Matta 5:38-42

Göze Göz, Dişe Diş
(Luk.6:29-30)
38 “ ‘Göze göz, dişe diş’ dendiğini duydunuz. 39Ama ben size diyorum ki, kötüye karşı direnmeyin. Sağ yanağınıza bir tokat atana öbür yanağınızı da çevirin. 40Size karşı davacı olup mintanınızı almak isteyene abanızı da verin. 41Sizi bin adım yol yürümeye zorlayanla iki bin adım yürüyün. 42Sizden bir şey dileyene verin, sizden ödünç isteyeni geri çevirmeyin.”
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

5:40 mintanınızı... abanızı Mintan iç giysi, aba ise dış giysidir. Yatarken giyilen giysi olduğu için abanın bir geceliğine bile rehin alınması Kutsal Yasa’da yasaklanmıştı (bkz. Çık.22:26-27; Yas.24:12-13). Burada İsa, öğrencilerine, Tanrı’nın onlara her gün konaklayacak bir yer sağlayacağına güvenmeleri gerektiğini ima eder.
5:38-42 Kutsal Yasa (Tevrat), kişisel intikamı önlemek amacıyla, işlenen suçlar için teokratik (Tanrı’nın belirlediği, dolayısıyla Tanrı’yı temsil eden) yönetim tarafından uygulanacak adalet sistemi öngörüyordu (bkz. Çık.21:23-25; Lev.24:20 ve Yas.19:21’e ait notlar). Kutsal Yasa’nın tamamlayıcısı olan İsa, teokratik bir yönetim altında yaşamayan imanlının, kötülüğe uğradığında kendi esenliği için öç ve adaleti Tanrı’ya bırakması, hatta karşısındakine istediğinden fazlasını vermeye hazır lütufkâr bir yüreğe sahip olması gerektiğini söyler.
5:21-5:48 dendiğini İsa bu ifadeyle havralarda öğretilenleri kasteder, ancak amacı EskiAntlaşma ile kendi öğretisi arasında bir tezat oluşturmak değildir; amacı, yüreğin ve düşüncenin çarpıklığını göz ardı edip yalnızca yapılan eylemleri önemli sayan Ferisiler’in öğretisini eleştirmektir (Mat.5:20). Bu ayetlerde yetkin ve yetkili öğretmen olarak Kutsal Yasa’yı tamamladığını gösterir; İsa Mesih’in öğretisi en yetkili ağızdan çıkan sözlerdir (bkz. Mat.7:29), çünkü O, Tanrı Sözü’dür (Yu.1:1).
5:1-7:29 Dağdaki Vaaz, İsa’nın hizmetinin ilk konuşmasıdır. Matta’daki beş önemli vaazın ilkidir (öbürleri 10,13,18,24-25. bölümlerdedir). İsa Mesih, Mat.4:17’ deki ilanından sonra Tanrı’nın Egemenliği’nin ilkelerini, beklentilerini ve vaatlerini tümüyle açıkladı. Yahudiler, Göklerin Egemenliği’ni, Tanrı’nın İbrahim ve Davut’la yaptığı antlaşmalardaki vaatlerini yerine getireceği çağ olarak algılıyorlardı. Egemenliğin ruhsal unsurlarından çok siyasal ve sosyal unsurlarını düşünüyorlardı. Oysa Tanrı’nın Egemenliği’nde doğru kişi (salih) sayılmanın önemini yeniden vurgulayan İsa, Yahudi din önderlerinin “Kutsal Yasa’ya göre doğru kişi olmak”la ilgili anlayışlarının kısıtlı olduğunu gösterdi (bkz. “doğru”, Mat.1:19’a ait not). Kişinin sadece doğru ve iyi eylemlerde bulunmasının yeterli olmadığını, yüreğinde bencilliğin veya herhangi bir kötü niyetin bile yer almaması gerektiğini vurguladı. İsa bu vaazı verirken, insanın, bu ilkenin gerektirdiklerini kendi gücüyle yerine getirmesinin mümkün olmadığını biliyordu (bkz. Yu.3:3-5).

Videolar

Matta Girişi

Genel Bakış: Matta'nın amacı, İsa'nın yaşamını, öğretisini, ölümünü ve dirilişini anlatmaktır. Özellikle İsa'nın peygamberlerce geleceği bildirilen ve Yahudilerce uzun zamandır beklenen Mesih olduğunu göstermek ister. Bunun için İsa'nın gelişiyle gerçekleşen peygamberlik sözlerinden alıntılara yer verir1. İsa'nın kurtuluş Müjdesi'nin bütün uluslar için olduğunu ayrıca vurgular2.

Kitabın İçeriği: Matta, İsa'nın soyağacı ve doğumuna ilişkin bilgileri vermekle başlar (1:1-2:23). İsa'nın vaftiz oluşunu ve Şeytan tarafından nasıl denendiğini anlattıktan sonra O'nun faaliyetlerine geçer. Kendisine gelen hastaların tümünü iyileştirdiği bazı olayları kaydeder3; belirli bazı hastaları iyileştirmesinden4 ve öbür mucizelerinden5 de söz eder. Bununla birlikte ağırlık, İsa'nın beş temel bölümde6 toplanan öğretisine veriliyor. Bu öğretinin odağında Göklerin Egemenliği7 bulunuyor. Göklerin Egemenliği, İncil'in öbür kısımlarında Tanrı'nın Egemenliği diye de geçer. İsa'nın ilk gelişiyle başlayan bu egemenlik, O'nun Kral olarak dönüşüyle tamamlanacaktır. Günahlarından dönüp İsa'yı izleyenler, egemenliğin çocukları olurlar. Bunlar, İsa'nın özellikle Dağdaki Konuşma'da açıkladığı yeni yaşama çağrılıyorlar (5-7 bölümleri). Örneğin, ön planda bulunmak yerine başkalarına hizmet etmeyi amaç edinmeliler8; gösterişe kapılmadan iyilik yapmalılar (6:1-18); bağışlayıcı olmalılar (18:21-35); canları pahasına da olsa İsa'yı izlemeliler9.

İsa, sözleri ile eylemleri arasında büyük uyumsuzluklar olan Yahudi din önderlerini şiddetle eleştirir. Onlar için şöyle der: «Göklerin Egemenliği'nin kapısını insanların yüzüne kaparlar; ne kendileri içeri girerler, ne de girmek isteyenleri bırakırlar»10. Buna karşılık İsa, doğru kişileri değil, günahkârları çağırmaya gelmiştir (9:13). İsa ayrıca çağın sonu, kendisinin ikinci gelişi ve son yargı konusunda açıklamalarda bulunur; izleyicilerinin bütün bu olaylara hazırlıklı olmaları gerektiğini anlatır11. İsa'nın kimliğine gelince, Matta imalı ama kesin konuşur12.

Son bölümler İsa'nın ölümünü ve dirilişini anlatır. Ondan önce İsa, nasıl öleceğini birkaç kez açıklar. Son yemeğinde, «Kanım... günahların bağışlanması için birçokları uğruna akıtılan antlaşma kanıdır» der (26:28). Uzun zamandan beri onu öldürmeyi tasarlayan Yahudi önderlerce tutuklanır, yargılanır ve Romalı vali tarafından çarmıha gerilir. Ölür ve dirilir. Kitap, İsa'nın izleyicilerine verdiği ünlü son buyruğuyla noktalanır: «Gökte ve yeryüzünde bütün yetki bana verildi. Bu nedenle gidin, bütün ulusları öğrencilerim olarak yetiştirin...»

Ana Hatlar:

1:1-2:23 İsa'nın doğumu ve çocukluğu
3:1-4:16 İsa'nın göreve hazırlanması
4:17-18:35 İsa'nın Celile ve çevresindeki faaliyetleri
19:1-20:34 Yeruşalim (Kudüs) yolunda
21:1-27:66 İsa'nın Yeruşalim'de öğretisini yayması, tutuklanıp çarmıha gerilmesi
28:1-20 İsa'nın dirilmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş