Hakimler 18

18
Danoğulları Layiş'e Yerleşiyor
1O dönemde İsrail'de kral yoktu ve Dan oymağından olanlar yerleşecek yer arıyorlardı. Çünkü İsrail oymakları arasında kendilerine düşen payı henüz almamışlardı. 2Böylece kendi boylarından, Sora ve Eştaol kentlerinden beş cesur savaşçıyı toprakları araştırıp bilgi toplamak üzere yola çıkardılar. Onlara, “Gidin, toprakları araştırın” dediler.
Adamlar Efrayim'in dağlık bölgesinde bulunan Mika'nın evine gelip geceyi orada geçirdiler. 3Mika'nın evinin yanındayken genç Levili'nin sesini tanıdılar. Eve yaklaşarak ona, “Seni buraya kim getirdi? Burada ne yapıyorsun? Burada ne işin var?” diye sordular.
4Levili Mika'nın kendisi için yaptıklarını anlattı. “Bana verdiği ücrete karşılık ona kâhinlik ediyorum” dedi.
5Adamlar, “Lütfen Tanrı'ya danış, bu yolculuğumuz başarılı olacak mı, bilelim” dediler.
6Kâhin, “Esenlikle gidin, Tanrı yolculuğunuzu onaylıyor” diye yanıtladı.
7Böylece beş adam yola çıkıp Layiş'e vardılar. Kent halkının Saydalılar gibi kaygıdan uzak, esenlik ve güvenlik içinde yaşadığını gördüler. Yörede onlara egemen olan, baskı yapan kimse yoktu. Saydalılar'dan uzaktaydılar, başka kimseyle de ilişkileri yoktu.
8Sonra adamlar Sora ve Eştaol'a, soydaşlarının yanına döndüler. Soydaşları, “Ne öğrendiniz?” diye sordular.
9Adamlar, “Haydi, onlara saldıralım” dediler, “Ülkeyi gördük, toprağı çok güzel. Ne duruyorsunuz? Gecikmeden gidip ülkeyi sahiplenin. 10Oraya vardığınızda halkın her şeyden habersiz olduğunu göreceksiniz. Tanrı'nın elinize teslim ettiği bu ülke çok geniş; öyle bir yer ki, hiçbir eksiği yok.”
11Bunun üzerine Dan oymağından altı yüz kişi silahlarını kuşanıp Sora ve Eştaol'dan yola çıktı. 12Gidip Yahuda'nın Kiryat-Yearim Kenti yakınında ordugah kurdular. Bu nedenle Kiryat-Yearim'in batısındaki bu yer bugün de Mahane-Dan[a] diye anılıyor. 13Buradan Efrayim'in dağlık bölgesine geçip Mika'nın evine gittiler.
14Layiş yöresini araştırmaya gitmiş olan beş adam soydaşlarına, “Bu evlerden birinde bir efod, özel aile putları, bir oyma, bir de dökme put olduğunu biliyor musunuz?” dediler, “Ne yapacağınıza siz karar verin.” 15Bunun üzerine halk genç Levili'nin kaldığı Mika'nın evine yöneldi. Eve girip Levili'ye hal hatır sordular. 16Silahlarını kuşanmış altı yüz Danlı dış kapının önüne yığılmıştı. 17Yöreyi araştırmış olan beş adam içeri girip efodu, özel putları, oyma ve dökme putları aldılar. Kâhinle silah kuşanmış altı yüz kişiyse dış kapının önünde duruyordu.
18Adamların Mika'nın evine girip efodu, özel putları, oyma ve dökme putları aldığını gören kâhin, “Ne yapıyorsunuz?” diye sordu.
19Adamlar, “Sus, sesini çıkarma” dediler, “Bizimle gel. Bize danışmanlık ve kâhinlik yap. Bir adamın evinde kâhinlik etmek mi iyi, yoksa İsrail'in bir boyuna, bir oymağına kâhinlik etmek mi?” 20Kâhinin yüreği sevinçle doldu. Efodu, özel putları, oyma putu alıp topluluğun ortasında yürümeye başladı. 21Topluluk çocuklarını, hayvanlarını, değerli eşyalarını alıp yola çıktı.
22Danoğulları Mika'nın evinden biraz uzaklaştıktan sonra, Mika'nın komşuları toplanıp onlara yetiştiler. 23Bağırıp çağırmaya başladılar. Danoğulları dönüp Mika'ya, “Ne oldu, neden adamlarını toplayıp geldin?” dediler.
24Mika, “Kâhinimi, yaptırdığım putları alıp gittiniz” dedi, “Bana ne kaldı ki? Bir de, ‘Ne oldu?’ diye soruyorsunuz.”
25“Kes sesini!” dediler, “Yoksa öfkeli adamlarımız saldırıp seni de, aileni de öldürür.” 26Sonra yollarına devam ettiler. Mika onların kendisinden daha güçlü olduğunu görünce dönüp evine gitti.
27Danoğulları Mika'nın yaptırdığı putları ve kâhini yanlarına alarak Layiş üzerine yürüdüler. Barışçıl ve her şeyden habersiz olan kent halkını kılıçtan geçirip kenti ateşe verdiler. 28Beytrehov yakınındaki vadide bulunan Layiş Kenti'nin yardımına gelen olmadı. Çünkü kent Sayda'dan uzaktı, başka bir kentle de ilişkisi yoktu.
Danoğulları kenti yeniden inşa ederek oraya yerleştiler. 29Yakup'un oğlu olan ataları Dan'ın anısına kente Dan adını verdiler. Kentin eski adı Layiş'ti. 30Oyma putu oraya diktiler. Musa oğlu[b] Gerşom oğlu Yonatan ile oğulları sürgüne kadar onlara kâhinlik ettiler. 31Tanrı'nın Tapınağı Şilo'da olduğu sürece Mika'nın yaptırdığı puta taptılar.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

17:1-21:25 Bu beş bölümde Hâkimler’in ana konusu olan günah, tövbe ve kurtuluş döngüsü (bkz. Giriş) iki farklı olayla çarpıcı şekilde aktarılmaktadır. Anlatılan olaylar hâkimlerin ilk dönemlerinde gerçekleşmiştir (bkz. Hak.18:30; Hak.20:1, 27-28’e ait notlar). Özellikle “İsrail’de kral yokken” ve “herkesin dilediğini yaptığı” (Hak.17:6; Hak.21:25) ifadeleriyle, krallık başlamadan önceki dönemde sistemli bir yönetim düzeninin olmadığı, toplumsal düzenin henüz sağlanmamış olduğu vurgulanır.
17:1-18:31 Efrayim bölgesinde bir Levili’nin yardımıyla Mika’nın, evinde yerel bir tapınma yeri oluşturmasından söz edilmekte ve İsrailliler’in tapınmasındaki yozlaşma anlatılmaktadır. RAB’be tapınma sırasında uygulanan bu putperest âdetler, kendilerine verilen mirası terk edip İsrail’in kuzey sınırına göç eden Danlılar tarafından benimsenmişti.
18:1 yer arıyorlardı Dan oymağına verilen toprak, Yahuda ile Efrayim sınırının batı ucundaydı (Yşu.19:41-46), ancakAmorlular (Yşu.1:34) ile Filistliler’in güçlü direnişinden ötürü Danoğulları o bölgeyi ele geçirememişlerdi (bkz. Hak.1:34’e ait not).
18:2 bilgi toplamak Bkz. Hak.1:23 ; Say.11:1-2’ye ait not.
18:5 Tanrı’ya danış Bunu muhtemelen efodu ve aile putlarını kullanarak yapıyorlardı (bkz. Hak.17:5’e ait not). Tanrı, hangi bölgelerin hangi oymaklara tahsis edileceği konusundaki isteğini zaten açıklamıştı (Yşu.14-20. bölümler). Dan oymağının sorumluluğu, vaat edilmiş topraklardan kendi payına ayrılmış yerleri ele geçirmekti. Oysa onlar, RAB’bin isteğine aykırı olan yolculuklarını sağ salim tamamlayabilmek için O’ndan bir onay bekliyorlardı.
18:6 Esenlikle gidin Levili, onlara duymak istediklerini söyler; hatta sözlerine güvenilirlik ve yetkinlik katmak için RAB’bin adını kullanmaktan çekinmez.
18:7 Layiş’e Sora ve Eştaol’den (Hak.18:2) yaklaşık 160 km uzaklıktadır. Bu kent Yşu.19:47’de Leşem olarak geçer; Danoğulları tarafından ele geçirilmesinin ardından Dan adını alır (Yşu.18:29) ve İsrail’in en kuzeydeki yerleşim merkezi olur (bkz. Hak.20:1; 1Sa.3:20; 2Sa.3:10). Yapılan kazılar, Dan Kenti’nde İsrailliler’e ait ilk izlerin İÖ 12. yüzyıla ait olduğunu ve ilk İsrailli yerleşimcilerin çadır gibi geçici barınaklarda yaşadığını açığa çıkarmıştır. Bölge Asur’un güçlü olduğu dönemde de saldırılara uğramış, kent birçok kere yıkılıp yeniden inşa edilmiştir. Saydalılar Akdeniz dünyasında ticaretle uğraşan barışçıl bir Fenikeli halk. ilişkileri yoktu Kendilerini yabancı güçlerin tehdidi altında hissetmiyorlardı ve bundan dolayı ortak savunmaya dâhil olma konusunda anlaşma yapmaya yanaşmıyorlardı.
18:11 altı yüz kişi Dan oymağının önderleri olarak, tüm oymağın kuzeydeki yeni yerleşim yerlerine göçüne öncülük ediyorlardı.
18:19 bir boyuna, bir oymağına Dan oymağına ait sadece tek bir boydan söz edilir ; o da Şuham boyudur (Say.26:42; Huşim, Yar.46:23). Danoğulları, Levili’nin kibirli ve maddiyata düşkün olduğunu biliyordu.
18:21 Mika ve komşularının muhtemel saldırısına karşı korumak amacıyla (krş. Yakup ve Esav, Yar.33:2-3).
18:24 Mika’nın sözleri, kendini putlara ne kadar adadığının göstergesidir.
18:28 Beytrehov Muhtemelen Say.13:21’de geçen Rehov (ayrıca bkz. 2Sa.10:6,2Sa.10:8).
18:30 Yonatan Levili burada, Musa oğlu Gerşom oğlu Yonatan olarak tanıtılmıştır (Çık.2:22; Çık.18:3; 1Ta.23:14-15). Eğer Yonatan Musa’nın torunu ise, bu bölümdeki olaylar hâkimlerin ilk dönemlerinde gerçekleşmiş olmalıdır (bkz. Hak.20:1, 27-28’e ait notlar). sürgüne kadar Bu sürgün Asur ve Babil sürgünü değildir. Bazı yorumculara göre, yazar mecazi bir şekilde 1Sa.4:11,1Sa.4:22’ye gönderme yapmaktadır ; bazılarına göre ise günümüzde bu sürgünle ilgili bir belge bulunmamaktadır (bkz. Layiş, 1Sa.18:7’ye ait not).
18:31 Tanrı’nın Tapınağı Şilo’da olduğu sürece Bkz. Yşu.18:1. Tanrı İsrailliler’in her birinin başka yerlerde ve farklı biçimlerde değil, hep birlikte belirli bir düzen içinde Şilo Kenti’nde tapınmasını istemektedir (bkz. Şilo’nun yıkımı, Mez.78:60; Yer.7:12,Yer.7:14; Yer.26:6). Şilo’daki arkeolojik çalışmalar, kentin İÖ 1050’de (muhtemelen 1Sa.4:3-7:2’de söz edilen dönemde) yıkıldığını ve yüzyıllarca kimsenin yaşamadığı bir yer olduğunu göstermektedir.

Videolar

Hakimler Girişi

Hakimler Kitabı, İsrail halkının çoğu Kenan topraklarını ele geçirdiği tarihle İsrail krallığının kurulduğu tarih arasında kalan düzensiz dönemin olaylarından oluşur. Bu olaylar "Hakimler" diye adlandırılan, halk önderlerinden oluşan kahramanların yaptıklarını yansıtır.

Kitabın önemli bir bildirisi vardır: İsrail halkının ayakta kalması Tanrı'ya itaatlerine bağlıdır; itaatsizlikleriyse hep felaket getirmiştir. Ama Tanrı tövbe edip kendisine yönelen halkı her zaman kurtarmaya hazırdır.

Ana Hatlar:

1:1-2:9 Yeşu'nun ölümüne dek geçen olaylar
2:10-16:31 İsrail'in hakimleri
17:1-21:25 Değişik olaylar
  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş