Yaratılış 14

14
Avram Lut'u Kurtarıyor
1Bu arada Şinar[a] Kralı Amrafel, Ellasar Kralı Aryok, Elam Kralı Kedorlaomer ve Goyim Kralı Tidal 2Sodom Kralı Bera'ya, Gomora Kralı Birşa'ya, Adma Kralı Şinav'a, Sevoyim Kralı Şemever'e ve Bala –Soar– Kralı'na karşı savaş açtı. 3Bu son beş kral bugün Lut Gölü olan Siddim Vadisi'nde güçlerini birleştirmişti. 4Bu krallar on iki yıl Kedorlaomer'in egemenliği altında yaşamış, on üçüncü yıl ona başkaldırmışlardı. 5-6On dördüncü yıl Kedorlaomer'le onu destekleyen öbür krallar gelip Aşterot-Karnayim'de Refalılar'ı, Ham'da Zuzlular'ı, Şave-Kiryatayim'de Emliler'i, çöl kenarındaki El-Paran'a kadar uzanan dağlık Seir bölgesinde Horlular'ı bozguna uğrattılar. 7Oradan geri dönüp Eyn-Mişpat'a –Kadeş'e– gittiler. Amalekliler'in bütün topraklarını alarak Haseson-Tamar'da yaşayan Amorlular'ı bozguna uğrattılar.
8-9Bunun üzerine Sodom, Gomora, Adma, Sevoyim, Bala –Soar– kralları yola çıktı. Bu beş kral dört krala –Elam Kralı Kedorlaomer, Goyim Kralı Tidal, Şinar Kralı Amrafel, Ellasar Kralı Aryok'a– karşı Siddim Vadisi'nde savaş düzenine girdiler. 10Siddim Vadisi zift çukurlarıyla doluydu. Sodom ve Gomora kralları kaçarken adamlarından bazıları bu çukurlara düştü. Sağ kalanlarsa dağlara kaçtı. 11Dört kral Sodom ve Gomora'nın bütün malını ve yiyeceğini alıp gitti. 12Avram'ın yeğeni Lut'la mallarını da götürdüler. Çünkü o da Sodom'da yaşıyordu.
13Oradan kaçıp kurtulan biri gelip İbrani Avram'a durumu bildirdi. Avram Eşkol'la Aner'in kardeşi Amorlu Mamre'nin meşeliğinde yaşıyordu. Bunların hepsi Avram'dan yanaydılar. 14Avram yeğeni Lut'un tutsak alındığını duyunca, evinde doğup yetişmiş üç yüz on sekiz adamını yanına alarak dört kralı Dan'a kadar kovaladı. 15Adamlarını gruplara ayırdı, gece saldırıp onları bozguna uğratarak Şam'ın kuzeyindeki Hova'ya kadar kovaladı. 16Yağmalanan bütün malı, yeğeni Lut'la mallarını, kadınları ve halkı geri getirdi.
Melkisedek Avram'ı Kutsuyor
17 Avram Kedorlaomer'le onu destekleyen kralları bozguna uğratıp dönünce, Sodom Kralı onu karşılamak için Kral Vadisi olan Şave Vadisi'ne gitti.
18Yüce Tanrı'nın kâhini olan Şalem Kralı Melkisedek ekmek ve şarap getirdi.
19Avram'ı kutsayarak şöyle dedi:
“Yeri göğü yaratan yüce Tanrı Avram'ı kutsasın,
20Düşmanlarını onun eline teslim eden yüce Tanrı'ya övgüler olsun.”
Bunun üzerine Avram her şeyin ondalığını Melkisedek'e verdi.
21Sodom Kralı Avram'a, “Adamlarımı bana ver, mallar sana kalsın” dedi.
22-23Avram Sodom Kralı'na, “Yeri göğü yaratan yüce Tanrı RAB'bin önünde sana ait hiçbir şey, bir iplik, bir çarık bağı bile almayacağıma ant içerim” diye karşılık verdi, “Öyle ki, ‘Avram'ı zengin ettim’ demeyesin. 24Yalnız, adamlarımın yedikleri bunun dışında. Bir de beni destekleyen Aner, Eşkol ve Mamre paylarına düşeni alsınlar.”
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

11:27-25:11 Tanrı’nınAvram’ı çağırmasıyla, Tanrı ile insan arasındaki ilişkinin odağı belirli bir kişi ve halka yönelir ; böylelikle Tanrı’nın insanı günahtan kurtarma sürecinin ilk adımları atılır. Bu süreç, “İbrahim oğlu” (Luk.3:34; ayrıca bkz. Mat.1:1-17; Gal.3:16) İsa Mesih’le gerçekleşecektir. Tanrı günahı sadece (tufan gibi) cezalandırmakla veya (Babil’deki gibi) engellemekle kalmayacak, Mesih’in kefareti sayesinde Mesih’e iman edenlerin günahını bağış layacak ve günahın onların üzerindeki egemenliğini ortadan kaldıracaktır. Tanrı ile Avram arasındaki ilişki, Tanrı ile İsrail halkı arasındaki ilişkiyi yansıtır.
14:1-24 Avram imanla Lut’u kurtararak, vaat edilen toprakları ele geçirmeye çalışan krallara meydan okumuş oldu; böylelikle onların her zaman göz önünde bulunduracakları bir güç olarak ün (bkz. Yar.12:3) ve Tanrı’ya tanıklık etmek için bir fırsat kazandı.
14:1 Şinar Babil. Şinar KralıAmrafel Bir dönem öyle olduğu sanılsa da Babil’in ünlü kralı Hamurabi değildir. Elam Bkz. Yar.10:22’ye ait not. Goyim Sözcük İbranice’de ‘Yahudi olmayan uluslar’ anlamına gelir ve burada muhtemelen genel bir tanımlama olarak kullanılır.
14:3 Lut Gölü Ölü Deniz olarak da bilinir.
14:5-6 Refalılar’ı Oldukça iri yapılı bir halk olarak tanınır (bkz. Yas.3:11). Horlular’ı Eski Ortadoğu’da geniş alanlara yayılmış olan Hurriler oldukları tahmin edilir.
14:7 Eyn-Mişpat’a Yas.32:51’de buraya Merivat-Kadeş denir (bkz. Say.27:14). Kadeş’e Negev’in güneybatısındadır (bkz. Yar.12:9’a ait not); daha sonra buraya Kadeş-Barnea denecektir (bkz. Say.32:8). Amelekliler’in Negev ve Sina yarımadasında yaş ayan kabile halkı. Amorlular’ı Bkz. Yar.10:16’ya ait not.
14:10 Vadisi Dünyada deniz seviyesinden en alçak (yaklaşık 400 m aşağıda) su kütlesi olan Lut Gölü, tepelerin arasında yer alan bir vadidedir. zift çukurlarıyla Günümüzde de Lut Gölü’nün güney ucunda katran birikintileri görülür.
14:13 İbrani Kutsal Kitap’ta İbrani olarak tanıtılan ilk kişidir (bkz. “Ever”, Yar.10:21’e ait not). Kutsal Kitap’ta etnik bir grubu tanımlayan bu terim, genelde İsrailli olmayanlar tarafından alaycı biçimde kullanılırdı (bkz. örn. Yar.39:17). Mamre’nin Bkz. Yar.13:18 ve ilgili not.
14:14 evinde doğup yetişmiş üç yüz on sekiz adamını Avram’ın zenginliğini gösterir. “Yetişmiş adam” teriminin İbranicesi Kutsal Kitap’ta yalnızca bu ayette geçer; çok eski yazıtlarda da görülen buna ilişkin sözcük ‘silahlı hizmetli’ anlamındadır. Dan’a Kuzeydeki bu ünlü kent, hâkimler döneminden sonra bu adı aldı (bkz. Hak.18:29). Bundan önce Layiş veya Leşem diye bilinirdi (bkz. Hak.18:7’ye ait not). Hâkimler dönemi sonrasında okuyucuların daha rahat anlayabilmeleri için ad bu şekilde güncellenmiştir.
14:17 Kral Vadisi Muhtemelen Yeruşalim’in doğusundadır (bkz. 2Sa.18:18).
14:18 kâhini olan Şalem kralı Melkisedek Bkz. İbr.7:1. Eski çağlarda, İsrail dışında, krallık ve kâhinlik görevi genelde tek kişiye aitti. “Melkisedek” adı, ‘kralım doğrudur’ veya ‘doğruluk kralı’ anlamına gelir (bkz. İbr.7:2). “Şalem”, Yeruşalim’in kısaltmış halidir (bkz. Mez.76:2) ve İbranice’de ‘barış, esenlik’ anlamına gelir (bkz. İbr.7:2; ayrıca bkz. Yşu.11:1).
14:20 Avram her şeyin ondalığını Melkisedek’e verdi Kralların hakkı yüzde ondu (bkz. 1Sa.8:15,1Sa.8:17). Avram Melkisedek’e ondalık vererek Melkisedek’in Şalem krallığını ve kâhinliğini kabul ettiğini gösterdi. Melkisedek Yeni Antlaşma’da İsa’nın sonsuz başkâhinliğinin örneği olarak gösterilir (İbr.4:14; İbr.7:11; bkz. Mez.110:4).
14:22-23 sana ait hiçbir şey... almayacağım Krş. 2Kr.5:16.Avram, RAB dışında birine bağlı olmayı reddetti ; verilenleri kabul etseydi, bu Kenanlı krala borçlu ve dolayısıyla bağımlı olacaktı.

Videolar

Yaratılış Girişi

Yaratılış Kitabı bize evrenin ve insanın yaratılışını, günahın ve dünyada çekilen acıların başlangıcını, Tanrı'nın insanlığa yaklaşım biçimini anlatmaktadır. Yaratılış Kitabı'nı iki ana bölüme ayırabiliriz:

1. 1-11 bölümleri, dünyanın yaratılışı ve ilk insanların öyküsüdür. Adem'le Havva'nın, Kayin'le Habil'in, Nuh'un, Tufan'ın, Babil Kulesi'nin öyküsünü içerir.
2. 12-50 bölümleri, İsrailliler'in ilk atalarının öyküsüdür. Önce imanı ve Tanrı'ya itaatiyle bilinen İbrahim'den söz eder. Bunu İbrahim'in oğlu İshak'ın, torunu Yakup'un ve Yakup'un on iki oğlunun öyküsü izler. Bunlardan Yusuf'un öyküsüyle, Yakup ve oğullarını Mısır'da yaşamaya sürükleyen olayların öyküsü özel bir yer tutar.

Kitap insanın öyküsünü anlatmakla birlikte konunun odağında Tanrı vardır. Her şeyi yaratan, günahlıyı yargılayıp cezalandıran, halkına yardım ve öncülük eden hep O'dur. Kitap Tanrı'ya iman eden kişilerin öyküsünü kayda geçirmek ve sonraki kuşakların aynı imanı sürdürmelerini sağlamak için yazıldı.

Geleneksel kanıya göre Yaratılış, Mısır'dan Çıkış, Levililer, Çölde Sayım ve Yasanın Tekrarı kitaplarının yazarı Musa'dır. Bu beş kitap İbranice "Tora" diye bilinir. Türkçe Tevrat sözcüğü de Tora'dan geliyor.

Ana Hatlar:

1:1-2:25 Evrenin ve insanın yaratılışı
3:1-24 Günahın ve acı çekmenin başlangıcı
4:1-5:32 Adem'den Nuh'a
6:1-10:32 Nuh ve Tufan
11:1-9 Babil Kulesi
11:10-32 Sam'dan İbrahim'e
12:1-35:29 İlk atalar: İbrahim, İshak, Yakup
36:1-43 Esav'ın soyu
37:1-45:28 Yusuf'la kardeşleri
46:1-50:26 İsrailliler Mısır'da
  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş