Mısır'dan Çıkış 20:2-5

19:3-24:18 Bkz. Bilgi Kutusu:Antlaşma, s.25. Tanrı’nın Sina Dağı’nda halkıyla yaptığı antlaşma. Bu antlaşma, Ortadoğu’nun İÖ ikinci bin yıldan kalma hükümdar ile tebaası arasındaki antlaşmalara benzer. Antlaşmaya göre Tanrı, kendisine ve antlaşmanın yükümlülüklerine sadık kalmaları halinde İsrailliler’in Hükümdarı ve Koruyucusu olmaya ant içer. Bu antlaşma sonradan birkaç kez yenilenir (bkz. örn. 35. bölüm; Yasa’nın Tekrarı; Yşu.24. bölüm; ayrıca bkz. Yer.31:32’ye ait not).

20:1-17 Bkz. Çık.34:28; Yas.4:13; Yas.5:6-21; Yas.10:4; ayrıca bkz. Mat.5:21, 27; Mat.19:17-19; Rom.13:9; Ef.6:2-3; Yak.2:10-11.

20:2 Seni... çıkaran Tanrın RAB benim On Buyruk, o dönemin kraliyet antlaşmalarının yapısını yansıtır (bkz. Yar.15:7’ye ait not): (1) Kralın kendini tanıttığı bir giriş vardır ve (2) halkına gösterdiği merhameti hatırlatan tarihsel bir önsözün (Yar.19:4) ardından, (3) uyulması gereken antlaşma koşulları sıralanır (bkz. Yas.5:1-3,Yas.5:7-21). RAB burada resmen İsrail’in kralı olduğunu ilan eder. RAB’bin antlaşma yaptığı halk olan İsrailliler’in, RAB’bin merhameti için şükredip tam bir bağlılık ve itaatle mutlak yetkisine saygı göstermesi ve kendilerini her zaman kayıracağına güvenmesi gerekir.

20:3 İster somut ister hayal ürünü olsun, hiçbir şey Tanrı halkının yüreğinde ve yaşamında tek gerçek Tanrı’ya rakip olmamalıdır. RAB, bir tanrılar topluluğunun başı değildir. Birçok tanrı içinde en iyisi olmadığı gibi, eski Ortadoğu inançlarının tersine, benzeri de yoktur.

20:4 herhangi bir canlıya benzer put Başka ilahlara tapılmaması gerektiğinden (bkz. Çık.20:5), onları temsil eden putlar yapmak da yasaktır (bkz. Yas.4:19,Yas.4:23-28; krş. Yu.4:23-24; Yu.4:24’e ait not). Tanrı zaman zaman kendini insana çeşitli şekillerde belli ettiği halde, insan Tanrı’yı tüm görkemiyle göremez; O’nu doğru temsil edebilecek hiçbir şekil olamayacağından, O’nu belli bir şekille tasvir etmeye çalışmak da günahtır (bkz. Yas.4:12,Yas.4:15-18).Ayrıca putlar insanın denetiminde olan nesneler olduğundan, RAB’bi putlarla tasvir etmeye çalışmak O’nun kontrol edilebileceği yanılgısına yol açabilir.

20:5 kıskanç bir Tanrı’yım “Kıskançlık” kavramı RAB için kullanıldığında genellikle, RAB’bin İsrail’le yaptığı antlaşmayla (evlilik ilişkisine benzer), özel olarak İsrail’e sahip olma hakkıyla ve İsrail’in sevgisini ve bağlılığını talep etmesiyle bağlantılıdır. Kıskançlık (aynı İbranice sözcük “gayret” diye de çevrilebilir), sevgi ifadesinin bir parçasıdır. Tanrı’nın “kıskançlığı”, (1) kendisine yönelik tam bir adanmışlık bekler (bkz. Çık.34:14; Yas.32:16,Yas.32:21; Mez.78:58; 1Ko.10:22; Yak.4:5), (2) kendisine karşı çıkan herkesi yargılar (bkz. Yas.29:20; Hez.5:13; Hez.16:38; Hez.36:5; Nah.1:2-6; Sef.1:18; Sef.3:8) ve (3) halkını haklı çıkarır (bkz. 2Kr.19:31; Yşa.9:7; Hez.39:25; Yoe.2:18; Zek.Yoe.1:14; Yoe.8:2,Yoe.8:3). Benden nefret edenin... üçüncü, dördüncü kuşaktan İsrailliler’in Tanrı’nın antlaşmasını bozması ve kralları RAB’be sırt çevirmesi, kendilerine ve ev halkına yıkım getirecektir (bkz. örn. Say.16:31-34; Yşu.7:24 ve ilgili not). “Ev halkı”, genelde üç veya dört kuşağı kapsar (bkz. Mez.109:12’ye ait not). nefret Antlaşma dili (RAB’bin halkıyla yaptığı antlaşmada kullandığı ifadelerin taşıdığı anlam) açısından “nefret” ve “sevgi” (Çık.20:6) kavramları, RAB’bi reddetmeyi veya O’na sadık olmayı ifade eder.