Notlar
15:1 Müjde’yi Bkz.
Mar.1:1’e ait not. Müjde, Mesih’in, insanların günahlarına karşılık öldüğünü, ölümüyle günaha galip geldiğini ve dirilişiyle ölüme karşı zafer kazandığını ilan eden iyi haberdir. Çarmıha gerilmiş (
1Ko.1:23) ve ölümden dirilmiş (
1Ko.15:20) olan Mesih, günahkâr ve ölümlü olan insanın Tanrı’nın Egemenliği’ni miras alması (
1Ko.11:50; bkz.
1Ko.11:53-57) için tek umuttur.
15:2 müjdelediğim söze sımsıkı sarılırsanız Bkz.
İbr.3:14 ve ilgili not.
boşuna iman etmiş Mesih’in dirilişini inkar etmek imanı anlamsız kılar (bkz.
1Ko.15:12-19).
15:3-4 Aldığım bilgiyi size öncelikle ilettim Bkz.
1Ko.11:23-24’e ait not. Pavlus, Mesih’in dirilişinden sonra birçok kez görünmesine ilişkin bilgileri kendinden önceki Hıristiyanlar’dan almıştır. Bunun ardından kurtuluş müjdesinin özü gelir:Mesih bizim günahlarımıza karşılık öldü (kendi günahlarına karşılık değil, çünkü O tamamen günahsızdı ; krş.
İbr.7:27), gömüldü (gerçekten ölmüş olduğunun teyidi) ve ölümden dirildi.
Kutsal Yazılar uyarınca... Kutsal Yazılar uyarınca İlk ifadede Pavlus,
Yşa.53:5-6,
Yşa.53:11-12’de yazılanları veya Fısıh kurbanını ve Eski Antlaşma’da geçen öbür sunuları ; ikincisinde ise
Mez.16:8-11;
Yşa.53:10-12’de yazılanları düşünmüş olabilir (krş.
Yun.1:17 ve ilgili not).
Üçüncü gün Krş.
Mat.12:40. Yahudiler’e göre yeni gün güneşin batımıyla başlardı; bu nedenle, bir olayın başladığı ve bittiği günlere ait saatleri tam gün sayarlardı ; örneğin cuma öğleden sonra, cumartesi bütün gün ve pazar sabahı onlara göre üç gün demekti.
15:5 Kefas’a... Onikiler’e Bkz.
Luk.24:3 4-43;
Yu.20:19-23. Yahuda artık aralarında olmasa da belli ki elçilerden “Onikiler” diye söz etmek gelenekselleşmişti.
15:5-8 Mesih dirildikten sonra defalarca değişik kişilerce görüldü. Bu ayetlerde bunların altısından söz ediliyor.
15:7-8 Yakup’a Burada anılan Yakup elçiler arasında sayıldığı na göre, Zebedi oğlu veyaAlfay oğlu Yakup değildir (
Mat.10:2-4); dirilişten önce Mesih’e inanmayan (
Yu.7:5), ancak dirilişten sonra elçilere katılan (
Elç.1:14) ve sonraları Yeruşalim topluluğunun önderlerinden biri olan (
Elç.15:13), İsa’nın kardeşi (
Mat.13:55) Yakup’tur.
Bütün elçilere Onbirler’e (ayrıca bkz.
Elç.1:6-11).
son olarak Pavlus İsa Mesih’i, dirilişinden birkaç yıl sonra (yaklaşık İS 33’te) mucizevi şekilde gördü (bkz.
Elç.9:1-8).
zamansız doğmuş Pavlus, Onikiler’den biri olmadığı gibi elçilik görevi için de bir ön hazırlıktan geçmemişti; onu bu göreve atayan Rab’di (bkz. Elç.9. bölüm).
15:9 Tanrı’nın kilisesine İmanlılar topluluğuna zulmederken aslında Mesih’e zulmediyordu (bkz.
Elç.9:4 ve ilgili not).
zulmettiğim Bkz.
1Ti.1:13.
15:12-19 Pavlus, bedensel dirilişin inkâr edilmesi durumunda kurtuluş müjdesinin ve imanın temelsiz ve anlamsız kalacağını söylüyor.
Mesih’in... dirildiği Pavlus, Grekçe’de kesinlik ifade eden bu fiildeki zaman kipini, Mesih’in bedence dirilişinin kesinliğini vurgulamak amacıyla kullanmıştır (
1Ko.15:3-4,
1Ko.15:12-14,
1Ko.15:16-17,
1Ko.15:20).
15:19 Eğer diriliş yoksa, imanlıların çektikleri sıkıntılar da anlamsız ve değersizdir (krş.
1Ko.15:2;
1Ko.15:12-19’a ait notlar).
15:20 Oysa Mesih... dirilmiştir Pavlus’un
1Ko.11:3-8’de verilen kanıta dayanarak çıkardığı kesin sonuç.
ilk örneği Ürünlerin ilk demeti, bütün hasadın Tanrı’ya ait olduğunun işareti olarak O’na sunulurdu; bu aynı zamanda, Tanrı’nın hasadın devam edeceğine ilişkin vaadine duyulan güvenin bir işaretiydi (bkz.
Çık.23:19;
Lev.2:12). Dirilmiş olan Mesih de, gelişinden önce ve sonra yaş amış tüm Tanrı halkının (
Çık.19:4-6;
1Pe.2:9) dirileceğinin güvencesidir (krş. 1 Se.
1Pe.4:13-18 ve ilgili notlar).
15:21 Ölüm bir insan aracılığıyla Adem (bkz.
Yar.3:17-19;
Rom.5:12 ; Bilgi Kutusu: Ölüm, s. 1660).
ölümden diriliş de bir insan aracılığıyla İkinciAdem, yani “sonAdem” olan Mesih (
1Ko.15:45; krş.
Rom.5:12-21 ve ilgili not).
15:22 Adem’de ölüyorsa... Mesih’te yaşama kavuşacak Adem’in soyundan olan herkes ölümlüdür; ama Mesih’e imanla bağlananlar dirilişte ebedi yaşama kavuşacaktır (krş.
Yu.5:25;
Rom.5:17-18; 1 Se.
Rom.4:16-17 ve ilgili not;
Va.20:6).
15:23 Her biri sırası gelince Ölmüş olanların ilk örneği olarak Mesih dirildi ; Mesih’e iman edenler de O’nun ikinci gelişinde diriltilecektir (bkz. Bilgi Kutusu: Diriliş, s. 1704).
15:24 son Mesih’in ikinci gelişi ve beraberinde gerçekleşecek bütün olaylar.
15:25 Ayakları altına Kesin zaferi anlatan bir Eski Antlaşma tasviri ; bu ayet
Mez.110:1’deki sözlere dayanır.
O’nun egemenlik sürmesi gerekir Mesih’in tüm Tanrı karşıtı güçleri ortadan kaldırıp egemenliği Baba’ya teslim etme sürecinde egemenlik sürmesi gerekir. Kimileri ifadeyi Mesih’in kutsallarıyla (tüm imanlılarla) birlikte yeryüzünde bin yıl egemenlik süreceği anlamında kabul eder (krş.
Yşa.2:2-4;
Mik.4:1-5 ;
Va.20:1-6). Kimileri de Mesih’in insanlık tarihinde ve Tanrı halkının yaşamında egemenlik sürmesi olarak yorumlar; bu görüşe göre egemenlik, şu anki çağ boyunca devam eden bir olgudur.
15:26 son düşman Ölüm (bkz.
Mez.49:14;
Yer.9:21 ve ilgili notlar). Ölümün son yıkımı (krş. 2Ti.
Yer.1:9-10), Mesih’in ikinci gelişinde yaşanacak olayların doruk noktasıdır (bkz.
Va.20:14;
Va.21:4 ; ayrıca bkz. Bilgi Kutusu: Ölüm, s. 1660).
15:27 her şeyi... ayakları altına Mez.8:6’yla ilgili bir ima (krş.
İbr.2:5-8 ve ilgili notlar).
15:28 Bkz. Bilgi Kutusu: Üçlübirlik, s. 1433.
Oğul da... Tanrı’ya bağımlı olacaktır Bunun anlamı şudur: Yönetimsel olarak İsa, her şeyi kendi gücüne bağımlı kıldıktan sonra her şeyi yönetimin başı olan Baba Tanrı’ya teslim edecek. Bu hiçbir şekilde Oğul’un özde Baba’dan aşağı olduğu anlamına gelmez. Üçlübirlik’i oluşturan Baba, Oğul ve Kutsal Ruh tanrısallıkta ve saygınlıkta eşittir. Burada söz edilen üstünlük işlevseldir (bkz.
Yu.4:34;
Yu.5:19;
Yu.7:16 ve ilgili notlar). Baba, Üçlübirlik’te en üstündür; Oğul, Baba’nın isteğini yerine getirir; Ruh, Baba ve Oğul tarafından yaş am vermek, Tanrı’nın gerçeğini iletmek, verdiği kurtuluşu insanlara ulaştırmak ve Tanrı’nın isteğine itaat etmelerini sağlamak üzere gönderilmiştir.
Öyle ki, Tanrı her şeyde her şey olsun “Bir”de “üç” ve “üç”te “bir” olan Tanrı, zamanın sonunda bütün her ş eyde en üstün ve egemen olacaktır (krş.
1Ko.3:21 ve ilgili not).
15:29 ölüler için vaftiz edilenler Pavlus’un kullandığı ve açıklanması zor bu ifadeyle ilgili çeşitli yorumlar vardır, ancak mümkün olan en uygun açıklamalardan biri şudur: İmanlıların zulüm gördüğü bu dönemde, vaftiz olup Mesih imanlısı olduklarını açıkça belli etmiş olanların çoğu kısa sürede öldürülüyordu. Böylelikle yeni iman edip vaftiz olanlar, vaftiz edildikten hemen sonra öldürülen bu imanlıların yerine geçmiş oluyordu; dolayısıyla vaftiz olmak üzere suya giren her imanlı, bu ölüler için ya da ölülerin yerine vaftiz oluyorlardı. Buna göre, bölüm boyunca dirilişin gerçekliğini kanıtlamakla ilgili açıklamalar yapan Pavlus bu sözleriyle, “ölüler adına (yani ölenler yerine) vaftiz olmanın”, dirilişi onaylamak anlamına geldiğini söylemektedir.
15:30 neden her saat kendimizi tehlikeye atıyoruz ? Krş.
2Ko.11:23-29.
15:31 Pavlus, Korintliler’in iman etmeleriyle ve (kusurlarına rağmen) Rab’bin lütfu sayesinde olgunlaşmalarıyla övünmektedir (krş. 1 Se.
1Ko.2:20).
her gün ölüyorum Krş.
2Ko.4:8-12;
2Ko.11:23-26.
15:32 Efes’te canavarlarla dövüştümse Pavlus Efes’teki karşı tlarından gördüğü tehdidi bu şekilde tanımlar (krş. Elç.19. bölüm).
“Yiyelim içelim, nasıl olsa yarın öleceğiz” Bkz.
Yşa.22:13. Diriliş gerçek değilse geriye kalan tek yaşam felsefesi budur.
15:33 “Kötü arkadaşlıklar... bozar” Pavlus bu özdeyişi, Grek şair Menandros tarafından yazılan “Thais” adlı komediden alıntılamıştır. Kötü arkadaşlar, dirilişi inkâr eden ve doğru öğretiye sadık kalanların aklını çelen kişileri betimler (krş.
Mez.1:1 ve ilgili not ;
Özd.22:24-25).
15:34 günah Burada Pavlus’un kastettiği günah, ölülerin dirileceğini inkâr etmek ve Mesih’in dirilişinden kuşku duymaktır.
15:36-38 bitki Grekçe’den birebir çevirisi:“beden”. Filizlenen yeni bitki, ekilen tohuma bağlıdır ; yeni filiz, Tanrı’nın ona verdiği farklı ve yepyeni bir bedene sahiptir.
15:40-41 Buradaki dünyasal bedenler büyük olasılıkla dağlar ve denizler, göksel bedenler ise güneş, ay ve yıldızlardır. Tanrı benzer fiziksel nesneleri kendi amacını gerçekleştirmek için farklı biçimlerde kullanabilir.
15:42-44 Tanrı çürüyen, yücelikten yoksun, zayıf ve günahlı bedeni, dirilişte çürümez, onurlu, güçlü ve kendisiyle sonsuza dek yaşamaya uygun bir beden haline getirecektir. Devamlılığın (dirilişte de beden olacak) yanı sıra değişim (yeni bir beden) de vardır.
15:45-48 Son Adem... İkinci insan... Göksel insan İsa Mesih.
15:35-49 Pavlus imanlıların dirilişte alacağı bedenin doğasını, bitkinin gelişimiyle (
1Ko.15:36-38), canlı varlıklarla (
1Ko.15:39), göksel ve dünyasal bedenlerle (
1Ko.11:40-41) karşılaştırarak açıklar.
15:44-49 Burada doğal ve ruhsal beden arasındaki tezat, bunları temsil eden iki kişinin farklı doğasından kaynaklanır (bkz.
1Ko.11:21-22’ye ait notlar). Biri, topraktan yaratılan doğal bir bedene sahip olan (
Yar.2:7)Adem’dir; onun aracılığıyla soyuna doğal bir beden verilmiştir. Öbürü yaşam veren ruh olan Mesih’tir (krş.
Yu.5:26) ; O, ölümü ve dirilişi aracılığıyla kurtardığı halkına ikinci gelişinde kendi dirilmiş ve yüceltilmiş bedenine benzer göksel bir beden verecektir (krş.
Luk.24:36-43;
Flp.3:21 ve ilgili not;
1Yu.3:2).
15:50 Pavlus’un, bedenin dirilişi hakkındaki son sözü:Tanrı’nın kurtardığı halk (
1Pe.2:9) dirilişten sonra O’nunla yaşayabilmek için yeni ve çürümeyen bedenlere sahip olmalıdır. “Et ve kan” insan varlığının ölümlü, çürüyen, zayıf ve günahlı durumunu temsil eder.
15:51-52 sır Eski Antlaşma’da açık olmayan, ancak Yeni Antlaşma’da açıklanan diriliş bedeni hakkındaki gerçekler (bkz.
Rom.11:25’e ait not).
Hepimiz ölmeyeceğiz Bkz.
1Se.4:13-18 ve ilgili not.
bir anda Çürümeyen bedene geçiş, kurtuluşun tamamlandığını ilan eden borazan sesinin hemen ardından gerçekleşecektir (bkz.
1Se.4:16-17).
15:53-54 giyinmelidir... giyinince Bkz.
Mez.109:29’a ait not.
15:56 Ölümün dikeni günahtır Günah insanlığı ölüme mahkûm etmiştir (bkz.
Rom.5:12-21 ve ilgili notlar).
Günah ise gücünü Kutsal Yasa’dan alır Çünkü Kutsal Yasa günahı açığa çıkarır ve günahtan dolayı bizi suçlu çıkarır (krş.
Rom.7:7-12 ve ilgili notlar).
15:57 Rabbimiz İsa Mesih aracılığıyla... zafere Mesih’in ölümü ve dirilişi aracılığıyla ölüme ve mezara karşı (
1Ko.15:54-55) kazanılan zafer (krş.
Rom.4:25; bkz. Bilgi Kutusu: Ölüm, s. 1660).
15:1-58 Pavlus bu mektubun başlarında Mesih’in çarmıhını ön plana çıkarmaktadır (
1Ko.1:17-18,
1Ko.1:23;
1Ko.2:2); mektubun sonlarına geldiğinde, Mesih’in dirilişi ile ilgili gerçeği uzun uzadıya işler.
15:58 Bu nedenle Hem Mesih’in dirilişi hem de imanlıların dirilişi nedeniyle.
Rab yolunda... boşa gitmeyeceğini İmanlılar Mesih’in adına yaptıkları her hizmetle ve bu yolda gösterdikleri her çabayla, O’nun zaferle sonuçlanacak mücadelesine ortak olur; Mesih ikinci gelişinde bu kişileri ödüllendirecektir (
Mat.25:21; krş.
Luk.19:17).