Matta 21

21
İsa'nın Yeruşalim'e Girişi
(Mar.11:1-11; Luk.19:28-40; Yu.12:12-19)
1-2Yeruşalim'e yaklaşıp Zeytin Dağı'nın yamacındaki Beytfaci Köyü'ne geldiklerinde İsa, iki öğrencisini önden gönderdi. Onlara, “Karşınızdaki köye gidin” dedi, “Hemen orada bağlı bir dişi eşek ve yanında bir sıpa bulacaksınız. Onları çözüp bana getirin. 3Size bir şey diyen olursa, ‘Rab'bin bunlara ihtiyacı var, hemen geri gönderecek’ dersiniz.”
4Bu olay, peygamber aracılığıyla bildirilen şu söz yerine gelsin diye oldu:
5 “Siyon kızına deyin ki,
‘İşte, alçakgönüllü Kralın,
Eşeğe, evet sıpaya,
Eşek yavrusuna binmiş
Sana geliyor.’ ”
6Öğrenciler gidip İsa'nın kendilerine buyurduğu gibi yaptılar. 7Eşekle sıpayı getirip üzerlerine giysilerini yaydılar, İsa sıpaya bindi. 8Halkın büyük bir bölümü giysilerini yolun üzerine serdi. Bazıları da ağaçlardan dal kesip yola seriyordu. 9 Önden giden ve arkadan gelen kalabalıklar şöyle bağırıyorlardı:
“Davut Oğlu'na hozana!
Rab'bin adıyla gelene övgüler olsun,
En yücelerde hozana!”
10İsa Yeruşalim'e girdiği zaman bütün kent, “Bu kimdir?” diyerek çalkandı.
11Kalabalıklar, “Bu, Celile'nin Nasıra Kenti'nden Peygamber İsa'dır” diyordu.
İsa Satıcıları Tapınaktan Kovuyor
(Mar.11:15-19; Luk.19:45-48; Yu.2:13-22)
12İsa, tapınağın avlusuna girerek oradaki bütün alıcı ve satıcıları dışarı kovdu. Para bozanların masalarını, güvercin satanların sehpalarını devirdi. 13 Onlara şöyle dedi: “ ‘Evime dua evi denecek’ diye yazılmıştır. Ama siz onu haydut inine çevirdiniz!”
14İsa tapınaktayken kendisine gelen kör ve kötürümleri iyileştirdi. 15Ne var ki, başkâhinlerle din bilginleri, O'nun yarattığı harikaları ve tapınakta, “Davut Oğlu'na hozana!” diye bağıran çocukları görünce öfkelendiler.
16 İsa'ya, “Bunların ne söylediğini duyuyor musun?” diye sordular.
“Duyuyorum” dedi İsa. “Siz şu sözü hiç okumadınız mı? ‘Küçük çocukların ve emziktekilerin dudaklarından kendine övgüler döktürdün.’ ”
17İsa onları bırakıp kentten çıktı. Beytanya'ya dönüp geceyi orada geçirdi.
Meyvesiz İncir Ağacı
(Mar.11:12-14,20-24)
18İsa sabah erkenden kente dönerken acıkmıştı. 19Yol kenarında gördüğü bir incir ağacına yaklaştı. Ağaçta yapraktan başka bir şey bulamayınca ağaca, “Artık sonsuza dek sende meyve yetişmesin!” dedi. İncir ağacı o anda kurudu.
20Öğrenciler bunu görünce şaşkına döndüler. “İncir ağacı birdenbire nasıl kurudu?” diye sordular.
21 İsa onlara şu karşılığı verdi: “Size doğrusunu söyleyeyim, eğer imanınız olur da kuşku duymazsanız, yalnız incir ağacına olanı yapmakla kalmazsınız; şu dağa, ‘Kalk, denize atıl’ derseniz, dediğiniz olacaktır. 22İmanla dua ederseniz, dilediğiniz her şeyi alırsınız.”
İsa'nın Yetkisi
(Mar.11:27-33; Luk.20:1-8)
23İsa tapınağa girmiş öğretiyordu. Bu sırada başkâhinler ve halkın ileri gelenleri O'nun yanına gelerek, “Bunları hangi yetkiyle yapıyorsun, bu yetkiyi sana kim verdi?” diye sordular.
24İsa onlara şu karşılığı verdi: “Ben de size bir soru soracağım. Bana yanıt verirseniz, ben de size bunları hangi yetkiyle yaptığımı söylerim. 25Yahya'nın vaftiz etme yetkisi[a] nereden geldi, Tanrı'dan mı[b], insanlardan mı?”
Bunu aralarında şöyle tartışmaya başladılar: “ ‘Tanrı'dan’ dersek, bize, ‘Öyleyse ona niçin inanmadınız?’ diyecek. 26Yok eğer ‘İnsanlardan’ dersek... Halkın tepkisinden korkuyoruz. Çünkü herkes Yahya'yı peygamber sayıyor.”
27İsa'ya, “Bilmiyoruz” diye yanıt verdiler.
İsa, “Ben de size bunları hangi yetkiyle yaptığımı söylemeyeceğim” dedi.
İki Oğul Benzetmesi
28“Ama şuna ne dersiniz? Bir adamın iki oğlu vardı. Adam birincisine gidip, ‘Oğlum, git bugün bağda çalış’ dedi.
29“Oğlu, ‘Gitmem!’ dedi. Ama sonra pişman olup gitti.
30“Adam ikinci oğluna gidip aynı şeyi söyledi. O, ‘Olur, efendim’ dedi, ama gitmedi.
31“İkisinden hangisi babasının isteğini yerine getirmiş oldu?”
“Birincisi” diye karşılık verdiler.
İsa da onlara, “Size doğrusunu söyleyeyim, vergi görevlileriyle fahişeler, Tanrı'nın Egemenliği'ne sizden önce giriyorlar” dedi. 32 “Yahya size doğruluk yolunu göstermeye geldi, ona inanmadınız. Oysa vergi görevlileriyle fahişeler ona inandılar. Siz bunu gördükten sonra bile pişman olup ona inanmadınız.”
Bağ Kiracıları Benzetmesi
(Mar.12:1-12; Luk.20:9-19)
33 “Bir benzetme daha dinleyin: Toprak sahibi bir adam, bağ dikti, çevresini çitle çevirdi, üzüm sıkma çukuru kazdı, bir de bekçi kulesi yaptı. Sonra bağı bağcılara kiralayıp yolculuğa çıktı. 34Bağbozumu yaklaşınca, üründen kendisine düşeni almaları için kölelerini bağcılara yolladı. 35Bağcılar adamın kölelerini yakaladı, birini dövdü, birini öldürdü, ötekini de taşladı. 36Bağ sahibi bu kez ilkinden daha çok sayıda köle yolladı. Bağcılar bunlara da aynı şeyi yaptılar. 37Sonunda bağ sahibi, ‘Oğlumu sayarlar’ diyerek bağcılara onu yolladı.
38“Ama bağcılar adamın oğlunu görünce birbirlerine, ‘Mirasçı bu; gelin, onu öldürüp mirasına konalım’ dediler. 39Böylece onu yakaladılar, bağdan atıp öldürdüler. 40Bu durumda bağın sahibi geldiği zaman bağcılara ne yapacak?”
41İsa'ya şu karşılığı verdiler: “Bu korkunç adamları korkunç bir şekilde yok edecek; bağı da, ürününü kendisine zamanında verecek olan başka bağcılara kiralayacak.”
42 İsa onlara şunu sordu: “Kutsal Yazılar'da şu sözleri hiç okumadınız mı?
‘Yapıcıların reddettiği taş,
İşte köşenin baş taşı oldu.
Rab'bin işidir bu,
Gözümüzde harika bir iş!’
43“Bu nedenle size şunu söyleyeyim, Tanrı'nın Egemenliği sizden alınacak ve bunun ürünlerini yetiştiren bir ulusa verilecek.
44“Bu taşın üzerine düşen, paramparça olacak; taş da kimin üzerine düşerse, onu ezip toz edecek.”
45Başkâhinler ve Ferisiler, İsa'nın anlattığı benzetmeleri duyunca bunları kendileri için söylediğini anladılar. 46O'nu tutuklamak istedilerse de, halkın tepkisinden korktular. Çünkü halk, O'nu peygamber sayıyordu.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

21:1-2 Zeytin Dağı Yeruşalim’in doğusundaydı (bkz. Harita: Kitabın sonunda, no.8). Beytfaci, doğu eteklerinde bulunan Beytanya gibi ( Mat.21:17), dağ yamacında küçük bir köydü ( Mat.21:1). sıpa Bkz. Mar.11:1-2; Luk.11:29-30’ a ait notlar; Tablo: İsa Mesih’in Son Haftası, s. 1466.
21:3 Rab’bin Bkz. Luk.19:31’e ait not.
21:7 Eşekle sıpayı Genel olarak dişi eşek (merkep), sıpasını yakından takip ederdi (krş. 1Kr.1:33). sıpaya bindi İsa’nın Yeruş alim’e, savaşa giden bir kral gibi atla değil, sıpayla girmesi O’nun alçakgönüllülüğünün, barışçıllığının ve beklenen Davut oğlu Kral (Mesih) olduğunun göstergesidir (bkz. Zek.Mat.9:9 ve ilgili notlar).
21:8-9 Yuhanna bu olayın Fısıh Bayramı’nda gerçekleştiğini belirtir (Yu.12:12). İsa Mesih Yeruşalim’e yaklaştığında kalabalık, krala saygının bir göstergesi olarak (bkz. 2Kr.9:13) giysilerini yola serer (bkz. Mar.11:9-10).
21:11 Peygamber Bu ifade, ya genel anlamıyla (bkz. Mat.13:57) ya da önceden Yas.18:15-18’de bildirilen kişi anlamıyla kullanılmış olmalıdır (bkz. Yas.18:15’ e ait not; ayrıca bkz. Yas.34:10-12 ayetleri).
21:12 tapınağın avlusuna Bkz. Mar.11:15’e ait not.
21:12-17 Satıcıların tapınaktan kovulması (tapınağı arındırma) olayı, Matta, Markos ve Luka’da İsa’nın yeryüzündeki hizmetinin son haftasında, Yuhanna’da ise ilk birkaç ayı içinde gerçekleşir (Yu.2:12-16). Bu farklılık için iki muhtemel açıklama vardır: (1) Tapınak iki kez o şekilde arındırılmıştır; (2) İsa’nın ölmeden önceki son haftasında gerçekleşen tek bir arındırma olayı vardır, ancak Yuhanna bunu ilk başlarda anlatarak İsa’nın Mesih olarak tapınak üzerindeki yetkisini vurgulamayı amaçlamıştır.
21:17 Beytanya’ya Zeytin Dağı’nın doğu eteklerinde bulunan bu kasaba, Yeruşalim’e yaklaşık 3 km uzaklıktadır ve Eriha’dan Yeruşalim’e giden yoldaki son duraktır. Meryem, Marta ve Lazar burada yaşıyordu (Yu.12:1-3).
21:21 imanınız olur da kuşku duymazsanız Bkz. Mat.17:20-21 ve ilgili not; Yak.1:5-8.
21:18-22 Aynı olay Markos’ta farklı anlatılıyorsa da, iki metin arasında çelişki bulunmamaktadır. Matta’da, İsrail’e uygun görülen yargıyı vurgulamak için yalnızca belirli unsurlar anlatıma dâhil edilmiştir (bkz. Mar.11:1 3-14’ e ait not).
21:22 Bkz. 1Yu.5:14-15 ve 1Yu.5:14’e ait not.
21:23 tapınağa Sadece ana bina değil, ek binalar ve avlular da “tapınak” olarak tanımlanıyordu. Burada söz konusu olan kısım tapınağın avlusudur (bkz. Mar.11:27-28’ e ait not). başkâhinler ve halkın ileri gelenleri Bkz. Mar.8:31; Luk.19:47-48 ; Yu.11:47’ye ait notlar. Hangi yetkiyle? Bkz. Luk.20:2’ye ait notlar.
21:23-27 Bkz. Luk.20:2-4’ e ait notlar.
21:33 üzüm sıkma çukuru Bkz. Yşa.5:2 ve Va.14:19’a ait notlar. bekçi kulesi Özellikle üzümler olgunlaştığında bağı koruyan bekçiye barınak sağlayan taştan kulübe (bkz.Yşa.5:2 ve ilgili not).
21:35-37 Benzetmede “bağcılar” İsrail’in önderlerini, “öldürülen kişiler” EskiAntlaşma peygamberlerini ve “bağ sahibinin oğlu” İsa Mesih’i temsil eder.
21:41 başka bağcılara ‘Yahudi olmayanlara’ anlamında (krş. Elç.13:46; Elç.18:6).
21:33-46 Bkz. Mar.12:1-12 ve Luk.21:17-18’ a ait notlar.
21:42-46 İsa, Mez.118:22-23’ten (bkz. ilgili not) alıntı yapıp kendisinin yetki sahibi olduğunu açıklayarak Yahudi din önderlerini yargılar. İsa Mesih’i ve bildirisini reddedip karşı gelenler mahvoluşa mahkûm kalacaktır (bkz. 1Pe.2:4-11’e ait notlar).

Videolar

Matta Girişi

Genel Bakış: Matta'nın amacı, İsa'nın yaşamını, öğretisini, ölümünü ve dirilişini anlatmaktır. Özellikle İsa'nın peygamberlerce geleceği bildirilen ve Yahudilerce uzun zamandır beklenen Mesih olduğunu göstermek ister. Bunun için İsa'nın gelişiyle gerçekleşen peygamberlik sözlerinden alıntılara yer verir1. İsa'nın kurtuluş Müjdesi'nin bütün uluslar için olduğunu ayrıca vurgular2.

Kitabın İçeriği: Matta, İsa'nın soyağacı ve doğumuna ilişkin bilgileri vermekle başlar (1:1-2:23). İsa'nın vaftiz oluşunu ve Şeytan tarafından nasıl denendiğini anlattıktan sonra O'nun faaliyetlerine geçer. Kendisine gelen hastaların tümünü iyileştirdiği bazı olayları kaydeder3; belirli bazı hastaları iyileştirmesinden4 ve öbür mucizelerinden5 de söz eder. Bununla birlikte ağırlık, İsa'nın beş temel bölümde6 toplanan öğretisine veriliyor. Bu öğretinin odağında Göklerin Egemenliği7 bulunuyor. Göklerin Egemenliği, İncil'in öbür kısımlarında Tanrı'nın Egemenliği diye de geçer. İsa'nın ilk gelişiyle başlayan bu egemenlik, O'nun Kral olarak dönüşüyle tamamlanacaktır. Günahlarından dönüp İsa'yı izleyenler, egemenliğin çocukları olurlar. Bunlar, İsa'nın özellikle Dağdaki Konuşma'da açıkladığı yeni yaşama çağrılıyorlar (5-7 bölümleri). Örneğin, ön planda bulunmak yerine başkalarına hizmet etmeyi amaç edinmeliler8; gösterişe kapılmadan iyilik yapmalılar (6:1-18); bağışlayıcı olmalılar (18:21-35); canları pahasına da olsa İsa'yı izlemeliler9.

İsa, sözleri ile eylemleri arasında büyük uyumsuzluklar olan Yahudi din önderlerini şiddetle eleştirir. Onlar için şöyle der: «Göklerin Egemenliği'nin kapısını insanların yüzüne kaparlar; ne kendileri içeri girerler, ne de girmek isteyenleri bırakırlar»10. Buna karşılık İsa, doğru kişileri değil, günahkârları çağırmaya gelmiştir (9:13). İsa ayrıca çağın sonu, kendisinin ikinci gelişi ve son yargı konusunda açıklamalarda bulunur; izleyicilerinin bütün bu olaylara hazırlıklı olmaları gerektiğini anlatır11. İsa'nın kimliğine gelince, Matta imalı ama kesin konuşur12.

Son bölümler İsa'nın ölümünü ve dirilişini anlatır. Ondan önce İsa, nasıl öleceğini birkaç kez açıklar. Son yemeğinde, «Kanım... günahların bağışlanması için birçokları uğruna akıtılan antlaşma kanıdır» der (26:28). Uzun zamandan beri onu öldürmeyi tasarlayan Yahudi önderlerce tutuklanır, yargılanır ve Romalı vali tarafından çarmıha gerilir. Ölür ve dirilir. Kitap, İsa'nın izleyicilerine verdiği ünlü son buyruğuyla noktalanır: «Gökte ve yeryüzünde bütün yetki bana verildi. Bu nedenle gidin, bütün ulusları öğrencilerim olarak yetiştirin...»

Ana Hatlar:

1:1-2:23 İsa'nın doğumu ve çocukluğu
3:1-4:16 İsa'nın göreve hazırlanması
4:17-18:35 İsa'nın Celile ve çevresindeki faaliyetleri
19:1-20:34 Yeruşalim (Kudüs) yolunda
21:1-27:66 İsa'nın Yeruşalim'de öğretisini yayması, tutuklanıp çarmıha gerilmesi
28:1-20 İsa'nın dirilmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş