Ester 2

2
Ester Kraliçe Oluyor
1Bu olaylardan sonra öfkesi dinen Kral Ahaşveroş, Vaşti'yi, yaptıklarını ve ona karşı alınan kararı anımsadı. 2Kralın özel hizmetkârları, “Kral için genç, güzel, el değmemiş kızlar aransın” dediler, 3“Kral, egemen olduğu bütün illerde görevliler atasın. Bu görevliler bütün genç, güzel, el değmemiş kızları toplayıp Sus Kalesi'ndeki hareme getirsinler, kralın kızlardan sorumlu haremağası Hegay'a teslim etsinler. Güzelleşmeleri için ne gerekiyorsa verilsin. 4Sonunda kralın hoşuna giden kız, Vaşti'nin yerine kraliçe olsun.” Kral bu öneriyi beğendi ve söyleneni yaptı.
5Sus Kalesi'nde Mordekay adında bir Yahudi vardı. Benyamin oymağından olan Mordekay, Kiş oğlu Şimi oğlu Yair'in oğluydu. 6 Kiş, Babil Kralı Nebukadnessar'ın Yahuda Kralı Yehoyakin ile birlikte Yeruşalim'den sürgün ettiği kişilerden biriydi. 7Mordekay'ın Hadassa adında bir amca kızı vardı. Annesiyle babasını yitiren Hadassa'yı Mordekay evlat edinip büyütmüştü. Hadassa'nın öbür adı Ester'di; endamı ve yüzü güzeldi.
8Kralın buyruğu ve fermanı yayınlandıktan sonra çok sayıda genç kız Sus Kalesi'ne getirilip harem sorumlusu Hegay'a teslim edildi. Saraya getirilen kızlar arasında Ester de vardı. 9Hegay Ester'i beğendi ve ona ayrıcalık tanıdı. En iyi biçimde beslenip güzelleşmesi için ne gerekiyorsa hemen sağladı; ayrıca kralın sarayından seçilen yedi hizmetçiyi buyruğuna verdi. Sonra onu hizmetçileriyle birlikte haremin en güzel bölümüne yerleştirdi.
10Ester halkını da, soyunu da açıklamadı. Çünkü Mordekay bunları açıklamasını yasaklamıştı. 11Mordekay, Ester'in nasıl olduğunu ve ona nasıl davranıldığını öğrenmek için her gün haremin avlusunun önünde gezinip dururdu.
12Her genç kız sırası geldiğinde Kral Ahaşveroş'un huzuruna çıkacaktı. Ama kızlarla ilgili kurallar uyarınca, önce on iki ay süren güzellik bakımını tamamlaması gerekiyordu. Altı ay süreyle her kıza mür yağı sürülüyor, altı ay da kremler, losyonlar uygulanıyordu. 13Kralın yanına girme sırası gelen genç kız, haremden her istediğini alıp birlikte saraya götürürdü. 14Akşam kralın yanına giren kız, ertesi sabah ikinci hareme, cariyelerden sorumlu haremağası Şaaşgaz'ın yönetimindeki hareme dönerdi. Yalnız kralın beğendiği, adıyla çağırdığı kız yeniden onun yanına girebilirdi.
15Kralın yanına girme sırası Mordekay'ın evlat edindiği Ester'e –Mordekay'ın amcası Avihayil'in kızına– gelince, Ester, kralın kızlardan sorumlu haremağası Hegay'ın kendisine önerdiklerinden başka bir şey istemedi. Kendisini gören herkesin beğenisini kazandı. 16Ahaşveroş'un krallığının yedinci yılında, Tevet diye adlandırılan onuncu ayda, Ester saraya, kralın yanına götürüldü.
17Kral Ester'i öbür kızlardan daha çok sevdi, en çok ondan hoşlandı, en çok ona ayrıcalık tanıdı. Kraliçelik tacını ona giydirip Vaşti'nin yerine kraliçe yaptı. 18Ardından Ester'in onuruna büyük bir şölen verdi. Bu şölende bütün önderler ve görevliler hazır bulundu. Kral bütün illerde bayram ilan etti ve krallara yaraşır cömertlikle armağanlar dağıttı.
Mordekay Kralın Hayatını Kurtarıyor
19Kızlar ikinci kez toplandıklarında Mordekay, kralın kapı görevlilerinden biri olmuştu. 20Ester, Mordekay'ın verdiği buyruk uyarınca, soyunu ve halkını henüz açıklamamıştı; kendisini büyüttüğü günlerde olduğu gibi, Mordekay'ın sözünü dinlemeye devam etti.
21Mordekay kralın kapı görevlisiyken, kapı nöbetçilerinden ikisi, Bigtan ve Tereş, Kral Ahaşveroş'a öfkelendiler; onu öldürmek için fırsat kollamaya başladılar. 22Durumu öğrenen Mordekay bunu Kraliçe Ester'e iletti; o da Mordekay adına krala bildirdi. 23Durum araştırıldı; doğru olduğu anlaşılınca da iki adam darağacına asıldı ve olay kralın önünde tarih kayıtlarına geçirildi.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

2:1 sonra Ester, Ahaşveroş’un “krallığının yedinci yılında” saraya götürüldü ( Est.1:16), yani İÖAralık 479 veya Ocak 478’de. Yeni bir kraliçe arayışından önce Grek savaşları olup bitmişti (bkz. Est.1:3-4’e ait not).
2:3-4 Buradaki ifade şekli Yar.41:34-37’deki üslup ile benzerdir. Bu ve bunun gibi başka birçok benzerlik, Ester Kitabı’nın Yusuf’un öyküsüne göre biçimlendirildiğini düşündürür. Her iki öykü de yabancı hükümdarların saraylarında geçer, İsrailli kahramanlar yüksek makamlara getirilir ve halklarının kurtuluşuna aracı olur (bkz. Est.2:9,Est.2:21-23; Est.3:4; Est.4:14; Est.6:1,Est.6:6-8,Est.6:14; Est.8:6’ ya ait notlar).
2:5 Sus Kalesi’nde Mordekay adında bir Yahudi vardı İsrail Krallığı’nın İÖ 722-721’ de yıkılışından sonra İsrailliler Med kentlerine sürgüne gönderilmişti (2Kr.17:6). 605-586’ te Babil’e götürülen bir kısım Yahudi halkı, Babil’in Pers Kralı Koreş tarafından 539’da fethedilmesinden sonra doğudaki Pers ve Med kentlerine göç etti. Pers-Med’de varlıklı ve hatırı sayılır bir Yahudi nüfusunun var olduğu, Nipur’da (Güney Mezopotamya) I. Artahşasta ( 465-424) ve II. Darius ( 424-405) dönemlerinden kalma metinlerin keşfiyle doğrulanmıştır. Mordekay Bu ad, Babil ilahı Marduk’tan türemiştir. Kutsal Kitap’ta İsrailliler’in bir İbrani bir de yabancı ada sahip oluşuna ilişkin birkaç örnek bulunur (Est.2:7’ de Ester, Dan.1:6-7’de Daniel ve arkadaşları, Yar.41:45’te Yusuf ve öbürleri gibi). Metinde Mordekay’ın İbranice adı yer almaz. Babil yakınlarındaki Borsippa’da bulunan bir çivi yazısı tablette, Ahaşveroş’un krallığının ilk zamanlarında Sus sarayında bulunan Mardukya adında bir yönetici ya da saymandan söz edilir. Bazı yorumcular, bu kiş inin Mordekay olduğunu ileri sürer. Kiş oğlu Şimi oğlu Yair’in oğluydu Mordekay’ın atası olarak adı geçen Kiş, büyük olasılıkla Yehoyakin ile birlikte İÖ 597’de sürgünde bulunan Kiş değildir; adı geçenlerin, Mordekay’ın Benyamin oymağından gelen (bkz. Kiş, 1Sa.9:1; Şimi, 2Sa.16:5) daha eski kuşaktan ataları olma ihtimali daha büyüktür. Kral Saul’un ailesi ve oymağı ile olan bu ilişki, İsrail ve Amalekliler arasında devam eden çatışmaya zemin hazırlar (bkz. Est.3:1-6’ya ait notlar).
2:6 Yahuda Kralı Yehoyakin Bkz. 2Kr.24:8-17; 2Ta.36:9-10. sürgün ettiği İÖ 597’ de.
2:7 Hadassa Ester’in İbranice adı. Bazı uzmanlar Ester adının Babil tanrıçası İştar’ın adından türediğini savunsa da, muhtemelen Farsça’da ‘yıldız’ anlamına gelen sözcükten türemiştir (bkz. Yer.7:18’ e ait not).
2:9 Ester gibi konuklara bu tür yemekler verilmesi, özel bir ilginin göstergesiydi (1Sa.9:22-24; 2Kr.25:29-30; Dan.1:5-10). Özel diyet uygulaması, daha sonraları Purim kutlamasına dâhil edilen bir âdet haline gelecektir (Dan.9:19,Dan.9:22).Ayrıca burada Ester’in, Kutsal Yasa’nın yeme içmeyle ilgili kurallarına uymadığı da anlaşılmaktadır (Dan.2:10,Dan.2:20). RAB, halkının yok edilmesini Ester, Mordekay, Haman ve Kral Ahaşveroş (ve onların tüm yakınları) aracılığıyla engellemeyi uygun görmüştür (bkz. Est.5:6-7’ye ait not), ancak Kutsal Yasa’ya uyması gerekip de uymayanlar bu konuda kişisel sorumluluğa sahiptir, çünkü RAB’bin halkı O’nun amaçlarını yerine getirirken de adımlarını buyruklarına ve kutsallığına yaraşır şekilde atmalıdır (bkz. Est.4:12-16’ya ait not).
2:10 Ester’in kimliğini gizlediği iki kez belirtilir (bkz. Est.2:20).
2:14 ikinci hareme Cariyelerin özel odalarının olduğu bölüme.
2:16 yedinci yılında... onuncu ay İÖAralık 479 veya Ocak 478 (bkz. Est.1:3-4; Est.2:1’e ait notlar). Ester’in kraliçelik dönemi, 473 yılına dek devam eder (bkz. Est.3:7 ve ilgili not; Est.8:9-13; Est.9:1; krş. Est.1:9’ a ait not).
2:18 bayram Bayram ilan edildiğinde, genellikle vergi muafiyeti getirilir, köleler azat edilir, borçlar silinir veya zorunlu askerlik hizmeti o dönem için dondurulurdu.
2:19 Haremin hızla büyüdüğü anlaşılmaktadır. Kızların ikinci kez toplanması ve suikast tasarısı ( Est.1:21-23) arasında bir ilişki olabilir. Bazı yorumcular bu olayın, tacını yitiren Vaşti’nin desteğiyle sarayda çevrilen entrikaların bir parçası olduğunu ileri sürer. kapı Bkz. Yas.21:1 9; Yşu.20:4; Rut.4:1-11 ve ilgili notlar; Mez.69:12. Mordekay’ın kapı görevlisi oluşu, imparatorlukta memurluk gibi yüksek bir konumda olduğunu doğrulamaktadır (bkz. Est.2:5’ e ait not).
2:21-23 Yusuf’un öyküsü ile başka bir benzer nokta, iki kapı nöbetçisi ile ilgilidir (bkz. Yar.40:1-3; Yar.2:3-4’ e ait not).
2:23 asıldı Persler idam cezasını kazığa oturtarak uygulardı. Eski Ortadoğu’ya ait resimler ve heykeller ile birlikte, Grek tarihçi Herodot’un yorumları da (3.125,129; 4.43) bu bilgiyi doğrular niteliktedir. Herodot (3.159), I. Darius’un, yaptırdığı Behistun yazıtında, Babil’i fethettiği zaman üç bin Babilli’yi kazığa oturttuğuyla ilgili kayıtların bulunduğunu belirtir. İsrail ve Kenan’da darağacı uygulaması, cezanın yerine getirilmesi için değil, cesedin teşhir edilmesi için yapılırdı (Yas.21:22-23; Yşu.8:29; Yşu.10:26; 1Sa.31:8-10; 2Sa.4:12). Haman’ın oğulları da kılıçla öldürülüp cesetleri darağacına asılarak teşhir edilecekti (2Sa.9:5-14). Yusuf’un öyküsündeki fırıncıbaşının idam edilişi de buna benzerdir (Yar.40:19). tarih kayıtlarına Ester Kitabı’nın başlangıcında (Est.2:23), ortasında (Est.6:1) ve sonunda (Est.10:2) tarih kayıtlarına yer verilmesi, söz sanatı ve simetrik anlatım örneğidir. Bigtan’ın ve Tereş’in kralı öldürme tasarlarını anlatan bölüm, kitap boyunca öyküye hayati önem kazandıracak olan birçok “rastlantı”nın öncüsüdür. Bütün bu olayları hazırlayan çeşitli nedenler olsa da, asıl olarak bu olayları yönlendiren ve düzenleyen, ulusların, İsrail’in ve doğanın, yani dünyadaki her şeyin üzerindeki mutlak yetki sahibi olan ve her şeyi bilen RAB’dir.

Videolar

Ester Girişi

Ester Kitabı'nda anlatılan olaylar İ.Ö. 5. yüzyılın başlarında Pers Kralı olan Ahaşveroş'un kışlık sarayında geçer. Olayların merkezinde Ester adlı Yahudi kraliçe yer alır. Kraliçe Ester cesareti sayesinde İsrail halkının düşmanlarının tasarladığı büyük bir katliamdan kurtulmasına önayak olur. Ardından akrabası Mordekay kralın başbakanı olur. Kitap, Purim adlı Yahudi bayramının temelindeki olayları ve anlamını anlatır.

Ana Hatlar:

1:1-2:23 Ester kraliçe oluyor
3:1-5:14 Haman'ın kötü planları
6:1-7:10 Haman öldürülüyor
8:1-10:33 Yahudiler düşmanlarını yenilgiye uğratıyor
  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş