Matta 13

13
Tohum Benzetmesi
(Mar.4:1-20; Luk.8:4-15)
1Aynı gün İsa evden çıktı, gidip göl kıyısında oturdu. 2 Çevresinde büyük bir kalabalık toplandı. Bu yüzden İsa tekneye binip oturdu. Bütün kalabalık kıyıda duruyordu. 3İsa onlara benzetmelerle birçok şey anlattı. “Bakın” dedi, “Ekincinin biri tohum ekmeye çıktı. 4Ektiği tohumlardan kimi yol kenarına düştü. Kuşlar gelip bunları yedi. 5Kimi, toprağı az, kayalık yerlere düştü; toprak derin olmadığından hemen filizlendi. 6Ne var ki, güneş doğunca kavruldular, kök salamadıkları için kuruyup gittiler. 7Kimi, dikenler arasına düştü. Dikenler büyüdü, filizleri boğdu. 8Kimi ise iyi toprağa düştü. Bazısı yüz, bazısı altmış, bazısı da otuz kat ürün verdi. 9Kulağı olan işitsin!”
10Öğrencileri gelip İsa'ya, “Halka neden benzetmelerle konuşuyorsun?” diye sordular.
11İsa şöyle yanıtladı: “Göklerin Egemenliği'nin sırlarını bilme ayrıcalığı size verildi, ama onlara verilmedi. 12 Çünkü kimde varsa, ona daha çok verilecek, bolluğa kavuşturulacak. Ama kimde yoksa, elindeki de alınacak. 13Onlara benzetmelerle konuşmamın nedeni budur. Çünkü,
‘Gördükleri halde görmezler,
Duydukları halde duymaz ve anlamazlar.’
14 “Böylece Yeşaya'nın peygamberlik sözü onlar için gerçekleşmiş oldu:
‘Duyacak duyacak, ama hiç anlamayacaksınız,
Bakacak bakacak, ama hiç görmeyeceksiniz!
15Çünkü bu halkın yüreği duygusuzlaştı,
Kulakları ağırlaştı.
Gözlerini kapadılar.
Öyle ki, gözleri görmesin,
Kulakları duymasın, yürekleri anlamasın
Ve bana dönmesinler.
Dönselerdi, onları iyileştirirdim.’
16 “Ama ne mutlu size ki, gözleriniz görüyor, kulaklarınız işitiyor! 17Size doğrusunu söyleyeyim, nice peygamberler, nice doğru kişiler sizin gördüklerinizi görmek istediler, ama göremediler. Sizin işittiklerinizi işitmek istediler, ama işitemediler.
18“Şimdi ekinciyle ilgili benzetmeyi siz dinleyin. 19Kim göksel egemenlikle ilgili sözü işitir de anlamazsa, kötü olan gelir, onun yüreğine ekileni söker götürür. Yol kenarına ekilen tohum işte budur. 20-21Kayalık yerlere ekilen ise işittiği sözü hemen sevinçle kabul eden, ama kök salamadığı için ancak bir süre dayanan kişidir. Böyle biri Tanrı sözünden ötürü sıkıntı ya da zulme uğrayınca hemen sendeleyip düşer. 22Dikenler arasında ekilen de şudur: Sözü işitir, ama dünyasal kaygılar ve zenginliğin aldatıcılığı sözü boğar ve ürün vermesini engeller. 23İyi toprağa ekilen tohum ise, sözü işitip anlayan birine benzer. Böylesi elbette ürün verir, kimi yüz, kimi altmış, kimi de otuz kat.”
Deliceler Benzetmesi
24İsa onlara başka bir benzetme anlattı: “Göklerin Egemenliği, tarlasına iyi tohum eken adama benzer” dedi. 25“Herkes uyurken, adamın düşmanı geldi, buğdayın arasına delice ekip gitti. 26Ekin gelişip başak salınca, deliceler de göründü.
27“Mal sahibinin köleleri gelip ona şöyle dediler: ‘Efendimiz, sen tarlana iyi tohum ekmedin mi? Bu deliceler nereden çıktı?’
28“Mal sahibi, ‘Bunu bir düşman yapmıştır’ dedi.
“ ‘Gidip deliceleri toplamamızı ister misin?’ diye sordu köleler.
29“ ‘Hayır’ dedi adam. ‘Deliceleri toplarken belki buğdayı da sökersiniz. 30Bırakın biçim vaktine dek birlikte büyüsünler. Biçim vakti orakçılara, önce deliceleri toplayın diyeceğim, yakmak için demet yapın. Buğdayı ise toplayıp ambarıma koyun.’ ”
Hardal Tanesi ve Maya Benzetmeleri
(Mar.4:30-34; Luk.13:18-21)
31İsa onlara bir benzetme daha anlattı: “Göklerin Egemenliği, bir adamın tarlasına ektiği hardal tanesine benzer” dedi. 32“Hardal tohumların en küçüğü olduğu halde, gelişince bahçe bitkilerinin boyunu aşar, ağaç olur. Böylece kuşlar gelip dallarında barınır.”
33İsa onlara başka bir benzetme anlattı: “Göklerin Egemenliği, bir kadının üç ölçek[a] una karıştırdığı mayaya benzer. Sonunda bütün hamur kabarır.”
34İsa bütün bunları halka benzetmelerle anlattı. Benzetme kullanmadan onlara hiçbir şey anlatmazdı. 35 Bu, peygamber aracılığıyla bildirilen şu söz yerine gelsin diye oldu:
“Ağzımı benzetmeler anlatarak açacağım,
Dünyanın kuruluşundan beri
Gizli kalmış sırları dile getireceğim.”
Deliceler Benzetmesi Açıklanıyor
36Bundan sonra İsa halktan ayrılıp eve gitti. Öğrencileri yanına gelip, “Tarladaki delicelerle ilgili benzetmeyi bize açıkla” dediler.
37İsa, “İyi tohumu eken, İnsanoğlu'dur” diye karşılık verdi. 38“Tarla ise dünyadır. İyi tohum, göksel egemenliğin oğulları, deliceler de kötü olanın oğullarıdır. 39Deliceleri eken düşman, İblis'tir. Biçim vakti, çağın sonu; orakçılar ise meleklerdir.
40“Deliceler nasıl toplanıp yakılırsa, çağın sonunda da böyle olacaktır. 41-42İnsanoğlu meleklerini gönderecek, onlar da insanları günaha düşüren her şeyi, kötülük yapan herkesi O'nun egemenliğinden toplayıp kızgın fırına atacaklar. Orada ağlayış ve diş gıcırtısı olacaktır. 43Doğru kişiler o zaman Babaları'nın egemenliğinde güneş gibi parlayacaklar. Kulağı olan işitsin!”
Define ve İnci Benzetmeleri
44“Göklerin Egemenliği, tarlada saklı bir defineye benzer. Onu bulan yeniden sakladı, sevinçle koşup gitti, varını yoğunu satıp tarlayı satın aldı.
45“Yine Göklerin Egemenliği, güzel inciler arayan bir tüccara benzer. 46Tüccar, çok değerli bir inci bulunca gitti, varını yoğunu satıp o inciyi satın aldı.”
Ağ Benzetmesi
47“Yine Göklerin Egemenliği, denize atılan ve her çeşit balığı toplayan ağa benzer. 48Ağ dolunca onu kıyıya çekerler. Oturup işe yarayan balıkları kaplara koyar, yaramayanları atarlar. 49-50Çağın sonunda da böyle olacak. Melekler gelecek, kötü kişileri doğruların arasından ayırıp kızgın fırına atacaklar. Orada ağlayış ve diş gıcırtısı olacaktır.”
51İsa, “Bütün bunları anladınız mı?” diye sordu.
“Evet” karşılığını verdiler.
52O da onlara, “İşte böylece Göklerin Egemenliği için eğitilmiş her din bilgini, hazinesinden hem yeni hem eski değerler çıkaran bir mal sahibine benzer” dedi.
İsa Reddediliyor
(Mar.6:1-6; Luk.4:16-30)
53İsa bütün bu benzetmeleri anlattıktan sonra oradan ayrıldı. 54Kendi memleketine gitti ve oradaki havrada halka öğretmeye başladı. Halk şaşıp kalmıştı. “Adamın bu bilgeliği ve mucizeler yaratan gücü nereden geliyor?” diyorlardı. 55“Marangozun oğlu değil mi bu? Annesinin adı Meryem değil mi? Yakup, Yusuf, Simun ve Yahuda O'nun kardeşleri değil mi? 56Kızkardeşlerinin hepsi aramızda yaşamıyor mu? O halde O'nun bütün bu yaptıkları nereden geliyor?” 57 Ve gücenip O'nu reddettiler.
Ama İsa onlara şöyle dedi: “Bir peygamber, kendi memleketinden ve evinden başka yerde hor görülmez.”
58İmansızlıkları yüzünden İsa orada pek fazla mucize yapmadı.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

13:3 benzetmelerle Bkz. Mar.4:2-3’e ait not.
13:5 kayalık yerler Bkz. Luk.8:6’ya ait not.
13:13-14 Bkz. Luk.8:9-10’a ait not.
13:20-21 Bkz. Luk.8:13’e ait not.
13:25 Delice Körpe iken buğdaya benzer ve ancak olgunlaşınca buğdaydan ayırt edilebilir. Aynı şekilde Şeytan’ın egemenliğine ait olanlar, Tanrı’nın Egemenliği’nin halkıyla iç içe yaşar (bkz. Mat.13:38-39) ve son yargı gününde RAB onları açığa çıkarana kadar ayırt edilemeyeceklerdir (bkz. Mat.13:47-51’e ait not).
13:30 biçim vakti Son yargı günü (bkz. Yoe.3:13’e ait notlar; Va.14:15).
13:32 tohumların en küçüğü Hardal, o bölgede çiftçiler ve bahçıvanlar tarafından kullanılan en küçük tohum olarak bilinirdi ; hardal ağacı büyüdüğünde yaklaşık 3 m yüksekliğe ulaşır. ağaç...dallarında Tanrı’nın Egemenliği tüm dünyayı kapsayacak ve insanlar bu egemenlikte huzur bulacaktır (krş. Dan.2:35,Dan.2:44-45; Dan.7:27; Va.11:15; bkz. Bilgi Kutusu: Tanrı’nın Egemenliği, s. 1383).
13:33 Kutsal Kitap’ta maya genellikle kötülüğü veya dinsel açıdan kirliliği simgeler. Burada ise gelişimin bir simgesidir. Mayanın hamurun içine işleyip tüm hamuru mayalaması gibi, Göklerin Egemenliği de Kutsal Ruh’un imanlıların yüreklerindeki işleyişi aracılığıyla yayılır ve gelişir. ölçek Grekçesi “saton”dur (bkz. Birimler Cetveli).
13:35 peygamber aracılığıyla bildirilen Bkz. Mez.78:2’ye ait not (Peygamber Asaf’ın mezmuru, bkz. 2Ta.29:30).
13:41-42 Kızgın fırın “Ateş”, genellikle son yargıyla ilişkili olarak geçer (bkz. Va.19:20; Va.20:14).
13:43 Bkz. Mat.1:19’a ait not; Dan.12:3.
13:44-46 İsa bu iki benzetmeyle, Tanrı’nın Egemenliği’nin parayla veya sevaplarla kazanılabileceğini değil, bu egemenliğin her ş eyi feda etmeye razı olunacak değerde olduğunu öğretir (bkz. Bilgi Kutusu: Tanrı’nın Egemenliği, s. 1383). Bazı yorumculara göre, benzetmenin ilk kısmındaki define İsa Mesih ve onu arayanlar iman lılardır, ikinci kısımdaki tüccar İsa Mesih ve inciler de imanlılardır.
13:47-51 Ağ benzetmesi, deliceler benzetmesiyle aynı dersi öğretir: Doğrular (bkz. Mat.1:19’a ait not) ve kötüler Son Gün’de birbirinden ayrılacaktır. Kimin cehenneme kimin cennete gideceğiyle ilgili yargı ve yetki tamamıyla Rab’be aittir (Mat.13:28-30,Mat.13:41-42).
13:54 Kendi memleketi Nasıra (bkz. Mat.2:23).
13:55 Marangozun oğlu Bkz. Mar.6:3’e ait not.
13:58 İmansızlıkları İman ile mucizeler arasındaki ilişki Matta’da birkaç kez vurgulanır (krş. Mat.8:10,Mat.8:13; Mat.9:2,Mat.9:22,Mat.9:28-29; bkz. Bilgi Kutusu:Mucizeler, s. 1393).

Videolar

Matta Girişi

Genel Bakış: Matta'nın amacı, İsa'nın yaşamını, öğretisini, ölümünü ve dirilişini anlatmaktır. Özellikle İsa'nın peygamberlerce geleceği bildirilen ve Yahudilerce uzun zamandır beklenen Mesih olduğunu göstermek ister. Bunun için İsa'nın gelişiyle gerçekleşen peygamberlik sözlerinden alıntılara yer verir1. İsa'nın kurtuluş Müjdesi'nin bütün uluslar için olduğunu ayrıca vurgular2.

Kitabın İçeriği: Matta, İsa'nın soyağacı ve doğumuna ilişkin bilgileri vermekle başlar (1:1-2:23). İsa'nın vaftiz oluşunu ve Şeytan tarafından nasıl denendiğini anlattıktan sonra O'nun faaliyetlerine geçer. Kendisine gelen hastaların tümünü iyileştirdiği bazı olayları kaydeder3; belirli bazı hastaları iyileştirmesinden4 ve öbür mucizelerinden5 de söz eder. Bununla birlikte ağırlık, İsa'nın beş temel bölümde6 toplanan öğretisine veriliyor. Bu öğretinin odağında Göklerin Egemenliği7 bulunuyor. Göklerin Egemenliği, İncil'in öbür kısımlarında Tanrı'nın Egemenliği diye de geçer. İsa'nın ilk gelişiyle başlayan bu egemenlik, O'nun Kral olarak dönüşüyle tamamlanacaktır. Günahlarından dönüp İsa'yı izleyenler, egemenliğin çocukları olurlar. Bunlar, İsa'nın özellikle Dağdaki Konuşma'da açıkladığı yeni yaşama çağrılıyorlar (5-7 bölümleri). Örneğin, ön planda bulunmak yerine başkalarına hizmet etmeyi amaç edinmeliler8; gösterişe kapılmadan iyilik yapmalılar (6:1-18); bağışlayıcı olmalılar (18:21-35); canları pahasına da olsa İsa'yı izlemeliler9.

İsa, sözleri ile eylemleri arasında büyük uyumsuzluklar olan Yahudi din önderlerini şiddetle eleştirir. Onlar için şöyle der: «Göklerin Egemenliği'nin kapısını insanların yüzüne kaparlar; ne kendileri içeri girerler, ne de girmek isteyenleri bırakırlar»10. Buna karşılık İsa, doğru kişileri değil, günahkârları çağırmaya gelmiştir (9:13). İsa ayrıca çağın sonu, kendisinin ikinci gelişi ve son yargı konusunda açıklamalarda bulunur; izleyicilerinin bütün bu olaylara hazırlıklı olmaları gerektiğini anlatır11. İsa'nın kimliğine gelince, Matta imalı ama kesin konuşur12.

Son bölümler İsa'nın ölümünü ve dirilişini anlatır. Ondan önce İsa, nasıl öleceğini birkaç kez açıklar. Son yemeğinde, «Kanım... günahların bağışlanması için birçokları uğruna akıtılan antlaşma kanıdır» der (26:28). Uzun zamandan beri onu öldürmeyi tasarlayan Yahudi önderlerce tutuklanır, yargılanır ve Romalı vali tarafından çarmıha gerilir. Ölür ve dirilir. Kitap, İsa'nın izleyicilerine verdiği ünlü son buyruğuyla noktalanır: «Gökte ve yeryüzünde bütün yetki bana verildi. Bu nedenle gidin, bütün ulusları öğrencilerim olarak yetiştirin...»

Ana Hatlar:

1:1-2:23 İsa'nın doğumu ve çocukluğu
3:1-4:16 İsa'nın göreve hazırlanması
4:17-18:35 İsa'nın Celile ve çevresindeki faaliyetleri
19:1-20:34 Yeruşalim (Kudüs) yolunda
21:1-27:66 İsa'nın Yeruşalim'de öğretisini yayması, tutuklanıp çarmıha gerilmesi
28:1-20 İsa'nın dirilmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş