Mısır'dan Çıkış 19:1-20:17

19
İsrailliler Sina Dağı'nda
1İsrailliler Mısır'dan çıktıktan tam üç ay sonra Sina Çölü'ne vardılar. 2Refidim'den yola çıkıp Sina Çölü'ne girdiler. Orada, Sina Dağı'nın karşısında konakladılar.
3Musa Tanrı'nın huzuruna çıktı. RAB dağdan kendisine seslendi: “Yakup soyuna, İsrail halkına şöyle diyeceksin: 4Mısırlılar'a ne yaptığımı, sizi nasıl kartal kanatları üzerinde taşıyarak yanıma getirdiğimi gördünüz. 5 Şimdi sözümü dikkatle dinler, antlaşmama uyarsanız, bütün uluslar içinde öz halkım olursunuz. Çünkü yeryüzünün tümü benimdir. 6Siz benim için kâhinler[a] krallığı, kutsal ulus olacaksınız. İsrailliler'e böyle söyleyeceksin.”
7Musa gidip halkın ileri gelenlerini çağırdı ve RAB'bin kendisine buyurduğu her şeyi onlara anlattı. 8Bütün halk bir ağızdan, “RAB'bin söylediği her şeyi yapacağız” diye yanıtladılar. Musa halkın yanıtını RAB'be iletti.
9RAB Musa'ya, “Sana koyu bir bulut içinde geleceğim” dedi, “Öyle ki, seninle konuşurken halk işitsin ve her zaman sana güvensin.” Musa halkın söylediklerini RAB'be iletti.
10RAB Musa'ya, “Git, bugün ve yarın halkı arındır” dedi, “Giysilerini yıkasınlar. 11Üçüncü güne hazır olsunlar. Çünkü üçüncü gün bütün halkın gözü önünde ben, RAB Sina Dağı'na ineceğim. 12 Dağın çevresine sınır çiz ve halka de ki, ‘Sakın dağa çıkmayın, dağın eteğine de yaklaşmayın! Kim dağa dokunursa, kesinlikle öldürülecektir. 13Ya taşlanacak, ya da okla vurulacak; ona insan eli değmeyecek. İster hayvan olsun ister insan, yaşamasına izin verilmeyecek.’ Ancak boru uzun uzun çalınınca dağa çıkabilirler.”
14Sonra Musa dağdan halkın yanına inip onları arındırdı. Herkes giysilerini yıkadı. 15Musa halka, “Üçüncü güne hazır olun” dedi, “Bu süre içinde cinsel ilişkide bulunmayın.”
16 Üçüncü günün sabahı gök gürledi, şimşekler çaktı. Dağın üzerinde koyu bir bulut vardı. Derken, çok güçlü bir boru sesi duyuldu. Ordugahta herkes titremeye başladı. 17Musa halkın Tanrı'yla görüşmek üzere ordugahtan çıkmasına öncülük etti. Dağın eteğinde durdular. 18Sina Dağı'nın her yanından duman tütüyordu. Çünkü RAB dağın üstüne ateş içinde inmişti. Dağdan ocak dumanı gibi duman çıkıyor, bütün dağ şiddetle sarsılıyordu. 19Boru sesi gitgide yükselince, Musa konuştu ve Tanrı gök gürlemeleriyle onu yanıtladı. 20RAB Sina Dağı'nın üzerine indi, Musa'yı dağın tepesine çağırdı. Musa tepeye çıktı. 21RAB, “Aşağı inip halkı uyar” dedi, “Sakın beni görmek için sınırı geçmesinler, yoksa birçoğu ölür. 22Bana yaklaşan kâhinler de kendilerini kutsasınlar, yoksa onları şiddetle cezalandırırım.”
23Musa, “Halk Sina Dağı'na çıkamaz” diye karşılık verdi, “Çünkü sen, ‘Dağın çevresine sınır çiz, onu kutsal kıl’ diyerek bizi uyardın.”
24RAB, “Aşağı inip Harun'u getir” dedi, “Ama kâhinlerle halk huzuruma gelmek için sınırı geçmesinler. Yoksa onları şiddetle cezalandırırım.” 25Bunun üzerine Musa aşağı inip durumu halka anlattı.
20
On Buyruk
(Yas.5:6-21)
1Tanrı şöyle konuştu:
2“Seni Mısır'dan, köle olduğun ülkeden çıkaran Tanrın RAB benim.
3“Benden başka tanrın olmayacak.
4 “Kendine yukarıda gökyüzünde, aşağıda yeryüzünde ya da yer altındaki sularda yaşayan herhangi bir canlıya benzer put yapmayacaksın. 5 Putların önünde eğilmeyecek, onlara tapmayacaksın. Çünkü ben, Tanrın RAB, kıskanç bir Tanrı'yım. Benden nefret edenin babasının işlediği suçun hesabını çocuklarından, üçüncü, dördüncü kuşaklardan sorarım. 6Ama beni seven, buyruklarıma uyan binlerce kuşağa[b] sevgi gösteririm.
7 “Tanrın RAB'bin adını boş yere ağzına almayacaksın. Çünkü RAB, adını boş yere ağzına alanları cezasız bırakmayacaktır.
8 “Şabat Günü'nü kutsal sayarak anımsa. 9 Altı gün çalışacak, bütün işlerini yapacaksın. 10Ama yedinci gün bana, Tanrın RAB'be Şabat Günü olarak adanmıştır. O gün sen, oğlun, kızın, erkek ve kadın kölen, hayvanların, aranızdaki yabancılar dahil, hiçbir iş yapmayacaksınız. 11 Çünkü ben, RAB yeri göğü, denizi ve bütün canlıları altı günde yarattım, yedinci gün dinlendim. Bu yüzden Şabat Günü'nü kutsadım ve kutsal bir gün olarak belirledim.
12 “Annene babana saygı göster. Öyle ki, Tanrın RAB'bin sana vereceği ülkede ömrün uzun olsun.
13 “Adam öldürmeyeceksin.
14 “Zina etmeyeceksin.
15 “Çalmayacaksın.
16 “Komşuna karşı yalan yere tanıklık etmeyeceksin.
17 “Komşunun evine, karısına, erkek ve kadın kölesine, öküzüne, eşeğine, hiçbir şeyine göz dikmeyeceksin.”
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

19:1 Sina Dağı’nda gerçekleşen olaylar İsrailliler’in yaşamında bir dönüm noktasıdır. Tanrı tarafından Mısır’daki esaretten kurtarılıp O’nun gözetiminde yaşayan İsrailliler halk olarak, Tanrı’nın onlarla yapacağı antlaşmaya dayanan bir ilişkiye başlamak üzereydiler (ayrıca bkz. Bilgi Kutusu: Antlaşma, s.25).
19:2 Sina Çölü’ne Sina yarımadasının güneydoğu bölgesinde yer alır (bkz. Çık.3:1’e ait not). Mısır’dan Çıkış Kitabı’nın bundan sonraki bölümlerinde, Levililer Kitabı’nın tamamında ve Say.1:1-10:10 bölümlerinde aktarılan olayların tümü bu çölde geçer.
19:3-24:18 Bkz. Bilgi Kutusu:Antlaşma, s.25. Tanrı’nın Sina Dağı’nda halkıyla yaptığı antlaşma. Bu antlaşma, Ortadoğu’nun İÖ ikinci bin yıldan kalma hükümdar ile tebaası arasındaki antlaşmalara benzer. Antlaşmaya göre Tanrı, kendisine ve antlaşmanın yükümlülüklerine sadık kalmaları halinde İsrailliler’in Hükümdarı ve Koruyucusu olmaya ant içer. Bu antlaşma sonradan birkaç kez yenilenir (bkz. örn. 35. bölüm; Yasa’nın Tekrarı; Yşu.24. bölüm; ayrıca bkz. Yer.31:32’ye ait not).
19:3 Yakup... İsrail Bkz. Çık.1:1’e ait not.
19:4-6 Mısır’dan Çıkış Kitabı’nda RAB ile İsrailliler arasındaki ilişkiyi açıkça belirten en önemli teolojik ifadedir. Bu ayetlerde geçen “öz halkım”, “kâhinler krallığı” ve “kutsal ulus” terimlerinin tümü birbiriyle ilişkilidir. İsrailliler’in Tanrı’nın öz topluluğu olarak kutsal olmaları gerekir; ancak bu şekilde Tanrı’yla aralarındaki ilişkinin getirdiği bereketleri yaşamaları ve başkalarına bereket kaynağı olma görevini yerine getirmeleri mümkündür.
19:4 Tanrı, İsrailliler’i Mısır’dayken esirgeyerek ve sonrasında onları Mısır’dan çıkararak, halkıyla arasında olmasını tasarladığı ilişkinin yolunu açtı. Bu ilişkinin antlaşmayla ilgili yönü Çık.19. bölümde açıklanır.
19:5 dinler... uyarsanız... olursunuz Sina Dağı’nda yapılan antlaşma, RAB’bin İbrahim’le yaptığı antlaşmayı, özellikle İbrahim’e vaat edilen bereket konusunu aydınlatarak ulusal hale getirir (bkz. Çık.20:20’ye ait not). Tanrısal bereketlere ortak olmak, imandan gelen itaat koşuluna bağlıdır. antlaşmama Bkz. Yar.9:9’a ait not. bütün uluslar içinde öz halkım Krş. 1Pe.2:9; bkz. Yas.7:6; Yas.14:2; Yas.26:18; Mez.135:4; Mal.3:17. yeryüzününtümü benimdir Bkz. Yar.14:19,Yar.14:22; Mez.24:1-2. Tanrı’nın İsrailliler’le yaptığı antlaşma evrensel çapta bir önem taşımaktadır; çünkü Tanrı, halkı aracılığıyla uluslara bereket sağlamayı tasarlamıştır (bkz. Bilgi Kutusu: Antlaşma, s.25).
19:6 kâhinler Tanrı ile insanlar arasında aracılık yapan ve Tanrı’ya kurban sunmak gibi dinsel işlerle uğraşan görevliler (bkz. Bilgi Kutusu: Kâhinler, s.128; ayrıca bkz. Çık.19:22’ye ait not). Kâ-hinin büyücülük, falcılık, sihirbazlık, gaipten haber vermek gibi işlerle uğraşması söz konusu değildi. Bu uygulamaların yasaklandığı Yas.18:9-14 ayetlerinde de görülür. kâhinler krallığı İsrail halkının Tanrı’yı kralları olarak kabul etmeleri ve tamamen O’nun hizmetine adanmaları gerekiyordu (bkz. Yşa.61:6; krş. 1Pe.2:5; Va.1:6; Va.5:10; Va.20:6). Kâhinler olarak İsrailliler’in görevi, Tanrı’nın lütfunu ve bereketlerini öbür uluslara taşımaktı; kutsallıkları ve itaatkârlıklarıyla öbür uluslara Tanrı’nın kutsamasının nasıl olduğunu göstermeliydiler (krş. Yas.4:6-8; bkz. Yar.12:2-3; Yşa.42:1-4; Yşa.49:6’ya ait not). kutsal ulus Bkz. 1Pe.2:9. Tanrı’nın halkının, hem kişisel hem de topluluk olarak günaha sırt çevirmesi ve Tanrı’nın hizmetine adanması gerekir; böylece Tanrı’nın “öz halkı” olarak yaşayabileceklerdir (bkz. Çık.3:5’e ait not, bkz. Yas.7:6; Yas.14:2,Yas.14:21; Yas.26:19; Yşa.62:12).
19:8 RAB’bin söylediği her şeyi yapacağız Bkz. Çık.24:3,Çık.24:7; Yas.5:27.
19:9 koyu bir bulut Bkz. Çık.13:21 ve ilgili not. konuşurken halk işitsin Bkz. Yas.4:33. sana güvensin Bkz. Çık.14:31 ve ilgili not.
19:10-11 Tanrı’yı karşılamak için yapılan hazırlıklar, Tanrı’nın halkından beklediği içsel adanmayı simgeler.
19:12-13 Tanrı’nın oradaki varlığından dolayı kutsal olan dağa yaklaşmak kısıtlanmaktadır (bkz. Çık.3:5 ve ilgili not; Say.3:10).
19:15 Bkz. Lev.15:18; ayrıca bkz. 1Sa.21:4-5.
19:16 Tanrı, İsrailoğulları’na varlığını sık sık doğa olaylarından ileri gelen sesler ve görüntülerle belli ederdi (bkz. örn. 1Sa.7:10; 1Sa.12:18; Eyü.38:1; Eyü.40:6; Mez.18:13-14). koyu bir bulut Bkz. Çık.13:21 ve ilgili not.
19:18 ateş... ocak dumanı gibi Bkz. Yar.15:17 ve ilgili not.
19:22 Bana yaklaşan Kurban sunmak üzere (bkz. Çık.40:32; Lev.21:23). kâhinler Bkz. Çık.19:6’ya ait not; ayrıca bkz. Çık.19:24. Harunoğulları’na buyrulan kâhinlik düzeninin kurulmasından önce (bkz. Çık.28:1) kâhinlik görevi, ya ileri gelenler (bkz. Çık.3:16’ya ait not; ayrıca bkz. Çık.3:18; Çık.12:21; Çık.18:12) ya da belirli gençler tarafından yerine getiriliyordu (bkz. Çık.24:5).
19:23 onu kutsal kıl Bkz. Çık.3:5’e ait not.
20:2 Seni... çıkaran Tanrın RAB benim On Buyruk, o dönemin kraliyet antlaşmalarının yapısını yansıtır (bkz. Yar.15:7’ye ait not): (1) Kralın kendini tanıttığı bir giriş vardır ve (2) halkına gösterdiği merhameti hatırlatan tarihsel bir önsözün (Yar.19:4) ardından, (3) uyulması gereken antlaşma koşulları sıralanır (bkz. Yas.5:1-3,Yas.5:7-21). RAB burada resmen İsrail’in kralı olduğunu ilan eder. RAB’bin antlaşma yaptığı halk olan İsrailliler’in, RAB’bin merhameti için şükredip tam bir bağlılık ve itaatle mutlak yetkisine saygı göstermesi ve kendilerini her zaman kayıracağına güvenmesi gerekir.
20:3 İster somut ister hayal ürünü olsun, hiçbir şey Tanrı halkının yüreğinde ve yaşamında tek gerçek Tanrı’ya rakip olmamalıdır. RAB, bir tanrılar topluluğunun başı değildir. Birçok tanrı içinde en iyisi olmadığı gibi, eski Ortadoğu inançlarının tersine, benzeri de yoktur.
20:4 herhangi bir canlıya benzer put Başka ilahlara tapılmaması gerektiğinden (bkz. Çık.20:5), onları temsil eden putlar yapmak da yasaktır (bkz. Yas.4:19,Yas.4:23-28; krş. Yu.4:23-24; Yu.4:24’e ait not). Tanrı zaman zaman kendini insana çeşitli şekillerde belli ettiği halde, insan Tanrı’yı tüm görkemiyle göremez; O’nu doğru temsil edebilecek hiçbir şekil olamayacağından, O’nu belli bir şekille tasvir etmeye çalışmak da günahtır (bkz. Yas.4:12,Yas.4:15-18).Ayrıca putlar insanın denetiminde olan nesneler olduğundan, RAB’bi putlarla tasvir etmeye çalışmak O’nun kontrol edilebileceği yanılgısına yol açabilir.
20:5 kıskanç bir Tanrı’yım “Kıskançlık” kavramı RAB için kullanıldığında genellikle, RAB’bin İsrail’le yaptığı antlaşmayla (evlilik ilişkisine benzer), özel olarak İsrail’e sahip olma hakkıyla ve İsrail’in sevgisini ve bağlılığını talep etmesiyle bağlantılıdır. Kıskançlık (aynı İbranice sözcük “gayret” diye de çevrilebilir), sevgi ifadesinin bir parçasıdır. Tanrı’nın “kıskançlığı”, (1) kendisine yönelik tam bir adanmışlık bekler (bkz. Çık.34:14; Yas.32:16,Yas.32:21; Mez.78:58; 1Ko.10:22; Yak.4:5), (2) kendisine karşı çıkan herkesi yargılar (bkz. Yas.29:20; Hez.5:13; Hez.16:38; Hez.36:5; Nah.1:2-6; Sef.1:18; Sef.3:8) ve (3) halkını haklı çıkarır (bkz. 2Kr.19:31; Yşa.9:7; Hez.39:25; Yoe.2:18; Zek.1:14; Zek.8:2,Zek.8:3). Benden nefret edenin... üçüncü, dördüncü kuşaktan İsrailliler’in Tanrı’nın antlaşmasını bozması ve kralları RAB’be sırt çevirmesi, kendilerine ve ev halkına yıkım getirecektir (bkz. örn. Say.16:31-34; Yşu.7:24 ve ilgili not). “Ev halkı”, genelde üç veya dört kuşağı kapsar (bkz. Mez.109:12’ye ait not). nefret Antlaşma dili (RAB’bin halkıyla yaptığı antlaşmada kullandığı ifadelerin taşıdığı anlam) açısından “nefret” ve “sevgi” (Çık.20:6) kavramları, RAB’bi reddetmeyi veya O’na sadık olmayı ifade eder.
20:6 beni seven, buyruklarıma uyan Bkz. Yu.14:15; 1Yu.5:3. Antlaşmaya göre, yüce krala karşı olan sevgi borcu, itaat eden hizmetkar olmakla gösterilen güven demektir. binlerce kuşağa Bkz. 1Ta.16:15,1Ta.16:16; Mez.105:8-9. kuşağa İbranice’den, “kişiye” diye de çevrilebilir.
20:7 RAB’bin adını boş yere ağzına almayacaksın Tanrı’yı, karakteriyle ve istemiyle bağdaşmayan niyetlerle ilişkilendirmek yasaklanmıştır (örneğin, tanıklık sırasında RAB’bin adıyla yalan yere ant içmek, bkz. Lev.19:12; ayrıca bkz. Yer.7:9). İsa Mesih bu konuyu Mat.5:33-37’de irdeler. Tanrı’nın adını kullanarak büyüler yapma ve lanet okuma da örnekler arasındadır. İbraniler bu yasaya farklı bir anlam da katarak, Kutsal Yazılar’ı sesli okurken “Yahve” yazan yerleri “Adonay” diye okurlar.
20:8 Bkz. Yar.2:3. Şabat Günü’nü Bkz. Çık.16:23’e ait not. kutsal Bkz. Çık.3:5’e ait not.
20:10 O gün... hiçbir iş yapmayacaksınız Bunun gerekçesi olarak iki neden gösterilir: (1) Biri bu ayettedir, yani yaratılışla bağlantılıdır. Tanrı yaratılışın ardından yedinci gün dinlendiğini bildirir (Çık.20:11); Tanrı’ya hizmet eden İsrailliler’in de bunu örnek almaları gerekir. (2) Öbürü ise Yasa’nın Tekrarı’ndadır, yani kurtuluşla bağlantılıdır. Tıpkı Tanrı’nın halkını Mısır’daki kölelik yükünden kurtarması gibi, İsrailliler de o gün çalışmayarak ve başkasını çalıştırmayarak kendi kölelerinin dinlemesini sağlamalıdır (bkz. Yas.5:14-15). Böylece Şabat Günü, Tanrı’yla İsrailliler arasında Sina Dağı’nda yapılan antlaşmanın bir “belirtisi” olur (bkz. Çık.31:12-17; ayrıca bkz. Yar.9:12’ye ait not). Bu günle ilgili kuralı bozmak, fiziksel ihtiyaçlarının Tanrı tarafından karşılanabileceğine inanmamak demektir, bu da bir tür putperestliktir. Topluca tapınma, İsa Mesih’in gelişinden sonraki dönemde cumartesileri değil, Mesih’in dirildiği gün olan pazar günleri yapılmaya başlanmıştır, çünkü Şabat’ın asıl önemi ancak Mesih’in ölümü, dirilişi ve yüceltilmesi aracılığıyla yerine gelir. Mesih’in kurtarış sağlayan bu eylemleri Yeni Antlaşma’da Rab’bin Sofrası’yla anılır. Hıristiyanlar, İS birinci yüzyıldan beri pazar gününü “Rab’bin günü” olarak adlandırırlar (Va.1:10).
20:12 Yetki sahibi olanlara saygı göstermek, sosyal istikrarın korunması bakımından gereklidir. Bu buyruk, hem çocuklara hem de yaşlı anne babalarıyla ilgilenmesi gereken yetişkinlere yöneliktir. saygı göster Bkz. Lev.19:3. ‘Değer ver, ilgilen ve itaat et’ anlamını taşır (bkz. Yas.21:18-21; krş. Ef.6:1). ömrün uzun olsun Bkz. Yas.6:2’ye ait not.
20:13 Bkz. Mat.5:21-26. öldürmeyeceksin İbranice fiil, genelde önceden tasarlanmış ve kasten işlenen cinayete karşılık gelir.
20:14 Bkz. Mat.5:27-30. Zina Kişinin eşine karşı işlediği günah olmasının yanı sıra (krş. İbr.13:4), Tanrı halkının Tanrı’nın buyruklarına uymaması, sadık kalmaması da ruhsal zina olarak tanımlanır (Yar.39:9; ayrıca bkz. Bilgi Kutusu: Ruhsal Zina, s.1255).
20:15 Çalmayacaksın Çalmak, Tanrı’nın başkalarına emanet ettiğini onlardan mahrum etmek demektir (bkz. Çık.22:1-15 ve ilgili notlar).
20:16 yalan yere tanıklık Başkasının itibarını zedelemek ve haklarını gasp etmektir (bkz. Mez.24:4; Özd.6:19; Yer.5:2 ve ilgili notlar). Yalancılık sadece kişisel bir günah değil, toplumu çürüten bir kötülüktür.
20:17 göz dikmeyeceksin Bkz. Mat.5:21-30; Mat.15:19.

Videolar

Mısır'dan Çıkış Girişi

Mısır'dan Çıkış Kitabı, İsrail halkının yaklaşık 3 500 yıl önce köle oldukları Mısır'dan ayrılmalarını anlatır. Kitap dört ana bölüme ayrılabilir:

1. İsrailliler'in kölelikten kurtulması.
2. Sina Dağı'na yaptıkları yolculuk.
3. Tanrı'nın Sina Dağı'nda halkıyla yaptığı antlaşma.
(Bu antlaşma yaşamlarına ışık tutacak ahlaksal, sosyal ve dinsel yasaları içermekteydi.)
4. Tapınma yerinin yapımı, döşenmesi, Tanrı'ya tapınma, kâhinlerle ilgili yasalar.

Kitap, her şeyden önce Tanrı'nın halkını kölelikten kurtarıp geleceğe umutla bakan bir ulus kılmak için neler yaptığını anlatır.

Kitabın odağındaki kişi, Tanrı'nın halkını Mısır'dan çıkarmaya öncülük etsin diye seçtiği Musa'dır. 20. bölümde geçen On Buyruk kitabın en iyi bilinen konularındandır.

Ana Hatlar:

1:1-15:21 İsrailliler'in Mısır'dan kurtulması
a.1:1-22 Mısır'da kölelik
b.2:1-4:31 Musa'nın doğumu ve gençlik yılları
c.5:1-11:10 Musa'yla Harun'un firavuna meydan okuması
ç.12:1-15:21 Fısıh kurbanı ve Mısır'dan çıkış
15:22-18:27 Kamış Denizi'nden Sina Dağı'na göç
19:1-24:18 Sina Dağı'nda yapılan antlaşma
25:1-40:38 Buluşma Çadırı'yla tapınma kuralları
  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş