Elçilerin İşleri 7:2-36

2-3 İstefanos şöyle karşılık verdi: “Kardeşler ve babalar, beni dinleyin. Atamız İbrahim daha Mezopotamya'dayken, Harran'a yerleşmeden önce, yüce Tanrı ona görünüp şöyle dedi: ‘Ülkeni, akrabalarını bırak, sana göstereceğim ülkeye git.’
4 “Bunun üzerine İbrahim Kildaniler'in ülkesini bırakıp Harran'a yerleşti. Babasının ölümünden sonra da Tanrı onu oradan alıp şimdi sizin yaşadığınız bu ülkeye getirdi. 5 Burada ona herhangi bir miras, bir karış toprak bile vermemişti. Ama İbrahim'in o sırada hiç çocuğu olmadığı halde, Tanrı bu ülkeyi mülk olarak ona ve ondan sonra gelecek torunlarına vereceğini vaat etti. 6 Tanrı şöyle dedi: ‘Senin soyun yabancı bir ülkede, gurbette yaşayacak. Dört yüz yıl köle olarak çalıştırılacak, baskı görecek. 7Ama ben kölelik edecekleri ulusu cezalandıracağım. Bundan sonra oradan çıkacak ve bana bu yerde tapınacaklar.’ 8 Sonra Tanrı onunla, sünnete dayalı antlaşmayı yaptı. Böylelikle İbrahim, İshak'ın babası oldu ve onu sekiz günlükken sünnet etti. Ve İshak Yakup'un, Yakup da on iki büyük atamızın babası oldu.
9-10 “Yusuf'u kıskanan atalarımız, onu köle olarak Mısır'a sattılar. Ama Tanrı onunlaydı ve onu bütün sıkıntılarından kurtardı. Ona bilgelik vererek Mısır Firavunu'nun gözüne girmesini sağladı. Firavun da onu Mısır ve bütün saray halkı üzerine yönetici atadı.
11 “Sonra bütün Mısır ve Kenan ülkesini kıtlık vurdu, büyük sıkıntılar başladı. Atalarımız yiyecek bulamadılar. 12Mısır'da tahıl bulunduğunu duyan Yakup, atalarımızı oraya ilk yolculuklarına gönderdi. 13 Mısır'a ikinci gelişlerinde Yusuf kardeşlerine kimliğini açıkladı. Firavun böylece Yusuf'un ailesini tanımış oldu. 14 Yusuf haber yollayıp babası Yakup'u ve bütün akrabalarını, toplam yetmiş beş kişiyi çağırttı. 15 Böylece Yakup Mısır'a gitti. Kendisi de atalarımız da orada öldüler. 16 Kemikleri sonra Şekem'e getirilerek İbrahim'in Şekem'de Hamor oğullarından bir miktar gümüş karşılığında satın almış olduğu mezara konuldu.
17 “Tanrı'nın İbrahim'e verdiği sözün gerçekleşeceği zaman yaklaştığında, Mısır'daki halkımızın nüfusu bir hayli çoğalmıştı. 18Sonunda Yusuf hakkında bilgisi olmayan yeni bir kral Mısır'da tahta çıktı. 19 Bu adam, halkımıza karşı haince davrandı, atalarımıza kötülük etti. Onları, yeni doğan çocuklarını açıkta bırakıp ölüme terk etmeye zorladı.
20-21 “O sırada, son derece güzel bir çocuk olan Musa doğdu. Musa, üç ay babasının evinde beslendikten sonra açıkta bırakıldı. Firavunun kızı onu bulup evlat edindi ve kendi oğlu olarak yetiştirdi. 22Musa, Mısırlılar'ın bütün bilim dallarında eğitildi. Gerek sözde, gerek eylemde güçlü biri oldu.
23 “Kırk yaşını doldurunca Musa'nın yüreğinde öz kardeşleri İsrailoğulları'nın durumunu yakından görme arzusu doğdu. 24Onlardan birine haksızlık edildiğini gören Musa, onu savundu. Haksızlığı yapan Mısırlı'yı öldürerek ezilenin öcünü aldı. 25‘Kardeşlerim Tanrı'nın benim aracılığımla kendilerini kurtaracağını anlarlar’ diye düşünüyordu. Ama onlar bunu anlamadılar. 26Ertesi gün Musa, kavga eden iki İbrani'yle karşılaşınca onları barıştırmak istedi. ‘Efendiler’ dedi, ‘Siz kardeşsiniz. Niye birbirinize haksızlık ediyorsunuz?’
27“Ne var ki, soydaşına haksızlık eden kişi Musa'yı yana iterek, ‘Kim seni başımıza yönetici ve yargıç atadı?’ dedi. 28‘Yoksa dün Mısırlı'yı öldürdüğün gibi beni de mi öldürmek istiyorsun?’ 29 Bu söz üzerine Musa Midyan ülkesine kaçtı. Orada gurbette yaşadı ve iki oğul babası oldu.
30 “Kırk yıl geçtikten sonra Musa'ya, Sina Dağı'nın yakınlarındaki çölde, yanan bir çalının alevleri içinde bir melek göründü. 31-32Musa gördüklerine şaştı. Daha yakından bakmak için yaklaştığında, Rab ona şöyle seslendi: ‘Senin atalarının Tanrısı, İbrahim'in, İshak'ın ve Yakup'un Tanrısı benim.’ Korkuyla titreyen Musa bakmaya cesaret edemedi.
33“Sonra Rab, ‘Çarıklarını çıkar! Çünkü bastığın yer kutsal topraktır’ dedi. 34‘Mısır'da halkıma yapılan baskıyı yakından gördüm, iniltilerini duydum ve onları kurtarmaya geldim. Şimdi gel, seni Mısır'a göndereceğim.’
35“Bu Musa, ‘Kim seni yönetici ve yargıç atadı?’ diye reddettikleri Musa'ydı. Tanrı onu, çalıda kendisine görünen meleğin aracılığıyla yönetici ve kurtarıcı olarak gönderdi. 36 Halkı Mısır'dan çıkaran, orada, Kamış Denizi'nde ve kırk yıl boyunca çölde belirtiler ve harikalar yapan oydu.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

7:2-3 İbrahim... Mezopotamya’dayken, Harran’a yerleşmeden önce İbrahim RAB’bin çağrısını, kalıntıları bugünkü Irak’ta ortaya çıkarılan Ur Kenti’ndeyken almıştı (krş. Yar.12:1 ve ilgili not; Yar.15:7; Neh.9:7).
7:4 Kildaniler’in ülkesini Kildan, Babil’in güneyindeki bölgeydi. Adı daha sonraları Babil’in tamamı için kullanılmaya başlanmıştır. Babasının ölümünden sonra Bkz. Yar.11:26-12:1; Harita: Kitabın sonunda, no.1.
7:6 Dört yüz yıl İsrailliler’in Mısır’da kaldığı sürenin yuvarlanmış hali (bkz. Çık.12:40-41). Çık.6:16-20’de Musa’nın Levi’nin torununun oğlu olduğu belirtilir. Bu durumda Le vi’den Musa’ya dört kuşak geçmiştir. Öbür taraftan 1Ta.7:22-27’de, Yusuf’un oğlu Efrayim’den Yeşu’ya kadar on kuşak geçtiğini gösteren bir soyağacı verilir. Her biri kırk yaşında kabul edilen on kuşak, toplamda dört yüz yıla karşılık gelmekte ve dört kuşaklık süreye denk olmaktadır. Buna göre soyağacı listelerinden biri kısaltılmış olup öbürü tam kaydı vermektedir.
7:8 sünnete dayalı antlaşmayı Bkz. Yar.17:10-11’e ait notlar. İsrail’le yapılan antlaşmanın sünnet koşulu, Kutsal Yasa’nın verilmesinden ve tapınağın inşa edilmesinden çok önce belirtilmişti. on iki büyük atamızın Bkz. Yar.35:23-26.
7:9-10 onu... sattılar İstefanos, İsa’nın reddedilişini, Yusuf’un kardeşleri tarafından reddedilişine (Yar.37:12-36) benzetiyor. Tanrı’nın ‘halkım’dediği İsrail, Tanrı’nın seçip görevlendirdiği insanları sürekli reddetmiştir.
7:13 ikinci gelişlerinde Bkz. Yar.43. bölüm.
7:14 Yakup’u ve bütün akrabalarını, toplam yetmiş beş kişiyi Eski Antlaşma ‘yetmiş’ rakamını kullanmakla birlikte (bkz. Yar.46:26-27; Yar.46:27’ye ait not; Çık.1:5; Yas.10:22), Septuaginta metinde, Yar.46:20’de adı geçen Manaşşe’nin bir oğlu, Efrayim’in iki oğlu ve her ikisinin birer torunu vardır. İstefanos, Septuaginta’daki rakama (yetmiş beş) göre konuşmuştur.
7:16 İbrahim, kendisinin (Yar.25:9-11), İshak’ın (Yar.35:29) ve Yakup’un (Yar.50:13) gömüleceği toprağı Hevron’dan satın almıştı (Yar.23:17-18). Aynı şekilde Yakup, daha sonra Yusuf’un gömüleceği (Yşu.24:32) toprağı Şekem’de (Yar.33:19) satın almıştır. İstefanos’u dinleyenler, onun EskiAntlaşma’da iyi bilinen bu anlatıları birleştirerek, Yakup ve on iki büyük atanın Mısır’da değil, vaat edilen topraklarda gömüldüğünü hatırlatmayı amaçladığını hemen anlamış olmalı.
7:18 Yusuf hakkında bilgisi olmayan yeni bir kral Bkz. Çık.1:8’e ait not.
7:22 Musa, Mısırlılar’ın bütün bilim dallarında eğitildi EskiAntlaşma’da belirtilmemiştir, ancak firavunun kızının evinde büyüdüğüne göre böyle olması beklenir. sözde... güçlü biri Bkz. Çık.4:10 ve ilgili not.
7:29 Midyan ülkesine kaçtı Bkz. Çık.2:15 ve ilgili not. iki oğul Gerşom ve Eliezer (Çık.2:22; Çık.11:2-4; 1Ta.23:15).
7:30 Kırk yıl geçtikten sonra 23. ayetteki kırk yılla birlikte seksen yıl eder (Çık.7:7). Sina Dağı Çık.3:1’de Horev Dağı olarak adlandırılır (bkz. ilgili not).
7:35 Bu Musa... yönetici ve kurtarıcı olarak gönderdi Bkz. Elç.7:9-10’ a ait not. çalıda... meleğin Bkz. Çık.3:2.
7:2-53 Bkz. Giriş. İstefanos’un savunmasına diğerlerininkilerden daha fazla yer verilmesi, kitabın amacı açısından olayın önemli olduğunu gösterir. Savunması Yahudi inancının üç temel direği hakkındadır: (1) ülke, yani vaat edilen topraklar (Elç.7:2-36), (2) Kutsal Yasa (Elç.7:37-43) ve (3) tapınak (Elç.7:44-50).

Videolar

Elçilerin İşleri Girişi

Genel Bakış: Eski çağlarda yazılmış olan birçok yapıtın yazarı gibi, bu kitabın yazarı da kendini doğrudan bize tanıtmıyor. Bununla birlikte, ikinci yüzyılda yaşamış ve bir kısmı İsa'nın elçilerini bizzat tanımış inanlı yazarların hepsi, bu kitabı Luka'nın yazdığında birleşiyorlar. Kitabın yakından incelenmesi halinde «sevgili hekim» Luka'nın (Kol.4:14) elinden çıktığına dair ipuçları görülebilir. Örneğin «biz» çoğul zamirinin kullanılmış olmasından yazarın, Pavlus'un yol arkadaşlarından biri olduğunu anlıyoruz (16:10-17; 20:5-21:18; 27:1-28:16). Yazarın titiz biri olduğu su götürmez bir gerçek. Elçilerin İşleri Yeruşalim, Sezariye, Antakya, Efes, Korint, Atina, Roma ve daha birçok yere ilişkin kesin ve doğru tasvirlerle doludur. Arkeolojik araştırma ve bulgular, gidilen, gezilen yerlerin çeşitliliğine ve büyük kültür farklarına rağmen Luka'nın, kullandığı terim ve kavramlarda ne denli tutarlı olduğunu ortaya koyuyor. Bununla birlikte Luka'nın kendisi, Elçilerin İşleri Kitabı'nın ilk inanlı topluluklarının bütün bir tarihçesi olmadığını ifade ediyor. Örneğin bölüm 8'de, topluluğun dağıtıldığını, inanlıların Müjde'yi yaya yaya dört bir yana gittiklerini yazar. Bunun sonucunda birçok yerde yerli topluluklar filizlenip gelişir. Ama Luka bu toplulukların tarihçesini yazmaya girişmez. Sonuç olarak, Elçilerin İşleri, kilisenin büyüyüp gelişmesinde önemli bir yer tutan, ders alabileceğimiz temel olaylar dizisini sunuyor bize.

İsa'nın göğe yükseldiği İ.S. 30 yılları ile Elçi Pavlus'un Roma'da tutuklandığı İ.S. 63 yılları arasındaki dönemi konu eden kitap, büyük olasılıkla bu tarihten az sonra yazıldı.

İncil'deki Yeri: Elçilerin İşleri, Luka'nın bir devamıdır. Her iki kitabın da Teofilos adında bir adama hitaben yazıldığı özellikle belirtiliyor. Luka, İsa'nın başlangıçtan göğe alındığı güne dek yapıp öğrettiklerini kaydeder (1:1-3). İncil'in ilk dört kısmından sonra yer alan ve Müjde'nin Yeruşalim'den Anadolu'ya, oradan da antik çağın merkezi Roma'ya yayılışını anlatan Elçilerin İşleri Kitabı, bu özelliğiyle bir köprü görevi görmekte ve İncil'deki mektuplara zemin hazırlamaktadır. Örneğin kitap, Pavlus'un, adını sanını anarak sonradan mektuplar yazdığı birçok kente yaptığı ziyaretleri anlatıyor. Elçilerin İşleri Kitabı'nın bir diğer önemli özelliği, inanlılar topluluğunun ders alabileceği ilkeleri de sergilemesidir.

Konusu: Elçilerin İşleri Kitabı, ilk Mesih inanlılarının Müjde'yi, «Yeruşalim'de, bütün Yahudiye ve Samiriye'de ve dünyanın dört bucağında» (1:8) nasıl yaymaya başladıklarını anlatır. Bütün bu olaylar Kutsal Ruh'un inanlılar topluluğuna verilmesiyle başlar (bölüm 2). Sonraki bölümler, Tanrı'nın kilisesini adım adım nasıl yönlendirdiğini gözler önüne serer. İsa'nın elçileri dolaşıp Müjde'yi yayarken Tanrı da yaptığı mucizelerle onların bildirisini doğruladı (3:1-10; 14:3). Kilise, Yahudi din önderlerinin başını çektiği karşı koymalara rağmen hızla büyüdü. Gerçekte Yahudi kökenli olan inanlılar topluluğunun bütün ulusları kucaklayan bir kimliğe nasıl kavuştuğu, Elçilerin İşleri Kitabı'nda ön plana çıkan önemli konulardan biridir (10:1-11:18 ve 15. bölümün tamamı).

Ana Hatlar:

1:1-11 İsa'nın son buyrukları ve göğe alınması
1:12-8:3 Yeruşalim'deki inanlılar topluluğu
8:4-9:43 Tanrı sözünün Yahudiye ve Samiriye'de yayılması, Pavlus'un iman etmesi
10:1-11:30 Yahudi olmayan ilk inanlılar
12:1-25 Baskılara karşı zafer
13:1-28:31 Pavlus'un elçilik görevi:
13:1-14:28 İlk yolculuk
15:1-35 Yeruşalim'deki toplantı
15:36-18:22 İkinci yolculuk
18:23-21:16 Üçüncü yolculuk
21:17-28:31 Pavlus'un tutukluluk dönemi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 25

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş