Notlar
9:1-14:21 Bu bölümler 9-11 ve 12-14 olmak üzere ikiye ayrılır. 9-14. bölümler, tarihsel kısım olan 1-8. bölümlerin teolojik temelini oluşturur.
11:1-3 Bazı yorumculara göre iki çobanla ilgili ayetlere (11:4-17) giriş niteliğinde olan bu ayetler, Mesih’i reddeden İsrail’in uğradığı ve uğrayacağı yıkımın bir tasviridir (11:4-14); ayetlerde Şeria Irmağı kıyıları, Lübnan ve Başan’dan (10:10’da İsrail’i açıklar) söz edilmesi bu yorumu destekler. Bazı yorumculara göre ise bu sözler, Yeruşalim’in İS 70’ te ve Masada kalesinin İS 73’ te düşmesinin ardından Romalılar’ın bu bölge ve çevresini ele geçirip halkı yönetimi altına almasıyla kısmen gerçekleşmiştir.
11:2 Başan Bkz. Yşa.2:13. İsrailliler bu bölgeyi Kenan topraklarının fethedilmesi sırasında Amor Kralı Og’dan almıştı (Say. 21:33-35). Bu topraklar Manaşşe oymağının yarısına miras olarak verilmişti (Yşu.13:29-30; 17:5). Gür ormanın Lübnan ormanlarının.
11:3 Çobanlar ve aslanlar, İsrail önderlerini ve ileri gelenlerini temsil eder (bkz. 11:5; 10:3; krş. Yer.25:34-36). Otlakların kuruması, çobanların geçim kaynağının yok olması demekti ve aslanların avlanırken gizlendiği ağaçlıkların ve avladıkları hayvanların tükenmesi de kıtlığın göstergesidir. İsrail’in Mesih’i reddedişinin, onların hem ruhsal açıdan hem ekonomik açıdan zarara uğramasına yol açacağı bildirilmektedir.
11:4-14 Bu ayetlerde Peygamber Zekeriya, Mesih’i ve O’nun hizmetini canlandırır. RAB’bin halkı kötü bir efendiye teslim etmesinin nedeni onların “İyi Çoban”ı, Kral Mesih’i reddetmesidir (bkz. “çoban yok”, 10:2’ye ait not; Yu.10:1-30’a ait not; krş. Yşa.42:1-4’e ait not; Yşa.49-50,53. bölümler; ayrıca bkz. Makale: Kral Tanrı, Kral Mesih, İsrail Kralı Kavramları, s.370). Halkın “kötü efendiye teslim edilmesi”, Yeruşalim’in İS 70’ te yıkılmasıyla ve İS 73’ te son İsrail kalesinin de işgal edilmesiyle kısmen gerçekleş ecektir.
11:4 sürüyü İsrail halkını. sen Zekeriya.
11:5 satın alanlar İsrail halkını yönetimi altına alan uluslar. Koyunları satanlar Halkın kötü önderleri.
11:6 ülkede İsrail’de. kralının Krş. Yu.19:15.
11:7 Bkz. 11:4-14’e ait not. güttüm Peygamber Zekeriya burada temsili olarak Çoban Kral Mesih gibi konuşur. “Lütuf”... Birlik Bkz. Hez.37:15-2 3 ve ilgili not. Böyle bir birlik İyi Çoban’ın lütufkar önderliğinin sonucudur.
11:8 üç çobanı başımdan savdım Bu üç önderin kimliği hakkında çeşitli yorumlar vardır; her olasılıkta sonuç olarak İyi Çoban bu kötü önderleri ortadan kaldıracaktır. ben sürüden bıkmıştım Krş. Yşa.1:13-14.
11:9 birbirinin etini yesin Bkz. Yer.19:9 ve ilgili not. Yahudi Tarihçi Josefus, böyle bir olayın İS 70’ te Yeruşalim’in kuşatılması sırasında yaşandığını belirtir (Josefus’un Savaşlar kitabı, 6.3.3-4).
11:10 bütün uluslarla yapmış olduğum antlaşmayı RAB’bin İsrail’i korumak üzere öbür uluslara koyduğu engel. antlaşmayı bozmak RAB söz konusu engeli kaldırarak düşman ulusların (örn. Romalılar’ı n) halkını ezmesine izin verecektir.
11:11 sürünün ezilenleri Muhtemelen RAB’be bağlı kalan azınlık (ayrıca bkz. 11:7).
11:12 Çoban (İsa), halkıyla ilişkisini kestiğini belirtmek ve onlar için yaptıklarının değerini anlamalarını sağlamak için böyle bir istekte bulunur. Ancak halkın onları kollayan, gözeten bu İyi Çoban’a biçtiği değer sadece basit bir kölenin ücreti kadardır (bkz. Çık.21:32; krş. bir kadının İsa Mesih’e verdiği değer, Mar.14:3-9).
11:13 Çömlekçi’ye Masoretik metinde bu şekilde geçerken, Peş itta’da “Hazineye” diye geçer. bana biçtikleri yüksek değerin Bkz. 11:12’ye ait not. RAB’bin Tapınağı’ndaki çömlekçiye attım Krş. Mat.26:14-15; 27:3-10; 27:9-10’ a ait not.
11:14 İsrail’in, geçmişte kuzey ve güney olmak üzere iki krallığa bölünmüş olması gibi, birliğinin bir daha bozulacağı belirtilir. Ulusun bölünmesi, ileride İsrail halkının Roma’ya karşı yürüttüğü direnişi büyük ölçüde zayıflatacaktır (krş. Yu.11:48).
11:15-16 “Akılsız”, Kutsal Kitap’ta ‘tanrısız ve günahkâr’ anlamında kullanılır. RAB bu kötü önderin yönetme becerisini elinden almıştır. İyi Çoban’ı reddeden İsrail halkı, bencil, açgözlü ve yozlaşmış bu yeni önderden ötürü büyük sıkıntı çekecektir (krş. Yşa.40:11). Halkın nüfuzlu kesimine bile zulmedeceğinin bildirilmesiyle onun hem akılsız (çünkü bu kesim aslında onun daha da güçlenmesini sağlayabilirdi) hem de zalim olduğu bir kere daha vurgulanır. Tırnakların koparılması, koyunların sahibine koyunların vahşi bir hayvan tarafından yendiğini ve sadece tırnakların kaldığını göstermek için yapılırdı (krş. Yar.31:36-42) ; kötü önder, halkın zarar görenlerinden kendisini sorumlu görmeyecektir.
11:15 yine Bkz. 11:7.
11:17 Sürüyü terk eden Krş. Yu.10:11-16. değersiz çobanın Kötü önder örnekleri, İS 132-135’ te Romalılar’a karşı Yahudi ayaklanmasını yöneten ve RabbiAkiba tarafından Mesih ilan edilen, Simeon bar Kosiba veya Kohba gibi önderlerle kısmen görülmüştür. Ancak bu peygamberlik tam olarak Mesih Karşıtı’nın ortaya çıkmasıyla yerine gelecektir (krş. Hez.34:2-4; Dan.11:36-39; Yu.5:43; 2Se.2:3-10; Va.13:1-8). Kolu tamamen kurusun ‘Güçsüz kalsın’anlamında. Sağ gözü kör olsun ‘Hikmetli kararlar veremesin’anlamında. Böylece bu önder savaşamayacak duruma gelecektir.