Luka 14

14
İsa Bir Ferisi'nin Evinde
1Bir Şabat Günü İsa Ferisiler'in ileri gelenlerinden birinin evine yemek yemeye gitti. Herkes O'nu dikkatle gözlüyordu. 2Önünde, vücudu su toplamış bir adam vardı. 3İsa, Kutsal Yasa uzmanlarına ve Ferisiler'e, “Şabat Günü bir hastayı iyileştirmek Kutsal Yasa'ya uygun mudur, değil midir?” diye sordu. 4Onlar ses çıkarmadılar. İsa adamı tutup iyileştirdi, sonra eve gönderdi.
5 İsa onlara şöyle dedi: “Hanginiz oğlu ya da öküzü Şabat Günü kuyuya düşer de hemen çıkarmaz?” 6Onlar buna hiçbir karşılık veremediler.
7-9 Yemeğe çağrılanların başköşeleri seçtiğini farkeden İsa, onlara şu benzetmeyi anlattı: “Biri seni düğüne çağırdığı zaman başköşeye kurulma. Belki senden daha saygın birini de çağırmıştır. İkinizi de çağıran gelip, ‘Yerini bu adama ver’ diyebilir. O zaman utançla kalkıp en arkaya geçersin. 10Bir yere çağrıldığın zaman git, en arkada otur. Öyle ki, seni çağıran gelince, ‘Arkadaşım, daha öne buyurmaz mısın?’ desin. O zaman seninle birlikte sofrada oturan herkesin önünde onurlandırılmış olursun. 11 Kendini yücelten herkes alçaltılacak, kendini alçaltan yüceltilecektir.”
Şölen Benzetmesi
(Mat.22:1-10)
12İsa kendisini yemeğe çağırmış olana da şöyle dedi: “Bir öğlen ya da akşam yemeği verdiğin zaman dostlarını, kardeşlerini, akrabalarını ve zengin komşularını çağırma. Yoksa onlar da seni çağırarak karşılık verirler. 13Ama ziyafet verdiğin zaman yoksulları, kötürümleri, sakatları, körleri çağır. 14Böylece mutlu olursun. Çünkü bunlar sana karşılık verecek durumda değildirler. Karşılığı sana, doğru kişiler dirildiği zaman verilecektir.”
15Sofrada oturanlardan biri bunu duyunca İsa'ya, “Tanrı'nın Egemenliği'nde yemek yiyecek olana ne mutlu!” dedi.
16İsa ona şöyle dedi: “Adamın biri büyük bir şölen hazırlayıp birçok konuk çağırdı. 17Şölen saati gelince davetlilere, ‘Buyurun, her şey hazır’ diye haber vermek üzere kölesini gönderdi.
18“Ne var ki, hepsi anlaşmışçasına özür dilemeye başladılar. Birincisi, ‘Bir tarla satın aldım, gidip görmek zorundayım. Rica ederim, beni hoş gör’ dedi.
19“Bir başkası, ‘Beş çift öküz aldım, onları denemeye gidiyorum. Rica ederim, beni hoş gör’ dedi.
20“Yine bir başkası, ‘Yeni evlendim, bu nedenle gelemiyorum’ dedi.
21“Köle geri dönüp durumu efendisine bildirdi. Bunun üzerine ev sahibi öfkelenerek kölesine, ‘Koş’ dedi, ‘Kentin caddelerine, sokaklarına çık; yoksulları, kötürümleri, körleri, sakatları buraya getir.’
22“Köle, ‘Efendim, buyruğun yerine getirilmiştir, ama daha yer var’ dedi.
23“Efendisi köleye, ‘Çıkıp yolları ve çit boylarını dolaş, bulduklarını gelmeye zorla da evim dolsun’ dedi. 24‘Size şunu söyleyeyim, ilk çağrılan o adamlardan hiçbiri benim yemeğimden tatmayacaktır.’ ”
İsa'nın Öğrencileri
(Mat.10:37-38)
25-26Kalabalık halk toplulukları İsa'yla birlikte yol alıyordu. İsa dönüp onlara şöyle dedi: “Biri bana gelip de babasını, annesini, karısını, çocuklarını, kardeşlerini, hatta kendi canını bile gözden çıkarmazsa[a], öğrencim olamaz. 27 Çarmıhını yüklenip ardımdan gelmeyen, öğrencim olamaz.
28“Aranızdan biri bir kule yapmak isterse, bunu tamamlayacak kadar parası var mı yok mu diye önce oturup yapacağı masrafı hesap etmez mi? 29-30Çünkü temel atıp da işi bitiremezse, durumu gören herkes, ‘Bu adam inşaata başladı, ama bitiremedi’ diyerek onunla eğlenmeye başlar.
31“Ya da hangi kral başka bir kralla savaşa gittiğinde, üzerine yirmi bin askerle yürüyen düşmana on bin askerle karşı koyabilir miyim diye önce oturup bir değerlendirme yapmaz? 32Eğer karşı koyamayacaksa, öbürü henüz uzaktayken elçiler gönderip barış koşullarını ister. 33Aynı şekilde sizden kim varını yoğunu gözden çıkarmazsa, öğrencim olamaz.
34“Tuz yararlıdır. Ama tuz tadını yitirirse, bir daha nasıl o tadı kazanabilir? 35Ne toprağa, ne de gübreye yarar; onu çöpe atarlar. İşitecek kulağı olan işitsin.”
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

14:1 Bkz. Luk.13:14’e ait not. Luka, Şabat Günü gerçekleştirilen yedi mucizeden beşini kaydeder (bu ayette; Luk.4:31,Luk.4:38; Luk.6:6; Luk.13:14); öbür ikisi Yu.5:10 (bkz. ilgili not) ve Yu.9:14’te yer alır.
14:2 vücudu su toplamış Bkz. Giriş; krş. Luk.4:38.
14:3-6 Şabat Günü iyilik yapmak yasaklanamazdı, çünkü bir “iş” değildi.
14:7-9 başköşeye En iyi yerlerde oturma hevesi, Son Yemek’te de sorun olur (Luk.22:24; ayrıca bkz. Luk.20:45-46; Mar.12:38-39 ve ilgili not).
14:11 kendini alçaltan yüceltilecektir Kutsal Kitap’ta sıkça tekrarlanan temel bir ilke (bkz. Luk.18:14; Luk.20:45-46; 2Ta.7:14-15; Özd.3:34; Özd.25:6-7; Mat.18:4; Mat.23:12; Yak.4:10; 1Pe.5:6).
14:14 doğru kişiler Bkz. Mat.1:19’a ait not. doğru kişiler dirildiği Sonunda herkes dirilecektir; ancak bazı yorumculara göre ilkin Mesih’e ait olanlar dirilecektir (bkz. Dan.12:2; Yu.5:28-29 ve ilgili notlar; Elç.24:15; krş. 1Se.4:16; Va.20:4-6,Va.20:11-15).
14:15 Tanrı’nın Egemenliği’nde yemek yiyecek Dirilişten sonraki egemenlik, büyük bir şölene benzetilir (bkz. Luk.13:29; Yşa.25:6 ve ilgili not; Mat.8:11 ve ilgili not; Mat.25:1-10; Mat.26:29).
14:18-19 İnsanların mazeretleri anlamsızdı; kimse görmediği bir tarlayı veya denemediği bir öküzü almazdı.
14:16-24 Herkesin Tanrı’nın Egemenliği’ne giremeyeceği hakkında uyarıda bulunan bir benzetme.
14:24 ilk çağrılan o adamlardan İsa, O’na iman etmeyen Yahudi din önderlerini, egemenliğinde yer almayacakları konusunda uyardı (bkz. Luk.20:9-19; ayrıca bkz. Mat.21:41’e ait not).
14:25-26 babasını... gözden çıkarmazsa İnsanın, ailesi yerine İsa’yı seçmesi gerekeceği zamanların olabileceği anlamına gelen bir deyiştir (bkz. Mal.1:2-3; Mal.1:3’e ait not; Mat.10:37).
14:27 çarmıhını yüklenip Bkz. Luk.9:23; Mat.10:38 ve ilgili notlar.
14:28 masrafı hesap etmez mi? İnsanların iman ettikten sonra yalnızca Tanrı’nın halkından biri olmanın getirdiği bereketlere odaklanmasının sakıncasıyla ilgili bir uyarıdır. Kişi yaşamını İsa’ya adamadan önce, O’nu izleyen biri olmanın sorumluluk ve bedel de getirdiğini göz ardı etmemelidir. Bedel, İsa’ya tamamen teslim olmaktır (Luk.14:33; bkz. Flp.3:7-9).
14:34 Tuz yararlıdır Bkz. Mar.9:50’ye ait not.

Videolar

Luka Girişi

Kitabın Amacı: Luka, daha kitabın başında amacının, İsa'nın yaşamını doğru ve ayrıntılı bir biçimde anlatmak olduğunu açıkça ortaya koyuyor (1:1-4). Luka, Elçilerin İşleri Kitabı'nda da Müjde'nin o çağda bilinen dünyanın merkezi durumundaki Roma'ya kadar nasıl yayıldığını anlatır. O devirde yazarların, yapıtlarını ileri gelen kişilere adamaları bir gelenek haline gelmişti. Nitekim Luka da her iki kitabı, adı Teofilos -«Tanrı'yı seven» anlamında- olan bir kişiye hitaben kaleme almıştır. Kuşkusuz Luka bu adamın kişiliğinde geniş bir kitleye seslenmeyi amaçlamıştır.

Kitabın İçeriği: Kitap, «Rab'bin yolunu hazırlamaya» gelen Vaftizci Yahya'nın1 ve İsa'nın doğumuna ilişkin bilgileri vererek başlıyor. Bundan sonra İsa'nın Müjde'yi duyurduğu, öğretisini yayıp mucizeler yaptığı döneme geçiyor. Daha sonra İsa'nın, giderek artan baskılara rağmen Yeruşalim'e, bile bile ölüme gidişi anlatılıyor. Bunu, İsa'nın dirilişi ve göğe alınışını anlatan bölümler izliyor.

Luka, peygamberlik sözlerini yerine getiren Tanrı'nın, bir kurtarıcı göndermekle insanlık tarihini nasıl yönlendirdiğini vurgular2. Tanrı'nın bu etkinliği, meleklerin gönderilmesi olayında3; Tanrı'nın gökten seslenişinde4; ve özellikle birçok inanlının Kutsal Ruh'la dolması olayında5 açıkça görülüyor. Tanrı'nın gücü, İsa'nın yaptığı mucizelerde de gözle görülür bir şekilde etkindi6. On altı ayrı olayda, belirli hastalıklara yakalanmış kişilerin mucizevi şekilde iyileştirildiğinden söz ediliyor. Bunun yanısıra, İsa'nın bir arada bulunan çok sayıda hastayı iyileştirdiği, kitabın beş ayrı yerinde belirtiliyor.

Luka'nın yaklaşık yüzde kırkı İsa'nın öğretisinden oluşuyor. İsa öğretisinde birçok benzetme kullandı; Luka'da 26 benzetme var. Bunların 16'sı İncil'in öbür kısımlarında yer almaz. İsa'nın bütün öğretisini kısaca özetlemek oldukça güçtür. Şu kadarını söyleyelim ki, İsa Tanrı'nın Egemenliği'ni duyuruyor7. Sözü edilen egemenlik, değer yargıları yönünden tümüyle farklı, insanın yüreğinde etkin olan tanrısal egemenliktir8. İsa'nın kendisi, egemenliği günden güne büyüyen, ikinci gelişinde de bu egemenliği tümüyle gerçekleşecek olan Kral olarak çıkar karşımıza9.

Kitapta bireye iletilmek istenen bildiri, günahların bağışlanmasıyla gerçekleşen kurtuluş müjdesidir10. Dünya malına kökten değişik bir yaklaşım içinde olan İsa11, bu müjdeyle özellikle yoksullara, hastalara ve ezilmişlere sesleniyor12. Bildirisinin o çağda hor görülen kadınlara ve Yahudi olmayan uluslara da yönelik olduğunu vurguluyor13. Nitekim, «Kaybolmuş olanı arayıp kurtarmaya geldim» diyordu14. Ama kişinin kurtulmaya istekli olması gerekir. Bu nedenle önce Yahya, sonra İsa, daha sonra da İsa'nın öğrencileri insanları tövbeye çağırdılar15. İsa'yı izleyecek olanlar bütün varlıklarıyla adanmış birer öğrenci olmaya16 ve sürekli bir dua yaşamı sürmeye çağrılmışlardır17.

Ana Hatlar:

1:1-4 Giriş
1:5-2:52 Vaftizci Yahya ile İsa'nın doğum ve çocuklukları
3:1-20 Vaftizci Yahya'nın görevi
3:21-4:13 İsa'nın vaftiz olması ve denenmesi
4:14-9:50 İsa'nın Celile ve çevresindeki etkinlikleri
9:51-19:27 İsa Yeruşalim yolunda
19:28-22:46 İsa'nın Yeruşalim'deki son günleri
22:47-23:56 İsa'nın tutuklanması, yargılanması ve çarmıha gerilmesi
24:1-52 İsa'nın dirilmesi ve göğe yükselmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş