Luka 10

10
Yetmişler'in Görevlendirilmesi
1Bu olaylardan sonra Rab yetmiş[a] kişi daha görevlendirdi. Bunları ikişer ikişer, kendisinin gideceği her kente, her yere kendi önünden gönderdi. 2Onlara, “Ürün bol, ama işçi az” dedi, “Bu nedenle ürünün sahibi Rab'be yalvarın, ürününü kaldıracak işçiler göndersin. 3Haydi gidin! İşte, sizi kuzular gibi kurtların arasına gönderiyorum. 4Yanınıza ne kese, ne torba, ne de çarık alın. Yolda hiç kimseyle selamlaşmayın. 5Hangi eve girerseniz, önce, ‘Bu eve esenlik olsun!’ deyin. 6Orada esenliksever biri varsa, dilediğiniz esenlik onun üzerinde kalacak; yoksa, size dönecektir. 7Girdiğiniz evde kalın, size ne verirlerse onu yiyip için. Çünkü işçi ücretini hak eder. Evden eve taşınmayın.
8“Bir kente girdiğinizde sizi kabul ederlerse, önünüze konulanı yiyin. 9Orada bulunan hastaları iyileştirin ve kendilerine, ‘Tanrı'nın Egemenliği size yaklaştı’ deyin. 10-11Ama bir kente girdiğinizde sizi kabul etmezlerse, o kentin caddelerine çıkıp şöyle deyin: ‘Kentinizden ayaklarımızda kalan tozu bile size karşı silkiyoruz. Yine de şunu bilin ki, Tanrı'nın Egemenliği yaklaştı.’ 12Size şunu söyleyeyim, yargı günü o kentin hali Sodom Kenti'nin halinden beter olacaktır.
13“Vay haline, ey Horazin! Vay haline, ey Beytsayda! Sizlerde yapılan mucizeler Sur ve Sayda'da yapılmış olsaydı, çoktan çul kuşanıp kül içinde oturarak tövbe etmiş olurlardı. 14Ama yargı günü sizin haliniz Sur ve Sayda'nın halinden beter olacaktır. 15Ya sen, ey Kefarnahum, göğe mi çıkarılacaksın? Hayır, ölüler diyarına indirileceksin!
16 “Sizi dinleyen beni dinlemiş olur, sizi reddeden beni reddetmiş olur. Beni reddeden de beni göndereni reddetmiş olur.”
17Yetmişler sevinç içinde döndüler. “Ya Rab” dediler, “Senin adını andığımızda cinler bile bize boyun eğiyor.”
18İsa onlara şöyle dedi: “Şeytan'ın gökten yıldırım gibi düştüğünü gördüm. 19 Ben size, yılanları ve akrepleri ayak altında ezmek ve düşmanın bütün gücünü alt etmek için yetki verdim. Hiçbir şey size zarar vermeyecektir. 20Bununla birlikte, ruhların size boyun eğmesine sevinmeyin, adlarınızın gökte yazılmış olmasına sevinin.”
21O anda İsa Kutsal Ruh'un etkisiyle coşarak şöyle dedi: “Baba, yerin ve göğün Rabbi! Bu gerçekleri bilge ve akıllı kişilerden gizleyip küçük çocuklara açtığın için sana şükrederim. Evet Baba, senin isteğin buydu.
22 “Babam her şeyi bana teslim etti. Oğul'un kim olduğunu Baba'dan başka kimse bilmez. Baba'nın kim olduğunu da Oğul'dan ve Oğul'un O'nu tanıtmak istediği kişilerden başkası bilmez.”
23Sonra öğrencilerine dönüp özel olarak şöyle dedi: “Sizin gördüklerinizi gören gözlere ne mutlu! 24Size şunu söyleyeyim, nice peygamberler, nice krallar sizin gördüklerinizi görmek istediler, ama göremediler. Sizin işittiklerinizi işitmek istediler, ama işitemediler.”
İyi Samiriyeli
25 Bir Kutsal Yasa uzmanı İsa'yı denemek amacıyla gelip şöyle dedi: “Öğretmenim, sonsuz yaşamı miras almak için ne yapmalıyım?”
26İsa ona, “Kutsal Yasa'da ne yazılmıştır?” diye sordu. “Orada ne okuyorsun?”
27 Adam şöyle karşılık verdi: “Tanrın Rab'bi bütün yüreğinle, bütün canınla, bütün gücünle ve bütün aklınla seveceksin. Komşunu da kendin gibi seveceksin.”
28 İsa ona, “Doğru yanıt verdin” dedi. “Bunu yap ve yaşayacaksın.”
29Oysa adam kendini haklı çıkarmak isteyerek İsa'ya, “Peki, komşum kim?” dedi.
30İsa şöyle yanıt verdi: “Adamın biri Yeruşalim'den Eriha'ya inerken haydutların eline düştü. Onu soyup dövdüler, yarı ölü bırakıp gittiler. 31Bir rastlantı olarak o yoldan bir kâhin geçiyordu. Adamı görünce yolun öbür yanından geçip gitti. 32Bir Levili de oraya varıp adamı görünce aynı şekilde geçip gitti. 33O yoldan geçen bir Samiriyeli ise adamın bulunduğu yere gelip onu görünce, yüreği sızladı. 34Adamın yanına gitti, yaralarının üzerine yağla şarap dökerek sardı. Sonra adamı kendi hayvanına bindirip hana götürdü, onunla ilgilendi. 35Ertesi gün iki dinar çıkararak hancıya verdi. ‘Ona iyi bak’ dedi, ‘Bundan fazla ne harcarsan, dönüşümde sana öderim.’
36“Sence bu üç kişiden hangisi haydutlar arasına düşen adama komşu gibi davrandı?”
37Yasa uzmanı, “Ona acıyıp yardım eden” dedi.
İsa, “Git, sen de öyle yap” dedi.
İsa, Marta ve Meryem'in Evinde
38 İsa, öğrencileriyle birlikte yola devam edip bir köye girdi. Marta adında bir kadın İsa'yı evinde konuk etti. 39Marta'nın Meryem adındaki kızkardeşi, Rab'bin ayakları dibine oturmuş O'nun konuşmasını dinliyordu. 40Marta ise işlerinin çokluğundan ötürü telaş içindeydi. İsa'nın yanına gelerek, “Ya Rab” dedi, “Kardeşimin beni hizmet işlerinde yalnız bırakmasına aldırmıyor musun? Ona söyle de bana yardım etsin.”
41Rab ona şu karşılığı verdi: “Marta, Marta, sen çok şey için kaygılanıp telaşlanıyorsun. 42Oysa gerekli olan tek bir şey vardır. Meryem iyi olanı seçti ve bu kendisinden alınmayacak.”
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

10:1 yetmiş kişi daha görevlendirdi Bazı Grekçe elyazmalarında rakam “yetmiş” yerine “yetmiş iki” olarak geçer. Onikiler’e benzer talimatlar verilmiş olsa da, bundan yalnızca Luka’da söz edilir (krş. Mat.9:37-38; Mat.10:7-16; Mar.6:7-11; Luk.9:3-5). İsa’nın Celile bölgesinde duyurulan kurtuluş müjdesi tüm Yahudiye’ye de yayılmıştı (bkz. Luk.9:51’e ait not). ikişer ikişer İsa, Celile’deki hizmeti sırasında Onikiler’i de ikişer ikişer göndermişti (bkz. Luk.9:1-6; Mar.6:7 ve ilgili notlar); benzer uygulamalar ilk kiliselerin döneminde de devam etti (Elç.13:2; Elç.15:27,Elç.15:39-40; Elç.17:14; Elç.19:22).
10:3 kuzular gibi kurtların arasına Krş. Mat.7:15; Mat.10:16; Elç.20:29.
10:4 ne kese, ne torba, ne de çarık alın Bkz. Luk.9:3’e ait not. hiç kimseyle selamlaşmayın İsa bunu, görev acil olduğundan geleneksel uzun selamlaşmalarla zaman kaybetmemeleri için söylemişti.
10:7 işçi ücretini hak eder Krş. 1Ko.9:3-12; 1Ti.5:18 ve ilgili not. evden eve taşınmayın Bkz. Luk.9:3’e ait not.
10:9 Tanrı’nın Egemenliği size yaklaştı Bkz. Bilgi Kutusu:Tanrı’nın Egemenliği, s. 1383.
10:10-11 tozu bile size karşı silkiyoruz Bkz. Luk.9:5’e ait not.
10:12 Sodom Kenti’nin halinden beter Bkz. Yar.18:20 ve ilgili not; Yar.19:24-28; Yah.7 ve ilgili not. Tanrı’nın Egemenliği’ne ilişkin müjdeyi İsa’dan ve öğrencilerinden duyanlar, uyarıldığı halde günahını sürdürmesi yüzünden yok edilen Sodom’dan daha da fazla sorumlu sayılır.
10:13 Horazin... Beytsayda Bkz. Mat.11:20-21’e ait not. çul kuş anıp kül içinde Bkz. Va.11:3 ve ilgili notlar.
10:14 Sur ve Sayda Celile’nin kuzeyinde, Fenike bölgesinde Yahudiler’e ait olmayan kentlerdi. Celile bölgesindekiler İsa’nın mucizelerine ve öğretişine tanık olmuşken, bu kentlerdeki insanlar bunlara tanık olmamıştı (krş. Luk.11:12’ye ait not).
10:15 Kefarnahum İsa’nın hizmetini yürüttüğü, Celile’nin kuzey kıyısında bulunan yer. Buradaki insanların İsa’yı görmeye ve dinlemeye çok fırsatı olmuştu (bkz. Mat.4:13 ve ilgili not), bu nedenle O’nu inkâr edenlerin mahkûmiyeti daha kesindir.
10:18 Şeytan’ın... düştüğünü İsa’nın öğrencilerinin cine tutsak olan insanları İsa’nın adıyla özgür kılması (Luk.10:17) Şeytan için yenilgidir. Şeytan Bkz. Bilgi Kutusu: Şeytan, s. 1385.
10:19 yılanları ve akrepleri... düşmanın bütün gücünü Yılanlar ve akrepler kötü ruhları, düşman ise Şeytan’ı simgeler.
10:20 adlarınızın gökte yazılmış olmasına Bkz. Mez.69:28 ve ilgili not; Dan.12:1. Kişinin kurtuluşu, kötü bir ruhu alt edecek veya kötü ruhun vereceği zarardan korunacak güce sahip olmaktan çok daha önemlidir.
10:21-22 Oğul ile Baba arasındaki eşsiz bağ söz konusudur; kendini güvenle İsa’ya teslim etmeyen hiç kimse Tanrı’yı tanıdığı nı söyleyemez (bkz. Mat.11:25-27; Yu.5:19-47 ve ilgili notlar).
10:23 gördüklerinizi gören Özlemini çektikleri Mesih ve kurtarış sağlayan eylemi (çarmıhta günahlı insanın yerine kendini kurban etmesi).
10:27 Tanrın Rab’bi... seveceksin. Komşunu da... seveceksin İsa başka bir soruyu yanıtlarken (bkz. Mat.22:35-40 ve ilgili notlar) bu sözleri, Yas.6:5 ve Lev.19:18’deki sözlerle birlikte kullanır. “Bütün yüreğinle, canınla, aklınla” ifadesi ‘tüm varlığınla’ anlamına gelir. Burada sevginin yanı sıra önemle vurgulamak istediği şey, insanın Tanrı’ya tam anlamıyla bağlı olması gerektiğidir.
10:28 yaşayacaksın ‘Sonsuz yaşama sahip olacaksın’ (Luk.11:25) anlamında.
10:29 kendini haklı çıkarmak isteyerek Adam söz konusu buyrukla ilgili itaati sınırlandırmayı amaçlamış olabilir.
10:30 Yeruşalim’den Eriha’ya İkisi arasında 27 km’lik mesafe vardır. Yol, kayalık ve kurak bir araziden geçiyordu; haydutların savunmasız yolculara kolaylıkla saldırabildiği bir yerdi.
10:31-33 kâhin... Levili... Samiriyeli İsa’nın, din önderini veya Levili’yi değil de Yahudiler tarafından sevilmeyen bir Samiriyeli’yi övmesi anlamlıdır (bkz. Luk.9:52-53’e ait not ; Mat.11:5; Yu.4:20,Yu.4:22’ye ait notlar). İsa insanların ulusal ve dinsel kimliğinin değil, yüreğinin önemli olduğunu ifade etmektedir.
10:34 “Komşunu da... seveceksin” ( Luk.11:27) buyruğunun bir örneği. yağla şarap İyileştirici etkisi nedeniyle ilaç olarak kullanılırdı (krş. Yşa.1:6 ve ilgili not; Mar.6:13; Yak.5:14 ve ilgili not).
10:35 iki dinar İki gün çalışmanın ücreti olan bu miktar, adamın handa birkaç hafta kalması için yeterliydi.
10:38 köy Beytanya (Yu.12:1-3; bkz. Mat.21:17’ye ait not).

Videolar

Luka Girişi

Kitabın Amacı: Luka, daha kitabın başında amacının, İsa'nın yaşamını doğru ve ayrıntılı bir biçimde anlatmak olduğunu açıkça ortaya koyuyor (1:1-4). Luka, Elçilerin İşleri Kitabı'nda da Müjde'nin o çağda bilinen dünyanın merkezi durumundaki Roma'ya kadar nasıl yayıldığını anlatır. O devirde yazarların, yapıtlarını ileri gelen kişilere adamaları bir gelenek haline gelmişti. Nitekim Luka da her iki kitabı, adı Teofilos -«Tanrı'yı seven» anlamında- olan bir kişiye hitaben kaleme almıştır. Kuşkusuz Luka bu adamın kişiliğinde geniş bir kitleye seslenmeyi amaçlamıştır.

Kitabın İçeriği: Kitap, «Rab'bin yolunu hazırlamaya» gelen Vaftizci Yahya'nın1 ve İsa'nın doğumuna ilişkin bilgileri vererek başlıyor. Bundan sonra İsa'nın Müjde'yi duyurduğu, öğretisini yayıp mucizeler yaptığı döneme geçiyor. Daha sonra İsa'nın, giderek artan baskılara rağmen Yeruşalim'e, bile bile ölüme gidişi anlatılıyor. Bunu, İsa'nın dirilişi ve göğe alınışını anlatan bölümler izliyor.

Luka, peygamberlik sözlerini yerine getiren Tanrı'nın, bir kurtarıcı göndermekle insanlık tarihini nasıl yönlendirdiğini vurgular2. Tanrı'nın bu etkinliği, meleklerin gönderilmesi olayında3; Tanrı'nın gökten seslenişinde4; ve özellikle birçok inanlının Kutsal Ruh'la dolması olayında5 açıkça görülüyor. Tanrı'nın gücü, İsa'nın yaptığı mucizelerde de gözle görülür bir şekilde etkindi6. On altı ayrı olayda, belirli hastalıklara yakalanmış kişilerin mucizevi şekilde iyileştirildiğinden söz ediliyor. Bunun yanısıra, İsa'nın bir arada bulunan çok sayıda hastayı iyileştirdiği, kitabın beş ayrı yerinde belirtiliyor.

Luka'nın yaklaşık yüzde kırkı İsa'nın öğretisinden oluşuyor. İsa öğretisinde birçok benzetme kullandı; Luka'da 26 benzetme var. Bunların 16'sı İncil'in öbür kısımlarında yer almaz. İsa'nın bütün öğretisini kısaca özetlemek oldukça güçtür. Şu kadarını söyleyelim ki, İsa Tanrı'nın Egemenliği'ni duyuruyor7. Sözü edilen egemenlik, değer yargıları yönünden tümüyle farklı, insanın yüreğinde etkin olan tanrısal egemenliktir8. İsa'nın kendisi, egemenliği günden güne büyüyen, ikinci gelişinde de bu egemenliği tümüyle gerçekleşecek olan Kral olarak çıkar karşımıza9.

Kitapta bireye iletilmek istenen bildiri, günahların bağışlanmasıyla gerçekleşen kurtuluş müjdesidir10. Dünya malına kökten değişik bir yaklaşım içinde olan İsa11, bu müjdeyle özellikle yoksullara, hastalara ve ezilmişlere sesleniyor12. Bildirisinin o çağda hor görülen kadınlara ve Yahudi olmayan uluslara da yönelik olduğunu vurguluyor13. Nitekim, «Kaybolmuş olanı arayıp kurtarmaya geldim» diyordu14. Ama kişinin kurtulmaya istekli olması gerekir. Bu nedenle önce Yahya, sonra İsa, daha sonra da İsa'nın öğrencileri insanları tövbeye çağırdılar15. İsa'yı izleyecek olanlar bütün varlıklarıyla adanmış birer öğrenci olmaya16 ve sürekli bir dua yaşamı sürmeye çağrılmışlardır17.

Ana Hatlar:

1:1-4 Giriş
1:5-2:52 Vaftizci Yahya ile İsa'nın doğum ve çocuklukları
3:1-20 Vaftizci Yahya'nın görevi
3:21-4:13 İsa'nın vaftiz olması ve denenmesi
4:14-9:50 İsa'nın Celile ve çevresindeki etkinlikleri
9:51-19:27 İsa Yeruşalim yolunda
19:28-22:46 İsa'nın Yeruşalim'deki son günleri
22:47-23:56 İsa'nın tutuklanması, yargılanması ve çarmıha gerilmesi
24:1-52 İsa'nın dirilmesi ve göğe yükselmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş