Notlar
14:53-15:15 İsa Mesih’in yargılanması iki aşamada gerçekleş ir: her biri üç sorgulamadan oluşan Yahudi yargılaması ve ardından Roma yargılaması. Yahudiler’in sorgulamaları: (1) Eski başkâhin Hanan’ın huzurundaki hazırlık sorgulaması (yalnızca Yu.18:12-14,19-23’te geçer); (2) görevdeki başkâhin Kayafa ve Yüksek Kurul’un huzurundaki sorgulama (14:53-65; bkz. Mat. 26:57-68; Luk.22:54-65; Yu.18:24) ve (3) kurulun tüm gece boyunca süren oturumuyla son bulan sonuncu sorgulama (15:1; bkz. Mat.27:1; Luk.22:66-71). Bunlar resmi bir mahkemeden çok bir soruşturma heyetiydi. Eğer resmi mahkeme olsaydı, Yahudiler kendi kurallarını ihlal etmiş olurdu (bkz. Yu.18:28’e ait not).Aslında onların istediği, Roma mahkemesinde İsa’ya karşı kullanacakları siyasi bir suç bulmaktı. Romalılar’ın sorgulamaları: (1) Pilatus’un huzurundaki sorgulama (15:2-5; bkz. Mat.27:11-26; Luk.23:1-5; Yu.11:28-19 :16); (2) HirodesAntipas’ın huzurundaki sorgulama (yalnızca Luk.23:6-12’de) ve (3) Pilatus’un huzurunda sonuçlanan sorgulama (15:6-15). İsa Mesih’in HirodesAntipas’ın huzuruna götürülüşünden söz etmeyen Matta, Markos ve Yuhanna, Pilatus’un huzurundaki iki sorgulamayı bir arada aktarır.
15:1 Pilatus Bkz. Luk.3:1’e ait not. Sabah olunca O gün, İsa Mesih’in çarmıha gerilip öleceği cuma günüydü. Yahudi yetkililer, İsa Mesih’i bir devlet yetkilisinin önünde Tanrı’ya küfür yerine vatana ihanet ile suçlamaya karar verdiler (bkz. Luk.23:1-14; 23:2-3’ e ait not).
15:2 Yahudiler’in Kralı Bkz. Yu.18:33-37 ve 18:33,36’ya ait notlar.
15:3 Bkz. Luk.23:2-3 ve ilgili not.
15:4 Hiç yanıt vermeyecek misin? Roma kanunlarına göre, İsa Mesih kendini savunmadığı takdirde Pilatus onun aleyhine bir karar açıklamak zorundaydı.
15:5 yanıt vermiyordu Bkz. 14:61; Yşa.53:7 ve ilgili not.
15:6 salıverirdi Bkz. Yu.18:39’a ait not.
15:7 Barabba Büyük olasılıkla, Yahudi milliyetçi bir örgüt olan Yurtseverler’in üyesiydi (bkz. Mat.11:2-4; Yu.18:40; Elç.5:37; Tablo: Yahudi Mezhepleri, s. 1418). ayaklanma Romalı valilerin yönetimi altındaki bölgelerde bu tip isyanlar sıklıkla çıkardı (bkz. Luk.13:1).
15:13-14 Çarmıha ger Bkz. 15:24’e ait not.
15:15 Halkı memnun etmek isteyen Bkz. Yu.19:12. kamçılattıktan sonra Romalılar deri şeritlerden yapılmış, uçlarına kemik ve kurşun parçaları yerleştirilmiş kamçılar kullanıyorlardı. Yahudiler vurulacak kamçı sayısını kırk ile sınırlandırmışlardı (ancak yanlış saymaktan korktukları için otuz dokuzda bırakırlardı; bkz. Yas.25:3 ve ilgili not) ; ama Romalılar’ın böyle bir kısıtlaması yoktu ve kamçılananların birçoğu ölürdü (bkz. Elç.22:2 5 ve ilgili not).
15:16 Pretorium Terim, aslen komutan çadırı veya bir ordugâhtaki karargâh çadırı için kullanılırdı. bütün taburu Pretorium askerleri, İsrail topraklarında yaşayıp Yahudi olmayan ve askeri yöneticiye tahsis edilmiş kişilerden oluşuyordu.
15:17-19 Mor bir giysi Büyük olasılıkla, pahalı olduğu için kraliyet ailesi tarafından kullanılan mor renkli giysiyi çağrıştıran, eski bir askeri pelerindir (bkz. Mat.27:28; Elç.16:14 ve ilgili notlar). Dikenlerden bir taç İsrail’de bol bulunan dikenli bir ağacın dallarından yapılmıştı. Alay ederek söyledikleri, “Selam, ey Yahudiler’in Kralı!” sözü, “Selam, ey Sezar!” sözünü çağrıştırır.
15:20 alay ettikten sonra Krş. Mez.22:6-8; Yşa.50:6 ve ilgili not.
15:21 Kirene Bkz. Elç.6:9 ve ilgili not. Simun Muhtemelen Fısıh Bayramı’nı kutlamak için Yeruşalim’de bulunan bir Yahudi (bkz. Luk.23:26’ya ait not). çarmıhını zorla taşıttılar İsa muhtemelen kamçılanmanın etkisiyle bitkin düştüğünden ötürü İsa’nın çarmıhını yolun bir noktasından itibaren Kireneli Simun taşımıştır (bkz. Yu.19:17 ve ilgili not).
15:22 Kafatası denilen yer Kafatası gibi görünen küçük bir tepe olabilir ; burada çok sayıda idam gerçekleştiği için böyle adlandırılmış da olabilir.
15:23 mürle karışık şarap Mür,Arap çöllerine veAfrika’ya özgü bitkilerden elde edilen bir baharattır (bkz. Yar.37:25’e ait not). Talmud’da, mürle hazırlanan buhurun acıyı azaltmak için şarapla karıştırıldığından söz edilir (krş. Özd.31:6).
15:24 çarmıha gerdiler Mahkûmun çarmıha çıplak olarak çivilendiği, Roma idam şekli. Ağır, dövülmüş demirden çiviler, bileklerden ve topuk kemiklerinden geçirilirdi. Kurbanlar çok uzun süre dayanırlarsa, bacakları kırılarak ölümleri hızlandırılırdı (bkz. Yu.19:33). Yalnızca köleler, caniler ve Roma vatandaşı olmayan suçlular bu şekilde idam edilirdi. Bu, acı ve utanç verici bir ölümdü. giysilerini aralarında paylaştılar Kurbanın eşyalarını paylaşmak, idam mangasının hakkı olarak görülürdü. kura çekerek Bkz. Yu.11:23-24 ve ilgili notlar.
15:25 saat dokuzdu Saatler güneşin doğuşuna göre hesaplanırdı (bkz. Yu.19:14 ve ilgili notlar).
15:26 suç yaftasında Mahkûmun, idam edileceği yere giderken, suçunun yazıldığı tahta bir pano taşıması âdetti ; daha sonra bu pano başının üzerinde duracak şekilde çarmıha çakılırdı. Pilatus bunu, hem İsa’nın neyle suçlandığını ilan etmek hem de Yahudi önderlerle alay etmek için yaptırmıştı. Yahudiler’in Kralı Krş. Mat.27:37; Luk.2 3:38; Yu.19:19. Suçlama Matta, Luka ve Yuhanna’da küçük farklılıklarla aktarılsa da hepsi de İsa Mesih’in, Yahudiler’in kralı olduğunu bildirdiği için çarmıha gerildiğini belirtir. Tahtanın üstündeki yazıda muhtemelen, “BU, YAHUDİ-LER’İN KRALI NASIRALI İSA MESİH’TİR” yazıyordu.
15:27-28 iki haydudu da Roma kanunlarına göre haydutluk idamlık bir suç değildi. Bu adamlar, muhtemelen isyan gibi başka ağır bir suç da işlemişlerdi (bkz. 14:48’e ait not).
15:29-30 Bkz. 11:56-58 ve ilgili not.
15:34 Elohi, Elohi, lema şevaktani Bu sözcükler, İsa Mesih’in zamanında İsrail’de yaygın olarak konuşulan dillerden biri olan Aramice’nin bir lehçesinde söylenmiştir. İsa Mesih’in “dünyanın günahını” yüklenirken Tanrı tarafından terk edilmeyi ne denli derin hissettiğini ifade etmektedir (Yu.1:29; bkz. Mez.22 ve ilgili notlar).
15:35 İlyas Oradakiler İsa Mesih’in İlyas’a (Elohi, Elohi) seslendiğini düşündüler. Zor anlarda İlyas’ın masumları korumak ve doğruları kurtarmak üzere geldiğine inanılırdı.
15:36 Ekşi şarap Bkz. Luk.23:36-37’ ye ait not.
15:38 tapınaktaki perde Bkz. Mat.27:51’e ait not.
15:40 Mecdelli Meryem Bkz. Luk.8:2-3. küçük Yakup ile Yose’nin annesi Meryem Bkz. 15:47; 16:1. Salome Muhtemelen Zebedi’nin karısı, yani Yakup ile Yuhanna’nın annesi (bkz. Mat.27:56).
15:42-43 Hazırlık Günü Cuma günü. Öğleden sonra geç bir vakit olduğundan, İsa Mesih’in cesedinin Şabat Günü’nün başladığı gün batımından önce çarmıhtan indirilmesi gerekiyordu. Yüksek Kurul’un bir üyesi olan Yusuf, Pilatus’a cesaretle yaklaşarak Rab İsa’ya bağlılığını gösterdi. Vatana ihanetle suçlanan birinin cesedinin, üstelik yakın akrabası olmayan birine, verilmesi alışı lmadık bir durumdu. Aramatyalı Bkz. Mat.27:57’ye ait not. Yusuf... İsa’nın cesedini istedi Bkz. Luk.23:50’ye ait not.
15:44 ş aştı Krş. 15:37. İsa Mesih’in çabuk ölümü sıradışı bir durumdu.
15:46 kayaya oyulmuş Mat.21:59-60’ta, mezarın Yusuf’a ait ve yeni olduğu (daha önce kimsenin konulmadığı) belirtilir. İsa’nın çarmıha gerildiği tepeye çok yakın bir bahçede yer almaktadır (bkz. Yu.19:41). İsa Mesih’in gömüldüğü alanın (günümüzde Yeruşalim’deki Kutsal Kabir Kilisesi) İS birinci yüzyılda bir mezarlık olarak kullanıldığına dair arkeolojik kanıtlar bulunmaktadır. taş Mezarın girişine doğru eğimli bir aralıkta yuvarlanan, iri (bkz. 16:4), teker biçiminde bir kayaydı.