Matta 26

26
İsa'yı Öldürme Tasarısı
(Mar.14:1-2; Luk.22:1-2; Yu.11:45-53)
1-2 İsa bütün bunları anlattıktan sonra öğrencilerine, “İki gün sonra Fısıh Bayramı olduğunu biliyorsunuz” dedi, “İnsanoğlu çarmıha gerilmek üzere ele verilecek.”
3Bu sırada başkâhinlerle halkın ileri gelenleri, Kayafa adındaki başkâhinin sarayında toplandılar. 4İsa'yı hileyle tutuklayıp öldürmek için düzen kurdular. 5Ama, “Bayramda olmasın ki, halk arasında kargaşalık çıkmasın” diyorlardı.
İsa Beytanya'da
(Mar.14:3-9; Yu.12:1-8)
6-7 İsa Beytanya'da cüzamlı Simun'un evindeyken, yanına bir kadın geldi. Kadın kaymaktaşından bir kap içinde çok değerli, güzel kokulu yağ getirmişti. İsa sofrada otururken, kadın yağı O'nun başına döktü.
8Öğrenciler bunu görünce kızdılar. “Nedir bu savurganlık?” dediler. 9“Bu yağ pahalıya satılabilir, parası yoksullara verilebilirdi.”
10Söylenenleri farkeden İsa, öğrencilerine, “Kadını neden üzüyorsunuz?” dedi. “Benim için güzel bir şey yaptı. 11 Yoksullar her zaman aranızdadır, ama ben her zaman aranızda olmayacağım. 12Kadın bu güzel kokulu yağı, beni gömülmeye hazırlamak için bedenimin üzerine boşalttı. 13Size doğrusunu söyleyeyim, bu Müjde dünyanın neresinde duyurulursa, bu kadının yaptığı da onun anılması için anlatılacak.”
Yahuda'nın İhaneti
(Mar.14:10-11; Luk.22:3-6)
14-15O sırada Onikiler'den biri –adı Yahuda İskariot olanı– başkâhinlere giderek, “O'nu ele verirsem bana ne verirsiniz?” dedi. Otuz gümüş tartıp ona verdiler. 16Yahuda o andan itibaren İsa'yı ele vermek için fırsat kollamaya başladı.
Fısıh Yemeği
(Mar.14:12-26; Luk.22:7-23; Yu.13:21-30; 1Ko.11:23-25)
17Mayasız Ekmek Bayramı'nın ilk günü öğrenciler İsa'nın yanına gelerek, “Fısıh yemeğini yemen için nerede hazırlık yapmamızı istersin?” diye sordular.
18İsa onlara, “Kente varıp o adamın evine gidin” dedi. “Ona şöyle deyin: ‘Öğretmen diyor ki, zamanım yaklaştı. Fısıh Bayramı'nı, öğrencilerimle birlikte senin evinde kutlayacağım.’ ” 19Öğrenciler, İsa'nın buyruğunu yerine getirerek Fısıh yemeği için hazırlık yaptılar.
20Akşam olunca İsa on iki öğrencisiyle yemeğe oturdu. 21Yemek yerlerken, “Size doğrusunu söyleyeyim, sizden biri bana ihanet edecek” dedi.
22Bu söz onları kedere boğdu. Teker teker, “Ya Rab, beni demek istemedin ya?” diye sormaya başladılar.
23 O da, “Bana ihanet edecek olan” dedi, “Elindeki ekmeği benimle birlikte sahana batırandır. 24İnsanoğlu, kendisi için yazılmış olduğu gibi gidiyor, ama İnsanoğlu'na ihanet edenin vay haline! O adam hiç doğmamış olsaydı, kendisi için daha iyi olurdu.”
25O'na ihanet edecek olan Yahuda, “Rabbî, yoksa beni mi demek istedin?” diye sordu.
İsa ona, “Söylediğin gibidir” karşılığını verdi.
26Yemek sırasında İsa eline ekmek aldı, şükredip ekmeği böldü ve öğrencilerine verdi. “Alın, yiyin” dedi, “Bu benim bedenimdir.” 27Sonra bir kâse alıp şükretti ve bunu öğrencilerine vererek, “Hepiniz bundan için” dedi. 28 “Çünkü bu benim kanımdır, günahların bağışlanması için birçokları uğruna akıtılan antlaşma kanıdır. 29Size şunu söyleyeyim, Babam'ın egemenliğinde sizinle birlikte yenisini içeceğim o güne dek, asmanın bu ürününden bir daha içmeyeceğim.”
30İlahi söyledikten sonra dışarı çıkıp Zeytin Dağı'na doğru gittiler.
Petrus'un İnkârı Önceden Bildiriliyor
(Mar.14:27-31; Luk.22:31-34; Yu.13:36-38)
31 Bu arada İsa öğrencilerine, “Bu gece hepiniz benden ötürü sendeleyip düşeceksiniz” dedi. “Çünkü şöyle yazılmıştır:
‘Çobanı vuracağım,
Sürüdeki koyunlar darmadağın olacak.’
32 Ama ben dirildikten sonra sizden önce Celile'ye gideceğim.”
33Petrus O'na, “Herkes senden ötürü sendeleyip düşse de ben asla düşmem” dedi.
34“Sana doğrusunu söyleyeyim” dedi İsa, “Bu gece horoz ötmeden beni üç kez inkâr edeceksin.”
35Petrus, “Seninle birlikte ölmem gerekse bile seni asla inkâr etmem” dedi. Öğrencilerin hepsi de aynı şeyi söyledi.
Getsemani Bahçesinde
(Mar.14:32-42; Luk.22:39-46)
36Sonra İsa öğrencileriyle birlikte Getsemani denen yere geldi. Öğrencilerine, “Ben şuraya gidip dua edeceğim, siz burada oturun” dedi. 37Petrus ile Zebedi'nin iki oğlunu yanına aldı. Kederlenmeye, ağır bir sıkıntı duymaya başlamıştı. 38Onlara, “Ölesiye kederliyim” dedi. “Burada kalın, benimle birlikte uyanık durun.”
39Biraz ilerledi, yüzüstü yere kapanıp dua etmeye başladı. “Baba” dedi, “Mümkünse bu kâse benden uzaklaştırılsın. Yine de benim değil, senin istediğin olsun.”
40Öğrencilerin yanına döndüğünde onları uyumuş buldu. Petrus'a, “Demek ki benimle birlikte bir saat uyanık kalamadınız!” dedi. 41“Uyanık durup dua edin ki, ayartılmayasınız. Ruh isteklidir, ama beden güçsüzdür.”
42İsa ikinci kez uzaklaşıp dua etti. “Baba” dedi, “Eğer ben içmeden bu kâsenin uzaklaştırılması mümkün değilse, senin istediğin olsun.”
43Geri geldiğinde öğrencilerini yine uyumuş buldu. Onların göz kapaklarına ağırlık çökmüştü. 44Onları bırakıp tekrar uzaklaştı, yine aynı sözlerle üçüncü kez dua etti.
45Sonra öğrencilerin yanına dönerek, “Hâlâ uyuyor, dinleniyor musunuz?” dedi. “İşte saat yaklaştı, İnsanoğlu günahkârların eline veriliyor. 46Kalkın, gidelim. İşte bana ihanet eden geldi!”
İsa Tutuklanıyor
(Mar.14:43-50; Luk.22:47-53; Yu.18:3-12)
47İsa daha konuşurken, Onikiler'den biri olan Yahuda geldi. Yanında, başkâhinlerle halkın ileri gelenleri tarafından gönderilmiş kılıçlı sopalı büyük bir kalabalık vardı. 48İsa'ya ihanet eden Yahuda, “Kimi öpersem, İsa O'dur, O'nu tutuklayın” diye onlarla sözleşmişti. 49Dosdoğru İsa'ya gidip, “Selam, Rabbî!” diyerek O'nu öptü.
50İsa, “Arkadaş, ne yapacaksan yap[a]!” dedi. Bunun üzerine adamlar yaklaştı, İsa'yı yakalayıp tutukladılar. 51İsa'yla birlikte olanlardan biri, ani bir hareketle kılıcını çekti, başkâhinin kölesine vurup kulağını uçurdu. 52O zaman İsa ona, “Kılıcını yerine koy!” dedi. “Kılıç çekenlerin hepsi kılıçla ölecek. 53Yoksa Babam'dan yardım isteyemez miyim sanıyorsun? İstesem, hemen şu an bana on iki tümenden fazla melek gönderir. 54Ama böyle olması gerektiğini bildiren Kutsal Yazılar o zaman nasıl yerine gelir?”
55 Bundan sonra İsa kalabalığa dönüp şöyle seslendi: “Niçin bir haydutmuşum gibi beni kılıç ve sopalarla yakalamaya geldiniz? Her gün tapınakta oturup öğretiyordum, beni tutuklamadınız. 56Ama bütün bunlar, peygamberlerin yazdıkları yerine gelsin diye oldu.” O zaman öğrencilerin hepsi O'nu bırakıp kaçtı.
İsa Yüksek Kurul'un Önünde
(Mar.14:53-65; Luk.22:54-55,63-71; Yu.18:13-14,19-24)
57İsa'yı tutuklayanlar, O'nu Başkâhin Kayafa'ya götürdüler. Din bilginleriyle ileri gelenler de orada toplanmışlardı. 58Petrus, İsa'yı uzaktan, ta başkâhinin avlusuna kadar izledi. Sonucu görmek için içeri girip nöbetçilerin yanına oturdu.
59Başkâhinlerle Yüksek Kurul'un öteki üyeleri, İsa'yı ölüm cezasına çarptırmak için kendisine karşı yalancı tanıklar arıyorlardı. 60-61 Ortaya birçok yalancı tanık çıktığı halde, aradıklarını bulamadılar. Sonunda ortaya çıkan iki kişi şöyle dedi: “Bu adam, ‘Ben Tanrı'nın Tapınağı'nı yıkıp üç günde yeniden kurabilirim’ dedi.”
62Başkâhin ayağa kalkıp İsa'ya, “Hiç yanıt vermeyecek misin?” dedi. “Nedir bunların sana karşı ettiği bu tanıklıklar?” 63İsa susmaya devam etti. Başkâhin ise O'na, “Yaşayan Tanrı adına ant içmeni buyuruyorum, söyle bize, Tanrı'nın Oğlu Mesih sen misin?” dedi.
64 İsa, “Söylediğin gibidir” karşılığını verdi. “Üstelik size şunu söyleyeyim, bundan sonra İnsanoğlu'nun, Kudretli Olan'ın[b] sağında oturduğunu ve göğün bulutları üzerinde geldiğini göreceksiniz.”
65 Bunun üzerine başkâhin giysilerini yırtarak, “Tanrı'ya küfretti!” dedi. “Artık tanıklara ne ihtiyacımız var? İşte küfürü işittiniz. 66Buna ne diyorsunuz?”
“Ölümü hak etti!” diye karşılık verdiler.
67-68 Bunun üzerine İsa'nın yüzüne tükürüp O'nu yumrukladılar. Bazıları da O'nu tokatlayıp, “Ey Mesih, peygamberliğini göster bakalım, sana vuran kim?” dediler.
Petrus İsa'yı İnkâr Ediyor
(Mar.14:66-72; Luk.22:56-62; Yu.18:15-18,25-27)
69Petrus ise dışarıda, avluda oturuyordu. Bir hizmetçi kız yanına gelip, “Sen de Celileli İsa'yla birlikteydin” dedi.
70Ama Petrus bunu herkesin önünde inkâr ederek, “Neden söz ettiğini anlamıyorum” dedi.
71Sonra avlu kapısının önüne çıktı. Onu gören başka bir hizmetçi kız orada bulunanlara, “Bu adam Nasıralı İsa'yla birlikteydi” dedi.
72Petrus ant içerek, “Ben o adamı tanımıyorum” diye yine inkâr etti.
73Orada duranlar az sonra Petrus'a yaklaşıp, “Gerçekten sen de onlardansın. Konuşman seni ele veriyor” dediler.
74Petrus kendine lanet okuyup ant içerek, “O adamı tanımıyorum!” dedi.
Tam o anda horoz öttü. 75Petrus, İsa'nın, “Horoz ötmeden beni üç kez inkâr edeceksin” dediğini hatırladı ve dışarı çıkıp acı acı ağladı.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

26:1-2 Fısıh Bayramı Bkz. Mar.14:1 ve ilgili not ; ayrıca Yu.2:13. Tanrı Kuzusu Mesih, Fısıh kurbanının kesildiği gün çarmıha gerilecektir (Mar.15:33-41; Luk.22:7,Luk.22:66; Luk.23:44-45). Fısıh günü kutlaması, İsa’nın çarmıha gerilmeden önceki akşam öğrencileriyle birlikte yediği Fısıh yemeğiyle başlar (Luk.26:17-30).
26:3 başkâhinlerle halkın ileri gelenleri Yüksek Kurul’un kâhin ve kâhin olmayan üyeleri (bkz. Yu.11:47’ ye ait not).
26:5 kargaşalık çıkmasın Bkz. Mar.14:2’ye ait not. Din önderleri halkın İsa’ya hayranlık duyduğunu biliyordu.
26:6-7 Beytanya’da Bkz. Mat.21:17’ye ait not. cüzamlı Simun’un Büyük olasılıkla İsa Mesih tarafından iyileştirilen tanınmış biriydi. bir kadın Marta ile Lazar’ın Beytanya’da yaşayan kız kardeşi Meryem (bkz. Yu.12:3 ve ilgili not). kaymaktaşından bir kap Bkz. Mar.14:3’e ait not.
26:9 yoksullara verilebilirdi Bkz. Mar.11:4’ e ait not.
26:11 Yoksullar her zaman aranızdadır Bkz. Mar.14:7’ye ait not.
26:12 beni gömülmeye hazırlamak için Bkz. Mar.14:8’e ait not.
26:6-13 Matta ve Markos bu olayın Son Yemek’ten hemen önce gerçekleştiğini kaydeder; Yuhanna ise (bkz. Yu.12:1-11’e ait not) İsa’nın Yeruşalim’e girişinin hemen öncesinde gerçekleştiğini yazar. Matta ve Markos’ta, Yahuda İskariot’un ihaneti ile kadının içten bağlılığını karşılaştırmak için bu olaydan burada söz edilmiş olabilir.
26:14-16 İskariot Bkz. Yu.6:71’e ait not.
26:17 Mayasız Ekmek Bayramı’nın ilk günü Fısıh yemeği, Tanrı’nın İsrail halkını Mısır’daki kölelikten kurtarışının anısına düzenlenir (krş. Çık.12. bölüm). Mesih imanlılarının Rab’bin Sofrası geleneği, İsa’nın öğrencileriyle birlikte yediği son Fısıh yemeğine dayanmaktadır (bkz. 1Ko.11:23-28 ve ilgili notlar).
26:18 zamanım yaklaştı İsa Mesih çarmıha gerileceği zamandan söz ediyor.
26:20 Akşam olunca Bkz. Mar.14:17’ye ait not.
26:23 Bana ihanet edecek olan Yahuda (Mat.26:25; krş. Mez.41:9 ve ilgili not).
26:24 kendisi için yazılmış olduğu gibi Bkz. Mar.14:21’e ait not.
26:27 bir kase alıp Bkz. Luk.22:17’ye ait not.
26:26-28 Bkz. Mar.14:22-24’e ait notlar.
26:28 birçokları uğruna akıtılan antlaşma kanı Bkz. Mar.14:24’e ait not.
26:29 Babam’ın egemenliğinde... tazesini içeceğim Tanrı’nın Egemenliği’nin tümüyle kurulacağı, Mesih’in ikinci gelişinde (bkz. Luk.22:16 ve ilgili not; krş. Yşa.25:6).
26:18-30 Bkz. Mar.14:22,Mar.14:24’e ait notlar.
26:30 İlahi Fısıh yemeğinden önce 113. ve 114. mezmurlar, yemekten sonra ise 115-118. mezmurlar söylenir. Bu ilahiler Hallel (övgü) mezmurları olarak tanınır (bkz. Mez.113-118’ e ait not). Zeytin Dağı Bkz. Mar.11:1’e ait not.
26:31 hepiniz... sendeleyip düşeceksiniz Krş. Yu.13:30. İsa Mesih tutuklandıktan sonra Petrus O’nu inkâr edecek (Yu.21:69-75) ve öbür öğrenciler de korku içinde O’nu terk edeceklerdir (Yu.26:56). Çobanı vuracağım Bkz. Zek.Mat.13:7’ye ait not.
26:34 bu gece horoz ötmeden Bkz. Mat.14:25’e ait not; ayrıca bkz. Mar.13:35.
26:36 Getsemani Bkz. Mar.14:32’ye ait not.
26:37 Zebedi’nin iki oğlu Yakup ve Yuhanna ; Petrus’la birlikte İsa’ya en yakın kişilerdi.
26:38-39 İsa Mesih, sadece savunduğu fikirler uğruna kendini feda eden biri değildir. O, tüm insanlığın günahlarının cezasını üstlenerek kurban olan Tanrı Kuzusu’dur. Tanrı’nın insanın günahlarına yönelik duyduğu tüm öfkeyi kendi üzerine almıştır. Tüm bunlar, İsa’nın Getsemani’de neden bu kadar şiddetli acı çektiğini açıklar.
26:39 kâse Yoğun bir acının, sıkıntının ve Tanrı’nın öfkesinin simgesi. Burada, günahı bilmeyen İsa Mesih’in tüm insanların günahlarını yüklenmesinden dolayı maruz kaldığı acıyı ve Babası’nın gazabını ifade etmektedir (bkz. Mat.27:46; 2Ko.5:21 ve ilgili not).
26:41 Bkz. Mar.14:38’e ait not.
26:45 saat Bkz. Luk.22:53’e ait not.
26:47 kılıçlı sopalı büyük bir kalabalık Bkz. Mar.14:43’e ait not.
26:51 İsa’yla birlikte olanlardan biri... başkâhinin kölesine Bkz. Yu.18:10 ve ilgili not.
26:54 Kutsal Yazılar... nasıl yerine gelir? Muhtemelen Zek. Mat.13:7’den söz ediliyor (krş. Mat.21:56; bkz. Mar.14:49-50’ ye ait not).
26:57 İsa Mesih önce Hanan’a (Yu.18:13), ardından Kayafa’ya götürüldü. Toplantı, muhtemelen gizliliği sağlamak amacıyla alışı lmış toplanma yeri olan tapınak alanı yerine Kayafa’nın evinde gerçekleşti. Şabat Günü’ne yirmi dört saatten az zaman vardı; bundan önce karara varmak ve bunu mümkün olduğu kadar gizli tutmak istiyorlardı. Muhtemelen bütün bunlar Yahudi yargı kurallarına aykırıydı.
26:61 Ben Tanrı’nın Tapınağı’nı yıkıp İsa Mesih’in sözlerini kasten çarpıttılar (bkz. Mar.11:57-58; Yu.2:19 ve ilgili notlar).
26:63 ant içmeni buyuruyorum İsa Mesih başkâhinin önceki sorusuna cevap vermemişti; ancak başkâhinin kullandığı üslup, başkâhinin dinsel yetkisinden ötürü İsa’nın cevap vermesini gerektiriyordu. Mesih Bkz. Makale:İsa Mesih Kimdir?, s. 1373.
26:64 Kudretli Olan Tanrı.
26:65 giysilerini yırtarak Başkâhinin bunu yapması Kutsal Yasa’ya göre yasaktı (Lev.10:6; Lev.21:10), ancak son derece alışılmadık bir durumla karşı karşıyaydı. Başkâhin, İsa Mesih’in yanıtını Tanrı’ya küfür olarak yorumlamıştı (bkz. Mar.11:63-64’ e ait not).
26:67-68 Bkz. Mar.14:65 ve ilgili not.
26:73 az sonra Luk.22:59’da “yaklaşık bir saat sonra” denir. Konuşman seni ele veriyor Petrus’un konuşma ağzı Celileli olduğunu belli etmiş ve avludaki Yahudiyeliler arasında bulunduğu için İsa Mesih’in takipçisi olduğu düşünülmüştü; ayrıca Malkus’un bir akrabası da onu tanımıştı (bkz. Yu.18:26).
26:57-27:26 Bkz. Mar.14:53-15:15’e ait not.

Videolar

Matta Girişi

Genel Bakış: Matta'nın amacı, İsa'nın yaşamını, öğretisini, ölümünü ve dirilişini anlatmaktır. Özellikle İsa'nın peygamberlerce geleceği bildirilen ve Yahudilerce uzun zamandır beklenen Mesih olduğunu göstermek ister. Bunun için İsa'nın gelişiyle gerçekleşen peygamberlik sözlerinden alıntılara yer verir1. İsa'nın kurtuluş Müjdesi'nin bütün uluslar için olduğunu ayrıca vurgular2.

Kitabın İçeriği: Matta, İsa'nın soyağacı ve doğumuna ilişkin bilgileri vermekle başlar (1:1-2:23). İsa'nın vaftiz oluşunu ve Şeytan tarafından nasıl denendiğini anlattıktan sonra O'nun faaliyetlerine geçer. Kendisine gelen hastaların tümünü iyileştirdiği bazı olayları kaydeder3; belirli bazı hastaları iyileştirmesinden4 ve öbür mucizelerinden5 de söz eder. Bununla birlikte ağırlık, İsa'nın beş temel bölümde6 toplanan öğretisine veriliyor. Bu öğretinin odağında Göklerin Egemenliği7 bulunuyor. Göklerin Egemenliği, İncil'in öbür kısımlarında Tanrı'nın Egemenliği diye de geçer. İsa'nın ilk gelişiyle başlayan bu egemenlik, O'nun Kral olarak dönüşüyle tamamlanacaktır. Günahlarından dönüp İsa'yı izleyenler, egemenliğin çocukları olurlar. Bunlar, İsa'nın özellikle Dağdaki Konuşma'da açıkladığı yeni yaşama çağrılıyorlar (5-7 bölümleri). Örneğin, ön planda bulunmak yerine başkalarına hizmet etmeyi amaç edinmeliler8; gösterişe kapılmadan iyilik yapmalılar (6:1-18); bağışlayıcı olmalılar (18:21-35); canları pahasına da olsa İsa'yı izlemeliler9.

İsa, sözleri ile eylemleri arasında büyük uyumsuzluklar olan Yahudi din önderlerini şiddetle eleştirir. Onlar için şöyle der: «Göklerin Egemenliği'nin kapısını insanların yüzüne kaparlar; ne kendileri içeri girerler, ne de girmek isteyenleri bırakırlar»10. Buna karşılık İsa, doğru kişileri değil, günahkârları çağırmaya gelmiştir (9:13). İsa ayrıca çağın sonu, kendisinin ikinci gelişi ve son yargı konusunda açıklamalarda bulunur; izleyicilerinin bütün bu olaylara hazırlıklı olmaları gerektiğini anlatır11. İsa'nın kimliğine gelince, Matta imalı ama kesin konuşur12.

Son bölümler İsa'nın ölümünü ve dirilişini anlatır. Ondan önce İsa, nasıl öleceğini birkaç kez açıklar. Son yemeğinde, «Kanım... günahların bağışlanması için birçokları uğruna akıtılan antlaşma kanıdır» der (26:28). Uzun zamandan beri onu öldürmeyi tasarlayan Yahudi önderlerce tutuklanır, yargılanır ve Romalı vali tarafından çarmıha gerilir. Ölür ve dirilir. Kitap, İsa'nın izleyicilerine verdiği ünlü son buyruğuyla noktalanır: «Gökte ve yeryüzünde bütün yetki bana verildi. Bu nedenle gidin, bütün ulusları öğrencilerim olarak yetiştirin...»

Ana Hatlar:

1:1-2:23 İsa'nın doğumu ve çocukluğu
3:1-4:16 İsa'nın göreve hazırlanması
4:17-18:35 İsa'nın Celile ve çevresindeki faaliyetleri
19:1-20:34 Yeruşalim (Kudüs) yolunda
21:1-27:66 İsa'nın Yeruşalim'de öğretisini yayması, tutuklanıp çarmıha gerilmesi
28:1-20 İsa'nın dirilmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş