Notlar
12:25-2Kr.17:41 Krallığın bölündüğü (İsrail ve Yahuda olarak) dönemin anlatıldığı bu bölümlerde, ağırlıklı olarak kralların yaptıklarına ve onlara ilişkin peygamberliklere değinilir. Tanrı’nın gelişmekte olan yeryüzündeki krallığı en fazla kuzeydeki (İsrail) krallıkta tehlikeye girmiştir, çünkü sadakatsiz krallar, kukla kâ-hinler ve sahte peygamberler yüzünden imandan sapma eğilimi artış göstermiştir. Bu dönemde İlyas ve Elişa, Tanrı’nın yönetiminin sadık temsilcileri ve peygamberleri olarak hizmet etmiştir (bkz. Giriş). Güneydeki (Yahuda) krallıkta ise RAB, krallığının görünen simgeleri olan tapınak, Antlaşma Sandığı ve kâhinlerinin hizmeti aracılığıyla halkıyla beraberdir. Davut’un soyundan olan kralların yönetimlerini RAB’be sadık biçimde sürdürmeleri sayesinde RAB’bin antlaşmasına kuzeydeki (İsrail) krallığına göre daha bağlı kaldılarsa da, itaatsizlik ettikleri zaman onlar da sürgünle cezalandırılacaklardır.
8:9 Şam’ın... armağanı Şam, Mısır, Asya İli ve Mezopotamya arasındaki ticaretin merkezi konumundaydı. Ben-Hadat, cömert bir armağanın Elişa’nın bildirisini etkileyeceğini düşünmüştü (krş.
2Kr.1:2;
2Kr.5:5).
8:10 Kesinlikle iyileşeceksin... kesinlikle öleceğini Ben-Hadat’ın ölümü yakalandığı hastalıktan değil, Hazael’in elinden olacaktı (
2Kr.8:14-15).
8:12 İsrail halkına yapacağın kötülükleri Bkz.
2Kr.9:14-16;
2Kr.10:32;
2Kr.12:17-18;
2Kr.13:3,
2Kr.13:22.
gebe kadınlarının karınlarını deşeceksin Bu zalimliğin amacı, yenilgiye uğrayan halkın yıllar sonra ülkeyi geri almak üzere ayaklanacak erkek çocukların doğmasını önlemekti. O çağda, zafer kazanan savaşçılar bunun gibi vahşi katliamlar yapardı (bkz.
2Kr.15:16;
Hoş.13:16;
Amo.1:13).
8:13 Bir köpekten farksız olan bu kulun, bütün bu işleri nasıl yapabilir? Bkz.
2Sa.9:8 ve ilgili not.
seninAram Kralı olacağını Elişa’nın peygamberliği, Hazael’in Ben-Hadat’ın doğal vârisi olmadığını akla getirir.
8:15 yerine Hazael geçti Hazael, yaklaşık olarak İÖ 841-801 yıllarında Suriye’yi yönetecektir. RAB, Yehu ve Elişa gibi, Hazael aracılığıyla da kendi halkını yargılayacaktır (bkz.
1Kr.19:15-17).
8:16 Yoram’ın krallığının beşinci yılında İÖ 848. Yoram, İÖ 853’ ten beri ülkeyi babasıyla beraber yönetmekteydi (bkz.
2Kr.1:17’ye ait not), ancak artık tek başına kraldı.
8:17 Yeruşalim’de sekiz yıl krallık yaptı Yehoram, İÖ 848-841 yıllarında tek başına krallık yaptı.
8:18 KarısıAhav’ın kızı Yehoram’ın karısıAhav’ın muhtemelen İzebel’den olmayan kızı Atalya’dır (bkz.
2Kr.1:26;
2Ta.18:1). Atalya’nın Yehoram üzerindeki etkisi, İzebel’in Ahav üzerindeki etkisine benzer (bkz.
1Kr.18:4;
1Kr.19:1-2;
2Ta.21:6).
Ahav’ın ailesigibi Yehoram, tıpkı Ahav’ın kuzeydeki krallıkta yaptığı gibi (
1Kr.16:31-33), krallığa Baal’a tapınmayla ilgili uygulamaların girmesine yol açtı.
8:20 kendi krallıklarını kurdular Edomlular, daha önce Yahuda Krallığı’na bağlıydı ve bir vali tarafından yönetiliyorlardı (bkz.
2Kr.3:9’a ait not; ayrıca bkz.
1Kr.22:47).
8:22 Livna Kenti, Filist sınırı yakınlarında Lakiş’e komşu bölgede yer alıyordu (bkz.
2Kr.19:8). Livna’nın ayaklanması, muhtemelen Filistliler’in ve Araplar’ın
2Ta.21:16-17’de söz edilen ayaklanmasıyla bağlantılıdır. Edom’un ayaklaması, Yahuda Krallığı’nın ticaret yollarının kesiştiği Negef’in denetimini kaybetmesinden kaynaklanıyor olmalıdır.
bugün de 1. ve 2. Krallar kitaplarının yazıldığı tarih.
8:23 Yehoram’ın krallığı dönemindeki öteki olaylar Bkz.
2Ta.21:4-20.
Yahuda krallarının tarihinde Bkz.
1Kr.14:19’a ait not.
8:26 Atalya’ydı Bkz.
2Kr.8:18’ e ait not.