Luka 2

« Luka 1 | Luka 3 »
2
İsa'nın Doğumu
(Mat.1:18-25)
1O günlerde Sezar Avgustus bütün Roma dünyasında bir nüfus sayımının yapılması için buyruk çıkardı. 2Bu ilk sayım, Kirinius'un Suriye valiliği zamanında yapıldı. 3Herkes yazılmak için kendi kentine gitti.
4Böylece Yusuf da, Davut'un soyundan ve torunlarından olduğu için Celile'nin Nasıra Kenti'nden Yahudiye bölgesine, Davut'un kenti Beytlehem'e gitti. 5Orada, hamile olan nişanlısı Meryem'le birlikte yazılacaktı. 6-7Onlar oradayken, Meryem'in doğurma vakti geldi ve ilk oğlunu doğurdu. Onu kundağa sarıp bir yemliğe yatırdı. Çünkü handa[a] yer yoktu.
Çobanlar ve Melekler
8Aynı yörede, sürülerinin yanında nöbet tutarak geceyi kırlarda geçiren çobanlar vardı. 9Rab'bin bir meleği onlara göründü ve Rab'bin görkemi çevrelerini aydınlattı. Büyük bir korkuya kapıldılar. 10-11Melek onlara, “Korkmayın!” dedi. “Size, bütün halkı çok sevindirecek bir haber müjdeliyorum: Bugün size, Davut'un kentinde bir Kurtarıcı doğdu. Bu, Rab olan Mesih'tir. 12İşte size bir işaret: Kundağa sarılmış ve yemlikte yatan bir bebek bulacaksınız.”
13-14Birdenbire meleğin yanında, göksel ordulardan oluşan büyük bir topluluk belirdi. Tanrı'yı överek,
“En yücelerde Tanrı'ya yücelik olsun,
Yeryüzünde O'nun hoşnut kaldığı insanlara
Esenlik olsun!” dediler.
15Melekler yanlarından ayrılıp göğe çekildikten sonra çobanlar birbirlerine, “Haydi, Beytlehem'e gidelim, Rab'bin bize bildirdiği bu olayı görelim” dediler. 16Aceleyle gidip Meryem'le Yusuf'u ve yemlikte yatan bebeği buldular. 17Onları görünce, çocukla ilgili kendilerine anlatılanları bildirdiler. 18Bunu duyanların hepsi, çobanların söylediklerine şaşıp kaldılar. 19Meryem ise bütün bu sözleri derin derin düşünerek yüreğinde saklıyordu. 20Çobanlar, işitip gördüklerinin tümü için Tanrı'yı yüceltip överek geri döndüler. Her şeyi, kendilerine anlatıldığı gibi bulmuşlardı.
İsa'nın Tapınakta Tanrı'ya Adanması
21 Sekizinci gün, çocuğu sünnet etme zamanı gelince, O'na İsa adı verildi. Bu, O'nun anne rahmine düşmesinden önce meleğin kendisine verdiği isimdi.
22 Musa'nın Yasası'na göre arınma günlerinin[b] bitiminde Yusuf'la Meryem çocuğu Rab'be adamak için Yeruşalim'e götürdüler. 23 Nitekim Rab'bin Yasası'nda, “İlk doğan her erkek çocuk Rab'be adanmış sayılacak” diye yazılmıştır. 24Ayrıca Rab'bin Yasası'nda buyrulduğu gibi, kurban olarak “bir çift kumru ya da iki güvercin yavrusu” sunacaklardı.
25O sırada Yeruşalim'de Şimon adında bir adam vardı. Doğru ve dindar biriydi. İsrail'in avutulmasını özlemle bekliyordu. Kutsal Ruh onun üzerindeydi. 26Rab'bin Mesihi'ni görmeden ölmeyeceği Kutsal Ruh aracılığıyla kendisine bildirilmişti. 27-28Böylece Şimon, Ruh'un yönlendirmesiyle tapınağa geldi. Küçük İsa'nın annesi babası, Kutsal Yasa'nın ilgili kuralını yerine getirmek üzere O'nu içeri getirdiklerinde, Şimon O'nu kucağına aldı, Tanrı'yı överek şöyle dedi:
29“Ey Rabbim, verdiğin sözü tuttun;
Artık ben, kulun huzur içinde ölebilirim[c].
30-32 Çünkü senin sağladığın,
Bütün halkların gözü önünde hazırladığın kurtuluşu,
Ulusları aydınlatıp
Halkın İsrail'e yücelik kazandıracak ışığı
Gözlerimle gördüm.”
33İsa'nın annesiyle babası, O'nun hakkında söylenenlere şaştılar. 34Şimon onları kutsayıp çocuğun annesi Meryem'e şöyle dedi: “Bu çocuk, İsrail'de birçok kişinin düşmesine ya da yükselmesine yol açmak ve aleyhinde konuşulacak bir belirti olmak üzere belirlenmiştir. 35Senin kalbine de adeta bir kılıç saplanacak. Bütün bunlar, birçoklarının yüreğindeki düşüncelerin açığa çıkması için olacak.”
36-37Anna adında çok yaşlı bir kadın peygamber vardı. Aşer oymağından Fanuel'in kızıydı. Genç kız olarak evlenip kocasıyla yedi yıl yaşadıktan sonra dul kalmıştı. Şimdi seksen dört yaşındaydı. Tapınaktan ayrılmaz, oruç tutup dua ederek gece gündüz Tanrı'ya tapınırdı. 38Tam o sırada ortaya çıkan Anna, Tanrı'ya şükrederek Yeruşalim'in kurtuluşunu bekleyen herkese İsa'dan söz etmeye başladı.
39 Yusuf'la Meryem, Rab'bin Yasası'nda öngörülen her şeyi yerine getirdikten sonra Celile'ye, kendi kentleri Nasıra'ya döndüler. 40Çocuk büyüyor, güçleniyor ve bilgelikte yetkinleşiyordu. Tanrı'nın lütfu O'nun üzerindeydi.
İsa Tapınakta
41 İsa'nın annesi babası her yıl Fısıh Bayramı'nda Yeruşalim'e giderlerdi. 42İsa on iki yaşına gelince, bayram geleneğine uyarak yine gittiler. 43-44Bayramdan sonra eve dönerlerken küçük İsa Yeruşalim'de kaldı. Bunu farketmeyen annesiyle babası, çocuğun yol arkadaşlarıyla birlikte olduğunu sanarak bir günlük yol gittiler. Sonra O'nu akrabalar ve dostlar arasında aramaya başladılar. 45Bulamayınca O'nu araya araya Yeruşalim'e döndüler. 46Üç gün sonra O'nu tapınakta buldular. Din öğretmenleri arasında oturmuş, onları dinliyor, sorular soruyordu. 47O'nu dinleyen herkes, zekâsına ve verdiği yanıtlara hayran kalıyordu. 48Annesiyle babası O'nu görünce şaşırdılar. Annesi, “Çocuğum, bize bunu niçin yaptın? Bak, babanla ben büyük kaygı içinde seni arayıp durduk” dedi.
49O da onlara, “Beni niçin arayıp durdunuz?” dedi. “Babam'ın evinde bulunmam gerektiğini bilmiyor muydunuz?” 50Ne var ki onlar ne demek istediğini anlamadılar.
51İsa onlarla birlikte yola çıkıp Nasıra'ya döndü. Onların sözünü dinlerdi. Annesi bütün bu olup bitenleri yüreğinde sakladı. 52 İsa bilgelikte ve boyda gelişiyor, Tanrı'nın ve insanların beğenisini kazanıyordu.
« Luka 1 | Luka 3 »
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

2:1 Luka, anlatısını, Roma dünyasında gerçekleşen tarihsel olaylarla ilişkilendirir (bkz. Harita: Kitabın sonunda, n.13). Sezar Avgustus İlk ve (birçok kişiye göre) en büyük Roma imparatorudur (İÖ 3-İS 14). Yönetim şeklini cumhuriyetten imparatorluğa çevirdikten sonra imparatorluğun sınırlarını tüm Akdeniz bölgesini içine alacak şekilde genişletmiş, hem ünlü Pax Romana’yı (Roma Barışı) hem de Roma edebiyatı ile mimarisinin altın çağı nı başlatmıştır. “Yüce” anlamına gelen Avgustus, kendisine Roma senatosu tarafından İÖ 27’de verilmiş bir unvandır. nüfus sayımı Savaşa katılma veya vergilendirilme yaşında olanları belirlemek için yapılırdı. Bununla birlikte Yahudiler, Roma için askerlik yapmaktan muaftı. Tanrı, Mik.5:2’deki peygamberliği yerine getirmek için putperest bir imparatorun fermanını kullanmıştır (bkz. Mik.5:2’ye ait not; ayrıca bkz. Mat.2:3-6).
2:2 Kirinius Tarihsel kayıtlardan Kirinius’un İS 6-9 yılları arasında Suriye Valisi olduğu ve o dönemde bir sayım gerçekleştirdiği bilinmektedir (Elç.5:37). Bazı yorumcular Kirinius’un, İmparatorAvgustus’un buyruğuyla İÖ 6 yıllarında Kral Hirodes’i bir sayım başlatmaya zorladığını ve bu sayımı daha sonra vali olunca bitirdiğini tahmin eder.
2:3 kendi kentine Atalarının yaşadığı kente.
2:4 Nasıra... Beytlehem Davut’un doğduğu kent (1Sa.17:12; 1Sa.20:6) olan Beytlehem (Beytüllahim), Nasıra’dan yürüyerek en az üç gün uzaklıktaydı. Yahudiye İsrail’in, daha önce Yahuda Krallığı sınırları içinde bulunan güney bölgesine Romalılar tarafından verilen ad.
2:5 nişanlısı Bkz. Mat.1:18 ve ilgili not. Meryem’le birlikte Hem Roma eyaleti olan Suriye’de on iki ve üzeri yaştaki kadınların oy kullanma vergisi ödeme yükümlülüğü bulunduğundan hem de Davut’un soyundan olduğundan dolayı Meryem’in de yazılması gerekiyordu.
2:1-7 Luk.1:26-38’deki peygamberlik sözleri İsa’nın doğumuyla gerçekleşmiştir.
2:6-7 yemlik Mesih’in hayvanların barındığı bir yerde doğduğuna ilişkin tek ipucu budur. handa Sözcüğün asıl anlamı ‘konuk odasında’dır ; aynı sözcük Luk.21:10-11’de de böyle çevrilir. Konuk odası evlerin üst katında olurdu; odaların hepsi dolu olduğundan, ancak evin giriş kısmında, hayvanların bulunduğu yerde kalabilmişlerdi.
2:8 geceyi kırlarda geçiren Tapınakta sunulmak üzere beslenen hayvanlar, yıl boyunca Beytlehem yakınındaki çayırlarda otlatılırdı.
2:9 Rab’bin bir meleği İsa’nın doğumuyla ilgili anlatımda geçen bir tanımlama (bkz. Luk.1:11 ve ilgili not; Mat.1:20,Mat.1:24; Mat.2:13,Mat.2:19-20 ; krş. Yar.16:7 ve ilgili not). Yar.1:11’de söz edilen melek, Cebrail olarak tanıtılmıştır (Yar.1:19; bkz. Luk.1:26-27).
2:10-11 Korkmayın! Bkz. Luk.1:13’e ait not. Davut’un kentinde Beytlehem’de. Kurtarıcı Bazı Yahudiler kendilerini hastalıktan ve fiziksel sıkıntıdan kurtaracak bir kurtarıcı beklerken, birçoğu da kendilerini Roma yönetiminden kurtaracak siyasi bir önder bekliyordu. Oysa bu bildiri, insanları günahlarından ve ölümden kurtaracak Kişi’ye ilişkindi (bkz. Mat.1:21; Yu.4:42 ve ilgili not). Rab ‘Efendi’, ‘sahip’ anlamına gelir. Septuaginta’da “Yahve”yi (bkz. Çık.20:7) çevirmek için kullanılan bu sözcük (Grekçesi “kurios”), özellikle bu teolojik anlamıyla (Tanrı), dirildikten sonra İsa Mesih için de kullanılan bir unvan oldu (bkz. Elç.2:36; Flp.1:10-11).
2:13-14 Bkz. Luk.1:46-55’e ait not. En yüceler Tanrı’nın yaşadığı görünmez âlem söz konusudur (krş. Mat.6:9). O’nun hoşnut kaldığı insanlara Esenlik olsun Bkz. Yşa.9:6-7; Yu.14:27; krş. Rom.1:7; Rom.5:1 ve ilgili notlar.
2:21 sünnet etme Bkz. Yar.17:10; Yu.7:22-23 ve ilgili notlar.
2:22 arınma günleri Bir erkek çocuk doğuran kadın, Lev.12:1-4’e göre doğumdan sonra kırk gün süreyle dinsel açıdan kirli sayılırdı. Bu dönemin sonunda tapınağa gidip bir kurban sunarak tekrar dinsel açıdan temiz hale gelirdi. Eğer bir kuzu ve bir kumru (veya güvercin) sunmaya gücü yetmiyorsa, iki kumru (veya güvercin) da kabul edilirdi ( Lev.2:24; bkz. Lev.12:2-8 ve ilgili notlar). Rab’be adamak için İnsanların ve hayvanların ilk doğanlarının RAB’be adanmaları gerekiyordu ( Luk.2:23; bkz. Çık.13:2-12 ve ilgili notlar). Hayvanlar kurban edilerek, insanlar ise hayatları boyunca Tanrı’ya hizmet ederek Tanrı’ya adanmış olurlardı. Levililer, İsrail’deki tüm ilk doğan erkeklerin yerine hizmet ederek bu adanmayı gerçekleştirmiş oluyordu (bkz. Say.3:11-13; Say.8:17-18). Yeruşalim’e Beytlehem’in Yeruşalim’den uzaklığı 10 km kadardı.
2:25 İsrail’in avutulmasını Mesih geldiğinde halkını teselli edeceği, peygamberler tarafından bildirilmişti (bkz. Luk.2:26,Luk.2:38; Luk.23:51; Luk.24:20-23; krş. Yşa.40:1-2 ve ilgili notlar). Kutsal Ruh onun üzerindeydi Pentikost Günü’nden sonra tüm imanlılarda olduğu gibi bir durum söz konusu değildir. Şimon’a Mesih’i tanıyabilmesi için Kutsal Ruh tarafından özel bir öngörü verilmişti ( Luk.2:26; bkz. Yu.20:22’ye ait not; krş. Luk.1:15 ve ilgili not).
2:33 İsa’nın... babası Luka, İsa’nın bakireden doğduğunun bilincinde (Luk.1:26-35), Yusuf’tan İsa’nın yasal babası olarak söz eder (bkz. Luk.1:41; Yu.1:45 ve ilgili not).
2:29-34 Bkz. Luk.1:46-55’e ait not. Yahudi olmayan Luka, kurtuluş un Yahudiler’e olduğu kadar Yahudi olmayanlara da sunulduğu gerçeğini özenle vurgular. Luka’nın soyağacı listesi, Yahudi soyağaçlarından farklı olarak, İsa’nın Yahudi soyundan ziyade insan soyunu göstermeyi amaçlar. Şimon da dindar bir Yahudi olarak İsa’nın dünyanın kurtarıcısı olacağını ilan eder. İsa’nın soyu, O’nun doğumundan sonra yapılan peygamberlikler, İsa’nın duyurduğu mesaj, hepsi bu gerçeğe işaret etmektedir.
2:34 İsrail’de birçok kişinin düşmesine ya da yükselmesine Bkz. Luk.20:17-18; Luk.20:18’e ait not; 1Ko.1:23; 1Pe.2:6-8 ve ilgili notlar.
2:35 Meryem’in, İsa’nın ölmeden önce yaşayacaklarından ve çarmıhtaki ölümünden ötürü çekeceği acılardan söz ediliyor.
2:36-37 Anna EskiAntlaşma’da geçen Hanna adının başka bir söylenişidir (1Sa.1:2). kadın peygamber Kutsal Kitap’ta adı geçen öbür kadın peygamberler Miryam (Çık.15:20), Debora (Hak.4:4), Hulda (2Kr.22:14) ve Filipus’un kızlarıdır (Elç.21:9). Tapınaktan ayrılmaz Hirodes’in yaptırdığı tapınak oldukça büyüktü ve çeşitli kullanımlar için ayrılan odalar vardı.Anna’nın bu odalardan birinde yaşamasına izin verilmiş olabilir. Bununla birlikte, bu ifade, Anna’nın uyumadığı saatleri tapınakta tapınarak geçirdiği anlamına da gelebilir.
2:38 Yeruşalim Burada, o zamanki İsrail halkı ifade edilmektedir (bkz. Mezmuzlar: Giriş).
2:39 Celile’ye... döndüler Luka, Mat.2:1-23’te anlatılanlardan söz etmez.
2:41 Fısıh Bayramı Kutsal Yasa’da tüm yetişkin Yahudi erkeklerin (genellikle aileleriyle birlikte) her yıl şu üç bayrama katılmaları buyrulmuştu: Fısıh (Mayasız Ekmek), Hasat (Pentikost) ve Ürün Devşirme (Çardak) bayramları (bkz. Çık.23:14-17’ye ait notlar; Yas.16:16). Yeruşalim’e uzak olan birçok Yahudi’nin üç bayrama birden katılması güç olsa da, çoğu özellikle Fısıh Bayramı’na katılmaya özen gösterirdi.
2:42 on iki yaşına Yahudi geleneğine göre erkek çocuklar on iki yaşına geldiklerinde, bir sonraki yıl cemaatteki yerlerini almak üzere hazırlığa başlar (krş. Mar.10:20).
2:46 din öğretmenleri Kutsal Yazılar’ı ve Yahudi geleneklerini yorumlayıp öğretenler.
2:49 Babam’ın evinde İsa bu sözle, göklerdeki Babası’na olan sorumluluğunu ifade etmektedir. Daha on iki yaşındayken Tanrı’yla özel bir ilişkisi olduğunun bilincindedir.
2:52 İsa... gelişiyor İsa Tanrı olmasına rağmen, insan olarak sınırlıydı (krş. İbr.2:17) ve öbür erkek çocuklar gibi her konuda olgunlaşması gerekiyordu.

Videolar

Luka Girişi

Kitabın Amacı: Luka, daha kitabın başında amacının, İsa'nın yaşamını doğru ve ayrıntılı bir biçimde anlatmak olduğunu açıkça ortaya koyuyor (1:1-4). Luka, Elçilerin İşleri Kitabı'nda da Müjde'nin o çağda bilinen dünyanın merkezi durumundaki Roma'ya kadar nasıl yayıldığını anlatır. O devirde yazarların, yapıtlarını ileri gelen kişilere adamaları bir gelenek haline gelmişti. Nitekim Luka da her iki kitabı, adı Teofilos -«Tanrı'yı seven» anlamında- olan bir kişiye hitaben kaleme almıştır. Kuşkusuz Luka bu adamın kişiliğinde geniş bir kitleye seslenmeyi amaçlamıştır.

Kitabın İçeriği: Kitap, «Rab'bin yolunu hazırlamaya» gelen Vaftizci Yahya'nın1 ve İsa'nın doğumuna ilişkin bilgileri vererek başlıyor. Bundan sonra İsa'nın Müjde'yi duyurduğu, öğretisini yayıp mucizeler yaptığı döneme geçiyor. Daha sonra İsa'nın, giderek artan baskılara rağmen Yeruşalim'e, bile bile ölüme gidişi anlatılıyor. Bunu, İsa'nın dirilişi ve göğe alınışını anlatan bölümler izliyor.

Luka, peygamberlik sözlerini yerine getiren Tanrı'nın, bir kurtarıcı göndermekle insanlık tarihini nasıl yönlendirdiğini vurgular2. Tanrı'nın bu etkinliği, meleklerin gönderilmesi olayında3; Tanrı'nın gökten seslenişinde4; ve özellikle birçok inanlının Kutsal Ruh'la dolması olayında5 açıkça görülüyor. Tanrı'nın gücü, İsa'nın yaptığı mucizelerde de gözle görülür bir şekilde etkindi6. On altı ayrı olayda, belirli hastalıklara yakalanmış kişilerin mucizevi şekilde iyileştirildiğinden söz ediliyor. Bunun yanısıra, İsa'nın bir arada bulunan çok sayıda hastayı iyileştirdiği, kitabın beş ayrı yerinde belirtiliyor.

Luka'nın yaklaşık yüzde kırkı İsa'nın öğretisinden oluşuyor. İsa öğretisinde birçok benzetme kullandı; Luka'da 26 benzetme var. Bunların 16'sı İncil'in öbür kısımlarında yer almaz. İsa'nın bütün öğretisini kısaca özetlemek oldukça güçtür. Şu kadarını söyleyelim ki, İsa Tanrı'nın Egemenliği'ni duyuruyor7. Sözü edilen egemenlik, değer yargıları yönünden tümüyle farklı, insanın yüreğinde etkin olan tanrısal egemenliktir8. İsa'nın kendisi, egemenliği günden güne büyüyen, ikinci gelişinde de bu egemenliği tümüyle gerçekleşecek olan Kral olarak çıkar karşımıza9.

Kitapta bireye iletilmek istenen bildiri, günahların bağışlanmasıyla gerçekleşen kurtuluş müjdesidir10. Dünya malına kökten değişik bir yaklaşım içinde olan İsa11, bu müjdeyle özellikle yoksullara, hastalara ve ezilmişlere sesleniyor12. Bildirisinin o çağda hor görülen kadınlara ve Yahudi olmayan uluslara da yönelik olduğunu vurguluyor13. Nitekim, «Kaybolmuş olanı arayıp kurtarmaya geldim» diyordu14. Ama kişinin kurtulmaya istekli olması gerekir. Bu nedenle önce Yahya, sonra İsa, daha sonra da İsa'nın öğrencileri insanları tövbeye çağırdılar15. İsa'yı izleyecek olanlar bütün varlıklarıyla adanmış birer öğrenci olmaya16 ve sürekli bir dua yaşamı sürmeye çağrılmışlardır17.

Ana Hatlar:

1:1-4 Giriş
1:5-2:52 Vaftizci Yahya ile İsa'nın doğum ve çocuklukları
3:1-20 Vaftizci Yahya'nın görevi
3:21-4:13 İsa'nın vaftiz olması ve denenmesi
4:14-9:50 İsa'nın Celile ve çevresindeki etkinlikleri
9:51-19:27 İsa Yeruşalim yolunda
19:28-22:46 İsa'nın Yeruşalim'deki son günleri
22:47-23:56 İsa'nın tutuklanması, yargılanması ve çarmıha gerilmesi
24:1-52 İsa'nın dirilmesi ve göğe yükselmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş