Matta 1

« Malaki 4 | Matta 2 »
1
İsa Mesih'in Soyu
(Luk.3:23-38)
1-2İbrahim oğlu, Davut oğlu İsa Mesih'in soy kaydı şöyledir:
İbrahim İshak'ın babasıydı,
İshak Yakup'un babasıydı,
Yakup Yahuda ve kardeşlerinin babasıydı,
3Yahuda, Tamar'dan doğan Peres'le Zerah'ın babasıydı,
Peres Hesron'un babasıydı,
Hesron Ram'ın babasıydı,
4Ram Amminadav'ın babasıydı,
Amminadav Nahşon'un babasıydı,
Nahşon Salmon'un babasıydı,
5Salmon, Rahav'dan doğan Boaz'ın babasıydı,
Boaz, Rut'tan doğan Ovet'in babasıydı,
Ovet İşay'ın babasıydı,
6İşay Kral Davut'un babasıydı,
Davut, Uriya'nın karısından doğan Süleyman'ın babasıydı,
7Süleyman Rehavam'ın babasıydı,
Rehavam Aviya'nın babasıydı,
Aviya Asa'nın babasıydı,
8Asa Yehoşafat'ın babasıydı,
Yehoşafat Yehoram'ın babasıydı,
Yehoram Uzziya'nın babasıydı,
9Uzziya Yotam'ın babasıydı,
Yotam Ahaz'ın babasıydı,
Ahaz Hizkiya'nın babasıydı,
10Hizkiya Manaşşe'nin babasıydı,
Manaşşe Amon'un babasıydı,
Amon Yoşiya'nın babasıydı,
11 Yoşiya, Babil sürgünü sırasında doğan Yehoyakin'le kardeşlerinin babasıydı,
12Yehoyakin, Babil sürgününden sonra doğan Şealtiel'in babasıydı,
Şealtiel Zerubbabil'in babasıydı,
13Zerubbabil Avihut'un babasıydı,
Avihut Elyakim'in babasıydı,
Elyakim Azor'un babasıydı,
14Azor Sadok'un babasıydı,
Sadok Ahim'in babasıydı,
Ahim Elihut'un babasıydı,
15Elihut Elazar'ın babasıydı,
Elazar Mattan'ın babasıydı,
Mattan Yakup'un babasıydı,
16Yakup Meryem'in kocası Yusuf'un babasıydı.
Meryem'den Mesih diye tanınan İsa doğdu.
17Buna göre, İbrahim'den Davut'a kadar toplam on dört kuşak, Davut'tan Babil sürgününe kadar on dört kuşak, Babil sürgününden Mesih'e kadar on dört kuşak vardır.
İsa Mesih'in Doğumu
(Luk.2:1-7)
18 İsa Mesih'in doğumu şöyle oldu: Annesi Meryem, Yusuf'la nişanlıydı. Ama birlikte olmalarından önce Meryem'in Kutsal Ruh'tan gebe olduğu anlaşıldı. 19Nişanlısı Yusuf, doğru bir adam olduğu ve onu herkesin önünde utandırmak istemediği için ondan sessizce ayrılmak niyetindeydi. 20Ama böyle düşünmesi üzerine Rab'bin bir meleği rüyada ona görünerek şöyle dedi: “Davut oğlu Yusuf, Meryem'i kendine eş olarak almaktan korkma. Çünkü onun rahminde oluşan, Kutsal Ruh'tandır. 21 Meryem bir oğul doğuracak. Adını İsa[a] koyacaksın. Çünkü halkını günahlarından O kurtaracak.”
22 Bütün bunlar, Rab'bin peygamber aracılığıyla bildirdiği şu söz yerine gelsin diye oldu: 23“İşte, kız gebe kalıp bir oğul doğuracak; adını İmmanuel koyacaklar.” İmmanuel, Tanrı bizimle demektir.
24Yusuf uyanınca Rab'bin meleğinin buyruğuna uydu ve Meryem'i eş olarak yanına aldı. 25 Ama oğlunu doğuruncaya dek Yusuf ona dokunmadı. Doğan çocuğun adını İsa koydu.
« Malaki 4 | Matta 2 »
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

1:1 İbrahim oğlu Matta özellikle Yahudiler’e hitaben yazdığından ötürü İsa’yı bu şekilde tanıtır. Tanrı’nın İbrahim’e, “yeryüzündeki bütün halklar senin aracılığınla kutsanacak” vaadini verdiğinde asıl söz ettiği kişi İsa’dır (bkz. Yar.12:2-3; krş. Zek.Yar.9:10 ve ilgili not; Gal.3:16). Davut oğlu İsrail kralına, yani nihai olarak Mesih’e ait bir unvandır (krş. Mat.12:23; Mat.20:30; Mat.21:9; Mat.22:41-45). Tanrı’nın tüm vaatlerinde olduğu gibi, Davut’la yaptığı antlaşmada verdiği vaatler de İsa Mesih’le yerine gelmiştir (bkz. 2Sa.7:5-16 ; 2Sa.7:11’ e ait not; ayrıca bkz. Makale: İsa Mesih Kimdir?, s. 1373; Mez.89; 132; Yer.23:1-8; Hez.34:11-24).
1:4 Amminadav Harun’un kayınpederi (Çık.6:23).
1:5 Rahav Bkz. Rahav’ın hikâyesi, Yşu.2. bölüm. Davut ile Rahav arasındaki kuşakların tam bir listesi yoktur (bkz. Bilgi Kutusu:Soyağaçları, s.554).
1:8 Yoram Uzziya’nın babasıydı Yoram aslında Uzziya’nın atasıydı (bkz. Mat.1:11’e ait not; 1Ta.1:5-10’a ait notlar). Yoram ile Uzziya arasında Ahazya, Yoaş ve Amatsya vardı (bkz. 2Ta.21:4-26:23 ; ayrıca bkz. Bilgi Kutusu:Soyağaçları, s. 554).
1:11 Yoşiya Yoşiya aslında Yehoyakim’in babası ve Yehoyakin’in dedesi iken, burada Yehoyakin’in babası olarak belirtilmiştir (2Ta.36:1-9 ; bkz. Bilgi Kutusu:Soyağaçları, s. 554) ; o dönemlerde dedelere ve atalara da baba denilebiliyordu.
1:12 Şealtiel Bkz. 1Ta.3:19’a ait not.
1:3-16 Soyağacında beş kadının adı geçer: Tamar ( Mat.1:3), Rahav (Mat.1:5), Rut ( Mat.1:5), Bat-Şeva (“Uriya’nın karısı”, Mat.1:6) ve Meryem (Mat.1:16). Bu kadınların, pek de sıradan bir yaşamları olmamasına rağmen, Tanrı’nın kurtuluş tasarısında önemli rolleri olduğu görülür. Bat-Şeva büyük olasılıkla İsrailli’ydi (Ammiel bir Yahudi adıdır, 1Ta.3:5), Tamar, Rahav ve Rut ise değildi. Bu da Tanrı’nın, amaçlarını yalnızca erkekler veya İsrail halkı aracılığıyla yerine getirmediğini gösterir.
1:16 İsa, Yusuf’un fiziksel değil, yasal oğludur ve bu anlamda Davut’un soyundan gelmektedir (bkz. Luk.2:33 ve ilgili not; Yu.1:45).
1:1-17 Matta’daki soyağacının amacı, İsa’nın soyunun İbrahim’e ve özellikle Kral Davut’a dayandığını, başka bir deyişle İsa’nın, Mesih olarak Kral Davut’un tahtına oturma hakkına sahip olduğunu göstermektir.
1:17 on dört... on dört... on dört kuşak Bkz. Bilgi Kutusu: Soyağaçları, s. 554. Mesih’e Bkz. Makale:İsa Mesih Kimdir?, s.1373.
1:18 nişanlıydı Yahudi geleneğine göre nişanlılık, günümüz niş anlılık kavramından daha bağlayıcıydı ve sadece boşanmayla bozulabilirdi. Burada, Meryem’le Yusuf’un evlilikleri gerçekleşmediği halde, Meryem için “eş” (Mat.1:24) terimi kullanılmasının nedeni budur (bkz. Yoe.1:8’e ait not). Kutsal Ruh’tan Tanrı’nın gücüyle, mucizevî şekilde.
1:19 doğru Eski Antlaşma’da sıkça geçen “doğru kişi”, imanlılar için de kullanılan bir terimdir. EskiAntlaşma’da daha çok Tanrı’nın antlaşmasına olan sadakati vurgulayan bir kavramdır; Yeni Antlaşma’da, İsa’yla (O’nun ölümüne ve dirilişine iman etmekle) özdeşleşen kişinin Tanrı’nın önünde “doğru sayılması” söz konusudur. Mesih imanlısı, Mesih’in doğruluğuna dayanarak Tanrı tarafından doğru ilan edilir (bkz. Rom.1:17 ve ilgili not) ve imanını eylemleriyle açığa çıkarır (krş. Mat.25:34-40). Yusuf, hem tanrısayar biriydi hem de Kutsal Yasa’ya bağlı olarak yaşıyordu. Yas.22:22-24’e göre Meryem’in taşlanması gerekirdi; en azından böyle bir durumda erkek kadını boşardı ki, bu da o çağda kadını fahişelik etmeye bile mecbur kılabilirdi. Yusuf’un hem Meryem’e olan sevgisi ve hassasiyeti hem de Tanrı’nın melek aracılığıyla verdiği buyruğa uyması, onun “doğru biri” olduğunu gösterir (ayrıca bkz. Makale: Doğruluk, s.1656).
1:20 rüyada Krş. Mat.2:12-13,Mat.2:19,Mat.2:22. Davut oğlu Yusuf Bkz. Mat.1:1,Mat.1:16’ ya ait notlar. Meryem’i kendine eş olarak almaktan Niş anlıydılar ( Mat.1:18’ e ait not), ancak henüz karı koca olarak birlikte yaşamıyorlardı. Onun rahminde oluşan, Kutsal Ruh’tandır Bkz. Luk.1:26-35’e ait not.
1:21 İsa Adın İbranicesi olan Yehoşua,‘RAB (Yahve) kurtarır’ anlamına gelir. Yehoşua’nın Grekçe şekli İsus’tur, bundan da Arapça söylenişi İsa gelir.
1:22 yerine gelsin diye Matta, Eski Antlaşma’da yer alan peygamberliklerin, İsa’nın yaptıklarıyla yerine geldiğinden on iki kez söz eder (bu ayette ; Mat.2:15,Mat.2:23; Mat.3:15; Mat.4:14-15; Mat.5:17; Mat.8:17; Mat.12:17-18; Mat.13:13-15,Mat.13:35; Mat.21:4-5 ve Mat.27:9-10’da). Bu, Kutsal Yazılar’ın doğruluğunu ve Tanrı’dan kaynaklandığını açık bir biçimde kanıtlar. Peygamberliklerin yerine gelmesi, ayrıca YeniAntlaşma ile Eski Antlaşma’nın birbirinden bağımsız olmadığını da gösterir.
1:23 Bkz. Yşa.7:14’e ait not.
1:25 oğlunu doğuruncaya dek Yusuf ona dokunmadı Hem Matta hem de Luka (Luk.1:26-35) İsa’nın bakireden doğduğunu açıkça belirtir.

Videolar

Matta Girişi

Genel Bakış: Matta'nın amacı, İsa'nın yaşamını, öğretisini, ölümünü ve dirilişini anlatmaktır. Özellikle İsa'nın peygamberlerce geleceği bildirilen ve Yahudilerce uzun zamandır beklenen Mesih olduğunu göstermek ister. Bunun için İsa'nın gelişiyle gerçekleşen peygamberlik sözlerinden alıntılara yer verir1. İsa'nın kurtuluş Müjdesi'nin bütün uluslar için olduğunu ayrıca vurgular2.

Kitabın İçeriği: Matta, İsa'nın soyağacı ve doğumuna ilişkin bilgileri vermekle başlar (1:1-2:23). İsa'nın vaftiz oluşunu ve Şeytan tarafından nasıl denendiğini anlattıktan sonra O'nun faaliyetlerine geçer. Kendisine gelen hastaların tümünü iyileştirdiği bazı olayları kaydeder3; belirli bazı hastaları iyileştirmesinden4 ve öbür mucizelerinden5 de söz eder. Bununla birlikte ağırlık, İsa'nın beş temel bölümde6 toplanan öğretisine veriliyor. Bu öğretinin odağında Göklerin Egemenliği7 bulunuyor. Göklerin Egemenliği, İncil'in öbür kısımlarında Tanrı'nın Egemenliği diye de geçer. İsa'nın ilk gelişiyle başlayan bu egemenlik, O'nun Kral olarak dönüşüyle tamamlanacaktır. Günahlarından dönüp İsa'yı izleyenler, egemenliğin çocukları olurlar. Bunlar, İsa'nın özellikle Dağdaki Konuşma'da açıkladığı yeni yaşama çağrılıyorlar (5-7 bölümleri). Örneğin, ön planda bulunmak yerine başkalarına hizmet etmeyi amaç edinmeliler8; gösterişe kapılmadan iyilik yapmalılar (6:1-18); bağışlayıcı olmalılar (18:21-35); canları pahasına da olsa İsa'yı izlemeliler9.

İsa, sözleri ile eylemleri arasında büyük uyumsuzluklar olan Yahudi din önderlerini şiddetle eleştirir. Onlar için şöyle der: «Göklerin Egemenliği'nin kapısını insanların yüzüne kaparlar; ne kendileri içeri girerler, ne de girmek isteyenleri bırakırlar»10. Buna karşılık İsa, doğru kişileri değil, günahkârları çağırmaya gelmiştir (9:13). İsa ayrıca çağın sonu, kendisinin ikinci gelişi ve son yargı konusunda açıklamalarda bulunur; izleyicilerinin bütün bu olaylara hazırlıklı olmaları gerektiğini anlatır11. İsa'nın kimliğine gelince, Matta imalı ama kesin konuşur12.

Son bölümler İsa'nın ölümünü ve dirilişini anlatır. Ondan önce İsa, nasıl öleceğini birkaç kez açıklar. Son yemeğinde, «Kanım... günahların bağışlanması için birçokları uğruna akıtılan antlaşma kanıdır» der (26:28). Uzun zamandan beri onu öldürmeyi tasarlayan Yahudi önderlerce tutuklanır, yargılanır ve Romalı vali tarafından çarmıha gerilir. Ölür ve dirilir. Kitap, İsa'nın izleyicilerine verdiği ünlü son buyruğuyla noktalanır: «Gökte ve yeryüzünde bütün yetki bana verildi. Bu nedenle gidin, bütün ulusları öğrencilerim olarak yetiştirin...»

Ana Hatlar:

1:1-2:23 İsa'nın doğumu ve çocukluğu
3:1-4:16 İsa'nın göreve hazırlanması
4:17-18:35 İsa'nın Celile ve çevresindeki faaliyetleri
19:1-20:34 Yeruşalim (Kudüs) yolunda
21:1-27:66 İsa'nın Yeruşalim'de öğretisini yayması, tutuklanıp çarmıha gerilmesi
28:1-20 İsa'nın dirilmesi

Kaynak Ayetler: Bkz. s. 24

  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş