Luka 4

« Luka 3 | Luka 5 »
4
İsa'nın Çölde Denenmesi
(Mat.4:1-11; Mar.1:12-13)
1-2Kutsal Ruh'la dolu olarak Şeria Irmağı'ndan dönen İsa, Ruh'un yönlendirmesiyle çölde dolaştırılarak kırk gün İblis tarafından denendi. O günlerde hiçbir şey yemedi. Dolayısıyla bu süre sonunda acıktı. 3Bunun üzerine İblis O'na, “Tanrı'nın Oğlu'ysan, şu taşa söyle ekmek olsun” dedi.
4 İsa, “ ‘İnsan yalnız ekmekle yaşamaz’ diye yazılmıştır” karşılığını verdi.
5Sonra İblis İsa'yı yükseklere çıkararak bir anda O'na dünyanın bütün ülkelerini gösterdi. 6O'na, “Bütün bunların yönetimini ve zenginliğini sana vereceğim” dedi. “Bunlar bana teslim edildi, ben de dilediğim kişiye veririm. 7Bana taparsan, hepsi senin olacak.”
8 İsa ona şu karşılığı verdi: “ ‘Tanrın Rab'be tapacak, yalnız O'na kulluk edeceksin’ diye yazılmıştır.”
9İblis O'nu Yeruşalim'e götürüp tapınağın tepesine çıkardı. “Tanrı'nın Oğlu'ysan, kendini buradan aşağı at” dedi. 10 “Çünkü şöyle yazılmıştır:
‘Tanrı, seni korumaları için
Meleklerine buyruk verecek.’
11 ‘Ayağın bir taşa çarpmasın diye
Seni elleri üzerinde taşıyacaklar.’ ”
12 İsa ona şöyle karşılık verdi: “ ‘Tanrın Rab'bi denemeyeceksin!’ diye buyrulmuştur.”
13İblis, İsa'yı her bakımdan denedikten sonra bir süre için O'nun yanından ayrıldı.
İsa Celile'de
(Mat.4:12-17; Mar.1:14-15)
14İsa, Ruh'un gücüyle donanmış olarak Celile'ye döndü. Haber bütün bölgeye yayıldı. 15Oranın havralarında öğretiyor, herkes tarafından övülüyordu.
16-17İsa, büyüdüğü Nasıra Kenti'ne geldiğinde her zamanki gibi Şabat Günü havraya gitti. Kutsal Yazılar'ı okumak üzere ayağa kalkınca O'na Peygamber Yeşaya'nın Kitabı verildi. Kitabı açarak şu sözlerin yazılı olduğu yeri buldu:
18-19 “Rab'bin Ruhu üzerimdedir.
Çünkü O beni yoksullara Müjde'yi iletmek için meshetti.
Tutsaklara serbest bırakılacaklarını,
Körlere gözlerinin açılacağını duyurmak için,
Ezilenleri özgürlüğe kavuşturmak
Ve Rab'bin lütuf yılını ilan etmek için
Beni gönderdi.”
20Sonra kitabı kapattı, görevliye geri verip oturdu. Havradakilerin hepsi dikkatle O'na bakıyordu. 21İsa, “Dinlediğiniz bu Yazı bugün yerine gelmiştir” diye konuşmaya başladı.
22Herkes İsa'yı övüyor, ağzından çıkan lütufkâr sözlere hayran kalıyordu. “Yusuf'un oğlu değil mi bu?” diyorlardı.
23İsa onlara şöyle dedi: “Kuşkusuz bana şu deyimi hatırlatacaksınız: ‘Ey hekim, önce kendini iyileştir! Kefarnahum'da yaptıklarını duyduk. Aynısını burada, kendi memleketinde de yap.’ ”
24 “Size doğrusunu söyleyeyim” diye devam etti İsa, “Hiçbir peygamber kendi memleketinde kabul görmez. 25 Yine size gerçeği söyleyeyim, gökyüzünün üç yıl altı ay kapalı kaldığı, bütün ülkede korkunç bir kıtlığın baş gösterdiği İlyas zamanında İsrail'de çok sayıda dul kadın vardı. 26 İlyas bunlardan hiçbirine gönderilmedi; yalnız Sayda bölgesinin Sarefat Kenti'nde bulunan dul bir kadına gönderildi. 27 Peygamber Elişa'nın zamanında İsrail'de çok sayıda cüzamlı vardı. Bunlardan hiçbiri iyileştirilmedi; yalnız Suriyeli Naaman iyileştirildi.”
28Havradakiler bu sözleri duyunca öfkeden kudurdular. 29Ayağa kalkıp İsa'yı kentin dışına kovdular. O'nu uçurumdan aşağı atmak için kentin kurulduğu tepenin yamacına götürdüler. 30Ama İsa onların arasından geçerek oradan uzaklaştı.
İsa Kötü Bir Ruhu Kovuyor
(Mar.1:21-28)
31Sonra İsa Celile'nin Kefarnahum Kenti'ne gitti. Şabat Günü halka öğretiyordu. 32 Yetkiyle konuştuğu için O'nun öğretişine şaşıp kaldılar.
33-34Havrada cinli, içinde kötü ruh olan bir adam vardı. Adam yüksek sesle, “Ey Nasıralı İsa, bırak bizi! Bizden ne istiyorsun?” diye bağırdı. “Bizi mahvetmeye mi geldin? Senin kim olduğunu biliyorum, Tanrı'nın Kutsalı'sın sen!”
35İsa, “Sus, çık adamdan!” diyerek cini azarladı. Cin adamı herkesin önünde yere vurduktan sonra, ona hiç zarar vermeden içinden çıktı.
36Herkes şaşkına dönmüştü. Birbirlerine, “Bu nasıl söz? Güç ve yetkiyle kötü ruhlara çıkmalarını buyuruyor, onlar da çıkıyor!” diyorlardı. 37İsa'yla ilgili haber o bölgenin her yanında yankılandı.
İsa Birçok Hastayı İyileştiriyor
(Mat.8:14-17; Mar.1:29-34)
38İsa havradan ayrılarak Simun'un evine gitti. Simun'un kaynanası hastaydı, ateşler içindeydi. Onun için İsa'dan yardım istediler. 39İsa kadının başucunda durup ateşi azarladı, kadının ateşi düştü. Kadın hemen ayağa kalkıp onlara hizmet etmeye başladı.
40Güneş batarken herkes çeşitli hastalıklara yakalanmış akrabalarını İsa'ya getirdi. İsa her birinin üzerine ellerini koyarak onları iyileştirdi. 41Birçoğunun içinden cinler de, “Sen Tanrı'nın Oğlu'sun!” diye bağırarak çıkıyordu. Ne var ki, İsa onları azarladı, konuşmalarına izin vermedi. Çünkü kendisinin Mesih olduğunu biliyorlardı.
42Sabah olunca İsa dışarı çıkıp ıssız bir yere gitti. Halk ise O'nu arıyordu. Bulunduğu yere geldiklerinde O'nu yanlarında alıkoymaya çalıştılar. 43Ama İsa, “Öbür kentlerde de Tanrı'nın Egemenliği'yle ilgili Müjde'yi yaymam gerek” dedi. “Çünkü bunun için gönderildim.” 44Böylece Yahudiye'deki[a] havralarda Tanrı sözünü duyurmaya devam etti.
« Luka 3 | Luka 5 »
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

4:1-2 Kutsal Ruh’la dolu olarak Luka, Kutsal Ruh’un önemini ve etkisini hem bu kitapta (Luk.1:35,Luk.1:41-42,Luk.1:67; Luk.2:25-28; Luk.3:16,Luk.3:21,Luk.3:22; Luk.4:14,Luk.4:18-19; Luk.10:21; Luk.11:13; Luk.12:10,Luk.12:12) hem de Elçilerin İşleri’nde vurgular (bkz. Elç.2:4; Elç.4:8; Elç.5:32; Elç.13:2,Elç.13:4; Elç.16:6; Elç.18:25). çölde Yahuda Çölü’nde (bkz. Luk.1:80; Mat.3:1’e ait notlar). denendi Bkz. Mat.4:1-11; İbr.2:18; İbr.4:15’e ait notlar. Luka, İsa’nın oruç tuttuğu kırk gün boyunca denendiğini ifade eder. İkinci ve üçüncü denenmelerin sırası Matta ve Luka’da farklıdır. İsa dağdaki denenmenin (Matta’da üçüncü sırada yer alır) sonunda Şeytan’ı azarlayıp kovduğuna göre (Mat.4:10), Matta’nın kronolojik sırayı izlediği söylenebilir. İsa’nın hayatını kayda geçirenler, belli bir noktayı vurgulamak amacıyla kronolojik sırayı gözetmeksizin çeşitli olayları bir arada aktarır. Luka’nın, anlatımını İsa Yeruşalim’deyken noktalaması göz önüne alındığında, daha çok coğrafi konumu vurguladığı söylenebilir.
4:3 Tanrı’nın Oğlu’ysan Bkz. Mat.4:3’e ait not.
4:6 Bunlar bana teslim edildi Şeytan her ne kadar, “bu dünyanın egemeni” (Yu.12:31), “bu çağın ilahı” (2Ko.4:4) ve “havadaki hükümranlığın egemeni” (Ef.2:2) olarak adlandırılsa da, Tanrı’nın mutlak yetkisi ve denetimi altındadır (krş. 2Sa.24:1; Eyü.1:12; 2Ko.4:4’e ait notlar).
4:7 Bana taparsan Şeytan, İsa’yı çarmıhtaki acılardan kaçınmaya ayartmaya çalışmaktadır (bkz. Mar.10:45 ve ilgili not) ; oysa sadece İsa’nın çarmıhtaki ölümü ve dirilişiyle Yeni Antlaşma’nın temeli oluşabilecektir (bkz. Mat.26:26 ; yeni antlaşma Mesih’in kanıyla geçerli hale gelmiştir, İbr.9:10-10:18).
4:9 tapınağın tepesine Kidron Vadisi’nden yaklaşık 30 m yükseklikte bulunan tapınağın çatısını destekleyen sütunların güneydoğu köşesi olabilir. Tanrı’nın Oğlu’ysan Bkz. Mat.4:3’e ait not. kendini buradan aşağı at Şeytan, Tanrı’nın güvenilirliğini denemesi için İsa’yı ayartmaya çalışır.
4:10 Çünkü şöyle yazılmıştır Şeytan Kutsal Yazılar’dan alıntı yaparken (Mez.91:11-12) kendi çıkarı için ayetlerin anlamını saptırır.
4:12 İsa, Yasa’nın Tekrarı’ndan alıntı yaparak öbür iki denemede olduğu gibi, İblis’e Kutsal Yazılar’la yanıt verir.
4:13 bir süre için O’nun yanından ayrıldı Şeytan’ın denemeleri İsa’nın hizmeti boyunca devam etmiş (bkz. Mar.8:33 ve ilgili not), Getsamani Bahçesi’ndeki en büyük denemesiyle doruğa ulaşmıştır.
4:14 Ruh’un gücüyle Bkz. Luk.1:1’e ait not.
4:15 havralarında öğretiyor Bkz. Mar.1:21’e ait not.
4:16-17 Nasıra Kenti’ne geldiğinde Hizmetinin başında değil, belki bir yıl sonra ( Luk.4:23’ te İsa’nın Yahya tarafından vaftiz edildikten sonra hizmete başlamış olduğu varsayılır). Yu.1:19-4:42’de yer alan tüm olaylar, muhtemelen Luk.4:13-14 arasındaki zaman diliminde gerçekleşmiştir. okumak üzere İsa, Yeşaya Kitabı’nın İbranicesi’ni okumuş, ardından kendisi veya bir başkası kitabı o dönemde yaygın olarak kullanılan Aramice’de tefsir etmişti. Eski Antlaşma tomarları havrada özel bir yerde korunur ve okuyacak kişiye bir görevli tarafından verilirdi.
4:18-19 O beni... meshetti Yağ ile değil (bkz. Çık.30:22-31), Kutsal Ruh’la. Rab’bin lütuf yılını Takvim yılından değil, kurtuluşun sunulacağı Mesih Çağı’ndan söz edilmektedir. Yşa.61:1-3’ten yapılan bu alıntı (bkz. ilgili not), her elli yılda bir kölelerin azat edildiği, borçların silindiği ve atalara ait mülklerin asıl sahiplerine verildiği Özgürlük Yılı’ndan söz eder (Lev.25:8-55). Yeşaya’nın bildirdiği kurtuluş, İsrail halkının Babil tutsaklığıyla ilgiliydi, bir yandan da Mesih’in hizmetiyle ilgili peygamberlik içeriyordu; İsa Mesih bu sözlerden alıntı yaparak, insanın günaha tutsaklıktan ve bunun sonuçlarından kurtulacağını ilan etti. Eski ve YeniAntlaşma yazarları, zaman zaman Mesih’in yeryüzüne ilk ve ikinci gelişinden bir arada söz ettiklerinden ötürü bu ikisi tek bir olay gibi görünür; İsa’nın Yeşaya Kitabı’ndan, “Tanrımız’ın öç alacağı günü ilan etmek” sözlerine kadar alıntı yapması, bu olayın henüz gerçekleşmediği şeklinde yorumlanabilir (krş. Dan.9:24-27).
4:20 oturdu Kutsal Yazılar ayakta okunur ( Luk.1:16-17), oturarak öğretilirdi (bkz. Luk.5:3; Mat.5:1; Mar.4:1; Mar.9:35; Yu.8:2; Elç.16:13).
4:23 Kefarnahum Bkz. Mat.4:13’e ait not. kendi memleketinde Nasıra’da. İsa Beytlehem’de doğmuş, Celile bölgesi ndeki Nasıra’da büyümüştü (bkz. Luk.1:26-27; Luk.2:39,Luk.2:51; Mat.2:23).
4:26 Sayda Sur’un yaklaşık 30 km kuzeyinde bulunan, en eski Fenike kentlerinden biridir. İsa daha sonra burada Yahudi olmayan bir kadının kızını iyileştirir (Mat.15:21-28).
4:26-27 İsa’nın, Tanrı’nın İsrailli olmayan iki kişiye yardım etmesiyle ilgili sözleri, Tanrı’nın İbrahim’in soyundan olmayanlara da gösterdiği merhameti yansıtır. Tanrı, peygamberlerini gerektiğinde Yahudi olmayanlara da göndermiştir (1Kr.17:1-15; 2Kr.5:1-14; Yunus Kitabı), aynı şekilde İsa Mesih’in hizmeti de İsrail halkıyla sınırlı değildir; kurtuluş, Yahudi olmayanlar için de mümkün olacaktır. Ancak bu gerçek İsrail’in Tanrı halkı olarak reddedilişi anlamına gelmez. Nitekim Luka İsrail’den, Matta ve Markos’tan daha çok ve olumlu bir şekilde söz eder (2Kr.1:16,2Kr.1:68,2Kr.1:80; 2Kr.2:25,2Kr.2:30-32,2Kr.2:34; 2Kr.24:20-23 ; bkz. Elç.20:21).
4:28 öfkeden kudurdular Çünkü İsa, Yahudi olmayanların Tanrı tarafından kutsanacağını bildiriyordu.
4:30 onların arasından geçerek Bu olayın mucize olup olmadığı belirtilmemiştir; ancak her ne olduysa İsa’nın öleceği zaman henüz gelmemiş olduğundan dolayı kimse O’na zarar verememiştir (bkz. Yu.2:4 ve ilgili not).
4:32 Bkz. Mar.1:22’ye ait not.
4:33-34 cinli Putperestlere göre cinler, bazıları iyi bazılarıysa kötü olan doğaüstü yaratıklardır; ancak Kutsal Kitap cinlerin hepsinin kötü ruhlar olduklarını açıkça belirtir. Cinlerin, vahşi davranışlara (Luk.8:29), bedensel hastalıklara (Luk.13:11,Luk.13:16), zaman zaman akıl hastalığına (Yu.10:20) ve Tanrı’ya karşı isyana (Va.16:14) neden oldukları görülür.
4:36 ş aşkına dönmüştü Bkz. Mar.1:22’ye ait not.
4:38 havra Bkz. Mar.1:21’e ait not. Simun’un kaynanası Bkz. 1Ko.9:5 ve ilgili not. ateşler içindeydi Matta ve Markos’ta da bu mucize yer alır, ancak sadece hekim olan Luka hastalığı tıbbi bir terimle belirtir (krş. Luk.5:12; Luk.14:2; Luk.22:44; Mat.8:14-15; Mar.1:29-31).
4:40 Güneş batarken Şabat Günü (Luk.4:31), cumartesi 18.00 sularında bitiyordu. Geleneğe göre, Yahudiler Şabat Günü ne yük taşır ne de 1.5 km’den fazla yolculuk yapardı; ancak gün batımının ardından hastalarını İsa’ya getirebilirlerdi. Güneş batmak üzereyken yola çıkmış olmaları, İsa’ya ulaşmaya ne kadar gayretli olduklarını gösterir.
4:41 kendisinin Mesih olduğunu biliyorlardı Bkz. Mar.1:34’e ait not.
4:43 Tanrı’nın Egemenliği Bkz. Bilgi Kutusu:Tanrı’nın Egemenliği, s.1383.
4:44 Yahudiye’deki Benzer anlatımlarda olduğu gibi (Mat.4:23; Mar.1:39), birçok Grekçe elyazmasında “Celile’deki” diye geçer. Luka, özellikle Yahudi olmayan okuyucuya hitap ettiğinden dolayı (bkz. Giriş) “Yahudiye” ifadesini muhtemelen Yahudiler’in yaş adığı toprakları kastederek kullanmıştır (bkz. Luk.23:5 ve ilgili not; Elç.10:37-38; Elç.11:1,Elç.11:29; Elç.26:20).

Videolar

Luka Girişi

Kitabın Amacı: Luka, daha kitabın başında amacının, İsa'nın yaşamını doğru ve ayrıntılı bir biçimde anlatmak olduğunu açıkça ortaya koyuyor (1:1-4). Luka, Elçilerin İşleri Kitabı'nda da Müjde'nin o çağda bilinen dünyanın merkezi durumundaki Roma'ya kadar nasıl yayıldığını anlatır. O devirde yazarların, yapıtlarını ileri gelen kişilere adamaları bir gelenek haline gelmişti. Nitekim Luka da her iki kitabı, adı Teofilos -«Tanrı'yı seven» anlamında- olan bir kişiye hitaben kaleme almıştır. Kuşkusuz Luka bu adamın kişiliğinde geniş bir kitleye seslenmeyi amaçlamıştır.

Kitabın İçeriği: Kitap, «Rab'bin yolunu hazırlamaya» gelen Vaftizci Yahya'nın1 ve İsa'nın doğumuna ilişkin bilgileri vererek başlıyor. Bundan sonra İsa'nın Müjde'yi duyurduğu, öğretisini yayıp mucizeler yaptığı döneme geçiyor. Daha sonra İsa'nın, giderek artan baskılara rağmen Yeruşalim'e, bile bile ölüme gidişi anlatılıyor. Bunu, İsa'nın dirilişi ve göğe alınışını anlatan bölümler izliyor.

Luka, peygamberlik sözlerini yerine getiren Tanrı'nın, bir kurtarıcı göndermekle insanlık tarihini nasıl yönlendirdiğini vurgular2. Tanrı'nın bu etkinliği, meleklerin gönderilmesi olayında3; Tanrı'nın gökten seslenişinde4; ve özellikle birçok inanlının Kutsal Ruh'la dolması olayında5 açıkça görülüyor. Tanrı'nın gücü, İsa'nın yaptığı mucizelerde de gözle görülür bir şekilde etkindi6. On altı ayrı olayda, belirli hastalıklara yakalanmış kişilerin mucizevi şekilde iyileştirildiğinden söz ediliyor. Bunun yanısıra, İsa'nın bir arada bulunan çok sayıda hastayı iyileştirdiği, kitabın beş ayrı yerinde belirtiliyor.

Luka'nın yaklaşık yüzde kırkı İsa'nın öğretisinden oluşuyor. İsa öğretisinde birçok benzetme kullandı; Luka'da 26 benzetme var. Bunların 16'sı İncil'in öbür kısımlarında yer almaz. İsa'nın bütün öğretisini kısaca özetlemek oldukça güçtür. Şu kadarını söyleyelim ki, İsa Tanrı'nın Egemenliği'ni duyuruyor7. Sözü edilen egemenlik, değer yargıları yönünden tümüyle farklı, insanın yüreğinde etkin olan tanrısal egemenliktir8. İsa'nın kendisi, egemenliği günden güne büyüyen, ikinci gelişinde de bu egemenliği tümüyle gerçekleşecek olan Kral olarak çıkar karşımıza9.

Kitapta bireye iletilmek istenen bildiri, günahların bağışlanmasıyla gerçekleşen kurtuluş müjdesidir10. Dünya malına kökten değişik bir yaklaşım içinde olan İsa11, bu müjdeyle özellikle yoksullara, hastalara ve ezilmişlere sesleniyor12. Bildirisinin o çağda hor görülen kadınlara ve Yahudi olmayan uluslara da yönelik olduğunu vurguluyor13. Nitekim, «Kaybolmuş olanı arayıp kurtarmaya geldim» diyordu14. Ama kişinin kurtulmaya istekli olması gerekir. Bu nedenle önce Yahya, sonra İsa, daha sonra da İsa'nın öğrencileri insanları tövbeye çağırdılar15. İsa'yı izleyecek olanlar bütün varlıklarıyla adanmış birer öğrenci olmaya16 ve sürekli bir dua yaşamı sürmeye çağrılmışlardır17.

Ana Hatlar:

1:1-4 Giriş
1:5-2:52 Vaftizci Yahya ile İsa'nın doğum ve çocuklukları
3:1-20 Vaftizci Yahya'nın görevi
3:21-4:13 İsa'nın vaftiz olması ve denenmesi
4:14-9:50 İsa'nın Celile ve çevresindeki etkinlikleri
9:51-19:27 İsa Yeruşalim yolunda
19:28-22:46 İsa'nın Yeruşalim'deki son günleri
22:47-23:56 İsa'nın tutuklanması, yargılanması ve çarmıha gerilmesi
24:1-52 İsa'nın dirilmesi ve göğe yükselmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş