Notlar
12:25-2Kr.17:41 Krallığın bölündüğü (İsrail ve Yahuda olarak) dönemin anlatıldığı bu bölümlerde, ağırlıklı olarak kralların yaptıklarına ve onlara ilişkin peygamberliklere değinilir. Tanrı’nın gelişmekte olan yeryüzündeki krallığı en fazla kuzeydeki (İsrail) krallıkta tehlikeye girmiştir, çünkü sadakatsiz krallar, kukla kâ-hinler ve sahte peygamberler yüzünden imandan sapma eğilimi artış göstermiştir. Bu dönemde İlyas ve Elişa, Tanrı’nın yönetiminin sadık temsilcileri ve peygamberleri olarak hizmet etmiştir (bkz. Giriş). Güneydeki (Yahuda) krallıkta ise RAB, krallığının görünen simgeleri olan tapınak, Antlaşma Sandığı ve kâhinlerinin hizmeti aracılığıyla halkıyla beraberdir. Davut’un soyundan olan kralların yönetimlerini RAB’be sadık biçimde sürdürmeleri sayesinde RAB’bin antlaşmasına kuzeydeki (İsrail) krallığına göre daha bağlı kaldılarsa da, itaatsizlik ettikleri zaman onlar da sürgünle cezalandırılacaklardır.
12:1 Yehu’nun krallığının yedinci yılında İÖ 835’ te (bkz. 10:36’ya ait not). kırk yıl İÖ 835-796.
12:2 Yehoyada ona yol gösteriyordu Bkz. 2Ta.24:17-27.
12:3 Bu tapınma yerleri de RAB’be tapınmak için yapılmıştı, ancak zamanla putperestliğe ait unsurların tapınmaya karıştırılmasıyla murdar hale gelmişti (bkz. 1Kr.3:2’ye ait not).
12:4 Nüfus... geliri Yirmi yaşına gelen her İsrailli gencin askerlik hizmeti için kayıt olması ve tapınağa yarım şekel bağışlaması gerekiyordu (bkz. Çık.30:11-16; 38:25-26). vergiyi Bkz. Lev.27:1-25. halkın... paraları Bkz. Lev.22:18-23; Yas.16:10.
12:5 Hem 124 yıldır bakım yapılmamış hem deAtalya’nın krallığı boyunca hor kullanılmıştı (bkz. 2Ta.24:7).
12:9 Kapıda görevli kâhinler Dinsel açıdan kirli olanların tapınağa girmesine engel olmakla görevli üç kâhin (bkz. 25:18; Yer.52:24). bütün paraları sandığa atıyorlardı İnsanlar bağışlarının tapınağın onarımında kullanılacağına ikna olunca daha cömertçe vermeye başlamıştır (bkz. 22:3-7).
12:16 Suç... sunusu olarak verilen paralarsa Bu sunu 12:4’ te söz edilenlerden farklıdır (bkz. Lev.5:16; 6:5; Say.5:7-10).
12:17 Bu ayette aktarılan olaylar, Yoaş’ın krallığının son döneminde gerçekleşmiş olmalıdır. Çünkü 2Ta.24:17-24’te, Aramlılar’ın saldırısının Yoaş’ın RAB’be sırt çevirmesi yüzünden gerçekleştiği açıkça görülür. Muhtemelen Yoaş’ın önceden tapınak için gösterdiği gayret nedeniyle, 2. Krallar Kitabı’nda RAB’be sadakatsizlik ettiğinden söz edilmez. Gat Kenti’ne Davut’un ele geçirdiği (1Ta.18:1) ve Rehavam’ın krallığı döneminde Yahuda’ya bağlı kalmaya devam eden (2Ta.11:8) önemli Filist kentlerinden biri (bkz. Yşu.13:3).
12:18 kutsal armağanları... Hazael’e gönderdi Krş. 1Kr.15:18.
12:19 Yahuda krallarının tarihinde Bkz. 1Kr.14:19’a ait not ; krş. 2Ta.22:10-24:27.
12:20 düzen kurup Yoaş’a karşı kurulan bu tuzak, Yehoyada’nın oğlu Zekeriya’nın öldürülmesine bir tepkiydi (bkz. 2Ta.24:22,25). Beytmillo’da Burada, Davut’un eski kenti Millo’da (bkz. 2Sa.5:9 ve ilgili not; 1Kr.11:27) inşa edilmiş bir yapıdan (muhtemelen bir tür barakadan) söz ediliyor olabilir. Kral, öldürüldüğü sırada (2Ta.24:25), askerleriyle birlikte geçici olarak bu yapıda konaklıyordu.
12:21 görevlilerinden Kralı öldürenler,Ammonlu ve Moavlı kadınların oğulları olduğuna göre (2Ta.24:26), muhtemelen paralı askerlerdi. Yerine oğlu Amatsya kral oldu Bkz. 14:1-22.