Luka 16

16
Kurnaz Kâhya
1İsa öğrencilerine şunları da anlattı: “Zengin bir adamın bir kâhyası vardı. Kâhya, efendisinin mallarını çarçur ediyor diye efendisine ihbar edildi. 2Efendisi kâhyayı çağırıp ona, ‘Nedir bu senin hakkında duyduklarım? Kâhyalığının hesabını ver. Çünkü sen artık kâhyalık edemezsin’ dedi.
3“Kâhya kendi kendine, ‘Ne yapacağım ben?’ dedi. ‘Efendim kâhyalığı elimden alıyor. Toprak kazmaya gücüm yetmez, dilenmekten utanırım. 4Kâhyalıktan kovulduğum zaman başkaları beni evlerine kabul etsinler diye ne yapacağımı biliyorum.’
5“Böylelikle efendisine borcu olanların hepsini tek tek yanına çağırdı. Birincisine, ‘Efendime ne kadar borcun var?’ dedi.
6“Adam, ‘Yüz ölçek[a] zeytinyağı’ karşılığını verdi.
“Kâhya ona, ‘Borç senedini al ve hemen otur, elli ölçek diye yaz’ dedi.
7“Sonra bir başkasına, ‘Senin borcun ne kadar?’ dedi.
“ ‘Yüz ölçek[b] buğday’ dedi öteki.
“Ona da, ‘Borç senedini al, seksen ölçek diye yaz’ dedi.
8“Efendisi, dürüst olmayan kâhyayı, akıllıca davrandığı için övdü. Gerçekten bu çağın insanları, kendilerine benzer kişilerle ilişkilerinde, ışıkta yürüyenlerden[c] daha akıllı oluyorlar. 9Size şunu söyleyeyim, dünyanın aldatıcı servetini[ç] kendinize dost edinmek için kullanın ki, bu servet yok olunca sizi sonsuza dek kalacak konutlara kabul etsinler.”
Servet ve Güvenilirlik
10“En küçük işte güvenilir olan kişi, büyük işte de güvenilir olur. En küçük işte dürüst olmayan kişi, büyük işte de dürüst olmaz. 11Dünyanın aldatıcı serveti konusunda güvenilir değilseniz, gerçek serveti size kim emanet eder? 12Başkasının malı konusunda güvenilir değilseniz, kendi malınız olmak üzere size kim bir şey verir?
13 “Hiçbir uşak iki efendiye kulluk edemez. Ya birinden nefret edip öbürünü sever, ya da birine bağlanıp öbürünü hor görür. Siz hem Tanrı'ya, hem paraya[d] kulluk edemezsiniz.”
14Parayı seven Ferisiler bütün bu sözleri duyunca İsa'yla alay etmeye başladılar. 15O da onlara şöyle dedi: “Siz insanlar önünde kendinizi temize çıkarıyorsunuz, ama Tanrı yüreğinizi biliyor. İnsanların gururlandıkları ne varsa, Tanrı'ya iğrenç gelir.
16 “Kutsal Yasa ve peygamberlerin devri Yahya'nın zamanına dek sürdü. O zamandan bu yana Tanrı'nın Egemenliği müjdeleniyor ve herkes oraya zorla girmeye çalışıyor. 17 Yerin ve göğün ortadan kalkması, Kutsal Yasa'nın ufacık bir noktasının yok olmasından daha kolaydır.
18 “Karısını boşayıp başkasıyla evlenen zina etmiş olur. Kocasından boşanmış bir kadınla evlenen de zina etmiş olur.”
Dilenci ile Zengin Adam
19“Zengin bir adam vardı. Mor, ince keten giysiler giyer, bolluk içinde her gün eğlenirdi. 20-21Her tarafı yara içinde olan Lazar adında yoksul bir adam bu zenginin kapısının önüne bırakılırdı; zenginin sofrasından düşen kırıntılarla karnını doyurmaya can atardı. Bir yandan da köpekler gelip onun yaralarını yalardı.
22“Bir gün yoksul adam öldü, melekler onu alıp İbrahim'in yanına götürdüler. Sonra zengin adam da öldü ve gömüldü. 23Ölüler diyarında ıstırap çeken zengin adam başını kaldırıp uzakta İbrahim'i ve onun yanında Lazar'ı gördü. 24‘Ey babamız İbrahim, acı bana!’ diye seslendi. ‘Lazar'ı gönder de parmağının ucunu suya batırıp dilimi serinletsin. Bu alevlerin içinde azap çekiyorum.’
25“İbrahim, ‘Oğlum’ dedi, ‘Yaşamın boyunca senin iyilik payını, Lazar'ın da kötülük payını aldığını unutma. Şimdiyse o burada teselli ediliyor, sen de azap çekiyorsun. 26Üstelik, aramıza öyle bir uçurum kondu ki, ne buradan size gelmek isteyenler gelebilir, ne de oradan kimse bize gelebilir.’
27“Zengin adam şöyle dedi: ‘Öyleyse baba, sana rica ederim, Lazar'ı babamın evine gönder. 28Çünkü beş kardeşim var. Lazar onları uyarsın ki, onlar da bu ıstırap yerine düşmesinler.’
29“İbrahim, ‘Onlarda Musa'nın ve peygamberlerin sözleri var, onları dinlesinler’ dedi.
30“Zengin adam, ‘Hayır, İbrahim baba, dinlemezler!’ dedi. ‘Ancak ölüler arasından biri onlara giderse, tövbe ederler.’
31“İbrahim ona, ‘Eğer Musa ile peygamberleri dinlemezlerse, ölüler arasından biri dirilse bile ikna olmazlar’ dedi.”
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

16:1 öğrencilerine Bkz. Luk.6:13-16 ve ilgili not; Luk.10:1. kâhya Temsilci olarak başka birinin parasal işlerini ve mülkiyetinin tüm idaresini yürüten biri anlamında kullanılmaktadır (bkz. 1Ko.4:1-2).
16:3 Ne yapacağım ben? İş ini kaybedeceğini bilen hilekâr kâhya (Luk.16:8), borçluları kendisine minnettar kılmak için efendisine ait alacaklarda indirim yaparak geleceğini kurtarmak istedi. Kâhyanın yönteminin dürüstlüğü tartışılan bir konudur; gerçekte efendisine ait olan bir şeyi mi bağışlamıştır, yoksa efendisinin istemeye hakkı olmadığı faizlerden mi vazgeçmiştir veya kendisinin borçlara eklediği komisyonu mu kaldırmaktadır? Kâhya başlangıçta borçlulardan fazla para istemiş olabilir; bu, Yahudiler’in birbirlerinden faiz almalarını yasaklayan Kutsal Yasa’yı ihlal etmemiş sayılmak için bulduğu bir yöntem olabilir (bkz. Çık.22:25-27; Lev.25:36 ve ilgili not; Yas.23:19-20). Hem efendisini hem de borçluları hoşnut edecek şekilde borçlarını ilk (ve doğru) miktarına çekmiş de olabilir. Her ne olduysa temel düşünce aynıdır: Kâhya gelecekteki refahını güvence altına almak için şu anda elinde bulunanları değerlendirecek kadar bilgedir.
16:6 ölçek Grekçesi, “batos” (bkz. Birimler Cetveli).
16:7 ölçek Grekçesi, “koros” (bkz. Birimler Cetveli).
16:8 ışı kta yürüyenlerden Grekçe’den birebir çevirisi: “ışı k oğullarından”. Tanrı’nın halkından, yani imanlılardan söz ediliyor (bkz. Yu.12:35-36; Ef.5:8; 1Se.5:5 ve ilgili notlar).
16:9 İsa, imanlıların sahip olduklarını sadece kendileri için değil, Tanrı’nın onlara sunduğu göksel değerleri göz önünde bulundurarak kullanmaları (örn. müjdeyi duyurmaları, ihtiyaç içindekilere yardım etmeleri) gerektiğini söylemektedir. O zaman daha çok kişi kurtulacak ve kurtulan bu imanlılar (veya melekler) sahip olduklarını bilgece kullanan imanlıları cennette bekleyecek.
16:10 büyük işte de güvenilir Krş. Luk.19:17; Mat.25:21. İyi bir kâhya, kendisine emanet edilenin önemine ve değerine bakmaksızın, kendisine verilen işi her koşulda güvenilir şekilde yerine getirir.
16:11 gerçek serveti Dünyanın aldatıcı serveti değil, Tanrı’nın Egemenliği’ne ait olan değerler.
16:13 iki efendi Bkz. Mat.6:24; krş. Yak.4:4 ve ilgili not.
16:16 Yahya’nın zamanına dek İsa Mesih’in yolunu hazırlayan Yahya’nın hizmeti, Eski Antlaşma (Tevrat, Zebur ve Peygamberler’in Yazıları) ile Yeni Antlaşma (İncil) dönemleri arasındaki köprüdür. zorla girmeye Bkz. Mat.11:12 ve ilgili not.
16:17 Yerin ve göğün ortadan kalkması Bkz. Mar.13:24-25; 2Pe.3:7 ve ilgili notlar.
16:18 Bkz. Mat.5:32; Mat.19:3-9 ve ilgili notlar; Mar.10:11-12; 1Ko.7:10-11 ve ilgili notlar.
16:19 mor, ince keten O çağlarda mor rengin elde edildiği bitki az bulunduğu için veya o bitkiden bunu üretmek zor olduğu için böyle giysiler pahalıydı.
16:20-21 Lazar İsa’nın ölümden dirilttiği Lazar değildir (Yu.11:43-44). Eğer bu bir benzetmeyse, İsa Mesih’in ad vererek yaptığı tek benzetmedir. İbrahim’in hizmetkârının adı, Grekçeleştirilmiş şekli Lazar olan Eliezer idi. Eliezer İsrailli değildi. Mesih bu benzetmede, inanmayan Yahudiler’in (Ferisiler vs.) Tanrı tarafından cezalandırılacağını, kurtuluş kapısının da yoksul Lazar’a (yani Yahudi olmayanlara) açılacağını belirtmektedir.
16:22 Talmud hem cennetten (bkz. Luk.23:43 ve ilgili not) hem de “İbrahim’in yanı”ndan, doğru kişilerin (bkz. Mat.1:19’a ait not) öldüklerinde gidecekleri yer olarak söz eder (Talmud için bkz. Açıklamalı Kutsal Kitap’a Giriş, s.xiv).
16:23 Ölüler diyarında Bkz. Makale: Cennet, Cehennem, s. 1898.
16:26 öyle bir uçurum İman etmeyenlerin cehennemden cennete geçişinin imkânsızlığını gösterir; öldükten sonra ikinci bir şans ihtimali yoktur.
16:29 dinlesinler ‘Duyup itaat etsinler’ anlamında. Musa’nın ve peygamberlerin sözleri Eski Antlaşma’nın tamamı anlamında. Eski Antlaşma’daki vahiy, bunlara kulak verildiği takdirde, insanın böyle bir durumdan kurtulması için yeterlidir.
16:30 ölüler arasından biri İnsanlar Kutsal Yazılar’ı reddederlerse, hiçbir kanıt (birinin dirilmesi bile) onları ikna etmeyecektir.

Videolar

Luka Girişi

Kitabın Amacı: Luka, daha kitabın başında amacının, İsa'nın yaşamını doğru ve ayrıntılı bir biçimde anlatmak olduğunu açıkça ortaya koyuyor (1:1-4). Luka, Elçilerin İşleri Kitabı'nda da Müjde'nin o çağda bilinen dünyanın merkezi durumundaki Roma'ya kadar nasıl yayıldığını anlatır. O devirde yazarların, yapıtlarını ileri gelen kişilere adamaları bir gelenek haline gelmişti. Nitekim Luka da her iki kitabı, adı Teofilos -«Tanrı'yı seven» anlamında- olan bir kişiye hitaben kaleme almıştır. Kuşkusuz Luka bu adamın kişiliğinde geniş bir kitleye seslenmeyi amaçlamıştır.

Kitabın İçeriği: Kitap, «Rab'bin yolunu hazırlamaya» gelen Vaftizci Yahya'nın1 ve İsa'nın doğumuna ilişkin bilgileri vererek başlıyor. Bundan sonra İsa'nın Müjde'yi duyurduğu, öğretisini yayıp mucizeler yaptığı döneme geçiyor. Daha sonra İsa'nın, giderek artan baskılara rağmen Yeruşalim'e, bile bile ölüme gidişi anlatılıyor. Bunu, İsa'nın dirilişi ve göğe alınışını anlatan bölümler izliyor.

Luka, peygamberlik sözlerini yerine getiren Tanrı'nın, bir kurtarıcı göndermekle insanlık tarihini nasıl yönlendirdiğini vurgular2. Tanrı'nın bu etkinliği, meleklerin gönderilmesi olayında3; Tanrı'nın gökten seslenişinde4; ve özellikle birçok inanlının Kutsal Ruh'la dolması olayında5 açıkça görülüyor. Tanrı'nın gücü, İsa'nın yaptığı mucizelerde de gözle görülür bir şekilde etkindi6. On altı ayrı olayda, belirli hastalıklara yakalanmış kişilerin mucizevi şekilde iyileştirildiğinden söz ediliyor. Bunun yanısıra, İsa'nın bir arada bulunan çok sayıda hastayı iyileştirdiği, kitabın beş ayrı yerinde belirtiliyor.

Luka'nın yaklaşık yüzde kırkı İsa'nın öğretisinden oluşuyor. İsa öğretisinde birçok benzetme kullandı; Luka'da 26 benzetme var. Bunların 16'sı İncil'in öbür kısımlarında yer almaz. İsa'nın bütün öğretisini kısaca özetlemek oldukça güçtür. Şu kadarını söyleyelim ki, İsa Tanrı'nın Egemenliği'ni duyuruyor7. Sözü edilen egemenlik, değer yargıları yönünden tümüyle farklı, insanın yüreğinde etkin olan tanrısal egemenliktir8. İsa'nın kendisi, egemenliği günden güne büyüyen, ikinci gelişinde de bu egemenliği tümüyle gerçekleşecek olan Kral olarak çıkar karşımıza9.

Kitapta bireye iletilmek istenen bildiri, günahların bağışlanmasıyla gerçekleşen kurtuluş müjdesidir10. Dünya malına kökten değişik bir yaklaşım içinde olan İsa11, bu müjdeyle özellikle yoksullara, hastalara ve ezilmişlere sesleniyor12. Bildirisinin o çağda hor görülen kadınlara ve Yahudi olmayan uluslara da yönelik olduğunu vurguluyor13. Nitekim, «Kaybolmuş olanı arayıp kurtarmaya geldim» diyordu14. Ama kişinin kurtulmaya istekli olması gerekir. Bu nedenle önce Yahya, sonra İsa, daha sonra da İsa'nın öğrencileri insanları tövbeye çağırdılar15. İsa'yı izleyecek olanlar bütün varlıklarıyla adanmış birer öğrenci olmaya16 ve sürekli bir dua yaşamı sürmeye çağrılmışlardır17.

Ana Hatlar:

1:1-4 Giriş
1:5-2:52 Vaftizci Yahya ile İsa'nın doğum ve çocuklukları
3:1-20 Vaftizci Yahya'nın görevi
3:21-4:13 İsa'nın vaftiz olması ve denenmesi
4:14-9:50 İsa'nın Celile ve çevresindeki etkinlikleri
9:51-19:27 İsa Yeruşalim yolunda
19:28-22:46 İsa'nın Yeruşalim'deki son günleri
22:47-23:56 İsa'nın tutuklanması, yargılanması ve çarmıha gerilmesi
24:1-52 İsa'nın dirilmesi ve göğe yükselmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş