Notlar
1:1-2:25 Bu kısım, İsrailoğulları’nın Mısır’dan çıkış öyküsünün önsözü niteliğindedir. Mısırlılar, Tanrı’nın kutsamasıyla sayıları artan İsrailoğulları’nı bir tehdit olarak görmeye başladığında, firavun onlara baskı yapmaya başlar. İsrail halkını kurtaracak olan Musa doğar ve Tanrı tarafından bu hizmete hazırlanır.
1:1-5 Bu ayetler Mısır’dan Çıkış’ın, Yaratılış Kitabı’nın devamı olarak yazıldığını göstermektedir. İsrailliler Mısır’da dört yüz otuz yıl yaşamıştır (bkz. 12:40).
1:1 Yakup’la... İsrailoğulları’nın Yakup’a “İsrail” adı verilmişti (bkz. Yar.32:28; 35:10 ve ilgili notlar). adları şunlardır Bkz. Yar.46:8.
1:2-4 Yakup’un oğulları, ilk karısı Lea’dan olan altı oğlu, sonra Rahel’den olan oğlu (yani Benyamin; Yusuf’un adı geçmez, çünkü bu liste yalnızca “Yakup’la birlikte Mısır’a gidenleri” içerir, 1:1) ve son olarak cariyeleri Bilha (Dan ve Naftali) ve Zilpa’dan (Gad ve Aşer; bkz. Yar.35:23-26) olan oğullar olmak üzere annelerine ve yaşlarına göre sıralanır.
1:5 yetmiş Bkz. 46:27’ye ait not.
1:6-7 Yusuf hakkında bilgisi olmayan bu yeni kral, Yusuf’un ölümünden iki yüz yıl kadar sonra tahta çıkmıştır.
1:7 Tanrı insanoğlunu yarattığı zaman onu bu yönde kutsamıştı (bkz. Yar.1:28 ve ilgili not). Daha sonra tufanın sona ermesinin ardından Nuh’a (bkz. Yar.9:1 ve 9:1-7’ye ait not) ve sonraları İbrahim’e (Yar.17:2,6; 22:17), İshak’a (Yar.26:4) ve Yakup’a (Yar.28:14; 35:11; 48:4) da bu kutsama vaadini tekrarladı. Bu ayetteki sözler, Tanrı’nın bu vaadinin yerine gelmekte olduğunu, Tanrı’nın insan için amaçladıklarının İsrail tarihinde özel bir şekilde yerine gelmeye başladığını göstermektedir (bkz. Çık.39:32; Say.1:46’ya ait notlar). ülke Goşen bölgesi (bkz. Yar.45:10’a ait not).
1:8 Bkz. Elç.7:18. Yusuf hakkında Uzun yıllar önce Mısır’ı kıtlıktan kurtaran ve bilgece yöneten kişinin bir İsrailli olduğu unutulmuştu. yeni bir kral Muhtemelen Hiksoslar’ı (Mısır’ın, ağırlıklı olarak Sami soyundan gelen önderleri) kovan, İÖ 15. yüzyılda yaşayan Mısır’ın 18. Hanedanlığı’nın kurucusu Ahmose’dir.
1:11 onları ağır işlere koşacak Bkz. Yar.15:13. angaryacılar Mısırlılar’ın kullandığı bu nitelemeye, 18. Hanedanlık firavunu III. Tutmose’nin döneminden kalma bir mezarda bulunan duvar resimlerinde de rastlanır (bkz. Giriş). firavun Mısır kralı. Ramses Bkz. Yar.47:11’e ait not.
1:14 Her türlü tarla işi Tarlaları sulamak için Nil Irmağı’ndan su taşımak dâhil (bkz. Yas.11:10). yaşamı onlara zehir ettiler Yahudiler’in kutladığı Fısıh Bayramı’nda verilen yemekte yenen acı otlar bu gerçeği anımsatmak içindir (12:8).
1:15 İbrani Bkz. Yar.14:13’e ait not. Şifra ve Pua Sami adları. Tanrı’dan korkan bu kadınların adlarına yer verilirken firavunun adı geçmez.
1:16 doğum sandalyesinde İbranice’de bunun için kullanılan terim ‘iki taş’ anlamına gelir. Kadınlar bu taşların üstüne oturarak doğum yapardı. çocuk erkekse öldürün Çünkü erkek bebekler geleceğin savaşçıları ve aile reisleridir.
1:17 Krş. Elç.5:29. Tanrı’dan korkan Bkz. Yar.20:11’e ait not ve Özd.1:7’ye ait notlar.
1:22 İbrani Bu sözcük Masoretik metinde yoktur. Aramice Targum ve Septuaginta metinlerinden alınmıştır (krş. Yar.46:27; Elç.7:14).