerle görüşüp onları yüreklendirdikten sonra oradan ayrıldılar.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

16:1 Derbe Kentlerin Elç.14:6-7’ deki (bkz. ilgili not) sıralamasının değişmesinin nedeni, Pavlus’un bu kez doğu yönünden Derbe’ye doğru yönelmesidir. Listra Bkz. Elç.14:6-7’ ye ait not. Timoteos Bkz. 1. Timoteos: Giriş ; 1Ti.4:12 ve ilgili not. babası ise Grek’ti Annesinin inancı hakkındaki ifadelerin yanında (2Ti.Elç.1:5) babasının inancından söz edilmemesi, babasının Yahudi inancını benimsememiş veya Mesih’e iman etmemiş biri olduğunu düşündürür.
16:3 onu sünnet ettirdi Sünnetsiz olması, Yahudiler arasındaki hizmetini olumsuz yönde etkileyebilirdi.Ancak Pavlus Yahudi olmayan Titus’u sünnet ettirmemişti, çünkü oradaki bazı imanlılar sünnetin kurtuluş için gerekli olduğuna inanıyor ve bunu öbür imanlılara dayatıyordu (bkz. Gal.2:3).
16:6 Asya İli Grek uygarlığına ait Misya, Lidya, Karya bölgelerini ve kısmen Frikya bölgesini kapsayan bir Roma iliydi. Sınırları yaklaşık olarak bugünkü Ege Bölgesi ve civarını kapsıyordu. arkadaşları Silas ve Timoteos. Frikya Bu Grek bölgesi eskiden ayrı bir ildi, ancak kısa bir süre önce Roma’ya bağlıAsya ve Galatya illeri arasında bölüşülmüştü. Konya ve Antakya, Galatya Frikyası’nda bulunuyordu. Galatya Önceleri bir Grek krallığını belirtmek için kullanılırken, İÖ 25’ te sınırları oldukça genişleyerek aynı adla bir Roma ili haline geldi.
16:7 Misya Asya İli’nin kuzeybatı bölgesi. Luka bu bölgeler için eski Grek adlarını kullanır, ancak Pavlus Roma tarafından verilen adlarını kullanmayı tercih etmiştir. Bitinya İÖ 74 yılından sonra kurulmuş, Roma senatosunun yetkisi altındaki bir ildi. Misya bölgesinin doğusunda bulunuyordu. İsa’nın Ruhu Kutsal Ruh (krş. Elç.16:6).
16:8 Troas Kalıntıları Çanakkale’deki antik Truva kentinden yaklaşık 15 km uzaklıktadır. Tam adı İskenderiye Troas olan kent, bir Roma kolonisiydi. Makedonya ve Yunanistan ile Anadolu arasında geçişin sağlandığı önemli bir limandı. Pavlus üçüncü müjdeleme yolculuğunda Efes’teki hizmetinin ardından Troas’a gitti (bkz. 2Ko.2:12-13). 2Ko.20:5-12’ de Pavlus’un Yeruşalim’e dönerken Troas’taki imanlılara hizmet ettiği belirtildiğine göre, Pavlus muhtemelen ikinci veya üçüncü yolculuğunda burada bir topluluk kurmuştu.
16:9 görüm Bkz. Yar.15:1’e ait not; krş. Elç.10:3 ; Elç.10:10’ a ait not ; ayrıca bkz. Bilgi Kutusu: Vahiy, s.1653.
16:11 Semadirek Adası Ege Denizi’nin kuzeydoğusunda bir ada. Gece yolculuk etmeyi göze almaktansa demir atıp gecelemeyi tercih eden gemiler için elverişli bir yerdi. Neapolis Filipi’nin limanı, günümüzdeki Kavala.
16:12 Filipi Adını Büyük İskender’in babası II. Filip’ten alan kent Makedonya’nın doğusundaydı. Bir Roma kolonisi olduğundan dolayı il yönetiminden bağımsızdı ve Roma’dakine benzer bir idari yapıya sahipti (bkz. Elç.13:14’e ait not). Roma ordusundan emekli olan birçok asker burada yaşardı ve Yahudi nüfusu azdı (bkz. Filipililer: Giriş).
16:13 dua yeri Filipi’de o kadar az Yahudi yaşıyordu ki havra bile yoktu (havra kurulması için on evli erkek gerekiyordu). Bu yüzden, Yahudiler dua etmek için Gangites Nehri’nin (bugünkü Zigakte Nehri) kıyısında toplanırlardı. Bunun gibi açık havada, akarsu yakınlarında dua etmek bir gelenekti.
16:14 Bkz. Harita: Vahiy Kitabı’nda Adı Geçen Yedi Kilise, s. 1875 ; Harita: Kitabın sonunda, no.13. Tiyatira Bergama’nın güneydoğusundaki kent, kumaş boyama işleriyle, özellikle de kraliyet mensuplarının rengi olan mor (kırmızımsı mor) rengi boya üretimiyle meşhurdu (bkz. Va.1:11 ; Va.2:18’ e ait not). Tanrı’ya tapan Yahudi olmayan Lidya, tıpkı Kornelius gibi (bkz.Elç.10:2), Tanrı’ya inanan ve Kutsal Yazılar’ın öğretilerine göre yaşayan biriydi. yüreğini açtı Krş. Yu.16:7-11 ve ilgili notlar; 2Ti.Yu.2:25.
16:15 gelin, evimde kalın Krş. Luk.19:5.
16:16 falcılık ruhu Grekçe’den sözcüğü sözcüğüne çevirisi: “bir ruh, bir piton”. Piton, Delfi’de tapılan efsanevi bir yılandı ve Delfi kâhini dönemin en ünlü büyücüsüydü. “Piton” terimi, piton ruhunun aracısı olarak konuştuğuna inanılan kişiler için kullanılırdı. Burada söz edilen kızın gerçekten gelecekle ilgili bilgi verip veremediği bilinmemektedir. Söyledikleri doğru olsa da kaynağı Tanrı olmadığı için Pavlus ve öbürleri, tıpkı İsa Mesih’in daha önce cinli adamları engellediği gibi (Mar.1:27; Mar.5:6-13), bu kızı engellemişlerdir.
16:17 bizleri Yazarın Luka olduğuna dair ipuçlarından biri (bkz. Giriş).
16:24 iç bölmesine... tomruğa Tomruk yalnızca güvenliği artırmak için değil, bir işkence aracı olarak da kullanılmıştır.
16:27 canına kıymak istedi Çünkü zindandan tek bir tutuklu bile kaçsa, zindancı ölümle cezalandırılırdı (bkz. Elç.12:19).
16:30 kurtulmak için ne yapmam gerekir? Zindancı büyük olasılıkla bu kişilerin kurtuluş yolunu bildirdiklerini daha önce (Elç.16:17) duymuştu.
16:31 Rab İsa’ya iman et Kurtuluş yolunun kısa ve öz bir ifadesi (bkz. Elç.10:43; Makale: Kurtuluş, s. 1716 ; Bilgi Kutusu: İman, s. 1821). İman, sadece İsa’yla ilgili gerçekleri bilmek anlamına gelmez (krş. Yak.2:19). İsa’yı doğru bir şekilde (hem insan hem de Tanrı olarak) tanımak, kurtarıcı olarak kabul etmek ve kurtuluş vaatleri veren öbür tüm yollara sırt çevirip sadece ve sadece O’na güvenip hayatını teslim etmektir.
16:33 Gecenin o saatinde Krş. Elç.16:25.
16:34 evine götürerek Krş. Elç.16:15. sevince boğmuştu Luka’nın yazılarında, imanlının sevincinin kendisine bağışlanan kurtuluşla ilişkilendirildiği görülür (bkz. Elç.8:39; Elç.13:48; Luk.2:10; Luk.10:20; Luk.15:7,Luk.15:10).
16:37 Bir Roma vatandaşının yargılanmadan alenen dövülmesi yasaya aykırıydı (bkz. Elç.22:25 ve ilgili not). Kendileri gelsinler Pavlus ve Silas kendilerini savunmaya değil, Filipi’deki imanlılar topluluğunun (kilisenin) geleceğini düşünerek masumiyetlerini kabul ettirmeye çalışıyorlardı.
15:39-18:22 Bkz. Harita: Pavlus’un İkinci Müjdeleme Yolculuğu, s. 1620.

Videolar

Elçilerin İşleri Girişi

Genel Bakış: Eski çağlarda yazılmış olan birçok yapıtın yazarı gibi, bu kitabın yazarı da kendini doğrudan bize tanıtmıyor. Bununla birlikte, ikinci yüzyılda yaşamış ve bir kısmı İsa'nın elçilerini bizzat tanımış inanlı yazarların hepsi, bu kitabı Luka'nın yazdığında birleşiyorlar. Kitabın yakından incelenmesi halinde «sevgili hekim» Luka'nın (Kol.4:14) elinden çıktığına dair ipuçları görülebilir. Örneğin «biz» çoğul zamirinin kullanılmış olmasından yazarın, Pavlus'un yol arkadaşlarından biri olduğunu anlıyoruz (16:10-17; 20:5-21:18; 27:1-28:16). Yazarın titiz biri olduğu su götürmez bir gerçek. Elçilerin İşleri Yeruşalim, Sezariye, Antakya, Efes, Korint, Atina, Roma ve daha birçok yere ilişkin kesin ve doğru tasvirlerle doludur. Arkeolojik araştırma ve bulgular, gidilen, gezilen yerlerin çeşitliliğine ve büyük kültür farklarına rağmen Luka'nın, kullandığı terim ve kavramlarda ne denli tutarlı olduğunu ortaya koyuyor. Bununla birlikte Luka'nın kendisi, Elçilerin İşleri Kitabı'nın ilk inanlı topluluklarının bütün bir tarihçesi olmadığını ifade ediyor. Örneğin bölüm 8'de, topluluğun dağıtıldığını, inanlıların Müjde'yi yaya yaya dört bir yana gittiklerini yazar. Bunun sonucunda birçok yerde yerli topluluklar filizlenip gelişir. Ama Luka bu toplulukların tarihçesini yazmaya girişmez. Sonuç olarak, Elçilerin İşleri, kilisenin büyüyüp gelişmesinde önemli bir yer tutan, ders alabileceğimiz temel olaylar dizisini sunuyor bize.

İsa'nın göğe yükseldiği İ.S. 30 yılları ile Elçi Pavlus'un Roma'da tutuklandığı İ.S. 63 yılları arasındaki dönemi konu eden kitap, büyük olasılıkla bu tarihten az sonra yazıldı.

İncil'deki Yeri: Elçilerin İşleri, Luka'nın bir devamıdır. Her iki kitabın da Teofilos adında bir adama hitaben yazıldığı özellikle belirtiliyor. Luka, İsa'nın başlangıçtan göğe alındığı güne dek yapıp öğrettiklerini kaydeder (1:1-3). İncil'in ilk dört kısmından sonra yer alan ve Müjde'nin Yeruşalim'den Anadolu'ya, oradan da antik çağın merkezi Roma'ya yayılışını anlatan Elçilerin İşleri Kitabı, bu özelliğiyle bir köprü görevi görmekte ve İncil'deki mektuplara zemin hazırlamaktadır. Örneğin kitap, Pavlus'un, adını sanını anarak sonradan mektuplar yazdığı birçok kente yaptığı ziyaretleri anlatıyor. Elçilerin İşleri Kitabı'nın bir diğer önemli özelliği, inanlılar topluluğunun ders alabileceği ilkeleri de sergilemesidir.

Konusu: Elçilerin İşleri Kitabı, ilk Mesih inanlılarının Müjde'yi, «Yeruşalim'de, bütün Yahudiye ve Samiriye'de ve dünyanın dört bucağında» (1:8) nasıl yaymaya başladıklarını anlatır. Bütün bu olaylar Kutsal Ruh'un inanlılar topluluğuna verilmesiyle başlar (bölüm 2). Sonraki bölümler, Tanrı'nın kilisesini adım adım nasıl yönlendirdiğini gözler önüne serer. İsa'nın elçileri dolaşıp Müjde'yi yayarken Tanrı da yaptığı mucizelerle onların bildirisini doğruladı (3:1-10; 14:3). Kilise, Yahudi din önderlerinin başını çektiği karşı koymalara rağmen hızla büyüdü. Gerçekte Yahudi kökenli olan inanlılar topluluğunun bütün ulusları kucaklayan bir kimliğe nasıl kavuştuğu, Elçilerin İşleri Kitabı'nda ön plana çıkan önemli konulardan biridir (10:1-11:18 ve 15. bölümün tamamı).

Ana Hatlar:

1:1-11 İsa'nın son buyrukları ve göğe alınması
1:12-8:3 Yeruşalim'deki inanlılar topluluğu
8:4-9:43 Tanrı sözünün Yahudiye ve Samiriye'de yayılması, Pavlus'un iman etmesi
10:1-11:30 Yahudi olmayan ilk inanlılar
12:1-25 Baskılara karşı zafer
13:1-28:31 Pavlus'un elçilik görevi:
13:1-14:28 İlk yolculuk
15:1-35 Yeruşalim'deki toplantı
15:36-18:22 İkinci yolculuk
18:23-21:16 Üçüncü yolculuk
21:17-28:31 Pavlus'un tutukluluk dönemi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 25

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş