Luka 15

15
Kaybolan Koyun Benzetmesi
(Mat.18:12-14)
1 Bütün vergi görevlileriyle günahkârlar İsa'yı dinlemek için O'na akın ediyordu. 2Ferisiler'le din bilginleri ise, “Bu adam günahkârları kabul ediyor, onlarla birlikte yemek yiyor” diye söyleniyorlardı.
3-4Bunun üzerine İsa onlara şu benzetmeyi anlattı: “Sizlerden birinin yüz koyunu olsa ve bunlardan bir tanesini kaybetse, doksan dokuzu bozkırda bırakarak kaybolanı bulana dek onun ardına düşmez mi? 5-6Onu bulunca da sevinç içinde omuzlarına alır, evine döner; arkadaşlarını, komşularını çağırıp onlara, ‘Benimle birlikte sevinin, kaybolan koyunumu buldum!’ der. 7Size şunu söyleyeyim, aynı şekilde gökte, tövbe eden tek bir günahkâr için, tövbeyi gereksinmeyen doksan dokuz doğru kişi için duyulandan daha büyük sevinç duyulacaktır.”
Kaybolan Para Benzetmesi
8“Ya da on gümüş parası olan bir kadın bunlardan bir tanesini kaybetse, kandil yakıp evi süpürerek parayı bulana dek her tarafı dikkatle aramaz mı? 9Parayı bulunca da arkadaşlarını, komşularını çağırıp, ‘Benimle birlikte sevinin, kaybettiğim parayı buldum!’ der. 10Size şunu söyleyeyim, aynı şekilde Tanrı'nın melekleri de tövbe eden bir tek günahkâr için sevinç duyacaklar.”
Kaybolan Oğul Benzetmesi
11İsa, “Bir adamın iki oğlu vardı” dedi. 12“Bunlardan küçüğü babasına, ‘Baba’ dedi, ‘Malından payıma düşeni ver bana.’ Baba da servetini iki oğlu arasında paylaştırdı.
13“Bundan birkaç gün sonra küçük oğul her şeyini toplayıp uzak bir ülkeye gitti. Orada sefahat içinde bir yaşam sürerek varını yoğunu çarçur etti. 14Delikanlı her şeyini harcadıktan sonra, o ülkede şiddetli bir kıtlık baş gösterdi, o da yokluk çekmeye başladı. 15Bunun üzerine gidip o ülkenin vatandaşlarından birinin hizmetine girdi. Adam onu, domuz gütmek üzere otlaklarına yolladı. 16Delikanlı, domuzların yediği keçiboynuzlarıyla karnını doyurmaya can atıyordu. Ama hiç kimse ona bir şey vermedi.
17“Aklı başına gelince şöyle dedi: ‘Babamın nice işçisinin fazlasıyla yiyeceği var, bense burada açlıktan ölüyorum. 18Kalkıp babamın yanına döneceğim, ona, Baba diyeceğim, Tanrı'ya[a] ve sana karşı günah işledim. 19Ben artık senin oğlun olarak anılmaya layık değilim. Beni işçilerinden biri gibi kabul et.’
20“Böylece kalkıp babasının yanına döndü. Kendisi daha uzaktayken babası onu gördü, ona acıdı, koşup boynuna sarıldı ve onu öptü. 21Oğlu ona, ‘Baba’ dedi, ‘Tanrı'ya ve sana karşı günah işledim. Ben artık senin oğlun olarak anılmaya layık değilim.’
22“Babası ise kölelerine, ‘Çabuk, en iyi kaftanı getirip ona giydirin!’ dedi. ‘Parmağına yüzük takın, ayaklarına çarık giydirin! 23Besili danayı getirip kesin, yiyelim, eğlenelim. 24Çünkü benim bu oğlum ölmüştü, yaşama döndü; kaybolmuştu, bulundu.’ Böylece eğlenmeye başladılar.
25“Babanın büyük oğlu ise tarladaydı. Gelip eve yaklaştığında çalgı ve oyun seslerini duydu. 26Uşaklardan birini yanına çağırıp, ‘Ne oluyor?’ diye sordu.
27“O da, ‘Kardeşin geldi, baban da ona sağ salim kavuştuğu için besili danayı kesti’ dedi.
28-29“Büyük oğul öfkelendi, içeri girmek istemedi. Babası dışarı çıkıp ona yalvardı. Ama o, babasına şöyle yanıt verdi: ‘Bak, bunca yıl senin için köle gibi çalıştım, hiçbir zaman buyruğundan çıkmadım. Ne var ki sen bana, arkadaşlarımla eğlenmem için hiçbir zaman bir oğlak bile vermedin. 30Oysa senin malını fahişelerle yiyen şu oğlun eve dönünce, onun için besili danayı kestin.’
31“Babası ona, ‘Oğlum, sen her zaman yanımdasın, neyim varsa senindir’ dedi. 32‘Ama sevinip eğlenmek gerekiyordu. Çünkü bu kardeşin ölmüştü, yaşama döndü; kaybolmuştu, bulundu!’ ”
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

15:1 vergi görevlileriyle günahkarlar Bkz. Luk.3:12 ve Mar.2:14’e ait notlar.
15:2 onlarla birlikte yemek yiyor Biriyle yemek yemek, o kişiyi kabul etmek anlamına geliyordu (krş. Mez.41:9; Yu.13:18; Elç.11:3; 1Ko.5:11 ve ilgili not; Gal.1:12).
15:3-4 Bkz. Mez.23; Yşa.40:11; Hez.34:11-16 ve ilgili notlar.
15:7 gökte... sevinç duyulacaktır Tanrı’nın günahkârın tövbe etmesi karşısındaki sevinci, Ferisiler ve din bilginlerinin günahkârlardan uzak durma yaklaşımıyla (Luk.15:2) tamamen zıttır. tövbeyigereksinmeyen... doğru kişi Doğru olduklarını düşünerek tövbe ihtiyacı hissetmeyenler (Ferisiler’in ve din bilginlerinin çoğu gibi). Gerçekten doğru (salih) olan bir insan her zaman tövbe etme ihtiyacı duyar (bkz. Mat.1:19’a ait not).
15:8 on gümüş parası Bir Grek parası, yaklaşık olarak bir Roma dinarıyla ve o dönemki ortalama yevmiyeyle eşdeğerdi (Mat.20:2).
15:12 Malından payıma düşeni Baba, ölmeden önce mirasını nasıl bölüştüreceğini vârislerine bildirebilirdi (büyük oğula iki kat fazla olmak üzere; bkz. Luk.12:13; Yas.21:17 ve ilgili notlar).Adamın, küçük oğluna, isteği üzerine kendisi ölmeden mirastan payına düşeni vermesi alışılmamış bir durumdu.
15:13 her şeyini toplayıp Oğulun niyeti açıkça görülmektedir: Dönmemek üzere tüm mallarını alarak ailesinin denetiminden kurtulup kendi payına düşeni dilediği gibi harcamak. sefahatiçinde bir yaşam sürerek Bkz. Luk.15:30’a ait not.
15:15 domuz gütmek Domuz Kutsal Yasa’da dinsel açıdan kirli sayıldığından (Lev.11:7), bu iş Yahudiler için en aşağılayıcı iştir.
15:18,21 Tanrı’ya Grekçe’den birebir çevirisi: “göğe”.
15:22-23 en iyi kaftan... yüzük... çarık... yiyelim Her biri mevki ve aidiyet işaretleridir (krş. Yar.41:42 ve ilgili not; Zek.Yar.3:4): uzun kaftan saygınlığın belirtisidir, mühür yüzüğü yetki ifade eder (aileye tekrar kabul edilme), çarıklar oğulluk göstergesidir (köleler yalın ayak dolaşırdı). Besili dana da özel kutlamalar için kesilirdi.
15:28-29 Babanın bağışlayıcı sevgisi Tanrı’nın merhametini, büyük oğulun içerlemesi ise İsa’ya karşı çıkan Ferisiler ve din bilginlerinin tutumunu anlatır (Luk.15:2). oğlak Besili danadan daha ucuz bir yiyecek.
15:30 malını fahişelerle yiyen Aslında kardeşinin neler yaptığını bilmiyordu (Luk.15:13). ş u oğlun Ağabeyi onu kardeş olarak bile kabul etmiyordu; nefreti bu kadar güçlüydü.
15:31 neyim varsa senindir Baba iki oğlunu da seviyordu. Benzetme, Tanrı’nın sevgisini anlamayan Ferisiler’in bencil ve dışlayıcı tavırları ile Tanrı’nın günahkârların tövbe etmesine sevinmesi arasındaki zıtlığı göstermektedir.
15:1-32 İsa Ferisiler’e, Tanrı’nın günahkârlara yönelik sevgisini Ferisiler’in dışlayıcı tavrıyla karşılaştıran üç benzetmeyle yanıt verir.
15:32 ölmüştü, yaşama döndü Küçük oğulun eve dönüşü, insanın Mesih’e iman edişinin güzel bir tasviridir (bkz. Rom.6:12-13 ve ilgili not; Ef.2:1-5). “Kaybolmuştu, bulundu” ifadesi genellikle “mahvolanlardandı, kurtuldu” anlamında kullanılmıştır (bkz. Luk.19:10 ve ilgili not; Mat.10:6; Mat.18:12-14 ve ilgili not).

Videolar

Luka Girişi

Kitabın Amacı: Luka, daha kitabın başında amacının, İsa'nın yaşamını doğru ve ayrıntılı bir biçimde anlatmak olduğunu açıkça ortaya koyuyor (1:1-4). Luka, Elçilerin İşleri Kitabı'nda da Müjde'nin o çağda bilinen dünyanın merkezi durumundaki Roma'ya kadar nasıl yayıldığını anlatır. O devirde yazarların, yapıtlarını ileri gelen kişilere adamaları bir gelenek haline gelmişti. Nitekim Luka da her iki kitabı, adı Teofilos -«Tanrı'yı seven» anlamında- olan bir kişiye hitaben kaleme almıştır. Kuşkusuz Luka bu adamın kişiliğinde geniş bir kitleye seslenmeyi amaçlamıştır.

Kitabın İçeriği: Kitap, «Rab'bin yolunu hazırlamaya» gelen Vaftizci Yahya'nın1 ve İsa'nın doğumuna ilişkin bilgileri vererek başlıyor. Bundan sonra İsa'nın Müjde'yi duyurduğu, öğretisini yayıp mucizeler yaptığı döneme geçiyor. Daha sonra İsa'nın, giderek artan baskılara rağmen Yeruşalim'e, bile bile ölüme gidişi anlatılıyor. Bunu, İsa'nın dirilişi ve göğe alınışını anlatan bölümler izliyor.

Luka, peygamberlik sözlerini yerine getiren Tanrı'nın, bir kurtarıcı göndermekle insanlık tarihini nasıl yönlendirdiğini vurgular2. Tanrı'nın bu etkinliği, meleklerin gönderilmesi olayında3; Tanrı'nın gökten seslenişinde4; ve özellikle birçok inanlının Kutsal Ruh'la dolması olayında5 açıkça görülüyor. Tanrı'nın gücü, İsa'nın yaptığı mucizelerde de gözle görülür bir şekilde etkindi6. On altı ayrı olayda, belirli hastalıklara yakalanmış kişilerin mucizevi şekilde iyileştirildiğinden söz ediliyor. Bunun yanısıra, İsa'nın bir arada bulunan çok sayıda hastayı iyileştirdiği, kitabın beş ayrı yerinde belirtiliyor.

Luka'nın yaklaşık yüzde kırkı İsa'nın öğretisinden oluşuyor. İsa öğretisinde birçok benzetme kullandı; Luka'da 26 benzetme var. Bunların 16'sı İncil'in öbür kısımlarında yer almaz. İsa'nın bütün öğretisini kısaca özetlemek oldukça güçtür. Şu kadarını söyleyelim ki, İsa Tanrı'nın Egemenliği'ni duyuruyor7. Sözü edilen egemenlik, değer yargıları yönünden tümüyle farklı, insanın yüreğinde etkin olan tanrısal egemenliktir8. İsa'nın kendisi, egemenliği günden güne büyüyen, ikinci gelişinde de bu egemenliği tümüyle gerçekleşecek olan Kral olarak çıkar karşımıza9.

Kitapta bireye iletilmek istenen bildiri, günahların bağışlanmasıyla gerçekleşen kurtuluş müjdesidir10. Dünya malına kökten değişik bir yaklaşım içinde olan İsa11, bu müjdeyle özellikle yoksullara, hastalara ve ezilmişlere sesleniyor12. Bildirisinin o çağda hor görülen kadınlara ve Yahudi olmayan uluslara da yönelik olduğunu vurguluyor13. Nitekim, «Kaybolmuş olanı arayıp kurtarmaya geldim» diyordu14. Ama kişinin kurtulmaya istekli olması gerekir. Bu nedenle önce Yahya, sonra İsa, daha sonra da İsa'nın öğrencileri insanları tövbeye çağırdılar15. İsa'yı izleyecek olanlar bütün varlıklarıyla adanmış birer öğrenci olmaya16 ve sürekli bir dua yaşamı sürmeye çağrılmışlardır17.

Ana Hatlar:

1:1-4 Giriş
1:5-2:52 Vaftizci Yahya ile İsa'nın doğum ve çocuklukları
3:1-20 Vaftizci Yahya'nın görevi
3:21-4:13 İsa'nın vaftiz olması ve denenmesi
4:14-9:50 İsa'nın Celile ve çevresindeki etkinlikleri
9:51-19:27 İsa Yeruşalim yolunda
19:28-22:46 İsa'nın Yeruşalim'deki son günleri
22:47-23:56 İsa'nın tutuklanması, yargılanması ve çarmıha gerilmesi
24:1-52 İsa'nın dirilmesi ve göğe yükselmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş