Elçilerin İşleri 2:14-40

Petrus'un Pentikost Günü Konuşması
14-15Bunun üzerine Onbirler'le birlikte öne çıkan Petrus yüksek sesle kalabalığa şöyle seslendi: “Ey Yahudiler ve Yeruşalim'de bulunan herkes, bu durumu size açıklayayım. Sözlerime kulak verin. Bu adamlar, sandığınız gibi sarhoş değiller. Saat daha sabahın dokuzu! 16-17 Bu gördüğünüz, Peygamber Yoel aracılığıyla önceden bildirilen olaydır:
‘Son günlerde, diyor Tanrı,
Bütün insanların üzerine Ruhum'u dökeceğim.
Oğullarınız, kızlarınız peygamberlikte bulunacaklar.
Gençleriniz görümler,
Yaşlılarınız düşler görecek.
18O günler kadın erkek
Kullarımın üzerine Ruhum'u dökeceğim,
Onlar da peygamberlik edecekler.
19Yukarıda, gökyüzünde harikalar yaratacağım.
Aşağıda, yeryüzünde belirtiler,
Kan, ateş ve duman bulutları görülecek.
20Rab'bin büyük ve görkemli günü gelmeden önce
Güneş kararacak,
Ay kan rengine dönecek.
21O zaman Rab'bi adıyla çağıran herkes kurtulacak.’
22“Ey İsrailliler, şu sözleri dinleyin: Bildiğiniz gibi Nasıralı İsa, Tanrı'nın, kendisi aracılığıyla aranızda yaptığı mucizeler, harikalar ve belirtilerle kimliği kanıtlanmış bir kişidir. 23 Tanrı'nın belirlenmiş amacı ve öngörüsü uyarınca elinize teslim edilen bu adamı, yasa tanımaz kişilerin eliyle çarmıha çivileyip öldürdünüz. 24 Tanrı ise, ölüm acılarına son vererek O'nu diriltti. Çünkü O'nun ölüme tutsak kalması olanaksızdı. 25 O'nunla ilgili olarak Davut şöyle der:
‘Rab'bi her zaman önümde gördüm,
Sağımda durduğu için sarsılmam.
26Bu nedenle yüreğim mutlu, dilim sevinçlidir.
Dahası, bedenim de umut içinde yaşayacak.
27Çünkü sen canımı ölüler diyarına terk etmeyeceksin,
Kutsalının çürümesine izin vermeyeceksin.
28Yaşam yollarını bana bildirdin;
Varlığınla beni sevinçle dolduracaksın.’
29“Kardeşler, size açıkça söyleyebilirim ki, büyük atamız Davut öldü, gömüldü, mezarı da bugüne dek yanıbaşımızda duruyor. 30 Davut bir peygamberdi ve soyundan birini tahtına oturtacağına dair Tanrı'nın kendisine ant içerek söz verdiğini biliyordu. 31 Geleceği görerek Mesih'in ölümden dirilişine ilişkin şunları söyledi: ‘O, ölüler diyarına terk edilmedi, bedeni çürümedi.’ 32Tanrı, İsa'yı ölümden diriltti ve biz hepimiz bunun tanıklarıyız. 33O, Tanrı'nın sağına yüceltilmiş, vaat edilen Kutsal Ruh'u Baba'dan almış ve şimdi gördüğünüz ve işittiğiniz gibi, bu Ruh'u üzerimize dökmüştür. 34-35 Davut, kendisi göklere çıkmadığı halde şöyle der:
‘Rab Rabbim'e dedi ki,
Ben düşmanlarını
Ayaklarının altına serinceye dek[a],
Sağımda otur.’
36“Böylelikle bütün İsrail halkı şunu kesinlikle bilsin: Tanrı, sizin çarmıha gerdiğiniz İsa'yı hem Rab hem Mesih yapmıştır.”
37Bu sözleri duyanlar, yüreklerine hançer saplanmış gibi oldular. Petrus ve öbür elçilere, “Kardeşler, ne yapmalıyız?” diye sordular.
38Petrus onlara şu karşılığı verdi: “Tövbe edin, her biriniz İsa Mesih'in adıyla vaftiz olsun. Böylece günahlarınız bağışlanacak ve Kutsal Ruh armağanını alacaksınız. 39Bu vaat sizler, çocuklarınız, uzaktakilerin hepsi için, Tanrımız Rab'bin çağıracağı herkes için geçerlidir.”
40Petrus daha birçok sözlerle onları uyardı. “Kendinizi bu sapık kuşaktan kurtarın!” diye yalvardı.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

2:14-15 Saat daha sabahın dokuzu! Yahudiler, Pentikost gibi bayram günlerinde sabah saat 10.00’a kadar oruçlarını bozamazdı. Bu yüzden adamların bu saatte sarhoş olmaları mümkün değildi.
2:16 Son günlerde Bkz. Yşa.2:2 ve ilgili not; Hoş.3:5; Mik.4:1; ayrıca bkz. 1Ti.4:1-3 ; 2Ti.1Ti.3:1; İbr.1:2; 1Pe.1:20; 1Yu.2:18 ve ilgili notlar. Petrus Yoe.2:28-32 ayetlerini, yeni antlaşmanın başladığı çağa ilişkin olarak yorumlar (bkz. Yer.31:33-34; Hez.36:26-27; Hez.39:29; Makale: EskiAntlaşma’dan YapılanAlıntılar, s. 1668). Mesih, Tanrı’nın Eski Antlaşma döneminde verdiği gelecekle ilgili vaatleri yerine getireceği çağı başlatmıştır. Ruhum’u Bkz. Elç.1:1-2’ ye ait not. görümler Bkz. Yar.15:1’e ait not.
2:16-18 Tanrı, Kutsal Ruh’u cinsiyete, yaşa ve sosyal konuma bakmaksızın iman eden herkese verir.
2:18 Onlar da peygamberlik edecekler Bkz. 1Ko.11:8-10 ve ilgili not.
2:19-20 Bkz. Yoe.2:30-31 ve Mar.13:24-25’ e ait notlar.
2:21 yakaran herkes “Rab’bi adıyla çağıran” ifadesiyle aynı anlamdadır (krş. Rom.10:9-13). Eski Antlaşma’da “RAB’bi adıyla çağırmak”, tapınma sırasında Yahve’nin (Çık.3:14-15) Tanrı olduğuna dair teolojik bir ikrardı. Yeni Antlaşma’da bu ikrar İsa’ya atfedilir (bkz. Rom.10:9-13 ve ilgili notlar).
2:22 mucizeler, harikalar ve belirtilerle kimliği kanıtlanmış Tüm bunlar İsa’nın beklenen Mesih olduğunu doğrular (bkz. İbr.2:2-4).
2:23 Tanrı’nın belirlenmiş amacı İsa’nın ele verilip çarmıhta ölmesinde insanların oynadığı rol yadsınamaz, ancak bu olayların asıl nedeni Tanrı’nın insanlıkla ilgili tasarısı ve İsa’nın buna itaatidir (bkz. Elç.3:18; Elç.1:27-28; Elç.13:29; Elç.17:2-3; Elç.26:22-23; Luk.24:25-26,Luk.24:45-4 7; krş. 1Pe.1:11 ve ilgili not).
2:27 canımı... terk etmeyeceksin Davut nihai olarak Mesih’ten söz etmiştir (Elç.2:31 ; bkz. Mez.16:9-11’e ait not).
2:33 Tanrı’nın sağına yüceltilmiş Bkz. İbr.1:2-3’e ait not. vaat edilen Kutsal Ruh’u Bkz. Elç.1:4’e ait not. üzerimize dökmüştür Bkz. Elç.2:17.
2:34-35 Rab Tanrı. Rabbim’e Davut, Mesih’i “Rabbim” (Efendim) olarak tanımlar. Kutsal Ruh’un yönlendirmesiyle Mesih’in kimliğini anlamıştır (bkz. Mat.21:41-45). Ayaklarının altına serinceye dek Grekçe’den birebir çevirisi: “Ayaklarına tabure yapıncaya dek”.
2:37 yüreklerine hançer saplanmış gibi oldular Çünkü suçlarının ağırlığının farkına varmışlardı.
2:38 Tövbe edin... vaftiz olsun Bkz. İbr.6:1-2 ve ilgili notlar; Makale:Vaftiz, s. 1591. İsa Mesih’in adıyla Kişi kimin adıyla vaftiz oluyorsa, ona inanıyor demektir; vaftiz olan kişi iman ikrarında bulunur. Bu vaftizin, Yahya’nın yaptığı vaftizden farklı nitelikte olduğu vurgulanmaktadır (Elç.19:4-5; krş. Mat.28:19). Böylece günahlarınız bağışlanacak Bkz. Rom.6:3-4 ve ilgili notlar. KutsalRuh Bkz. Elç.2:16-18’ e ait not; krş. Rom.8:9-11 ve ilgili notlar; 1Ko.12:13 ve ilgili not.
2:39 uzaktakilerin hepsi Yeruşalim dışındaki Yahudiler.
2:14-40 Petrus bu konuşmasında, (1) o gün olanların anlamını ve önemini açıklar (Elç.2:14-21); (2) İsa Mesih’le ilgili kurtuluş müjdesini aktarır (ölümü, dirilişi ve yüceltilmesi, Elç.2:22-36); (3) insanları tövbe etmeye çağırır (Elç.2:37-40). Bu temalar 3., 10. ve 13. bölümlerde de işlenir.

Videolar

Elçilerin İşleri Girişi

Genel Bakış: Eski çağlarda yazılmış olan birçok yapıtın yazarı gibi, bu kitabın yazarı da kendini doğrudan bize tanıtmıyor. Bununla birlikte, ikinci yüzyılda yaşamış ve bir kısmı İsa'nın elçilerini bizzat tanımış inanlı yazarların hepsi, bu kitabı Luka'nın yazdığında birleşiyorlar. Kitabın yakından incelenmesi halinde «sevgili hekim» Luka'nın (Kol.4:14) elinden çıktığına dair ipuçları görülebilir. Örneğin «biz» çoğul zamirinin kullanılmış olmasından yazarın, Pavlus'un yol arkadaşlarından biri olduğunu anlıyoruz (16:10-17; 20:5-21:18; 27:1-28:16). Yazarın titiz biri olduğu su götürmez bir gerçek. Elçilerin İşleri Yeruşalim, Sezariye, Antakya, Efes, Korint, Atina, Roma ve daha birçok yere ilişkin kesin ve doğru tasvirlerle doludur. Arkeolojik araştırma ve bulgular, gidilen, gezilen yerlerin çeşitliliğine ve büyük kültür farklarına rağmen Luka'nın, kullandığı terim ve kavramlarda ne denli tutarlı olduğunu ortaya koyuyor. Bununla birlikte Luka'nın kendisi, Elçilerin İşleri Kitabı'nın ilk inanlı topluluklarının bütün bir tarihçesi olmadığını ifade ediyor. Örneğin bölüm 8'de, topluluğun dağıtıldığını, inanlıların Müjde'yi yaya yaya dört bir yana gittiklerini yazar. Bunun sonucunda birçok yerde yerli topluluklar filizlenip gelişir. Ama Luka bu toplulukların tarihçesini yazmaya girişmez. Sonuç olarak, Elçilerin İşleri, kilisenin büyüyüp gelişmesinde önemli bir yer tutan, ders alabileceğimiz temel olaylar dizisini sunuyor bize.

İsa'nın göğe yükseldiği İ.S. 30 yılları ile Elçi Pavlus'un Roma'da tutuklandığı İ.S. 63 yılları arasındaki dönemi konu eden kitap, büyük olasılıkla bu tarihten az sonra yazıldı.

İncil'deki Yeri: Elçilerin İşleri, Luka'nın bir devamıdır. Her iki kitabın da Teofilos adında bir adama hitaben yazıldığı özellikle belirtiliyor. Luka, İsa'nın başlangıçtan göğe alındığı güne dek yapıp öğrettiklerini kaydeder (1:1-3). İncil'in ilk dört kısmından sonra yer alan ve Müjde'nin Yeruşalim'den Anadolu'ya, oradan da antik çağın merkezi Roma'ya yayılışını anlatan Elçilerin İşleri Kitabı, bu özelliğiyle bir köprü görevi görmekte ve İncil'deki mektuplara zemin hazırlamaktadır. Örneğin kitap, Pavlus'un, adını sanını anarak sonradan mektuplar yazdığı birçok kente yaptığı ziyaretleri anlatıyor. Elçilerin İşleri Kitabı'nın bir diğer önemli özelliği, inanlılar topluluğunun ders alabileceği ilkeleri de sergilemesidir.

Konusu: Elçilerin İşleri Kitabı, ilk Mesih inanlılarının Müjde'yi, «Yeruşalim'de, bütün Yahudiye ve Samiriye'de ve dünyanın dört bucağında» (1:8) nasıl yaymaya başladıklarını anlatır. Bütün bu olaylar Kutsal Ruh'un inanlılar topluluğuna verilmesiyle başlar (bölüm 2). Sonraki bölümler, Tanrı'nın kilisesini adım adım nasıl yönlendirdiğini gözler önüne serer. İsa'nın elçileri dolaşıp Müjde'yi yayarken Tanrı da yaptığı mucizelerle onların bildirisini doğruladı (3:1-10; 14:3). Kilise, Yahudi din önderlerinin başını çektiği karşı koymalara rağmen hızla büyüdü. Gerçekte Yahudi kökenli olan inanlılar topluluğunun bütün ulusları kucaklayan bir kimliğe nasıl kavuştuğu, Elçilerin İşleri Kitabı'nda ön plana çıkan önemli konulardan biridir (10:1-11:18 ve 15. bölümün tamamı).

Ana Hatlar:

1:1-11 İsa'nın son buyrukları ve göğe alınması
1:12-8:3 Yeruşalim'deki inanlılar topluluğu
8:4-9:43 Tanrı sözünün Yahudiye ve Samiriye'de yayılması, Pavlus'un iman etmesi
10:1-11:30 Yahudi olmayan ilk inanlılar
12:1-25 Baskılara karşı zafer
13:1-28:31 Pavlus'un elçilik görevi:
13:1-14:28 İlk yolculuk
15:1-35 Yeruşalim'deki toplantı
15:36-18:22 İkinci yolculuk
18:23-21:16 Üçüncü yolculuk
21:17-28:31 Pavlus'un tutukluluk dönemi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 25

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş