Matta 6-7

6
Yoksullara Yardım
1 “Doğruluğunuzu insanların gözü önünde gösteriş amacıyla sergilemekten kaçının. Yoksa göklerdeki Babanız'dan ödül alamazsınız.
2“Bu nedenle, birisine sadaka verirken bunu borazan çaldırarak ilan etmeyin. İkiyüzlüler, insanların övgüsünü kazanmak için havralarda ve sokaklarda böyle yaparlar. Size doğrusunu söyleyeyim, onlar ödüllerini almışlardır. 3Siz sadaka verirken, sol eliniz sağ elinizin ne yaptığını bilmesin. 4Öyle ki, verdiğiniz sadaka gizli kalsın. Gizlice yapılanı gören Babanız sizi ödüllendirecektir.”
Dua
(Luk.11:2-4)
5 “Dua ettiğiniz zaman ikiyüzlüler gibi olmayın. Onlar, herkes kendilerini görsün diye havralarda ve caddelerin köşe başlarında dikilip dua etmekten zevk alırlar. Size doğrusunu söyleyeyim, onlar ödüllerini almışlardır. 6Ama siz dua edeceğiniz zaman iç odanıza çekilip kapıyı örtün ve gizlide olan Babanız'a dua edin. Gizlilik içinde yapılanı gören Babanız sizi ödüllendirecektir. 7Dua ettiğinizde, putperestler gibi boş sözler tekrarlayıp durmayın. Onlar söz kalabalığıyla seslerini duyurabileceklerini sanırlar. 8Siz onlara benzemeyin! Çünkü Babanız nelere gereksinmeniz olduğunu siz daha O'ndan dilemeden önce bilir.
9“Bunun için siz şöyle dua edin:
‘Göklerdeki Babamız,
Adın kutsal kılınsın.
10Egemenliğin gelsin.
Gökte olduğu gibi, yeryüzünde de
Senin istediğin olsun.
11Bugün bize gündelik ekmeğimizi ver.
12Bize karşı suç işleyenleri bağışladığımız gibi,
Sen de bizim suçlarımızı bağışla.
13 Ayartılmamıza izin verme.
Bizi kötü olandan kurtar.
Çünkü egemenlik, güç ve yücelik
Sonsuzlara dek senindir! Amin[a]’.
14 “Başkalarının suçlarını bağışlarsanız, göksel Babanız da sizin suçlarınızı bağışlar. 15Ama siz başkalarının suçlarını bağışlamazsanız, Babanız da sizin suçlarınızı bağışlamaz.”
Oruç
16“Oruç tuttuğunuz zaman, ikiyüzlüler gibi surat asmayın. Onlar oruç tuttuklarını insanlara belli etmek için kendilerine perişan bir görünüm verirler. Size doğrusunu söyleyeyim, onlar ödüllerini almışlardır. 17Siz oruç tuttuğunuz zaman, başınıza yağ sürüp yüzünüzü yıkayın. 18Öyle ki, insanlara değil, gizlide olan Babanız'a oruçlu görünesiniz. Gizlilik içinde yapılanı gören Babanız sizi ödüllendirecektir.”
Göksel Hazineler
(Luk.12:33-36; 16:13)
19 “Yeryüzünde kendinize hazineler biriktirmeyin. Burada güve ve pas onları yiyip bitirir, hırsızlar da girip çalarlar. 20Bunun yerine kendinize gökte hazineler biriktirin. Orada ne güve ne pas onları yiyip bitirir, ne de hırsızlar girip çalar. 21Hazineniz neredeyse, yüreğiniz de orada olacaktır.
22“Bedenin ışığı gözdür. Gözünüz sağlamsa[b], bütün bedeniniz aydınlık olur. 23Gözünüz bozuksa[c], bütün bedeniniz karanlık olur. Buna göre, içinizdeki ‘ışık’ karanlıksa, ne korkunçtur o karanlık!
24“Hiç kimse iki efendiye kulluk edemez. Ya birinden nefret edip öbürünü sever, ya da birine bağlanıp öbürünü hor görür. Siz hem Tanrı'ya, hem de paraya[ç] kulluk edemezsiniz.”
Kaygılanmayın
(Luk.12:22-31)
25“Bu nedenle size şunu söylüyorum: ‘Ne yiyip ne içeceğiz?’ diye canınız için, ‘Ne giyeceğiz?’ diye bedeniniz için kaygılanmayın. Can yiyecekten, beden de giyecekten daha önemli değil mi? 26Gökte uçan kuşlara bakın! Ne eker, ne biçer, ne de ambarlarda yiyecek biriktirirler. Göksel Babanız yine de onları doyurur. Siz onlardan çok daha değerli değil misiniz? 27Hangi biriniz kaygılanmakla ömrünü bir anlık[d] uzatabilir? 28Giyecek konusunda neden kaygılanıyorsunuz? Kır zambaklarının nasıl büyüdüğüne bakın! Ne çalışırlar, ne de iplik eğirirler. 29 Ama size şunu söyleyeyim, bütün görkemine karşın Süleyman bile bunlardan biri gibi giyinmiş değildi. 30Bugün var olup yarın ocağa atılacak olan kır otunu böyle giydiren Tanrı'nın sizi de giydireceği çok daha kesin değil mi, ey kıt imanlılar?
31“Öyleyse, ‘Ne yiyeceğiz?’ ‘Ne içeceğiz?’ ya da ‘Ne giyeceğiz?’ diyerek kaygılanmayın. 32Uluslar hep bu şeylerin peşinden giderler. Oysa göksel Babanız bütün bunlara gereksinmeniz olduğunu bilir. 33Siz öncelikle O'nun egemenliğinin ve doğruluğunun ardından gidin, o zaman size bütün bunlar da verilecektir. 34O halde yarın için kaygılanmayın. Yarının kaygısı yarının olsun. Her günün derdi kendine yeter.”
7
Başkasını Yargılamayın
(Luk.6:37-38,41-42)
1“Başkasını yargılamayın ki, siz de yargılanmayasınız. 2 Çünkü nasıl yargılarsanız öyle yargılanacaksınız. Hangi ölçekle verirseniz, aynı ölçekle alacaksınız. 3Sen neden kardeşinin gözündeki çöpü görürsün de kendi gözündeki merteği farketmezsin? 4Kendi gözünde mertek varken kardeşine nasıl, ‘İzin ver, gözündeki çöpü çıkarayım’ dersin? 5Seni ikiyüzlü! Önce kendi gözündeki merteği çıkar, o zaman kardeşinin gözündeki çöpü çıkarmak için daha iyi görürsün.
6“Kutsal olanı köpeklere vermeyin. İncilerinizi domuzların önüne atmayın. Yoksa bunları ayaklarıyla çiğnedikten sonra dönüp sizi parçalayabilirler.”
Tanrı'dan Dileyin
(Luk.11:9-13)
7“Dileyin, size verilecek; arayın, bulacaksınız; kapıyı çalın, size açılacaktır. 8Çünkü her dileyen alır, arayan bulur, kapı çalana açılır. 9Hanginiz kendisinden ekmek isteyen oğluna taş verir? 10Ya da balık isterse yılan verir? 11Sizler kötü yürekli olduğunuz halde çocuklarınıza güzel armağanlar vermeyi biliyorsanız, göklerdeki Babanız'ın, kendisinden dileyenlere güzel armağanlar vereceği çok daha kesin değil mi?
12 “İnsanların size nasıl davranmasını istiyorsanız, siz de onlara öyle davranın. Çünkü Kutsal Yasa'nın ve peygamberlerin söylediği budur.”
Dar Kapı, Geniş Kapı
(Luk.13:24)
13“Dar kapıdan girin. Çünkü yıkıma götüren kapı geniş ve yol enlidir. Bu kapıdan girenler çoktur. 14Oysa yaşama götüren kapı dar, yol da çetindir. Bu yolu bulanlar azdır.”
Ağaç ve Meyvesi
(Mat.12:33-35; Luk.6:43-44)
15“Sahte peygamberlerden sakının! Onlar size kuzu postuna bürünerek yaklaşırlar, ama özde yırtıcı kurtlardır. 16Onları meyvelerinden tanıyacaksınız. Dikenli bitkilerden üzüm, devedikenlerinden incir toplanabilir mi? 17Bunun gibi, her iyi ağaç iyi meyve verir, kötü ağaç ise kötü meyve verir. 18İyi ağaç kötü meyve, kötü ağaç da iyi meyve veremez. 19 İyi meyve vermeyen her ağaç kesilip ateşe atılır. 20 Böylece sahte peygamberleri meyvelerinden tanıyacaksınız.
21“Bana, ‘Ya Rab, ya Rab!’ diye seslenen herkes Göklerin Egemenliği'ne girmeyecek. Ancak göklerdeki Babam'ın isteğini yerine getiren girecektir. 22O gün birçokları bana diyecek ki, ‘Ya Rab, ya Rab! Biz senin adınla peygamberlik etmedik mi? Senin adınla cinler kovmadık mı? Senin adınla birçok mucize yapmadık mı?’ 23 O zaman ben de onlara açıkça, ‘Sizi hiç tanımadım, uzak durun benden, ey kötülük yapanlar!’ diyeceğim.”
Sağlam Temel, Çürük Temel
(Luk.6:47-49)
24“İşte bu sözlerimi duyup uygulayan herkes, evini kaya üzerine kuran akıllı adama benzer. 25Yağmur yağar, seller basar, yeller eser, eve saldırır; ama ev yıkılmaz. Çünkü kaya üzerine kurulmuştur. 26Bu sözlerimi duyup da uygulamayan herkes, evini kum üzerine kuran budala adama benzer. 27Yağmur yağar, seller basar, yeller eser, evi sarsar. Ev yıkılır; yıkılışı da korkunç olur.”
28 İsa konuşmasını bitirince, halk O'nun öğretişine şaşıp kaldı. 29Çünkü onlara kendi din bilginleri gibi değil, yetkili biri gibi öğretiyordu.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

6:1 Yahudiler’in başlıca üç doğru (erdemli) eylem olarak kabul ettiği sadaka verme ( Mat.1:2-4), dua etme ( Mat.1:5-15) ve oruç tutma (Mat.1:16-18) konuları ele alınmaktadır. İsa’nın burada vurguladığı nokta, bunları yapan kişinin yüreğindeki gerçek niyetin önemidir. Babanız’dan ödül Ya erdemli davranışların sonucunda gerçekleşecek ruhsal gelişim ve olgunluk ya da dirilişten sonra verilecek göksel ödül veya bunların ikisi birden söz konusudur.
6:2 borazan çaldırarak Muhtemelen, madeni paraların tapınaktaki Kadınlar Avlusu’nda bulunan borazan şeklindeki para toplama kutularına atıldıklarında çıkardıkları sesten söz edilmektedir; ‘gösteri yapmak’ anlamına gelen mecazi bir deyim de olabilir. İkiyüzlüler ‘Dindar gibi görünenler’ anlamında (bkz. Luk.13:15 ve ilgili not).
6:6 iç odanıza Buradaki sözcüğün Grekçesi ‘depo, kiler’ anlamına da gelebilir. Evdeki birçok odanın aksine, bu odanın kapısı kapatılabilir türdendi. İsa, bu ifadeyle, gösterişsiz biçimde dua edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
6:7 putperestler gibi boş sözler tekrarlayıp durmayın Putperestler, kendilerine yardım edecek doğru ilahı bulacaklarını umut ederek ilahlarının adlarını içeren uzun listeler kullanırdı. İsa aslında uzun duaları değil, duada anlamsız laf kalabalığını kınamaktadır.
6:9 Adın Bkz. Mez.5:11; Hez.20:9’a ait notlar. kutsal kılınsın Bkz. Lev.10:3; Lev.11:44; Hez.36:23 ve ilgili notlar; 1Pe.1:15. ‘Tüm dünya Tanrı’nın kutsallığını görsün ve O’nu kabul ederek O’nu yüceltsin’ anlamındadır.
6:10 Egemenliğin gelsin Tanrı’nın şu anda yeryüzündeki egemenliği ve gelecekte nihai olarak gerçekleşecek egemenliği (bkz. Luk.17:21’e ait not ; Bilgi Kutusu:Tanrı’nın Egemenliği, s. 1383).
6:11 Bkz. Çık.16:4 ve ilgili not; Luk.11:3.
6:9-13 “Göklerdeki Babamız” ifadesi, imanlıların Tanrı’nın çocukları olarak Babaları’na duydukları sevgiyi ve aynı zamanda Babaları’nın yetkisini kabul ettiklerini ifade eder. O dönemde Yahudi duaları bunun aksine daha resmi ve mesafeliydi (bkz. Mat.11:25-26; Luk.11:2-4; Yu.3:35; Yu.5:19-20; Yu.8:28-29; Rom.8:15). Tanrı ile Baba Oğul ilişkisine sahip olan İsa, öğrencilerine kendilerinin de Tanrı ile benzer ilişkiye sahip olabileceklerini öğretir.
6:13 Ayartılmamıza izin verme Bkz. Yak.1:13 ve ilgili not. kötü olandan Şeytan’dan veya kötülükten. Çünkü egemenlik, güç ve yücelik Sonsuzlara dek senindir! Amin İlk imanlılar topluluklarında Rab’bin Duası’nı bu sözlerle bitirmek gelenek haline gelmişti (krş. 1Ta.29:11 ; Va.1:6).
6:16 Oruç Bkz. Makale:Oruç, s.1030.
6:17 başınıza yağ sürüp yüzünüzü yıkayın Oruçlu olduklarını başkalarının anlaması için kendilerine perişan bir görünüm verip başlarına kül serpen Yahudiler’den olmamaya yönelik bir uyarıdır.
6:19 Güve ve pas Dünyasal servetleri yok eden tüm araç ve süreçleri temsil eder.
6:20 gökte hazineler ‘Tanrı katında zengin olmak’ anlamında (Luk.12:21). Bu yaşamda yapılan erdemli her eylem, bu yaş amda veya sonraki yaşamda ödüllendirilecektir.
6:19-21 Para sevgisinin tehlikelerinden Kutsal Kitap’ta sıkça söz edilir (bkz. örn. Mat.1:24; Mat.13:22; Mat.19:22; Mar.10:17-30; Luk.12:16-21; 1Ti.6:9-10,1Ti.6:17-19; İbr.13:5; Yak.5:2-3) ; ancak zenginlik hiçbir ayette günah kabul edilip kınanmaz.
6:22-23 Gözünüz sağlamsa... Gözünüz bozuksa ‘Cömertseniz... Cimriyseniz’ anlamında. İmanlının parayla ilgili, özellikle paylaşım konusundaki tutumu söz konusudur.
6:27 ömrünü bir anlık Grekçe’den, “boyunu bir arşın” diye de çevrilebilir.
6:30 Ey kıt imanlılar Bkz. Mat.8:26; Mat.14:31; Mat.16:8; Mat.17:20-21; Luk.12:28.
6:33 doğruluğunun Tanrı’nın isteğine uygun yaşam tarzı sürmek, vaazın ana konusudur (bkz. Mat.6:1; Mat.5:6,Mat.5:10,Mat.5:20 ; Makale: Doğruluk, s. 1656).
6:25-34 İsa burada imanlının günlük ihtiyaçlarını karşılamak konusunda duyarsız olması gerektiğini değil, bu konudaki kaygı ve korkularını her şeyden önemli tutup hayatında öncelikle bu ihtiyaçlarını karşılamaya kendini adamasının yersiz ve yanlış olduğunu, Tanrı’ya güvenmesi gerektiğini söylemektedir (bkz. Flp.4:6 ve ilgili not; krş. Luk.10:41-42; 2Se.3:6-12).
7:3 Bkz. Luk.6:41’e ait not.
7:1-5 Burada bir imanlının öbürünü uyarmaya hakkı olmadığı ndan değil, metnin bağlamından ( Mat.1:5) ve Mat.23:13-39 ile karşıtlığı ndan anlaşılacağı gibi, imanlıların kimseyi kibirle ve ikiyüzlü şekilde yargılamaması gerektiğinden söz edilmektedir (bkz. Mat.7:6, 12,15-16; Rom.2:1; 1Ko.5:12-13; Gal.6:1’e ait not). Kutsal Yazılar, imanlıları bu tür değerlendirmeler yaparken dikkatli olmaları konusunda uyarır (bkz. örn. 1Ko.5:9; 2Ko.11:14; Flp.3:2). İmanlılar her şeyi sınamalı (1Se.5:21; 1Yu.4:1), ancak son yargıyı Tanrı’ya bırakmalıdırlar.
7:6 Tanrı’nın Egemenliği hakkındaki öğreti, dinleyicilerin Tanrı’yla ilgili konulara verdiği önem dikkate alınarak verilmelidir. köpeklere... domuzlara Burada, ruhsal değerleri önemsemeyen kişileri simgeler.
7:8 dileyen... arayan... çalana Krş. Yak.4:2-3.
7:7-11 Bkz. Luk.11:5-13’ e ait not.
7:12 Kutsal Yasa’nın ve peygamberlerin Bkz. Mat.5:17’ye ait not.
7:13 yıkıma Yargıya ve nihai olarak cehenneme (bkz. Makale: Yargı, s. 260; Cennet, Cehennem, s. 1898).
7:20 Bkz. Yas.1 Mat.3:1-11,Mat.3:18. Tanrı tarafından gönderildiği iddia edilen birinin eylemleri ve eylemlerinin sonuçları değerlendirilmelidir.
7:22 O gün Tanrı’nın bütün insanları yargılayacağı gün (krş. Mal.3:17-18).
7:24 kaya Kutsal Kitap’ın birçok yerinde, Tanrı’dan veya Mesih’ten mecazi anlamda bu şekilde söz edilir (bkz. Yar.49:24; Mez.18:2; 1Ko.10:4 ve ilgili notlar). Burada, İsa ve öğretisi anlamındadır.
5:1-7:29 Dağdaki Vaaz, İsa’nın hizmetinin ilk konuşmasıdır. Matta’daki beş önemli vaazın ilkidir (öbürleri 10,13,18,24-25. bölümlerdedir). İsa Mesih, Mat.4:17’ deki ilanından sonra Tanrı’nın Egemenliği’nin ilkelerini, beklentilerini ve vaatlerini tümüyle açıkladı. Yahudiler, Göklerin Egemenliği’ni, Tanrı’nın İbrahim ve Davut’la yaptığı antlaşmalardaki vaatlerini yerine getireceği çağ olarak algılıyorlardı. Egemenliğin ruhsal unsurlarından çok siyasal ve sosyal unsurlarını düşünüyorlardı. Oysa Tanrı’nın Egemenliği’nde doğru kişi (salih) sayılmanın önemini yeniden vurgulayan İsa, Yahudi din önderlerinin “Kutsal Yasa’ya göre doğru kişi olmak”la ilgili anlayışlarının kısıtlı olduğunu gösterdi (bkz. “doğru”, Mat.1:19’a ait not). Kişinin sadece doğru ve iyi eylemlerde bulunmasının yeterli olmadığını, yüreğinde bencilliğin veya herhangi bir kötü niyetin bile yer almaması gerektiğini vurguladı. İsa bu vaazı verirken, insanın, bu ilkenin gerektirdiklerini kendi gücüyle yerine getirmesinin mümkün olmadığını biliyordu (bkz. Yu.3:3-5).
7:29 yetkili Bkz. Mar.1:22’ ye ait not ; krş. Mat.9:6,Mat.9:8; Yu.7:46.

Videolar

Matta Girişi

Genel Bakış: Matta'nın amacı, İsa'nın yaşamını, öğretisini, ölümünü ve dirilişini anlatmaktır. Özellikle İsa'nın peygamberlerce geleceği bildirilen ve Yahudilerce uzun zamandır beklenen Mesih olduğunu göstermek ister. Bunun için İsa'nın gelişiyle gerçekleşen peygamberlik sözlerinden alıntılara yer verir1. İsa'nın kurtuluş Müjdesi'nin bütün uluslar için olduğunu ayrıca vurgular2.

Kitabın İçeriği: Matta, İsa'nın soyağacı ve doğumuna ilişkin bilgileri vermekle başlar (1:1-2:23). İsa'nın vaftiz oluşunu ve Şeytan tarafından nasıl denendiğini anlattıktan sonra O'nun faaliyetlerine geçer. Kendisine gelen hastaların tümünü iyileştirdiği bazı olayları kaydeder3; belirli bazı hastaları iyileştirmesinden4 ve öbür mucizelerinden5 de söz eder. Bununla birlikte ağırlık, İsa'nın beş temel bölümde6 toplanan öğretisine veriliyor. Bu öğretinin odağında Göklerin Egemenliği7 bulunuyor. Göklerin Egemenliği, İncil'in öbür kısımlarında Tanrı'nın Egemenliği diye de geçer. İsa'nın ilk gelişiyle başlayan bu egemenlik, O'nun Kral olarak dönüşüyle tamamlanacaktır. Günahlarından dönüp İsa'yı izleyenler, egemenliğin çocukları olurlar. Bunlar, İsa'nın özellikle Dağdaki Konuşma'da açıkladığı yeni yaşama çağrılıyorlar (5-7 bölümleri). Örneğin, ön planda bulunmak yerine başkalarına hizmet etmeyi amaç edinmeliler8; gösterişe kapılmadan iyilik yapmalılar (6:1-18); bağışlayıcı olmalılar (18:21-35); canları pahasına da olsa İsa'yı izlemeliler9.

İsa, sözleri ile eylemleri arasında büyük uyumsuzluklar olan Yahudi din önderlerini şiddetle eleştirir. Onlar için şöyle der: «Göklerin Egemenliği'nin kapısını insanların yüzüne kaparlar; ne kendileri içeri girerler, ne de girmek isteyenleri bırakırlar»10. Buna karşılık İsa, doğru kişileri değil, günahkârları çağırmaya gelmiştir (9:13). İsa ayrıca çağın sonu, kendisinin ikinci gelişi ve son yargı konusunda açıklamalarda bulunur; izleyicilerinin bütün bu olaylara hazırlıklı olmaları gerektiğini anlatır11. İsa'nın kimliğine gelince, Matta imalı ama kesin konuşur12.

Son bölümler İsa'nın ölümünü ve dirilişini anlatır. Ondan önce İsa, nasıl öleceğini birkaç kez açıklar. Son yemeğinde, «Kanım... günahların bağışlanması için birçokları uğruna akıtılan antlaşma kanıdır» der (26:28). Uzun zamandan beri onu öldürmeyi tasarlayan Yahudi önderlerce tutuklanır, yargılanır ve Romalı vali tarafından çarmıha gerilir. Ölür ve dirilir. Kitap, İsa'nın izleyicilerine verdiği ünlü son buyruğuyla noktalanır: «Gökte ve yeryüzünde bütün yetki bana verildi. Bu nedenle gidin, bütün ulusları öğrencilerim olarak yetiştirin...»

Ana Hatlar:

1:1-2:23 İsa'nın doğumu ve çocukluğu
3:1-4:16 İsa'nın göreve hazırlanması
4:17-18:35 İsa'nın Celile ve çevresindeki faaliyetleri
19:1-20:34 Yeruşalim (Kudüs) yolunda
21:1-27:66 İsa'nın Yeruşalim'de öğretisini yayması, tutuklanıp çarmıha gerilmesi
28:1-20 İsa'nın dirilmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş