Luka 9

9
İsa On İki Elçisini Görevlendiriyor
(Mat.10:5-15; Mar.6:7-13)
1İsa, Onikiler'i yanına çağırıp onlara bütün cinler üzerinde ve hastalıkları iyileştirmek için güç ve yetki verdi. 2Sonra onları Tanrı'nın Egemenliği'ni duyurmaya ve hastalara şifa vermeye gönderdi. 3 Onlara şöyle dedi: “Yolculuk için yanınıza hiçbir şey almayın: Ne değnek, ne torba, ne ekmek, ne para, ne de yedek mintan. 4Hangi eve girerseniz, kentten ayrılıncaya dek orada kalın. 5 Sizi kabul etmeyenlere gelince, kentten ayrılırken onlara uyarı olsun diye ayaklarınızın tozunu silkin.” 6Onlar da yola çıktılar, her yerde Müjde'yi yayarak ve hastaları iyileştirerek köy köy dolaştılar.
7-8 Bölgenin kralı Hirodes bütün bu olanları duyunca şaşkına döndü. Çünkü bazıları Yahya'nın ölümden dirildiğini, bazıları İlyas'ın göründüğünü, başkaları ise eski peygamberlerden birinin dirildiğini söylüyordu. 9Hirodes, “Yahya'nın başını ben kestirdim. Şimdi hakkında böyle haberler duyduğum bu adam kim?” diyor ve İsa'yı görmenin bir yolunu arıyordu.
İsa Beş Bin Kişiyi Doyuruyor
(Mat.14:13-21; Mar.6:30-44; Yu.6:1-14)
10Elçiler geri dönünce, yaptıkları her şeyi İsa'ya anlattılar. Sonra İsa yalnızca onları yanına alıp Beytsayda denilen bir kente çekildi. 11Bunu öğrenen halk O'nun ardından gitti. İsa onları ilgiyle karşıladı, kendilerine Tanrı'nın Egemenliği'nden söz etti ve şifaya ihtiyacı olanları iyileştirdi.
12Günbatımına doğru Onikiler gelip O'na, “Halkı salıver de çevredeki köylere ve çiftliklere gidip kendilerine barınak ve yiyecek bulsunlar. Çünkü ıssız bir yerdeyiz” dediler.
13İsa, “Onlara siz yiyecek verin” dedi.
“Beş ekmekle iki balıktan başka bir şeyimiz yok” dediler. “Yoksa bunca halk için yiyecek almaya biz mi gidelim?” 14Orada yaklaşık beş bin erkek vardı.
İsa öğrencilerine, “Halkı yaklaşık ellişer kişilik kümeler halinde yere oturtun” dedi. 15Öğrenciler öyle yapıp herkesi yere oturttular. 16İsa, beş ekmekle iki balığı aldı, gözlerini göğe kaldırarak şükretti; sonra bunları böldü ve halka dağıtmaları için öğrencilerine verdi. 17Herkes yiyip doydu. Artakalan parçalardan on iki sepet dolusu toplandı.
Petrus'un Mesih'i Tanıması
(Mat.16:13-28; Mar.8:27-9:1)
18Bir gün İsa tek başına dua ediyordu, öğrencileri de yanındaydı. İsa onlara, “Halk benim kim olduğumu söylüyor?” diye sordu.
19 Şöyle yanıtladılar: “Vaftizci Yahya diyorlar. Ama kimi İlyas, kimi de eski peygamberlerden biri dirilmiş, diyor.”
20 İsa onlara, “Siz ne dersiniz” dedi, “Sizce ben kimim?”
Petrus, “Sen Tanrı'nın Mesihi'sin” yanıtını verdi.
21İsa, onları uyararak bunu hiç kimseye söylememelerini buyurdu. 22İnsanoğlu'nun çok acı çekmesi, ileri gelenler, başkâhinler ve din bilginlerince reddedilmesi, öldürülmesi ve üçüncü gün dirilmesi gerektiğini söyledi. 23 Sonra hepsine, “Ardımdan gelmek isteyen kendini inkâr etsin, her gün çarmıhını yüklenip beni izlesin” dedi, 24 “Canını kurtarmak isteyen onu yitirecek, canını benim uğruma yitiren ise onu kurtaracaktır. 25İnsan bütün dünyayı kazanıp da canını yitirirse, canından olursa, bunun kendisine ne yararı olur? 26Kim benden ve benim sözlerimden utanırsa, İnsanoğlu da kendisinin, Babası'nın ve kutsal meleklerin görkemi içinde geldiğinde o kişiden utanacaktır. 27Size gerçeği söyleyeyim, burada bulunanlar arasında, Tanrı'nın Egemenliği'ni görmeden ölümü tatmayacak olanlar var.”
İsa'nın Görünümü Değişiyor
(Mat.17:1-8; Mar.9:2-8)
28 Bu sözleri söyledikten yaklaşık sekiz gün sonra İsa, yanına Petrus, Yuhanna ve Yakup'u alarak dua etmek üzere dağa çıktı. 29İsa dua ederken yüzünün görünümü değişti, giysileri şimşek gibi parıldayan bir beyazlığa büründü. 30-31O anda görkem içinde beliren iki kişi İsa'yla konuşmaya başladılar. Bunlar Musa ile İlyas'tı. İsa'nın yakında Yeruşalim'de gerçekleşecek olan ayrılışını[a] konuşuyorlardı.
32Petrus ile yanındakilerin üzerine uyku çökmüştü. Ama uykuları iyice dağılınca İsa'nın görkemini ve yanında duran iki kişiyi gördüler. 33Bunlar İsa'nın yanından ayrılırken Petrus İsa'ya, “Efendimiz” dedi, “Burada bulunmamız ne iyi oldu! Üç çardak kuralım: Biri sana, biri Musa'ya, biri de İlyas'a.” Aslında ne söylediğinin farkında değildi.
34Petrus daha bunları söylerken bir bulut gelip onlara gölge saldı. Bulut onları sarınca korktular. 35 Buluttan gelen bir ses, “Bu benim Oğlum'dur, seçilmiş Olan'dır. O'nu dinleyin!” dedi. 36Ses kesilince İsa'nın tek başına olduğu görüldü. Öğrenciler bunu gizli tuttular ve o günlerde hiç kimseye gördüklerinden söz etmediler.
Cinli Bir Çocuğun İyileştirilmesi
(Mat.17:14-23; Mar.9:14-32)
37Ertesi gün dağdan indikleri zaman, İsa'yı büyük bir kalabalık karşıladı. 38Kalabalığın içinden bir adam, “Öğretmenim” diye seslendi, “Yalvarırım, oğlumu bir gör, o tek çocuğumdur. 39Bir ruh onu yakalıyor, o da birdenbire çığlık atıyor. Ruh onu, ağzından köpükler gelene dek şiddetle sarsıyor. Bedenini yara bere içinde bırakarak güçbela ayrılıyor. 40Ruhu kovmaları için öğrencilerine yalvardım, ama başaramadılar.”
41İsa şöyle karşılık verdi: “Ey imansız ve sapmış kuşak! Sizinle daha ne kadar kalıp size katlanacağım? Oğlunu buraya getir.”
42Çocuk daha İsa'ya yaklaşırken cin onu yere vurup şiddetle sarstı. Ama İsa kötü ruhu azarladı, çocuğu iyileştirerek babasına geri verdi. 43-44Herkes Tanrı'nın büyük gücüne şaşıp kaldı.
İsa Ölüp Dirileceğini Tekrar Bildiriyor
(Mat.17:22-23; Mar.9:30-32)
Herkes İsa'nın bütün yaptıkları karşısında hayret içindeyken, İsa öğrencilerine, “Şu sözlerime iyice kulak verin” dedi. “İnsanoğlu, insanların eline teslim edilecek.” 45Onlar bu sözü anlamadılar. Sözü kavramasınlar diye anlamı kendilerinden gizlenmişti. Üstelik İsa'ya bu sözle ilgili soru sormaktan korkuyorlardı.
En Büyük Kim?
(Mat.18:1-5; Mar.9:33-40)
46Öğrenciler, aralarında kimin en büyük olduğunu tartışmaya başladılar. 47-48Akıllarından geçeni bilen İsa, küçük bir çocuğu tutup yanına çekti ve onlara şöyle dedi: “Bu çocuğu benim adım uğruna kabul eden, beni kabul etmiş olur. Beni kabul eden de beni göndereni kabul etmiş olur. Aranızda en küçük kim ise, işte en büyük odur.”
49Yuhanna buna karşılık, “Efendimiz” dedi, “Senin adınla cin kovan birini gördük, ama bizimle birlikte seni izlemediği için ona engel olmaya çalıştık.”
50İsa, “Ona engel olmayın!” dedi. “Size karşı olmayan, sizden yanadır.”
Samiriyeliler İsa'yı İstemiyor
51Göğe alınacağı gün yaklaşınca İsa, kararlı adımlarla Yeruşalim'e doğru yola çıktı. 52Kendi önünden haberciler gönderdi. Bunlar, kendisi için hazırlık yapmak üzere gidip Samiriyeliler'e ait bir köye girdiler. 53Ama Samiriyeliler İsa'yı kabul etmediler. Çünkü Yeruşalim'e doğru gidiyordu. 54Öğrencilerden Yakup'la Yuhanna bunu görünce, “Rab, bunları yok etmek için bir buyrukla gökten ateş yağdırmamızı ister misin?” dediler.
55Ama İsa dönüp onları azarladı. 56Sonra[b] başka bir köye gittiler.
İsa'yı İzlemenin Bedeli
(Mat.8:19-22)
57Yolda giderlerken bir adam İsa'ya, “Nereye gidersen, senin ardından geleceğim” dedi.
58İsa ona, “Tilkilerin ini, kuşların yuvası var, ama İnsanoğlu'nun başını yaslayacak bir yeri yok” dedi.
59Bir başkasına, “Ardımdan gel” dedi.
Adam ise, “İzin ver, önce gidip babamı gömeyim” dedi.
60İsa ona şöyle dedi: “Bırak ölüleri, kendi ölülerini kendileri gömsün. Sen gidip Tanrı'nın Egemenliği'ni duyur.”
61Bir başkası, “Ya Rab” dedi, “Senin ardından geleceğim ama, izin ver, önce evimdekilerle vedalaşayım.”
62İsa ona, “Sabanı tutup da geriye bakan, Tanrı'nın Egemenliği'ne layık değildir” dedi.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

9:1 Onikiler Elçiler (bkz. Luk.6:13-16; Mar.6:30’a ait not). cinler Bkz. Luk.4:33-34’e ait not.
9:3 hiçbir şey ‘Yolculuğu güçleştirecek hiçbir aşırı yük’ anlamında. Böylece kaldıkları evlerdeki insanlar aracılığıyla Tanrı’nın sağladıkları ile yetineceklerdi.
9:5 ayaklarınızın tozunu silkin Bkz. Luk.10:10-11 ve Elç.13:51’e ait notlar.
9:1-6 İsa, yaptıklarını (Mat.9:35) ve öğretisini duyurmaları ve hastalara şifa vermeleri için elçileri görevlendirdi. Böylelikle hizmetinin yeni bir evresine başlamış oldu. Öğrencileriyle birlikte üçüncü kez Celile bölgesini dolaşmaya başladı (bkz. Luk.8:1’e ait not).
9:7-8 Bölgenin kralı Hirodes Bkz. Mat.14:1-2’ ye ait not. Yahya’nın ölümden dirildiğini Bkz. Mat.14:1-12; Mar.6:17-29 ve ilgili notlar. İlyas’ın göründüğünü Bkz. Luk.1:17 ve Mar.9:12’ye ait notlar.
9:9 Hirodes... İsa’yı görmenin bir yolunu arıyordu İsa’nın yargılanmasına dek bu gerçekleşmedi (Luk.23:8-12).
9:10 Beytsayda Bkz. Mat.11:20-21’e ait not. İsa yine kent civarında gözden uzak bir yere çekilmiş olmalı ( Mat.9:12).
9:10-17 Bkz. Mar.6:30-44; Yu.6:1-14’e ait notlar.
9:17 Artakalan toplandı Bkz. Mar.6:43’e ait not.
9:18 Bkz. Mar.7:24’e ait not. Halk benim kim olduğumu söylüyor? Öğrenciler tarafından bildirilen haber ( Luk.1:19), Hirodes’e ulaş an haberle aynıdır (bkz. Luk.9:7-8).
9:20 Petrus... yanıtını verdi Petrus öğrencilerin sözcüsüydü. Tanrı’nın Mesih’i Bkz. Makale:İsa Mesih Kimdir?, s. 1373.
9:21 hiç kimseye söylememelerini buyurdu Bkz. Mar.8:27-10:52’ye ait not; ayrıca bkz. Mat.16:20 ve Mar.1:34’e ait notlar.
9:22 İnsanoğlu Bkz. Makale:İsa Mesih Kimdir?, s. 1373. acıçekmesi... gerektiğini İsa öleceğini ilk kez açıkça bildiriyor (bkz. Luk.1:43-44; Luk.12:50; Luk.17:25; Luk.18:31-33; krş. Luk.24:7,Luk.24:25-27).
9:23 her gün çarmıhını yüklenip İsa’yı izlemek, tam adanmışlık ve gönüllü itaat gerektirir; burada bu tutumun sürekliliğinin önemi vurgulanır (krş. Mat.16:24-26; Mar.8:34 ve ilgili notlar).
9:24 canını benim uğruma yitiren Bkz. Luk.14:25-27; Luk.17:33; Mat.10:38-39; Mat.16:24-25; Mar.8:34-35 ve ilgili not; bkz. Yu.12:25. İsa’nın başka hiçbir sözü böylesine vurgulanmamıştır.
9:26 Kim... utanırsa Bkz. Mar.8:38’e ait not.
9:27 Bkz. Mat.16:28’e ait not. Tanrı’nın Egemenliği Bkz. Bilgi Kutusu:Tanrı’nın Egemenliği, s. 1383.
9:28 yaklaşık sekiz gün Bir haftalık süreyi belirtmek için kullanılan ifade (bkz. Mat.17:1’e ait not). Petrus, Yuhanna ve Yakup Bu üç kişi, hem Yair’in kızının iyileştirilmesinde (Luk.8:51) hem de Getsemani’ye son gelişinde (Mar.14:33) İsa ile birlikteydi. dağa çıktı Filipus Sezariyesi’ne yakınlığı ve yüksekliği göz önüne alındığında (Mar.9:2), söz konusu yerin Hermon Dağı olması olasıdır.
9:30-31 Musa ve İlyas Bkz. 1Kr.19 :15-16; Mat.17:3 ve ilgili notlar. ayrılışını ‘Ölümünü’ anlamındadır (bkz. Mat.17:1-9’a ait not).
9:34-35 bulut Bkz. Mat.17:5 ve ilgili not.
9:35 Bkz. Mat.3:13-17 ; Mar.9:7 ve ilgili notlar; 2Pe.1:17.
9:43-44 İsa Mesih, yaklaşan ölümünü (bkz. Luk.1:22’ye ait not) ve bunun nasıl gerçekleşeceğini bir kere daha önceden bildiriyor.
9:46 aralarında kimin en büyük olduğunu Bkz. Luk.22:24; Mar.9:34’e ait not; Mar.10:35-45.
9:47-48 en küçük kim ise, işte en büyük odur İnsanların, kendilerinden önce, içtenlikle ve alçakgönüllülükle başkalarının çıkarlarını gözetmeleri Tanrı’nın gözünde değerlidir (bkz. Mar.10:43; Flp.2:1-11 ve ilgili notlar).
9:50 Size karşı olmayan, sizden yanadır Öğrencilerin gerçekleştirdiği hizmet söz konusudur (bkz. Luk.11:23).
9:51 Göğe alınacağı Bkz. Luk.24:51; Elç.1:9. Yeruşalim’e doğru yola çıktı İsa’nın, görevini tamamlamaktaki kararlılığı vurgulanıyor (bkz. Luk.13:22’ye ait not). Bu, çarmıha gerilmesiyle son bulacak yolculuğu değil, merkezi Yeruşalim kenti olan Yahudiye bölgesindeki hizmetinin başlangıcıdır (Luk.9:51-13:21; bkz. Giriş; Yu.7:10-10:39; krş. Mar.10:32-33’e ait not). Mar.10:1’de oradan ayrılıp Yahudiye’ye gittiği aktarılırken, Yuhanna’da Çardak Bayramı sırasında Yeruşalim’e yapılan bir yolculuk olarak anlatılır (Yu.7:1-10).
9:52-53 Samiriyeliler, özellikle Yeruşalim’deki dini bayramları kutlamaya giden Yahudiler’e düşmanca davranırdı. Celile’den çıkıp Samiriye üzerinden Yeruşalim’e gitmek en az üç gün sürerdi; ancak Samiriyeliler Yahudiler’in gece konaklamasına izin vermezdi. Bu düşmanlık yüzünden Yahudiler, Celile’den Yeruş alim’e giderken çoğunlukla Şeria Irmağı’nın doğu kıyısını kullanırdı.
9:54 gökten ateş yağdırmamızı İlyas’ın yapmış olduğu gibi (2Kr.1:9-16). Öğrencilerin hâlâ öç almak gibi insansal duyguların etkisinde olduğu görülüyor.
9:56 Birçok Grekçe elyazmasında 54-56. ayetler şöyle geçer: “... ‘Rab, İlyas’ın yaptığı gibi, bunları yok etmek için bir buyrukla gökten ateş yağdırmamızı ister misin?’ dediler. 55 Ama İsa dönüp onları azarladı ve şöyle dedi: ‘Siz hangi ruha ait olduğunuzu bilmiyorsunuz. 56 Çünkü İnsanoğlu insanları yok etmeye değil, kurtarmaya geldi.’ Sonra...”.
9:59 babamı gömeyim Babası ölmüş olsaydı, cenazeyi gömmekle meşgul olması gerekirdi. Adam, babası ölene dek, belki de yıllarca beklemek istiyordu. İsa ona ruhsal olarak ölü olanların kendi ölülerini gömebileceğini, ruhsal olarak yaşamakta olanların Tanrı’nın Egemenliği’ni duyurmakla meşgul olması gerektiğini söyler.
9:57-62 Ne zorluklar ( Luk.1:57-58), ne yas ( Luk.1:59-60) ne de aile bağları ( Luk.1:61) insanı İsa’yı izlemekten alıkoymalıdır (Luk.9:62).

Videolar

Luka Girişi

Kitabın Amacı: Luka, daha kitabın başında amacının, İsa'nın yaşamını doğru ve ayrıntılı bir biçimde anlatmak olduğunu açıkça ortaya koyuyor (1:1-4). Luka, Elçilerin İşleri Kitabı'nda da Müjde'nin o çağda bilinen dünyanın merkezi durumundaki Roma'ya kadar nasıl yayıldığını anlatır. O devirde yazarların, yapıtlarını ileri gelen kişilere adamaları bir gelenek haline gelmişti. Nitekim Luka da her iki kitabı, adı Teofilos -«Tanrı'yı seven» anlamında- olan bir kişiye hitaben kaleme almıştır. Kuşkusuz Luka bu adamın kişiliğinde geniş bir kitleye seslenmeyi amaçlamıştır.

Kitabın İçeriği: Kitap, «Rab'bin yolunu hazırlamaya» gelen Vaftizci Yahya'nın1 ve İsa'nın doğumuna ilişkin bilgileri vererek başlıyor. Bundan sonra İsa'nın Müjde'yi duyurduğu, öğretisini yayıp mucizeler yaptığı döneme geçiyor. Daha sonra İsa'nın, giderek artan baskılara rağmen Yeruşalim'e, bile bile ölüme gidişi anlatılıyor. Bunu, İsa'nın dirilişi ve göğe alınışını anlatan bölümler izliyor.

Luka, peygamberlik sözlerini yerine getiren Tanrı'nın, bir kurtarıcı göndermekle insanlık tarihini nasıl yönlendirdiğini vurgular2. Tanrı'nın bu etkinliği, meleklerin gönderilmesi olayında3; Tanrı'nın gökten seslenişinde4; ve özellikle birçok inanlının Kutsal Ruh'la dolması olayında5 açıkça görülüyor. Tanrı'nın gücü, İsa'nın yaptığı mucizelerde de gözle görülür bir şekilde etkindi6. On altı ayrı olayda, belirli hastalıklara yakalanmış kişilerin mucizevi şekilde iyileştirildiğinden söz ediliyor. Bunun yanısıra, İsa'nın bir arada bulunan çok sayıda hastayı iyileştirdiği, kitabın beş ayrı yerinde belirtiliyor.

Luka'nın yaklaşık yüzde kırkı İsa'nın öğretisinden oluşuyor. İsa öğretisinde birçok benzetme kullandı; Luka'da 26 benzetme var. Bunların 16'sı İncil'in öbür kısımlarında yer almaz. İsa'nın bütün öğretisini kısaca özetlemek oldukça güçtür. Şu kadarını söyleyelim ki, İsa Tanrı'nın Egemenliği'ni duyuruyor7. Sözü edilen egemenlik, değer yargıları yönünden tümüyle farklı, insanın yüreğinde etkin olan tanrısal egemenliktir8. İsa'nın kendisi, egemenliği günden güne büyüyen, ikinci gelişinde de bu egemenliği tümüyle gerçekleşecek olan Kral olarak çıkar karşımıza9.

Kitapta bireye iletilmek istenen bildiri, günahların bağışlanmasıyla gerçekleşen kurtuluş müjdesidir10. Dünya malına kökten değişik bir yaklaşım içinde olan İsa11, bu müjdeyle özellikle yoksullara, hastalara ve ezilmişlere sesleniyor12. Bildirisinin o çağda hor görülen kadınlara ve Yahudi olmayan uluslara da yönelik olduğunu vurguluyor13. Nitekim, «Kaybolmuş olanı arayıp kurtarmaya geldim» diyordu14. Ama kişinin kurtulmaya istekli olması gerekir. Bu nedenle önce Yahya, sonra İsa, daha sonra da İsa'nın öğrencileri insanları tövbeye çağırdılar15. İsa'yı izleyecek olanlar bütün varlıklarıyla adanmış birer öğrenci olmaya16 ve sürekli bir dua yaşamı sürmeye çağrılmışlardır17.

Ana Hatlar:

1:1-4 Giriş
1:5-2:52 Vaftizci Yahya ile İsa'nın doğum ve çocuklukları
3:1-20 Vaftizci Yahya'nın görevi
3:21-4:13 İsa'nın vaftiz olması ve denenmesi
4:14-9:50 İsa'nın Celile ve çevresindeki etkinlikleri
9:51-19:27 İsa Yeruşalim yolunda
19:28-22:46 İsa'nın Yeruşalim'deki son günleri
22:47-23:56 İsa'nın tutuklanması, yargılanması ve çarmıha gerilmesi
24:1-52 İsa'nın dirilmesi ve göğe yükselmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş