Luka 6

6
Şabat Günü Sorunu
(Mat.12:1-14; Mar.2:23-3:6)
1 Bir Şabat Günü İsa ekinler arasından geçiyordu. Öğrencileri başakları koparıyor, avuçlarında ufalayıp yiyorlardı. 2Ferisiler'den bazıları, “Şabat Günü yasak olanı neden yapıyorsunuz?” dediler.
3 İsa onlara şöyle karşılık verdi: “Davut'la yanındakiler acıkınca Davut'un ne yaptığını okumadınız mı? 4 Tanrı'nın evine girdi, kâhinlerden başkasının yemesi yasak olan adak ekmeklerini alıp yedi ve yanındakilere de verdi.” 5Sonra İsa onlara, “İnsanoğlu Şabat Günü'nün de Rabbi'dir” dedi.
6Bir başka Şabat Günü İsa havraya girmiş öğretiyordu. Orada sağ eli sakat bir adam vardı. 7İsa'yı suçlamak için fırsat kollayan din bilginleriyle Ferisiler, Şabat Günü hastaları iyileştirecek mi diye O'nu gözlüyorlardı. 8İsa, onların ne düşündüklerini biliyordu. Eli sakat olan adama, “Ayağa kalk, öne çık” dedi. O da kalktı, orta yerde durdu.
9İsa onlara, “Size sorayım” dedi, “Kutsal Yasa'ya göre Şabat Günü iyilik yapmak mı doğru, kötülük yapmak mı? Can kurtarmak mı doğru, öldürmek mi?” 10Gözlerini hepsinin üzerinde gezdirdikten sonra adama, “Elini uzat” dedi. Adam elini uzattı, eli yine sapasağlam oluverdi. 11Onlar ise öfkeden deliye döndüler ve aralarında İsa'ya ne yapabileceklerini tartışmaya başladılar.
İsa On İki Elçisini Seçiyor
(Mat.10:1-4; Mar.3:13-19)
12O günlerde İsa, dua etmek için dağa çıktı ve bütün geceyi Tanrı'ya dua ederek geçirdi. 13-16Gün doğunca öğrencilerini yanına çağırdı ve onların arasından, elçi diye adlandırdığı şu on iki kişiyi seçti: Petrus adını verdiği Simun, onun kardeşi Andreas, Yakup, Yuhanna, Filipus, Bartalmay, Matta, Tomas, Alfay oğlu Yakup, Yurtsever diye tanınan Simun, Yakup oğlu Yahuda ve İsa'ya ihanet eden Yahuda İskariot.
17İsa bunlarla birlikte aşağı inip düzlük bir yerde durdu. Öğrencilerinden büyük bir kalabalık ve bütün Yahudiye'den, Yeruşalim'den, Sur'la Sayda yakınlarındaki kıyı bölgesinden gelen büyük bir halk topluluğu da oradaydı. 18İsa'yı dinlemek ve hastalıklarına şifa bulmak için gelmişlerdi. Kötü ruhlar yüzünden sıkıntı çekenler de iyileştiriliyordu. 19Kalabalıkta herkes İsa'ya dokunmak için çabalıyordu. Çünkü O'nun içinden akan bir güç herkese şifa veriyordu.
Mutlular ve Mutsuzlar
(Mat.5:1-12)
20İsa, gözlerini öğrencilerine çevirerek şöyle dedi:
“Ne mutlu size, ey yoksullar!
Çünkü Tanrı'nın Egemenliği sizindir.
21Ne mutlu size, şimdi açlık çekenler!
Çünkü doyurulacaksınız.
Ne mutlu size, şimdi ağlayanlar!
Çünkü güleceksiniz.
22 İnsanoğlu'na bağlılığınız yüzünden
İnsanlar sizden nefret ettikleri,
Sizi toplum dışı edip aşağıladıkları
Ve adınızı kötüleyip sizi reddettikleri zaman
Ne mutlu size!
23 O gün sevinin, coşkuyla zıplayın!
Çünkü gökteki ödülünüz büyüktür.
Nitekim onların ataları da
Peygamberlere böyle davrandılar.
24Ama vay halinize, ey zenginler,
Çünkü tesellinizi almış bulunuyorsunuz!
25Vay halinize, şimdi karnı tok olan sizler,
Çünkü açlık çekeceksiniz!
Vay halinize, ey şimdi gülenler,
Çünkü yas tutup ağlayacaksınız!
26Bütün insanlar sizin için iyi sözler söyledikleri zaman,
Vay halinize!
Çünkü onların ataları da
Sahte peygamberlere böyle davrandılar.”
Düşmanlarınızı Sevin
(Mat.5:38-48; 7:12)
27-28“Ama beni dinleyen sizlere şunu söylüyorum: Düşmanlarınızı sevin, sizden nefret edenlere iyilik yapın, size lanet edenler için iyilik dileyin, size hakaret edenler için dua edin. 29Bir yanağınıza vurana öbür yanağınızı da çevirin. Abanızı alandan mintanınızı da esirgemeyin. 30Sizden bir şey dileyen herkese verin, malınızı alandan onu geri istemeyin. 31İnsanların size nasıl davranmasını istiyorsanız, siz de onlara öyle davranın.
32“Eğer yalnız sizi sevenleri severseniz, bu size ne övgü kazandırır? Günahkârlar bile kendilerini sevenleri sever. 33Size iyilik yapanlara iyilik yaparsanız, bu size ne övgü kazandırır? Günahkârlar bile böyle yapar. 34Geri alacağınızı umduğunuz kişilere ödünç verirseniz, bu size ne övgü kazandırır? Günahkârlar bile verdiklerini geri almak koşuluyla günahkârlara ödünç verirler. 35Ama siz düşmanlarınızı sevin, iyilik yapın, hiçbir karşılık beklemeden ödünç verin. Alacağınız ödül büyük olacak, Yüceler Yücesi'nin oğulları olacaksınız. Çünkü O, nankör ve kötü kişilere karşı iyi yüreklidir. 36Babanız merhametli olduğu gibi, siz de merhametli olun.”
Başkasını Yargılamayın
(Mat.7:1-5)
37“Başkasını yargılamayın, siz de yargılanmazsınız. Suçlu çıkarmayın, siz de suçlu çıkarılmazsınız. Başkasını bağışlayın, siz de bağışlanırsınız. 38Verin, size verilecektir. İyice bastırılmış, silkelenmiş ve taşmış, dolu bir ölçekle kucağınıza boşaltılacak. Hangi ölçekle verirseniz, aynı ölçekle alacaksınız.”
39 İsa onlara şu benzetmeyi de anlattı: “Kör köre kılavuzluk edebilir mi? İkisi de çukura düşmez mi? 40 Öğrenci öğretmeninden üstün değildir, ama eğitimini tamamlayan her öğrenci öğretmeni gibi olacaktır.
41“Sen neden kardeşinin gözündeki çöpü görürsün de kendi gözündeki merteği farketmezsin? 42Kendi gözündeki merteği görmezken, kardeşine nasıl, ‘Kardeş, izin ver, gözündeki çöpü çıkarayım’ dersin? Seni ikiyüzlü! Önce kendi gözündeki merteği çıkar, o zaman kardeşinin gözündeki çöpü çıkarmak için daha iyi görürsün.”
Ağaç ve Meyvesi
(Mat.7:16-20; 12:33-35)
43“İyi ağaç kötü meyve, kötü ağaç da iyi meyve vermez. 44Her ağaç meyvesinden tanınır. Dikenli bitkilerden incir toplanmaz, çalılardan üzüm devşirilmez. 45İyi insan yüreğindeki iyilik hazinesinden iyilik, kötü insan içindeki kötülük hazinesinden kötülük çıkarır. İnsanın ağzı, yüreğinden taşanı söyler.
46“Niçin beni ‘Ya Rab, ya Rab’ diye çağırıyorsunuz da söylediklerimi yapmıyorsunuz? 47Bana gelen ve sözlerimi duyup uygulayan kişinin kime benzediğini size anlatayım. 48Böyle bir kişi, evini yaparken toprağı kazan, derinlere inip temeli kaya üzerine atan adama benzer. Sel sularıyla kabaran ırmak o eve saldırsa da, onu sarsamaz. Çünkü ev sağlam yapılmıştır. 49Ama sözlerimi duyup da uygulamayan kişi, evini temel koymaksızın toprağın üzerine kuran adama benzer. Kabaran ırmak saldırınca ev hemen çöker. Evin yıkılışı da korkunç olur.”
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

6:4 adak ekmeklerini Bkz. Çık.25:30’a ait not.
6:5 İnsanoğlu Bkz. Makale:İsa Mesih Kimdir?, s. 1373. Şabat Günü’nün de Rabbi’dir Böylelikle İsa, Ferisiler’in Tanrı’nın sözü kadar yetkili saydıkları kendi Şabat kurallarının geçersizliğini ilan etmiştir (bkz. Mat.11:7-8 ve ilgili not; Mar.2:27).
6:8 öne çık Böylece adamın iyileştiğine dair herhangi bir şüphe kalmayacaktı.
6:11 öfkeden deliye döndüler Çünkü İsa’nın açıklamasına karşı çıkamamışlardı (Luk.6:9; bkz. Mar.3:6; Yu.5:18).
6:13-16 öğrencilerini yanına çağırdı İsa’yı sürekli olarak izleyenlerin sayısı ele alındığında (Luk.10:1,Luk.10:17’de müjdeyi duyurmaları için yetmiş kişi gönderildiğinden, Elç.1:15-16’da da İsa’nın göğe yükselişinin ardından Yeruşalim’de toplanan yüz yirmi imanlıdan söz edilir) burada yaklaşık yüz kişiden oluşan öğrencilerin arasından on ikisini elçisi olmak üzere seçtiği anlaşılır (bkz. Mar.6:30; 1Ko.1:1-3 ve İbr.3:1’e ait notlar). Öğrencilere ilişkin listelerde adların sırası değişmekle birlikte, Petrus daima ilk sırada ve Yahuda İskariot son sırada yer alır (Mat.10:2-4; Mar.3:1 4-19; Elç.1:13). Bartalmay Natanel’in öbür adı (bkz. Yu.1:45-49). Alfay oğlu Yakup Muhtemelen Mar.15:40’ta geçen “küçük Yakup” ile aynı kişidir. Yurtsever Bkz. Mat.11:2-4’e ait not. Yakup oğlu Yahuda Bkz. Mat.11:2-4 ; Mar.1:14-19 ve ilgili not. Yahuda İskariot Bkz. Mar.1:14-19’ a ait not.
6:17 düzlük bir yerde Bazı yorumculara göre, bu yer ile Mat.5:1’de söz edilen yer aynıdır (bkz. Mat.1:1-7 :29’a ait not). Bazı yorumculara göre ise İsa’nın Mat.5. bölümde geçen konuşmasından bazı kısımların Luka’da farklı konuşmalar sırasında yer alması (örn. Mat.11:2-4; Mat.12:22-31,Mat.12:33-34), İsa’nın bu sözlerini farklı yer ve zamanlarda tekrarladığını gösterir. Sur’la Sayda Fenike’de (günümüzdeki Lübnan) yer alırlar (bkz. Luk.4:26; Luk.10:14 ve Mar.7:24,Mar.7:31’e ait notlar).
6:20-23 Bkz. Mat.5:3-12 ve ilgili notlar. Burada maddi yoksulluk (Mat.6:20) ve fiziksel açlık söz konusuyken (Mat.6:21), Matta’nın anlatımında ruhsal yoksulluk (Mat.5:3) ve doğruluğa açlık (Mat.5:6) söz konusudur. Bazı yorumculara göre Matta ve Luka, İsa’nın farklı zamanlarda yaptığı konuşmaları, bazılarına göre ise aynı konuşmayı farklı açılardan aktarmışlardır.
6:27-28 düşmanlarınızı sevin... iyilik yapın İsa’nın öğretisinin temelidir (bkz. Mat.5:43-48; Mat.7:12’ye ait not); hem başkalarına kinle karşılık vermeyi yasaklamakta hem de herkesi (düşmanları bile) sevmeyi buyurmaktadır (bkz. Rom.13:8-10 ve ilgili notlar).
6:29 öbür yanağınızı da çevirin ‘Aynı şekilde karşılık vermeyin’ anlamında. Abanızı... mintanınızı Bkz. 2Ti.Luk.4:13’e ait not.
6:35 Yüceler Yücesi Bkz. Yas.32:8.
6:36 Babanız Tıpkı insanın babasını örnek alması gibi, Tanrı da imanlılardan kendisini örnek almasını ve bu yönde değişmesini istemektedir (bkz. Mat.5:48).
6:37 yargılamayın Krş. Luk.6:43-45; bkz. Mat.7:1-5’e ait not. bağış layın, siz de bağışlanırsınız Bkz. Luk.11:4 ve ilgili not.
6:38 kucağınıza boşaltılacak Krş. Mar.1:42-43 ve ilgili notlar.
6:41 çöp... mertek Buradaki karşılaştırmanın amacı, kişinin kendi büyük ve önemli kusurlarını görmezken başkalarının küçük ve önemsiz kusurlarını eleştirmesinin ne kadar akılsızlık ve ikiyüzlülük olduğunu vurgulamaktır (bkz. Mat.7:3-4). mertek Ahşap çatıda mahyadan oluklara kadar uzanan ve gelen yükleri taşımaya yarayan, genelde 30 cm 2 ve daha büyük kesitli ağaç kütüklerine verilen addır.
6:43-45 Krş. Yak.3:11-12 ve ilgili not.
6:47,49 sözlerimi duyup uygulayan kişinin... uygulamayan kişi Bkz. Yak.1:22-25.
6:46-49 Bkz. Mat.7:24-27 ve Mat.7:24’e ait not.

Videolar

Luka Girişi

Kitabın Amacı: Luka, daha kitabın başında amacının, İsa'nın yaşamını doğru ve ayrıntılı bir biçimde anlatmak olduğunu açıkça ortaya koyuyor (1:1-4). Luka, Elçilerin İşleri Kitabı'nda da Müjde'nin o çağda bilinen dünyanın merkezi durumundaki Roma'ya kadar nasıl yayıldığını anlatır. O devirde yazarların, yapıtlarını ileri gelen kişilere adamaları bir gelenek haline gelmişti. Nitekim Luka da her iki kitabı, adı Teofilos -«Tanrı'yı seven» anlamında- olan bir kişiye hitaben kaleme almıştır. Kuşkusuz Luka bu adamın kişiliğinde geniş bir kitleye seslenmeyi amaçlamıştır.

Kitabın İçeriği: Kitap, «Rab'bin yolunu hazırlamaya» gelen Vaftizci Yahya'nın1 ve İsa'nın doğumuna ilişkin bilgileri vererek başlıyor. Bundan sonra İsa'nın Müjde'yi duyurduğu, öğretisini yayıp mucizeler yaptığı döneme geçiyor. Daha sonra İsa'nın, giderek artan baskılara rağmen Yeruşalim'e, bile bile ölüme gidişi anlatılıyor. Bunu, İsa'nın dirilişi ve göğe alınışını anlatan bölümler izliyor.

Luka, peygamberlik sözlerini yerine getiren Tanrı'nın, bir kurtarıcı göndermekle insanlık tarihini nasıl yönlendirdiğini vurgular2. Tanrı'nın bu etkinliği, meleklerin gönderilmesi olayında3; Tanrı'nın gökten seslenişinde4; ve özellikle birçok inanlının Kutsal Ruh'la dolması olayında5 açıkça görülüyor. Tanrı'nın gücü, İsa'nın yaptığı mucizelerde de gözle görülür bir şekilde etkindi6. On altı ayrı olayda, belirli hastalıklara yakalanmış kişilerin mucizevi şekilde iyileştirildiğinden söz ediliyor. Bunun yanısıra, İsa'nın bir arada bulunan çok sayıda hastayı iyileştirdiği, kitabın beş ayrı yerinde belirtiliyor.

Luka'nın yaklaşık yüzde kırkı İsa'nın öğretisinden oluşuyor. İsa öğretisinde birçok benzetme kullandı; Luka'da 26 benzetme var. Bunların 16'sı İncil'in öbür kısımlarında yer almaz. İsa'nın bütün öğretisini kısaca özetlemek oldukça güçtür. Şu kadarını söyleyelim ki, İsa Tanrı'nın Egemenliği'ni duyuruyor7. Sözü edilen egemenlik, değer yargıları yönünden tümüyle farklı, insanın yüreğinde etkin olan tanrısal egemenliktir8. İsa'nın kendisi, egemenliği günden güne büyüyen, ikinci gelişinde de bu egemenliği tümüyle gerçekleşecek olan Kral olarak çıkar karşımıza9.

Kitapta bireye iletilmek istenen bildiri, günahların bağışlanmasıyla gerçekleşen kurtuluş müjdesidir10. Dünya malına kökten değişik bir yaklaşım içinde olan İsa11, bu müjdeyle özellikle yoksullara, hastalara ve ezilmişlere sesleniyor12. Bildirisinin o çağda hor görülen kadınlara ve Yahudi olmayan uluslara da yönelik olduğunu vurguluyor13. Nitekim, «Kaybolmuş olanı arayıp kurtarmaya geldim» diyordu14. Ama kişinin kurtulmaya istekli olması gerekir. Bu nedenle önce Yahya, sonra İsa, daha sonra da İsa'nın öğrencileri insanları tövbeye çağırdılar15. İsa'yı izleyecek olanlar bütün varlıklarıyla adanmış birer öğrenci olmaya16 ve sürekli bir dua yaşamı sürmeye çağrılmışlardır17.

Ana Hatlar:

1:1-4 Giriş
1:5-2:52 Vaftizci Yahya ile İsa'nın doğum ve çocuklukları
3:1-20 Vaftizci Yahya'nın görevi
3:21-4:13 İsa'nın vaftiz olması ve denenmesi
4:14-9:50 İsa'nın Celile ve çevresindeki etkinlikleri
9:51-19:27 İsa Yeruşalim yolunda
19:28-22:46 İsa'nın Yeruşalim'deki son günleri
22:47-23:56 İsa'nın tutuklanması, yargılanması ve çarmıha gerilmesi
24:1-52 İsa'nın dirilmesi ve göğe yükselmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş