Elçilerin İşleri 9

9
İsa Saul'a Görünüyor
1-2Saul ise Rab'bin öğrencilerine karşı hâlâ tehdit ve ölüm soluyordu. Başkâhine gitti, Şam'daki havralara verilmek üzere mektuplar yazmasını istedi. Orada İsa'nın yolunda yürüyen kadın erkek, kimi bulsa tutuklayıp Yeruşalim'e getirmek niyetindeydi. 3Yol alıp Şam'a yaklaştığı sırada, birdenbire gökten gelen bir ışık çevresini aydınlattı. 4Yere yıkılan Saul, bir sesin kendisine, “Saul, Saul, neden bana zulmediyorsun?” dediğini işitti.
5Saul, “Ey Efendim, sen kimsin?” dedi.
“Ben senin zulmettiğin İsa'yım” diye yanıt geldi. 6“Haydi kalk ve kente gir, ne yapman gerektiği sana bildirilecek.”
7Saul'la birlikte yolculuk eden adamların dilleri tutuldu, oldukları yerde kalakaldılar. Sesi duydularsa da, kimseyi göremediler. 8Saul yerden kalktı, ama gözlerini açtığında hiçbir şey göremiyordu. Sonra kendisini elinden tutup Şam'a götürdüler. 9Üç gün boyunca gözleri görmeyen Saul hiçbir şey yiyip içmedi.
10Şam'da Hananya adında bir İsa öğrencisi vardı. Bir görümde Rab ona, “Hananya!” diye seslendi.
“Buradayım, ya Rab” dedi Hananya.
11Rab ona, “Kalk” dedi, “Doğru Sokak denilen sokağa git ve Yahuda'nın evinde Saul adında Tarsuslu birini sor. Şu anda orada dua ediyor. 12Görümünde yanına Hananya adlı birinin geldiğini ve gözlerini açmak için ellerini kendisinin üzerine koyduğunu görmüştür.”
13Hananya şöyle karşılık verdi: “Ya Rab, birçoklarının bu adam hakkında neler anlattıklarını duydum. Yeruşalim'de senin kutsallarına nice kötülük yapmış! 14Burada da senin adını anan herkesi tutuklamak için başkâhinlerden yetki almıştır.”
15Rab ona, “Git!” dedi. “Bu adam, benim adımı öteki uluslara, krallara ve İsrailoğulları'na duyurmak üzere seçilmiş bir aracımdır. 16Benim adım uğruna ne kadar sıkıntı çekmesi gerekeceğini ona göstereceğim.”
17Bunun üzerine Hananya gitti, eve girdi ve ellerini Saul'un üzerine koydu. “Saul kardeş” dedi, “Sen buraya gelirken yolda sana görünen Rab, yani İsa, gözlerin açılsın ve Kutsal Ruh'la dolasın diye beni yolladı.” 18O anda Saul'un gözlerinden balık pulunu andıran şeyler düştü. Saul yeniden görmeye başladı. Kalkıp vaftiz oldu. 19Sonra yemek yiyip kuvvet buldu.
Saul, Şam'da ve Yeruşalim'de
Saul birkaç gün Şam'daki öğrencilerin yanında kaldı. 20Havralarda İsa'nın Tanrı'nın Oğlu olduğunu hemen duyurmaya başladı. 21Onu duyanların hepsi şaşkına döndü. “Yeruşalim'de bu adı ananları kırıp geçiren adam bu değil mi? Buraya da, öylelerini tutuklayıp başkâhinlere götürmek amacıyla gelmedi mi?” diyorlardı. 22Saul ise günden güne güçleniyordu. İsa'nın Mesih olduğuna dair kanıtlar göstererek Şam'da yaşayan Yahudiler'i şaşkına çeviriyordu.
23 Aradan günler geçti. Yahudiler Saul'u öldürmek için bir düzen kurdular. 24Ne var ki, kurdukları düzenle ilgili haber Saul'a ulaştı. Yahudiler onu öldürmek için gece gündüz kentin kapılarını gözlüyorlardı. 25Ama Saul'un öğrencileri geceleyin kendisini aldılar, kentin surlarından sarkıttıkları bir küfe içinde aşağı indirdiler.
26Saul Yeruşalim'e varınca oradaki öğrencilere katılmaya çalıştı. Ama hepsi ondan korkuyor, İsa'nın öğrencisi olduğuna inanamıyorlardı. 27O zaman Barnaba onu alıp elçilere götürdü. Onlara, Saul'un Şam yolunda Rab'bi nasıl gördüğünü, Rab'bin de onunla konuştuğunu, Şam'da ise onun İsa adını nasıl korkusuzca duyurduğunu anlattı. 28Böylelikle Saul, Yeruşalim'de girip çıktıkları her yerde öğrencilerle birlikte bulunarak Rab'bin adını korkusuzca duyurmaya başladı. 29Dili Grekçe olan Yahudiler'le konuşup tartışıyordu. Ama onlar onu öldürmeyi tasarlıyorlardı. 30Kardeşler bunu öğrenince onu Sezariye'ye götürüp oradan Tarsus'a yolladılar.
31Bütün Yahudiye, Celile ve Samiriye'deki inanlılar topluluğu esenliğe kavuştu. Gelişen ve Rab korkusu içinde yaşayan topluluk Kutsal Ruh'un yardımıyla sayıca büyüyordu.
Eneas ve Tabita
32Bu arada her tarafı dolaşan Petrus, Lidda'da yaşayan kutsallara da uğradı. 33Orada Eneas adında birine rastladı. Eneas felçliydi. Sekiz yıldan beri yatalaktı. 34Petrus ona, “Eneas, İsa Mesih seni iyileştiriyor” dedi. “Kalk, yatağını topla.” Eneas hemen ayağa kalktı. 35Lidda ve Şaron'da yaşayan herkes onu gördü ve Rab'be döndü.
36Yafa'da, İsa öğrencisi olan Tabita adında bir kadın vardı. Tabita, ceylan anlamına gelir. Bu kadın her zaman iyilik yapıp yoksullara yardım ederdi. 37O günlerde hastalanıp öldü. Ölüsünü yıkayıp üst kattaki odaya koydular. 38Lidda Yafa'ya yakın olduğundan, Petrus'un Lidda'da bulunduğunu duyan öğrenciler ona iki kişi yollayıp, “Vakit kaybetmeden yanımıza gel” diye yalvardılar.
39Petrus kalkıp onlarla birlikte gitti. Eve varınca onu üst kattaki odaya çıkardılar. Bütün dul kadınlar ağlayarak Petrus'un çevresinde toplandılar. Ona, Ceylan'ın kendileriyle birlikteyken diktiği entarilerle üstlükleri gösterdiler. 40Petrus, herkesi dışarı çıkarttı, diz çöküp dua etti. Sonra ölüye doğru dönerek, “Tabita, kalk” dedi. Kadın gözlerini açtı, Petrus'u görünce doğrulup oturdu. 41Petrus elini uzatarak onu ayağa kaldırdı. Sonra kutsallarla dul kadınları çağırdı, Ceylan'ı diri olarak onlara teslim etti. 42Bu olayın haberi bütün Yafa'ya yayıldı ve birçokları Rab'be inandı. 43Petrus uzunca bir süre Yafa'da, Simun adında bir dericinin evinde kaldı.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

9:1-2 Saul Bkz. Elç.7:58; krş. Flp.3:4-14’e ait not. tehdit ve ölüm Saul’un İstefanos’un ölüm kararını verenlerden biri olduğu belirtilmiştir (Elç.8:1; ayrıca bkz. Elç.22:4; Elç.26:10 ; krş. Gal.1:13; 1Ti.1:13). Başkâhine gitti Başkâhin Kurul’la birlikte karar verdiğinden dolayı bu ifade, ‘kâhinlerden oluşan kurula başvurdu’ anlamına gelir. Şam Roma’nın Suriye İli’nde bulunan kent, büyük bir Yahudi nüfusuna sahipti ve Yahudi toprakları dışında yer alan komşu kentlerin en önemlisiydi. İsa’nın yolu Grekçe metinde sadece “Yol” olarak geçer. Elçilerin İşleri’nde birkaç kez yer alan Yol, Hıristiyanlık’ı tanımlayan bir addır (Elç.16:17; Elç.18:25-26; Elç.19:9,Elç.19:23; Elç.22:4; Elç.24:14,Elç.24:22; bkz. 2Pe.2:2). İsa kendisinin “Yol” olduğunu söyler (Yu.14:6). tutuklayıp Yeruşalim’e getirmek Yeruşalim’de bulunan mahkemede Yüksek Kurul’un yetkisinin tam olarak uygulanabileceği tek yer.
9:3 gökten gelen bir ışık Krş. “öğlende”, Elç.26:13.
9:4 neden bana zulmediyorsun? Kilise Mesih’in bedeni olduğundan dolayı, kiliseye zulmetmek Mesih’e zulmetmek demektir (bkz. 1Ko.12:27; Ef.1:22-23; krş. Kol.1:24 ve ilgili not).
9:7 Bkz. Elç.22:9; krş. Dan.10:7.
9:11 Doğru Sokak Bugünkü Şam’ın doğusundan batısına uzanan, uzun ve düz yol. Tarsus Bkz. Elç.21:2-3’ e ait not. dua ediyor Luka’nın yazılarında, insanların dua etmeleri ile görüm görmeleri (Elç.9:12) birbiriyle bağlantılı olarak verilir (bkz. Elç.10:9-11; Luk.1:10; Luk.3:21; Luk.9:28).
9:13,32 kutsallarına Bkz. Rom.1:7 ve ilgili not; Flp.1:1.
9:15 öteki uluslara Bkz. Rom.1:13-14. krallara Agrippa (Elç.26:1-2) ve Sezar’a (Elç.25:11-12; Elç.28:19).
9:16 ne kadar sıkıntı çekmesi gerekeceğini Bkz. 2Ko.11:23-28 ve ilgili notlar.
9:17 sana görünen... İsa Saul’un elçiliği, ölümden dirilmiş olan Mesih’in ona görünmesiyle başlar (bkz. 1Ko.9:1 ve ilgili not; 1Ko.15:8).
9:20 Havralarda Saul, Tanrı’nın sözü uyarınca kurtuluş müjdesini Yahudiler’e duyurmak üzere gittiği yerlerde öncelikle havralarda konuşurdu (Elç.13:5; Elç.14:1; Elç.17:1,Elç.17:10; Elç.18:4,Elç.18:19; Elç.19:8; krş. Rom.1:16-17). İsa’nın Tanrı’nın Oğlu olduğunu Saul’un bildirisinin özü ve hayatının amacı artık bu gerçeği duyurmaktı (bkz. Rom.1:1-7; Flp.1:21; Flp.3:1-14). hemen Vaftiz olmasının ardından (Elç.9:18).
9:23 Aradan günler geçti Gal.1:17-18’den bu sürenin üç yıl olduğu anlaşılır. Yahudiler Saul’u öldürmek için bir düzen kurdular Kral Aretas’ın valisi, Saul’un Şam’a döndüğünü duyar duymaz hakkında tutuklama emri verdi (2Ko.11:32).
9:25 küfe içinde aşağı indirdiler Bkz. 2Ko.11:33; krş. Yşu.2:15; 1Sa.19:12.
9:26 Gal.1:18-19’ dan, yalnızca Elçi Petrus ve İsa’nın kardeşi olan Yakup’un Yeruşalim’de olduğu anlaşılıyor. Yakup elçi değildi, ancak Yeruşalim’de elçi gibi kabul görüyordu (bkz. Gal.2:9).
9:27 Barnaba Bkz. Elç.4:36-37’ ye ait not.
9:30 Sezariye Bkz. Elç.8:40’a ait not. Tarsus Saul’un, yani Elçi Pavlus’un doğduğu yer (bkz. Elç.21:2-3’ e ait not).
9:31 inanlılar topluluğu Buradaki tekil kullanım farklı topluluklardan değil, bir bütün olarak tüm imanlılardan (kiliseden) söz edildiğini gösterir (bkz. Elç.5:11’e ait not). Kutsal Ruh’un yardımıyla Bkz. Elç.1:1-2’ ye ait not; Elç.13:2; krş. Elç.8:29; Elç.10:9-16; Elç.16:7; Elç.21:4).
9:32 Lidda Yafa’dan yaklaşık 20 km uzaklıkta olan, Yafa ve Yeruşalim’i birbirine bağlayan yolun 3-4 km kuzeyinde yer alan kent. Bugünkü adı Lod’dur.
9:35 Şaron Bölgenin verimli ovasıAkdeniz kıyısı boyunca (Yafa’dan Sezariye’ye) uzanır. Bununla birlikte burada bölgeden değil, Lidda’nın yakınlarındaki bir köyden söz edildiği tahmin edilir (bir Mısır papirüsünde, İsrail’de bu adı taşıyan bir yerleşim biriminden söz edilir).
9:36 Yafa Yahuda’nın başlıca limanı. Günümüzde de Yafa olarak bilinir ve Tel Aviv’in dış mahallelerinden biridir.
9:37 Gömülmenin ertelendiği durumlarda cenaze geleneksel olarak evin üst katındaki bir odaya konurdu.
9:38 Yafa’ya yakın Bkz. Elç.9:32’ye ait not. Vakit kaybetmeden yanımıza gel Belki teselli edilmeye ihtiyaç duydukları için, belki de bir mucize gerçekleştirebileceği beklentisiyle, cenazenin gömülmesinden önce Petrus’un orada olmasını istediler.
9:40 herkesi dışarı çıkarttı İsa’nın insanları ölümden dirilttiği üç olaya tanık olan Petrus (Mat.9:25; Luk.7:11-17; Yu.11:1-44), İsa’nın Yair’in kızını dirilttiği zaman yaptığını yaptı.Ancak Petrus, İsa’dan farklı olarak diz çöküp dua etti.
9:42 birçokları Rab’be inandı Krş. Yu.12:11.
9:43 dericinin Bkz. Elç.16:14; Elç.18:2-3; Elç.19:24; 2Ti.Elç.4:14. Burada bu adamın mesleğinin belirtilmiş olması özellikle önemlidir. Dericiler ölü hayvanların derilerini işlediği, böylelikle Kutsal Yasa’ya göre kirli sayılan nesnelere dokunduğu için hor görülmekteydi. Petrus’un bu adamın yanında kalmaya karar vermesi, Yahudi olmasından kaynaklanan önyargılarını yıkmaya başladığını gösterir; ayrıca görümde ( Elç.10:11-16) kendisine bildirilen, Yahudi olmayanlara yönelik hizmetine hazırlanmasına yardım edecekti.

Videolar

Elçilerin İşleri Girişi

Genel Bakış: Eski çağlarda yazılmış olan birçok yapıtın yazarı gibi, bu kitabın yazarı da kendini doğrudan bize tanıtmıyor. Bununla birlikte, ikinci yüzyılda yaşamış ve bir kısmı İsa'nın elçilerini bizzat tanımış inanlı yazarların hepsi, bu kitabı Luka'nın yazdığında birleşiyorlar. Kitabın yakından incelenmesi halinde «sevgili hekim» Luka'nın (Kol.4:14) elinden çıktığına dair ipuçları görülebilir. Örneğin «biz» çoğul zamirinin kullanılmış olmasından yazarın, Pavlus'un yol arkadaşlarından biri olduğunu anlıyoruz (16:10-17; 20:5-21:18; 27:1-28:16). Yazarın titiz biri olduğu su götürmez bir gerçek. Elçilerin İşleri Yeruşalim, Sezariye, Antakya, Efes, Korint, Atina, Roma ve daha birçok yere ilişkin kesin ve doğru tasvirlerle doludur. Arkeolojik araştırma ve bulgular, gidilen, gezilen yerlerin çeşitliliğine ve büyük kültür farklarına rağmen Luka'nın, kullandığı terim ve kavramlarda ne denli tutarlı olduğunu ortaya koyuyor. Bununla birlikte Luka'nın kendisi, Elçilerin İşleri Kitabı'nın ilk inanlı topluluklarının bütün bir tarihçesi olmadığını ifade ediyor. Örneğin bölüm 8'de, topluluğun dağıtıldığını, inanlıların Müjde'yi yaya yaya dört bir yana gittiklerini yazar. Bunun sonucunda birçok yerde yerli topluluklar filizlenip gelişir. Ama Luka bu toplulukların tarihçesini yazmaya girişmez. Sonuç olarak, Elçilerin İşleri, kilisenin büyüyüp gelişmesinde önemli bir yer tutan, ders alabileceğimiz temel olaylar dizisini sunuyor bize.

İsa'nın göğe yükseldiği İ.S. 30 yılları ile Elçi Pavlus'un Roma'da tutuklandığı İ.S. 63 yılları arasındaki dönemi konu eden kitap, büyük olasılıkla bu tarihten az sonra yazıldı.

İncil'deki Yeri: Elçilerin İşleri, Luka'nın bir devamıdır. Her iki kitabın da Teofilos adında bir adama hitaben yazıldığı özellikle belirtiliyor. Luka, İsa'nın başlangıçtan göğe alındığı güne dek yapıp öğrettiklerini kaydeder (1:1-3). İncil'in ilk dört kısmından sonra yer alan ve Müjde'nin Yeruşalim'den Anadolu'ya, oradan da antik çağın merkezi Roma'ya yayılışını anlatan Elçilerin İşleri Kitabı, bu özelliğiyle bir köprü görevi görmekte ve İncil'deki mektuplara zemin hazırlamaktadır. Örneğin kitap, Pavlus'un, adını sanını anarak sonradan mektuplar yazdığı birçok kente yaptığı ziyaretleri anlatıyor. Elçilerin İşleri Kitabı'nın bir diğer önemli özelliği, inanlılar topluluğunun ders alabileceği ilkeleri de sergilemesidir.

Konusu: Elçilerin İşleri Kitabı, ilk Mesih inanlılarının Müjde'yi, «Yeruşalim'de, bütün Yahudiye ve Samiriye'de ve dünyanın dört bucağında» (1:8) nasıl yaymaya başladıklarını anlatır. Bütün bu olaylar Kutsal Ruh'un inanlılar topluluğuna verilmesiyle başlar (bölüm 2). Sonraki bölümler, Tanrı'nın kilisesini adım adım nasıl yönlendirdiğini gözler önüne serer. İsa'nın elçileri dolaşıp Müjde'yi yayarken Tanrı da yaptığı mucizelerle onların bildirisini doğruladı (3:1-10; 14:3). Kilise, Yahudi din önderlerinin başını çektiği karşı koymalara rağmen hızla büyüdü. Gerçekte Yahudi kökenli olan inanlılar topluluğunun bütün ulusları kucaklayan bir kimliğe nasıl kavuştuğu, Elçilerin İşleri Kitabı'nda ön plana çıkan önemli konulardan biridir (10:1-11:18 ve 15. bölümün tamamı).

Ana Hatlar:

1:1-11 İsa'nın son buyrukları ve göğe alınması
1:12-8:3 Yeruşalim'deki inanlılar topluluğu
8:4-9:43 Tanrı sözünün Yahudiye ve Samiriye'de yayılması, Pavlus'un iman etmesi
10:1-11:30 Yahudi olmayan ilk inanlılar
12:1-25 Baskılara karşı zafer
13:1-28:31 Pavlus'un elçilik görevi:
13:1-14:28 İlk yolculuk
15:1-35 Yeruşalim'deki toplantı
15:36-18:22 İkinci yolculuk
18:23-21:16 Üçüncü yolculuk
21:17-28:31 Pavlus'un tutukluluk dönemi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 25

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş