2. Tarihler 25

25
Amatsya'nın Yahuda Krallığı
(2Kr.14:1-22)
1Amatsya yirmi beş yaşında kral oldu ve Yeruşalim'de yirmi dokuz yıl krallık yaptı. Annesi Yeruşalimli Yehoaddan'dı. 2Amatsya RAB'bin gözünde doğru olanı yaptıysa da bütün yüreğiyle yapmadı. 3Krallığını güçlendirdikten sonra, babasını öldüren görevlileri öldürttü. 4 Ancak Musa'nın kitabındaki yasaya uyarak çocuklarını öldürtmedi. Çünkü RAB, “Ne babalar çocuklarının günahından ötürü öldürülecek, ne de çocuklar babalarının. Herkes kendi günahı için öldürülecek” diye buyurmuştu.
5Amatsya Yahudalılar'ı topladı. Bütün Yahudalılar'la Benyaminliler'i boylarına göre binbaşıların ve yüzbaşıların denetimine verdi. Yaşları yirmi ve yirminin üstünde olanların sayımını yaptı. Savaşa hazır, mızrak ve kalkan kullanabilen üç yüz bin seçme asker olduğunu saptadı. 6Ayrıca İsrail'den yüz talant[a] gümüş karşılığında, yüz bin yiğit savaşçı tuttu.
7Bu sırada bir Tanrı adamı gelip krala şöyle dedi: “Ey kral, İsrail'den gelen askerler seninle savaşa gitmesin. Çünkü RAB İsrailliler'le, yani Efrayimliler'le birlikte değil. 8Gidersen, yiğitçe savaşsan bile Tanrı seni düşmanın önünde bozguna uğratacak. Tanrı'nın yardım etmeye de, bozguna uğratmaya da gücü vardır.”
9Amatsya, “Ya İsrail askerleri için ödediğim yüz talant ne olacak?” diye sordu.
Tanrı adamı, “RAB sana bundan çok daha fazlasını verebilir” diye karşılık verdi.
10Bunun üzerine Amatsya Efrayim'den gelen askerlerin evlerine dönmelerini buyurdu. Yahudalılar'a çok kızan askerler büyük bir öfke içinde evlerine döndüler.
11Amatsya cesaretini toplayarak ordusunu Tuz Vadisi'ne götürdü. Yahudalılar orada on bin Seirli'yi öldürdü. 12Sağ olarak ele geçirdikleri on bin kişiyi de uçurumun kenarına götürüp oradan aşağıya attılar. Hepsi paramparça oldu.
13Bu arada Amatsya'nın kendisiyle birlikte savaşa katılmamaları için geri gönderdiği askerler, Samiriye ile Beythoron arasındaki Yahuda kentlerine saldırdılar. Üç bin kişi öldürüp çok miktarda mal yağmaladılar.
14Amatsya, Edomlular'ı bozguna uğrattıktan sonra, dönüşte Seir halkının putlarını yanında getirdi. Kendisine ilah olarak diktiği putlara taptı ve buhur yaktı. 15RAB Amatsya'ya öfkelendi. Ona bir peygamber göndererek, “Halkını senin elinden kurtaramayan bu halkın ilahlarına neden tapıyorsun?” diye sordu. 16Peygamber konuşmasını sürdürmekteyken Amatsya ona, “Seni krala danışman mı atadık? Sus! Yoksa öldürüleceksin” dedi.
Peygamber, “Tanrı'nın seni yok etmeye karar verdiğini biliyorum. Çünkü sen bu kötülüğü yaptın, öğüdüme de aldırış etmedin!” dedikten sonra sustu.
17Yahuda Kralı Amatsya, danışmanlarıyla konuştuktan sonra Yehu oğlu Yehoahaz oğlu İsrail Kralı Yehoaş'a, “Gel, yüz yüze görüşelim” diye haber gönderdi.
18İsrail Kralı Yehoaş da karşılık olarak Yahuda Kralı Amatsya'ya şu haberi gönderdi: “Lübnan'da dikenli bir çalı, sedir ağacına, ‘Kızını oğluma eş olarak ver’ diye haber yollar. O sırada oradan geçen yabanıl bir hayvan basıp çalıyı çiğner. 19İşte Edomlular'ı bozguna uğrattın diye böbürleniyorsun. Otur evinde! Niçin bela arıyorsun? Kendi başını da, Yahuda halkının başını da derde sokacaksın.”
20Ne var ki, Amatsya dinlemek istemedi. Bunun böyle olması Tanrı'nın isteğiydi. Edom'un ilahlarına taptıkları için Tanrı onları düşmanın eline teslim etmeye karar vermişti. 21Derken İsrail Kralı Yehoaş Yahuda Kralı Amatsya'nın üzerine yürüdü. İki ordu Yahuda'nın Beytşemeş Kenti'nde karşılaştı. 22İsrailliler'in önünde bozguna uğrayan Yahudalılar evlerine kaçtı. 23İsrail Kralı Yehoaş, Yehoahaz[b] oğlu Yoaş oğlu Yahuda Kralı Amatsya'yı Beytşemeş'te yakalayıp Yeruşalim'e götürdü. Efrayim Kapısı'ndan Köşe Kapısı'na kadar Yeruşalim surlarının dört yüz arşınlık[c] bölümünü yıktırdı. 24Tanrı'nın Tapınağı'nda Ovet-Edom soyunun gözetimi altındaki altını, gümüşü, eşyaları, sarayın hazinelerini ve bazı adamları da rehine olarak yanına alıp Samiriye'ye döndü.
Yahuda Kralı Amatsya'nın Ölümü
(2Kr.14:17-20)
25Yahuda Kralı Yoaş oğlu Amatsya, İsrail Kralı Yehoahaz oğlu Yehoaş'ın ölümünden sonra on beş yıl daha yaşadı. 26Amatsya'nın yaptığı öbür işler, başından sonuna dek, Yahuda ve İsrail krallarının tarihinde yazılıdır. 27RAB'bin ardınca yürümekten vazgeçtiği andan başlayarak Yeruşalim'de Amatsya'ya bir düzen kurulmuştu. Amatsya Lakiş'e kaçtı. Ardından adam göndererek onu öldürttüler. 28Ölüsü at sırtında getirildi, Yahuda Kenti'nde[ç] atalarının yanına gömüldü.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

10:1-36:23 Krallar kitaplarıyla karşılaştırıldığında Tarihler kitaplarında bölünmüş krallıklardan daha az söz edilir (krş. 1Kr.12-2Kr.25. bölümler). Tarihler kitaplarında daha çok Yahuda Krallığı anlatılır. Yahuda Krallığı ile aynı tarihlere denk gelen dönemler hariç kuzeydeki krallıktan (İsrail Krallığı’ndan) söz edilmez. Böylelikle Davut soyunun İsrail tahtında kesintisiz hüküm süreceğine ilişkin Tanrı’nın vaadi ön plana çıkarılır ve Babil’den dönen sürgünlerin aslında bütün İsrailliler’i temsil ettiği ima edilir (bkz. 1. Tarihler: Giriş; krş. 2Ta.12:1; 2Ta.15:17; 2Ta.11:8; 2Ta.21:2,2Ta.21:4; 2Ta.23:2; 2Ta.28:19,2Ta.28:27; 2Ta.35:18).
25:1 yirmi dokuz yıl İÖ 796-767.
25:1-28 Amatsya’nın krallık dönemi başlıca iki kısma ayrılır: (1) itaat, kutsanma ve zaferle kendini gösteren iyi yıllar (2Ta.25:1-13) ve (2) putperestlik, yenilgiler ve nihayetinde ölümle sonuçlanan kötü yıllar (2Ta.25:14-28). Tarihler kitaplarında kralların önce iyi dönemleri, ardından kötülüğe yöneldikleri dönemler anlatılır. Bu yüzden, genelde kitap içinde krallarla ilgili olumsuz yorumlar metnin ikinci yarısında yer alırken, Krallar kitaplarında krallar ve puta tapınma yerleri hakkında özet yoruma en başta yer verilir (bkz. 2Kr.14:1-20’ye ait notlar).
25:5-16 Bkz. 2Kr.14:7. Edom karşısında kazanılan zafer, 2. Krallar Kitabı’nda sadeceAmatsya’nın Yehoaş’a meydan okumasına yol açan bir olay olarak aktarılırken, burada Tarihler kitaplarında tekrarlanan “yaptığının karşılığını alma” ilkesi çerçevesinde ele alınır (bkz. 1. Tarihler: Giriş).Anlatım genişletilerek, hem zaferin hem de yenilginin nedenleri verilir.
25:7 İsrail’den gelen askerler seninle savaşa gitmesin Bkz. 2Ta.16:2-9 ve 2Ta.22:5’e ait notlar.
25:13 Bu olay muhtemelen kuzeydeki (İsrail) krallık ile sonradan girilecek savaşı tetiklemiştir.
25:14-25 2. Krallar’daki anlatıma (2Kr.14:8-14), “yaptığının karşı lığını alma” teması da eklenir (bkz. 1. Tarihler: Giriş).
25:18 Krş. Hak.9:7-15.
25:23 Yehoahaz Bkz. 2Ta.21:17’ye ait not. Efrayim Kapısı’ndan Köşe Kapısı’na kadar Efrayim Kapısı kuzeybatıda, Köşe Kapısı kuzeydoğuda olmak üzere her iki kapı da kentin kuzey surlarında yer alıyordu.
25:24 Tapınak ambarının bakımı, Levili Ovet-Edom ailesine emanet edilmiştir (1Ta.26:15; krş. 2Sa.6:10 ve ilgili not).
25:28 Yahuda Kenti’nde Yeruşalim’de.

Videolar

2. Tarihler Girişi

1.Tarihler'in devamı olan 2.Tarihler Kral Süleyman'ın yaptığı işleri ve dönemindeki olayları anlatır. Yarovam önderliğindeki kuzey oymakları Kral Süleyman'ın yerine geçen oğlu Rehavam'a karşı ayaklanır ve krallık ikiye bölünür. İ.Ö. 586 yılında Yeruşalim'in düşüşüne ve Babil sürgününe dek olaylar güneydeki Yahuda krallığı etrafında gelişir. Kitap Pers Kralı Koreş'in Yahudiler'in Babil'den Yeruşalim'e dönmelerine izin vermesiyle son bulur.

Ana Hatlar:

1:1-9:31 Süleyman'ın krallığı
a.1:1-17 İlk yıllar
b.2:1-7:10 Tapınak kuruluyor
c.7:11-9:31 Son yıllar
10:1-19 Kuzeydeki oymakların başkaldırışı
11:1-36:12 Yahuda kralları
36:13-21 Yeruşalim'in düşüşü
36:22-23 Pers Kralı Koreş'in duyurusu
  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş