Elçilerin İşleri 8

8
1İstefanos'un öldürülmesini Saul da onaylamıştı.
O gün Yeruşalim'deki kiliseye karşı korkunç bir baskı dönemi başladı. Elçiler hariç bütün imanlılar Yahudiye ve Samiriye'nin her yanına dağıldılar. 2Bazı dindar kişiler, İstefanos'u gömdükten sonra onun için büyük yas tuttular. 3 Saul ise inanlılar topluluğunu kırıp geçirmeye başladı. Ev ev dolaşarak, kadın erkek demeden imanlıları dışarı sürüklüyor, hapse atıyordu.
Filipus Samiriye'de
4Bunun sonucu dağılan imanlılar, gittikleri her yerde Tanrı sözünü müjdeliyorlardı. 5Filipus, Samiriye Kenti'ne gidip oradakilere Mesih'i tanıtmaya başladı. 6Filipus'u dinleyen ve gerçekleştirdiği belirtileri gören kalabalıklar, hep birlikte onun söylediklerine kulak verdiler. 7Birçoklarının içinden kötü ruhlar yüksek sesle haykırarak çıktı; birçok felçli ve kötürüm iyileştirildi. 8Ve o kentte büyük sevinç oldu.
Büyücü Simun
9Ne var ki, kentte bir süreden beri büyücülük yapan ve Samiriye halkını şaşkına çeviren Simun adlı biri vardı. Simun, büyük adam olduğunu iddia ediyordu. 10Küçük büyük, herkes onu dikkatle dinler, “Büyük Güç dedikleri Tanrı gücü işte budur” derlerdi. 11Uzun zamandan beri onları büyücülüğüyle şaşkına çevirdiği için onu dikkatle dinlerlerdi. 12Ama Tanrı'nın Egemenliği ve İsa Mesih adıyla ilgili Müjde'yi duyuran Filipus'un söylediklerine inandıkları zaman, erkekler de kadınlar da vaftiz oldular. 13Simun'un kendisi de inanıp vaftiz oldu. Ondan sonra sürekli olarak Filipus'un yanında kaldı. Doğaüstü belirtileri ve yapılan büyük mucizeleri görünce şaşkına döndü.
14Yeruşalim'deki elçiler, Samiriye halkının, Tanrı'nın sözünü benimsediğini duyunca Petrus'la Yuhanna'yı onlara gönderdiler. 15Petrus'la Yuhanna oraya varınca, Samiriyeli imanlıların Kutsal Ruh'u almaları için dua ettiler. 16Çünkü Ruh daha hiçbirinin üzerine inmemişti. Rab İsa'nın adıyla vaftiz olmuşlardı, o kadar. 17Petrus'la Yuhanna onların üzerine ellerini koyunca, onlar da Kutsal Ruh'u aldılar.
18-19Elçilerin bu el koyma hareketiyle Kutsal Ruh'un verildiğini gören Simun onlara para teklif ederek, “Bana da bu yetkiyi verin, kimin üzerine ellerimi koysam Kutsal Ruh'u alsın” dedi.
20Petrus, “Paran da yok olsun, sen de!” dedi, “Çünkü Tanrı'nın armağanını parayla elde edebileceğini sandın. 21Senin bu işte bir payın, bir hakkın yok. Yüreğin, Tanrı'nın gözünde doğru değildir. 22Bu kötülüğünden tövbe et ve Rab'be yalvar, yüreğindeki bu düşünce belki bağışlanır. 23Senin kin dolu, kötülüğe tutsak biri olduğunu görüyorum.”
24Simun, “Benim için Rab'be yalvarın da söylediklerinizden hiçbiri başıma gelmesin” diye karşılık verdi.
25Petrus'la Yuhanna tanıklık edip Rab'bin sözünü bildirdikten sonra, Samiriye'nin birçok köyünde de Müjde'yi duyura duyura Yeruşalim'e döndüler.
Filipus ve Etiyopyalı
26Bu arada Rab'bin bir meleği Filipus'a şöyle seslendi: “Kalk, güneye doğru, Yeruşalim'den Gazze'ye inen yola, çöl yoluna git.” 27Filipus da kalkıp gitti. Giderken Etiyopyalı bir hadım gördü. Bu adam Etiyopya[a] Kraliçesi Kandaki'nin vezirlerinden biriydi. Kraliçenin bütün hazinelerinden sorumluydu. Yeruşalim'e, tapınmaya gelmişti. 28Geri dönerken arabasında oturmuş, Peygamber Yeşaya'nın Kitabı'nı okuyordu. 29Ruh Filipus'a, “Git” dedi, “Şu arabaya yetiş.”
30Filipus koşup arabanın yanına geldi ve hadımın Peygamber Yeşaya'yı okumakta olduğunu işitti. “Acaba okuduklarını anlıyor musun?” diye sordu.
31Hadım, “Biri bana yol göstermedikçe nasıl anlayabilirim ki?” diyerek Filipus'un arabaya binip yanına oturmasını rica etti. 32 Kutsal Yazılar'dan okuduğu bölüm şuydu:
“Koyun gibi kesime götürüldü;
Kırkıcının önünde kuzu nasıl ses çıkarmazsa,
O da öylece ağzını açmadı.
33Aşağılandığında adalet O'ndan esirgendi.
O'nun soyunu kim anacak?
Çünkü yeryüzündeki yaşamına son verildi.”
34Hadım Filipus'a, “Lütfen açıklar mısın, peygamber kimden söz ediyor, kendisinden mi, bir başkasından mı?” diye sordu.
35Bunun üzerine Filipus anlatmaya koyuldu. Kutsal Yazılar'ın bu bölümünden başlayarak ona İsa'yla ilgili Müjde'yi bildirdi.
36-37Yolda giderlerken su bulunan bir yere geldiler. Hadım, “Bak, burada su var” dedi. “Vaftiz olmama ne engel var?”[b]
38Sonra arabanın durmasını buyurdu. Filipus'la hadım birlikte suya girdiler ve Filipus hadımı vaftiz etti. 39Sudan çıktıkları zaman Rab'bin Ruhu Filipus'u hemen oradan uzaklaştırdı. Filipus'u bir daha görmeyen hadım sevinç içinde yoluna devam etti. 40Filipus ise kendini Aşdot Kenti'nde buldu. Sezariye'ye varıncaya dek bütün kentleri dolaşarak Müjde'yi duyurdu.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

8:1 onaylamıştı Bkz. Elç.22:20. Elçiler hariç bütün imanlılar Elçilerin Yeruşalim’de kalması, tutuklu olanları cesaretlendirebilir ve Yeruşalim’i dağılmış olan imanlıların bir araya geleceği bir merkez haline getirebilirdi. Yahudiye ve Samiriye’nin her yanına dağıldılar İmanlıların böyle bir tasarısı olmadığı halde, onların kontrolü dışındaki olaylar sayesinde İsa Mesih’in Elç.1:8’de geçen sözlerinin gerçekleşmeye başladığı görülür (bkz. Harita: Müjde’nin Yayılması, s. 1612).
8:3 kırıp geçiriyordu Bkz. Elç.22:4. Grekçesi, vahşi hayvanların yol açtığı tahribatı tanımlamada kullanılır.
8:4 Tanrı’nın sözünü müjdeliyorlardı Böylece müjdenin etki alanını gitgide genişletiyorlardı (krş. Elç.11:19-20).
8:5 Filipus Bkz. Elç.6:3-6 ve ilgili notlar; ayrıca bkz. Elç.21:8. SamiriyeKenti Muhtemelen adı Sebaste veya Neopolis (günümüzdeki Nablus) olarak değiştirilen eski başkent Samiriye’den söz ediliyor.
8:9 Simun İlk dönem Hıristiyanları’nın el yazmalarında “büyücü”, ilk kiliselerin zamanındaki en büyük sapkın öğretmen ve Gnostik öğretinin “babası” olarak tanımlanır. büyücülük Bkz. 2Kr.17:17.
8:10 Büyük Güç Simun, kendisinin ya bizzat Tanrı ya da daha büyük olasılıkla Tanrı’nın baş temsilcisi olduğunu iddia ediyordu.
8:13 Simun... inanıp... vaftiz oldu Ancak Petrus’un sözleri (Elç.8:21), Simun’un gerçekten imanlı olduğuna dair şüphe uyandırır.
8:14 Petrus’la Yuhanna’yı onlara gönderdiler Müjdenin Samiriye’de duyurulması, kilisenin Yahudi olmayanların arasında filizlenmesinin ilk örneğini oluşturur. Yeruşalim topluluğu, yeni müjdeleme hizmetlerini ve bu hizmetlerin ürünü olan yeni toplulukları denetleme sorumluluğunu üstlenmişti (bkz. Elç.11:22).
8:16 daha hiçbirinin üzerine inmemişti Aslında Pentikost Günü’nde imanlılara Kutsal Ruh verilmişti (Rom.8:9); ancak Kutsal Ruh’un gücü bu ana kadar Samiriye’de açıkça görülmemişti (Rom.8:17).
8:17 onların üzerine ellerini koyunca Bkz. Elç.8:18-19 ; Elç.19:1-7; krş. 2Ti.Elç.1:6; ayrıca bkz. Elç.6:5-6 ve İbr.6:1-2’ye ait not.
8:18-19 onlara para teklif ederek Simun, Kutsal Ruh’un, İsa’ya her iman edene verilen Tanrı armağanı olduğunu hâlâ anlamamıştı (krş. Elç.8:13’ e ait not).
8:23 kin dolu Bkz. Yas.29:18. kötülüğe tutsak Bkz. Rom.6:20.
8:26 Rab’bin bir meleği Krş. Elç.8:29; bkz. Elç.5:19-20’ye ait not. Yeruşalim’den Gazze’ye Yaklaşık 80 km’lik bir uzaklık.
8:27 Etiyopyalı O çağda Etiyopya topraklarının sınırları, günümüzdekinden farklıydı; yukarı Nil bölgesinden (Asvan) Hartum’a dek uzanan Nubya ülkesini kapsıyordu. Kandaki Ana kraliçenin geleneksel unvanı. Yeruşalim’e, tapınmaya gelmişti Bu adam “Etiyopyalı hadım” olarak tanımlandığı için büyük ihtimalle tam bir Yahudi olmamıştı (krş. Yas.23:1), ancak Tanrı korkusu olan biri olarak bayramlara katılabiliyordu (bkz. Elç.10:2’ye ait not).
8:30 okumakta olduğunu işitti Kutsal Yazılar’ı sesli okumak âdetti.
8:34-35 Filipus, Yşa.53. bölümden başlayarak (bkz. Elç.8:35) ‘acı çeken kul’un, Davut’un soyundan geleceği bildirilen Mesih (Yşa. 11. bölüm) ve İnsanoğlu (Dan.7:13) olduğunu açıklamış olmalı.
8:39 sevinç içinde Bkz. Elç.16:34’e ait not.
8:40 Aşdot Beş büyük Filist kentinden biri (bkz. 1Sa.5:1). Yaklaşık olarak Gazze’den 30 km, Sezariye’den 100 km uzaklıktadır. Sezariye Hirodes tarafından yeniden inşa edilmişti ve muhteşem limanıyla Romalı valilerin karargâhıydı. Aradan yirmi yıl geçtikten sonra da Filipus’un halen Sezariye’de olduğundan söz edilir (bkz. Elç.21:8).

Videolar

Elçilerin İşleri Girişi

Genel Bakış: Eski çağlarda yazılmış olan birçok yapıtın yazarı gibi, bu kitabın yazarı da kendini doğrudan bize tanıtmıyor. Bununla birlikte, ikinci yüzyılda yaşamış ve bir kısmı İsa'nın elçilerini bizzat tanımış inanlı yazarların hepsi, bu kitabı Luka'nın yazdığında birleşiyorlar. Kitabın yakından incelenmesi halinde «sevgili hekim» Luka'nın (Kol.4:14) elinden çıktığına dair ipuçları görülebilir. Örneğin «biz» çoğul zamirinin kullanılmış olmasından yazarın, Pavlus'un yol arkadaşlarından biri olduğunu anlıyoruz (16:10-17; 20:5-21:18; 27:1-28:16). Yazarın titiz biri olduğu su götürmez bir gerçek. Elçilerin İşleri Yeruşalim, Sezariye, Antakya, Efes, Korint, Atina, Roma ve daha birçok yere ilişkin kesin ve doğru tasvirlerle doludur. Arkeolojik araştırma ve bulgular, gidilen, gezilen yerlerin çeşitliliğine ve büyük kültür farklarına rağmen Luka'nın, kullandığı terim ve kavramlarda ne denli tutarlı olduğunu ortaya koyuyor. Bununla birlikte Luka'nın kendisi, Elçilerin İşleri Kitabı'nın ilk inanlı topluluklarının bütün bir tarihçesi olmadığını ifade ediyor. Örneğin bölüm 8'de, topluluğun dağıtıldığını, inanlıların Müjde'yi yaya yaya dört bir yana gittiklerini yazar. Bunun sonucunda birçok yerde yerli topluluklar filizlenip gelişir. Ama Luka bu toplulukların tarihçesini yazmaya girişmez. Sonuç olarak, Elçilerin İşleri, kilisenin büyüyüp gelişmesinde önemli bir yer tutan, ders alabileceğimiz temel olaylar dizisini sunuyor bize.

İsa'nın göğe yükseldiği İ.S. 30 yılları ile Elçi Pavlus'un Roma'da tutuklandığı İ.S. 63 yılları arasındaki dönemi konu eden kitap, büyük olasılıkla bu tarihten az sonra yazıldı.

İncil'deki Yeri: Elçilerin İşleri, Luka'nın bir devamıdır. Her iki kitabın da Teofilos adında bir adama hitaben yazıldığı özellikle belirtiliyor. Luka, İsa'nın başlangıçtan göğe alındığı güne dek yapıp öğrettiklerini kaydeder (1:1-3). İncil'in ilk dört kısmından sonra yer alan ve Müjde'nin Yeruşalim'den Anadolu'ya, oradan da antik çağın merkezi Roma'ya yayılışını anlatan Elçilerin İşleri Kitabı, bu özelliğiyle bir köprü görevi görmekte ve İncil'deki mektuplara zemin hazırlamaktadır. Örneğin kitap, Pavlus'un, adını sanını anarak sonradan mektuplar yazdığı birçok kente yaptığı ziyaretleri anlatıyor. Elçilerin İşleri Kitabı'nın bir diğer önemli özelliği, inanlılar topluluğunun ders alabileceği ilkeleri de sergilemesidir.

Konusu: Elçilerin İşleri Kitabı, ilk Mesih inanlılarının Müjde'yi, «Yeruşalim'de, bütün Yahudiye ve Samiriye'de ve dünyanın dört bucağında» (1:8) nasıl yaymaya başladıklarını anlatır. Bütün bu olaylar Kutsal Ruh'un inanlılar topluluğuna verilmesiyle başlar (bölüm 2). Sonraki bölümler, Tanrı'nın kilisesini adım adım nasıl yönlendirdiğini gözler önüne serer. İsa'nın elçileri dolaşıp Müjde'yi yayarken Tanrı da yaptığı mucizelerle onların bildirisini doğruladı (3:1-10; 14:3). Kilise, Yahudi din önderlerinin başını çektiği karşı koymalara rağmen hızla büyüdü. Gerçekte Yahudi kökenli olan inanlılar topluluğunun bütün ulusları kucaklayan bir kimliğe nasıl kavuştuğu, Elçilerin İşleri Kitabı'nda ön plana çıkan önemli konulardan biridir (10:1-11:18 ve 15. bölümün tamamı).

Ana Hatlar:

1:1-11 İsa'nın son buyrukları ve göğe alınması
1:12-8:3 Yeruşalim'deki inanlılar topluluğu
8:4-9:43 Tanrı sözünün Yahudiye ve Samiriye'de yayılması, Pavlus'un iman etmesi
10:1-11:30 Yahudi olmayan ilk inanlılar
12:1-25 Baskılara karşı zafer
13:1-28:31 Pavlus'un elçilik görevi:
13:1-14:28 İlk yolculuk
15:1-35 Yeruşalim'deki toplantı
15:36-18:22 İkinci yolculuk
18:23-21:16 Üçüncü yolculuk
21:17-28:31 Pavlus'un tutukluluk dönemi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 25

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş