Luka 1:2-16

1
1-3Sayın Teofilos,
Birçok kişi aramızda olup bitenlerin tarihçesini yazmaya girişti. Nitekim başlangıçtan beri bu olayların görgü tanığı ve Tanrı sözünün hizmetkârı olanlar bunları bize ilettiler. Ben de bütün bu olayları ta başından özenle araştırmış biri olarak bunları sana sırasıyla yazmayı uygun gördüm. 4Öyle ki, sana verilen bilgilerin doğruluğunu bilesin.
Yahya'nın Doğumu Önceden Bildiriliyor
5 Yahudiye Kralı Hirodes zamanında, Aviya bölüğünden Zekeriya adında bir kâhin vardı. Harun soyundan gelen karısının adı ise Elizabet'ti. 6Her ikisi de Tanrı'nın gözünde doğru kişilerdi, Rab'bin bütün buyruk ve kurallarına eksiksizce uyarlardı. 7Elizabet kısır olduğu için çocukları olmuyordu. İkisinin de yaşı ilerlemişti.
8Zekeriya, hizmet sırasının kendi bölüğünde olduğu bir gün, Tanrı'nın önünde kâhinlik görevini yerine getiriyordu. 9Kâhinlik geleneği uyarınca Rab'bin Tapınağı'na girip buhur yakma görevi kurayla ona verilmişti. 10Buhur yakma saatinde bütün halk topluluğu dışarıda dua ediyordu.
11Bu sırada, Rab'bin bir meleği buhur sunağının sağında durup Zekeriya'ya göründü. 12Zekeriya onu görünce şaşırdı, korkuya kapıldı. 13Melek, “Korkma, Zekeriya” dedi, “Duan kabul edildi. Karın Elizabet sana bir oğul doğuracak, adını Yahya koyacaksın. 14Sevinip coşacaksın. Birçokları da onun doğumuna sevinecek. 15 O, Rab'bin gözünde büyük olacak. Hiç şarap ve içki içmeyecek; daha annesinin rahmindeyken Kutsal Ruh'la dolacak. 16İsrailoğulları'ndan birçoğunu, Tanrıları Rab'be döndürecek.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

1:1-3 Teofilos Bkz. Giriş. görgü tanığı ve Tanrı sözünün hizmetkârı olanlar Luka kendisi görmemiş olsa da, kendilerini Müjde’yi yaymaya adamış olan görgü tanıklarının ifadelerini kullanır. ilettiler Bkz. 1Ko.11:23-24 ve ilgili not ; 1Ko.15:3-4. özenle araştırmış Luka’nın anlatımı, titizce kontrol edilmiş tarihsel ayrıntılar içerir. Kendi çabasıyla araştırmalar yapmış, ancak Kutsal Ruh’un yönlendirmesiyle bunları yazıya geçirmiştir. Kitap genellikle kronolojik bir düzene sahiptir.
1:1-4 Luka, dönemin tarihçe çalışmalarına özgü biçimde, amacını, bu metnin kime gönderildiğini, İsa Mesih’in yaşamını kimlerden öğrendiğini, tüm bunları kaleme almaya neden ihtiyaç duyduğunu ve yaklaşım yöntemini belirten resmi bir önsöz ile başlar.
1:4 Öyle ki... bilesin Krş. Yu.20:31.
1:5 Yahudiye Kralı Hirodes Bkz. Mat.2:1’e ait not; Tablo: Hirodes Hanedanlığı, s. 1381. Aviya bölüğünden Davut’un döneminden itibaren kâhinler yirmi dört bölüğe ayrılmışlardı; Aviya, kâhin ailelerin önde gelenlerinden biriydi (Neh.12:12,Neh.12:17; bkz. 1Ta.24:10). Zekeriya... Elizabet Her ikisi de kâhinlik görevini yürüten Harun soyundandı.
1:6 doğru... eksiksizce Günahsız değillerdi, ancak Tanrı’nın buyruklarını içtenlikle ve sadık bir biçimde yerine getiriyorlardı. Şimon (Luk.2:25) ve Yusuf’tan da (Mat.1:19) benzer bir övgüyle söz edilmiştir (ayrıca bkz. Mat.1:19’a ait not).
1:7 çocukları olmuyordu Bkz. Luk.1:25’e ait not.
1:9 Sabah kurbanından önce ve akşam kurbanından sonra En Kutsal Yer’in önünde bulunan sunaktaki buhuru yenilemek kâ-hinin görevlerinden biriydi (Çık.30:6-8). Görevler kurayla dağıtıldığından ötürü bir kâhin bu ayrıcalığa çok nadir sahip olurdu, hatta bazılarına bu görev sırası hiç gelmezdi. kurayla ona verilmişti Bkz. Neh.11:1; Özd.16:33; Yun.1:7 ve Elç.1:26’ya ait notlar.
1:11 Rab’bin bir meleği Bkz. Luk.1:19; ayrıca krş. Yar.16:7 ve ilgili not.
1:12 korkuya kapıldı Krş. Gidyon, Hak.6:22-23 ; Manoah, Hak.13:22.
1:13 Korkma Kutsal Kitap’ta en çok tekrarlanan buyruk (bkz. Luk.1:30; Luk.2:10-11 ve ilgili not; Luk.5:10; Luk.8:50; Luk.12:7,Luk.12:32; Yar.15:1; Yar.21:17; Yar.26:24; Yas.1:21 ve ilgili not; Yşu.1:9; Yşu.8:1).
1:15 ş arap ve içki Yahya Peygamber’in içkiden kaçınmayı gerektiren nezir yeminine bağlı olduğu tahmin edilir (bkz. Say.6:2-12 ve ilgili notlar; krş. Elç.18:18 ve ilgili not). Eğer öyleyse, Yahya da Şimşon (Hak.13:4-7) ve Samuel (1Sa.1:11) gibi hayatı boyunca nezirdi (Tanrı’ya adanmıştı). rahmindeyken İsa Mesih’ten önceki dönemde Kutsal Ruh sadece geçici ve özel bir görev için insanlara verilirdi (bkz. örn. Hak.3:10 ve ilgili not), ama Yahya yaş amı boyunca Kutsal Ruh’la dolu olacaktı. Kutsal Ruh’la dolacak Bkz. Luk.4:1’e ait not.

Videolar

Luka Girişi

Kitabın Amacı: Luka, daha kitabın başında amacının, İsa'nın yaşamını doğru ve ayrıntılı bir biçimde anlatmak olduğunu açıkça ortaya koyuyor (1:1-4). Luka, Elçilerin İşleri Kitabı'nda da Müjde'nin o çağda bilinen dünyanın merkezi durumundaki Roma'ya kadar nasıl yayıldığını anlatır. O devirde yazarların, yapıtlarını ileri gelen kişilere adamaları bir gelenek haline gelmişti. Nitekim Luka da her iki kitabı, adı Teofilos -«Tanrı'yı seven» anlamında- olan bir kişiye hitaben kaleme almıştır. Kuşkusuz Luka bu adamın kişiliğinde geniş bir kitleye seslenmeyi amaçlamıştır.

Kitabın İçeriği: Kitap, «Rab'bin yolunu hazırlamaya» gelen Vaftizci Yahya'nın1 ve İsa'nın doğumuna ilişkin bilgileri vererek başlıyor. Bundan sonra İsa'nın Müjde'yi duyurduğu, öğretisini yayıp mucizeler yaptığı döneme geçiyor. Daha sonra İsa'nın, giderek artan baskılara rağmen Yeruşalim'e, bile bile ölüme gidişi anlatılıyor. Bunu, İsa'nın dirilişi ve göğe alınışını anlatan bölümler izliyor.

Luka, peygamberlik sözlerini yerine getiren Tanrı'nın, bir kurtarıcı göndermekle insanlık tarihini nasıl yönlendirdiğini vurgular2. Tanrı'nın bu etkinliği, meleklerin gönderilmesi olayında3; Tanrı'nın gökten seslenişinde4; ve özellikle birçok inanlının Kutsal Ruh'la dolması olayında5 açıkça görülüyor. Tanrı'nın gücü, İsa'nın yaptığı mucizelerde de gözle görülür bir şekilde etkindi6. On altı ayrı olayda, belirli hastalıklara yakalanmış kişilerin mucizevi şekilde iyileştirildiğinden söz ediliyor. Bunun yanısıra, İsa'nın bir arada bulunan çok sayıda hastayı iyileştirdiği, kitabın beş ayrı yerinde belirtiliyor.

Luka'nın yaklaşık yüzde kırkı İsa'nın öğretisinden oluşuyor. İsa öğretisinde birçok benzetme kullandı; Luka'da 26 benzetme var. Bunların 16'sı İncil'in öbür kısımlarında yer almaz. İsa'nın bütün öğretisini kısaca özetlemek oldukça güçtür. Şu kadarını söyleyelim ki, İsa Tanrı'nın Egemenliği'ni duyuruyor7. Sözü edilen egemenlik, değer yargıları yönünden tümüyle farklı, insanın yüreğinde etkin olan tanrısal egemenliktir8. İsa'nın kendisi, egemenliği günden güne büyüyen, ikinci gelişinde de bu egemenliği tümüyle gerçekleşecek olan Kral olarak çıkar karşımıza9.

Kitapta bireye iletilmek istenen bildiri, günahların bağışlanmasıyla gerçekleşen kurtuluş müjdesidir10. Dünya malına kökten değişik bir yaklaşım içinde olan İsa11, bu müjdeyle özellikle yoksullara, hastalara ve ezilmişlere sesleniyor12. Bildirisinin o çağda hor görülen kadınlara ve Yahudi olmayan uluslara da yönelik olduğunu vurguluyor13. Nitekim, «Kaybolmuş olanı arayıp kurtarmaya geldim» diyordu14. Ama kişinin kurtulmaya istekli olması gerekir. Bu nedenle önce Yahya, sonra İsa, daha sonra da İsa'nın öğrencileri insanları tövbeye çağırdılar15. İsa'yı izleyecek olanlar bütün varlıklarıyla adanmış birer öğrenci olmaya16 ve sürekli bir dua yaşamı sürmeye çağrılmışlardır17.

Ana Hatlar:

1:1-4 Giriş
1:5-2:52 Vaftizci Yahya ile İsa'nın doğum ve çocuklukları
3:1-20 Vaftizci Yahya'nın görevi
3:21-4:13 İsa'nın vaftiz olması ve denenmesi
4:14-9:50 İsa'nın Celile ve çevresindeki etkinlikleri
9:51-19:27 İsa Yeruşalim yolunda
19:28-22:46 İsa'nın Yeruşalim'deki son günleri
22:47-23:56 İsa'nın tutuklanması, yargılanması ve çarmıha gerilmesi
24:1-52 İsa'nın dirilmesi ve göğe yükselmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş