Luka 24

24
İsa'nın Dirilişi
(Mat.28:1-10; Mar.16:1-8; Yu.20:1-10)
1Kadınlar haftanın ilk günü, sabah çok erkenden, hazırlamış oldukları baharatı alıp mezara gittiler. 2Taşı mezarın girişinden yuvarlanmış buldular. 3Ama içeri girince Rab İsa'nın cesedini bulamadılar. 4Onlar bu durum karşısında şaşırıp kalmışken, şimşek gibi parıldayan giysilere bürünmüş iki kişi yanlarında belirdi. 5Korkuya kapılan kadınlar başlarını yere eğdiler. Adamlar ise onlara, “Diri olanı neden ölüler arasında arıyorsunuz?” dediler. 6 “O burada yok, dirildi. Daha Celile'deyken size söylediğini anımsayın. 7İnsanoğlu'nun günahlı insanların eline verilmesi, çarmıha gerilmesi ve üçüncü gün dirilmesi gerektiğini bildirmişti.”
8O zaman kadınlar İsa'nın sözlerini anımsadılar. 9Mezardan dönüp bütün bunları Onbirler'e ve ötekilerin hepsine bildirdiler. 10Bunları elçilere anlatanlar, Mecdelli Meryem, Yohanna, Yakup'un annesi Meryem ve bunlarla birlikte bulunan öbür kadınlardı. 11Ne var ki, bu sözler elçilere saçma geldi ve kadınlara inanmadılar. 12Yine de, Petrus kalkıp mezara koştu. Eğilip içeri baktığında keten bezlerden başka bir şey görmedi. Olay karşısında şaşkına dönmüş bir halde oradan uzaklaştı.
Emmaus Yolunda İki Öğrenci
(Mar.16:12-13)
13Aynı gün öğrencilerden ikisi, Yeruşalim'den altmış ok atımı[a] uzaklıkta bulunan ve Emmaus denilen bir köye gitmekteydiler. 14Bütün bu olup bitenleri kendi aralarında konuşuyorlardı. 15Bunları konuşup tartışırlarken İsa yanlarına geldi ve onlarla birlikte yürümeye başladı. 16Ama onların gözleri O'nu tanıma gücünden yoksun bırakılmıştı.
17İsa, “Yolda birbirinizle ne tartışıp duruyorsunuz?” dedi.
Üzgün bir halde, oldukları yerde durdular. 18Bunlardan adı Kleopas olan O'na, “Yeruşalim'de bulunup da bu günlerde orada olup bitenleri bilmeyen tek yabancı sen misin?” diye karşılık verdi.
19İsa onlara, “Hangi olup bitenleri?” dedi.
O'na, “Nasıralı İsa'yla ilgili olayları” dediler. “O adam, Tanrı'nın ve bütün halkın önünde gerek söz, gerek eylemde güçlü bir peygamberdi. 20-23Başkâhinlerle yöneticilerimiz O'nu, ölüm cezasına çarptırmak için valiye teslim ederek çarmıha gerdirdiler; oysa biz O'nun, İsrail'i kurtaracak kişi olduğunu ummuştuk. Dahası var, bu olaylar olalı üç gün oldu ve aramızdan bazı kadınlar bizi şaşkına çevirdiler. Bu sabah erkenden mezara gittiklerinde, O'nun cesedini bulamamışlar. Sonra geldiler, bir görümde, İsa'nın yaşamakta olduğunu bildiren melekler gördüklerini söylediler. 24Bizimle birlikte olanlardan bazıları mezara gitmiş ve durumu, tam kadınların anlatmış olduğu gibi bulmuşlar. Ama O'nu görmemişler.”
25İsa onlara, “Sizi akılsızlar! Peygamberlerin bütün söylediklerine inanmakta ağır davranan kişiler! 26Mesih'in bu acıları çekmesi ve yüceliğine kavuşması gerekli değil miydi?” dedi. 27Sonra Musa'nın ve bütün peygamberlerin yazılarından başlayarak, Kutsal Yazılar'ın hepsinde kendisiyle ilgili olanları onlara açıkladı.
28-29Gitmekte oldukları köye yaklaştıkları sırada İsa, yoluna devam edecekmiş gibi davrandı. Ama onlar, “Bizimle kal. Neredeyse akşam olacak, gün batmak üzere” diyerek O'nu zorladılar. Böylece İsa onlarla birlikte kalmak üzere içeri girdi.
30Onlarla sofrada otururken İsa ekmek aldı, şükretti ve ekmeği bölüp onlara verdi. 31O zaman onların gözleri açıldı ve kendisini tanıdılar. İsa ise gözlerinin önünden kayboldu. 32Onlar birbirine, “Yolda kendisi bizimle konuşurken ve Kutsal Yazılar'ı bize açıklarken yüreklerimiz nasıl da sevinçle çarpıyordu, değil mi?” dediler.
33Kalkıp hemen Yeruşalim'e döndüler. Onbirler'i ve onlarla birlikte olanları toplanmış buldular. 34Bunlar, “Rab gerçekten dirildi, Simun'a görünmüş!” diyorlardı. 35Kendileri de yolda olup bitenleri ve ekmeği böldüğü zaman İsa'yı nasıl tanıdıklarını anlattılar.
İsa Onbirler'e Görünüyor
(Mat.28:16-20; Mar.16:14-18; Yu.20:19-23; Elç.1:6-8)
36Bunları anlatırlarken İsa gelip aralarında durdu. Onlara, “Size esenlik olsun!” dedi.
37Ürktüler, bir hayalet gördüklerini sanarak korkuya kapıldılar. 38İsa onlara, “Neden telaşlanıyorsunuz? Neden kuşkular doğuyor içinizde?” dedi. 39“Ellerime, ayaklarıma bakın; işte benim! Dokunun da görün. Hayaletin eti kemiği olmaz, ama görüyorsunuz, benim var.”
40Bunu söyledikten sonra onlara ellerini ve ayaklarını gösterdi. 41Sevinçten hâlâ inanamayan, şaşkınlık içindeki öğrencilerine, “Sizde yiyecek bir şey var mı?” diye sordu. 42Kendisine bir parça kızarmış balık verdiler. 43İsa onu alıp gözlerinin önünde yedi.
44Sonra onlara şöyle dedi: “Daha sizlerle birlikteyken, ‘Musa'nın Yasası'nda, peygamberlerin yazılarında ve Mezmurlar'da benimle ilgili yazılmış olanların tümünün gerçekleşmesi gerektir’ demiştim.”
45Bundan sonra Kutsal Yazılar'ı anlayabilmeleri için zihinlerini açtı. 46-47Onlara dedi ki, “Şöyle yazılmıştır: Mesih acı çekecek ve üçüncü gün ölümden dirilecek; günahların bağışlanması için tövbe çağrısı da Yeruşalim'den başlayarak bütün uluslara O'nun adıyla duyurulacak. 48Sizler bu olayların tanıklarısınız. 49 Ben de Babam'ın vaat ettiğini size göndereceğim. Ama siz, yücelerden gelecek güçle kuşanıncaya dek kentte kalın.”
İsa'nın Göğe Yükselmesi
(Mar.16:19-20; Elç.1:9-11)
50İsa onları kentin dışına, Beytanya'nın yakınlarına kadar götürdü. Ellerini kaldırarak onları kutsadı. 51Ve onları kutsarken yanlarından ayrıldı, göğe alındı. 52Öğrencileri O'na tapındılar ve büyük sevinç içinde Yeruşalim'e döndüler. 53Sürekli tapınakta bulunuyor, Tanrı'yı övüyorlardı.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

24:1 haftanın ilk günü Kadınlar cumartesi günü, gün batımından sonra gerekli baharatları satın aldılar (bkz. Mar.16:1 ve ilgili not) ve ertesi gün erkenden hava aydınlanmadan yola çıktılar; mezara şafağın ilk saatlerinde varmışlardı (bkz. Mat.28:1 ve ilgili not).
24:2 taşı... yuvarlanmış Mezarların girişi, genellikle ölüleri yağmacılardan ve hayvanlardan korumak için kapatılırdı. Ancak bu taş Romalı yetkililer tarafından ayrıca mühürlenmişti (bkz. Mat.27:62-66).
24:4 iki kişi Bkz. Luk.21:20-23; ayrıca bkz. Yu.20:12. Matta sadece bir melekten (Mat.28:2) ve Markos sadece beyazlar içindeki genç bir adamdan (bkz. Mar.16:5) söz eder; ancak, genel üslup olarak konuşan kişinin vurgulanıp yanındakiler hakkında hiçbir şey söylenmemesi alışıldıktır. Sözlerin ve duruş şeklinin (“oturuyordu”, Yu.20:12; “yanlarında belirdi”, Luk.24:4) olayı aktaranlar arasında farklılık göstermesi, anlatımların birbirinden bağımsız olmasının sonucudur.
24:6 Celile’deyken İsa ölüp dirileceğini birkaç kez bildirmişti (bkz. Luk.9:22 ve ilgili not), ancak öğrencileri söylediklerini kavramamış veya kabullenememişlerdi.
24:9 Onbirler’e ve ötekilerin hepsine “Onbirler”, zaman zaman Yahuda’nın ihanetinden sonra elçilerden (Elç.1:26; Elç.2:14-15) söz etmek için kullanılmıştır. “Ötekiler” ise büyük bölümü Celile’den gelen öğrencilerdir.
24:10 Burada, Marta’nın kardeşi olan (10. bölüm; Yu.11-12. bölümler) Meryem’den söz edilmez. Mecdelli Meryem Bkz. Luk.8:2-3’e ait not. Kadınların sıralandığı listelerin çoğunda adı ilk sırada yer alır (bkz. Mat.27:56; Mar.15:40; ancak krş. Yu.19:25) ve dirilmiş Mesih’i ilk gören kişidir (Yu.20:13-18). Yohanna Bkz. Luk.8:3. Yalnızca Luka tarafından bu olayda yer aldığı gösterilir (Markos da Salome’den söz eden tek kişidir; Mar.16:1; bkz. Mar.15:40’a ait not). Yakup’un annesi Meryem Bkz. Mar.16:1. Mat.28:1’deki “öbür Meryem”dir (bkz. ilgili not).
24:12 Petrus... koştu Kendisini “başka bir öğrenci” olarak tanımlayan Yuhanna (Yu.20:3-9), öğrencilerden birinin Petrus’la birlikte koştuğunu belirtir.
24:16 Bkz. Tablo: İsa Mesih’in Dirildikten Sonra Görünmesi, s. 1530. O’nu tanıma gücünden yoksun bırakılmıştı Tanrı’nın müdahalesiyle.
24:19 peygamber İsa’yı bir Tanrı adamı olarak kabul ediyorlardı, ancak ölümünden sonra kendisinin Mesih olup olmadığı konusunda umutların yerini şüpheler almıştı.
24:20-23 İsrail’i kurtaracak... ummuştuk Mesih’in Yahudi halkını Roma esaretinden tamamen kurtaracağını ve böylece egemenliğini başlatacağını düşünüyorlardı (bkz. Luk.1:68; Luk.2:38; Luk.21:28; Luk.21:31; Mat.16:16; Makale: İsa Mesih Kimdir?, s. 1373). görümde Bkz. Elç.10:3’e ait not. melekler gördüklerini Bkz. Luk.21:4’e ait not.
24:24 bizimle birlikte olanlardan bazıları Bkz. Luk.21:12 ve ilgili not.
24:26 yüceliğine kavuşması Bkz. Flp.2:9-11; 1Ti.3:16; krş. Luk.9:26; Luk.21:27.
24:27 Musa’nın ve bütün peygamberlerin Bkz. Luk.21:44 ve ilgili not; Luk.16:16,Luk.16:29.
24:31 gözleri açıldı Krş. Luk.24:16.
24:33 Onbirler’i ve onlarla birlikte olanları Bkz. Luk.21:9’a ait not.
24:36 İsa gelip aralarında durdu Kapalı kapılardan geçebilmesi (Yu.20:19) dirilişten sonra bedeninin farklı bir niteliğe sahip olduğunu gösterir. Bedeni, yüceltilmiş diriliş bedenidir (bkz. Bilgi Kutusu: Diriliş, s. 1704). Size esenlik olsun Bu geleneksel selam diriliş sayesinde yeni bir önem kazanmıştı, çünkü artık sadece bir dilek değildi: Tanrı ile günahlı insanlar arasında gerçek esenliğin olması mümkün kılınmıştı (bkz. Yu.14:27; Rom.1:7’ye ait not; Rom.5:1; Ef.2:14-17).
24:39 ellerime, ayaklarıma Bkz. Mar.15:24; krş. Yu.20:20 ve ilgili not; Yu.20:27. Ellerindeki ve ayaklarındaki yaraların İsa dirildikten sonra bile görülmesi, diriliş bedeni ile önceki beden arasında devamlılık olduğunun göstergesidir (bkz. Bilgi Kutusu: Diriliş, s. 1704).
24:42 bir parça kızarmış balık Sadece ruhtan ibaret olmadığını, yemek yiyebilecek fiziksel bedene sahip olduğunu kanıtlıyor.
24:44 Musa’nın Yasası’nda, peygamberlerin yazılarında ve Mezmurlar’da İbranice EskiAntlaşma’nın üç kısmında söz edilmektedir: Torah, Neviim, Ketuvim (bu kısım Zebur olarak da bilinir). Tüm EskiAntlaşma’da Mesih’in (Kurtarıcı) bildirildiğini gösterir.
24:46-47 Bkz. Elç.5:31; Elç.10:43; Elç.13:38-39; Elç.26:17-18. Hem İsa’nın ölümü ve dirilişi (bkz. Mez.22’ye ait not; ayrıca bkz. Yşa.53; krş. Mez.16:8-11 ile Elç.2:23-33; Yu.1:17 ile Mat.12:40 ve bkz. ilgili notlar; Yşa.53:10-11 ve ilgili notlar) hem de bunların sonucu olan kurtuluş (günahların bağışlanması ve kişinin aklanması, bkz. Yar.12:1-3; Gal.3:8,Gal.3:16), bu kurtuluşa kavuşulması (bu ayette tövbe, başka ayetlerde iman bunun koşulu olarak belirtilir; bkz. Yar.15:6; Hab.2:4) ve bütün bunların tüm uluslar için geçerli olması, Tanrı’nın Eski Antlaşma’da yer alan vaatlerinde görülür (bkz. Yar.12:1-3; Yar.22:17-18). İsa’nın bütün yaptıklarıyla Tanrı’nın Eski Antlaşma’da açıklanan tasarısı yerine gelmiştir. Yeruşalim’den başlayarak Bkz. Elç.1:8 ve ilgili not. bütün uluslara Krş. Yşa.49:6; Mat.28:19-20 ve ilgili not; Mar.13:10; Elç.10:34-35; Elç.13:47; Elç.15:15-18; Elç.26:22-23; Rom.1:13-14; Rom.4:16-17; Rom.15:7-12.
24:49 Babam’ın vaat ettiğini Bkz. Yoe.2:28-32 ve ilgili notlar. İmanlılara verilecek olan Kutsal Ruh’un gücünden (ayrıca bkz. Elç.1:16-22 ve ilgili notlar) söz ediliyor.
24:50 Beytanya Zeytin Dağı’nın yamacında yer alan köy (bkz. Luk.19:29-30 ve Mat.21:17’ye ait notlar).
24:51 göğe alındı Bkz. Elç.1:9; ayrıca bkz. Elç.1:11-12 ve ilgili notlar.
24:53 tapınakta Mesih’in göğe yükselişinden sonraki dönem boyunca imanlılar, toplantıların yapıldığı birçok odası bulunan (bkz. Luk.2:36-37’ye ait not) tapınakta sık sık bir araya gelirlerdi (Elç.2:46-47; Elç.3:1; Elç.5:21,Elç.5:42). Tanrı’yı övüyorlardı Yeni Antlaşma’nın Luka kısmı, Tanrı’nın tapınakta övülmesiyle başlar (Luk.1:64; bkz. ilgili not) ve aynı şekilde biter (bu ayette). Aynı zamanda yaşlı Zekeriya’nın kuşkusu (Luk.1:18) ve inançsızlığı (Luk.1:20) ile başlar ve ölümden dirilmiş, göğe yükselmiş İsa Mesih ile sevinç içinde sona erer (Luk.21:52). Luka’nın son cümlesi, bu olaydan sonra yaşananları kaleme aldığı yazılarına bir köprü oluşturur (bkz. Elç.1:1 ve ilgili not).

Videolar

Luka Girişi

Kitabın Amacı: Luka, daha kitabın başında amacının, İsa'nın yaşamını doğru ve ayrıntılı bir biçimde anlatmak olduğunu açıkça ortaya koyuyor (1:1-4). Luka, Elçilerin İşleri Kitabı'nda da Müjde'nin o çağda bilinen dünyanın merkezi durumundaki Roma'ya kadar nasıl yayıldığını anlatır. O devirde yazarların, yapıtlarını ileri gelen kişilere adamaları bir gelenek haline gelmişti. Nitekim Luka da her iki kitabı, adı Teofilos -«Tanrı'yı seven» anlamında- olan bir kişiye hitaben kaleme almıştır. Kuşkusuz Luka bu adamın kişiliğinde geniş bir kitleye seslenmeyi amaçlamıştır.

Kitabın İçeriği: Kitap, «Rab'bin yolunu hazırlamaya» gelen Vaftizci Yahya'nın1 ve İsa'nın doğumuna ilişkin bilgileri vererek başlıyor. Bundan sonra İsa'nın Müjde'yi duyurduğu, öğretisini yayıp mucizeler yaptığı döneme geçiyor. Daha sonra İsa'nın, giderek artan baskılara rağmen Yeruşalim'e, bile bile ölüme gidişi anlatılıyor. Bunu, İsa'nın dirilişi ve göğe alınışını anlatan bölümler izliyor.

Luka, peygamberlik sözlerini yerine getiren Tanrı'nın, bir kurtarıcı göndermekle insanlık tarihini nasıl yönlendirdiğini vurgular2. Tanrı'nın bu etkinliği, meleklerin gönderilmesi olayında3; Tanrı'nın gökten seslenişinde4; ve özellikle birçok inanlının Kutsal Ruh'la dolması olayında5 açıkça görülüyor. Tanrı'nın gücü, İsa'nın yaptığı mucizelerde de gözle görülür bir şekilde etkindi6. On altı ayrı olayda, belirli hastalıklara yakalanmış kişilerin mucizevi şekilde iyileştirildiğinden söz ediliyor. Bunun yanısıra, İsa'nın bir arada bulunan çok sayıda hastayı iyileştirdiği, kitabın beş ayrı yerinde belirtiliyor.

Luka'nın yaklaşık yüzde kırkı İsa'nın öğretisinden oluşuyor. İsa öğretisinde birçok benzetme kullandı; Luka'da 26 benzetme var. Bunların 16'sı İncil'in öbür kısımlarında yer almaz. İsa'nın bütün öğretisini kısaca özetlemek oldukça güçtür. Şu kadarını söyleyelim ki, İsa Tanrı'nın Egemenliği'ni duyuruyor7. Sözü edilen egemenlik, değer yargıları yönünden tümüyle farklı, insanın yüreğinde etkin olan tanrısal egemenliktir8. İsa'nın kendisi, egemenliği günden güne büyüyen, ikinci gelişinde de bu egemenliği tümüyle gerçekleşecek olan Kral olarak çıkar karşımıza9.

Kitapta bireye iletilmek istenen bildiri, günahların bağışlanmasıyla gerçekleşen kurtuluş müjdesidir10. Dünya malına kökten değişik bir yaklaşım içinde olan İsa11, bu müjdeyle özellikle yoksullara, hastalara ve ezilmişlere sesleniyor12. Bildirisinin o çağda hor görülen kadınlara ve Yahudi olmayan uluslara da yönelik olduğunu vurguluyor13. Nitekim, «Kaybolmuş olanı arayıp kurtarmaya geldim» diyordu14. Ama kişinin kurtulmaya istekli olması gerekir. Bu nedenle önce Yahya, sonra İsa, daha sonra da İsa'nın öğrencileri insanları tövbeye çağırdılar15. İsa'yı izleyecek olanlar bütün varlıklarıyla adanmış birer öğrenci olmaya16 ve sürekli bir dua yaşamı sürmeye çağrılmışlardır17.

Ana Hatlar:

1:1-4 Giriş
1:5-2:52 Vaftizci Yahya ile İsa'nın doğum ve çocuklukları
3:1-20 Vaftizci Yahya'nın görevi
3:21-4:13 İsa'nın vaftiz olması ve denenmesi
4:14-9:50 İsa'nın Celile ve çevresindeki etkinlikleri
9:51-19:27 İsa Yeruşalim yolunda
19:28-22:46 İsa'nın Yeruşalim'deki son günleri
22:47-23:56 İsa'nın tutuklanması, yargılanması ve çarmıha gerilmesi
24:1-52 İsa'nın dirilmesi ve göğe yükselmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş