Notlar
25:1-29:32 25-29. bölümlerin ana teması, İÖ 586’da Yeruşalim’in yıkımı ve ardından gelen Babil sürgünüdür (24:10).
27:1-29:32 Peygamber Yeremya, Babil’in sonu yakın olduğu için Nebukadnessar’a başkaldırmanın doğru ve hayırlı olacağını iddia eden sahte peygamberlerin telkinlerine karşı gelir ve öbür uluslara (27:3-11), Kral Sidkiya’ya (27:12-15), kâhinlere ve Yahuda halkına (27:16-22) Babil boyunduruğuna girmelerini tavsiye eder (bkz. Giriş).
28:1-17 Gerçek peygamber Yeremya, sahte peygamber Hananya’nın sözünü yalanlıyor.
28:1 Sidkiya’nın... dördüncü yılının İÖ 593. Peygamber Ancak bu kişinin sözleri RAB’bin ilettiği sözler değildir; kendini böyle tanıttığı için burada ona peygamber denir (28:1,5,10,1 2,15,17). Givonlu Yeruşalim’in kuzeybatısından (ayrıca bkz. Yşu.9:3).
28:2 RAB diyor ki Bkz. 28:11. Sahte peygamberler de sözlerinin kendilerine değil, Tanrı’ya ait olduğunu ileri sürer; bu yüzden (ve birkaç nedenden daha ötürü) peygamberlerin sözleri ve yaptıkları sınanmalıdır (bkz. 28:13-14,16; ayrıca bkz. 23:31; Yas.13:1-11; 18:14-20; 1Ko.14:29; 1Yu.4:1-4; Bilgi Kutusu: Peygamberler, s.267). boyunduruğunu Bkz. 27:2’ye ait not.
28:3 Hananya’nın önbildirisi Yeremya’nın sözleriyle tamamen çelişmektedir (bkz. 27:16-22 ve ilgili notlar). iki yıl Bkz. 28:11. Yeremya, bu sürenin yetmiş yıl olacağını bildirmişti (bkz. 25:11-12; 29:10).
28:4 Yehoyakin’le Babil’e sürgüne giden İÖ 597’de. geri getireceğim Yeremya’nın zaten gerçekleşmiş olan peygamberlik sözlerine (bkz. 22:24-27; 52:34) tezattır. boyunduruğunu Bkz. 27:2’ye ait not.
28:6-9 Yeremya, Hananya’nın bildirilerinin gerçekleşmesini istiyor, ama RAB’bin bildirisinin bu yönde olmadığını biliyordu; nitekim Hananya’ya, geçmişteki gerçek peygamberlerin de gerçekleşecek felaketleri bildirdiğini anımsattı (bkz. 28:8). Hananya’nın sözlerinin önceki peygamberlerin sözleriyle çelişmesi ve sonrasında bu sözlerin gerçekleşmemesi, onun peygamberliğinin sahte olduğunun kanıtlarıdır (bkz. Yas.13:1-5; 18:21-22).
28:6 Amin Bkz. 11:5 ve ilgili not.
28:10 boynundan boyunduruğu çıkarıp Bkz. 27:2’ye ait not. kırdı Hananya bunu, Yeremya’nın önceki bildirilerini (bkz. 25:11-12; 27:7) simgesel olarak etkisiz kılıp kendi sözlerinin gerçekliğini (28:4) göstermek amacıyla yapmıştır.
28:13 demir boyunduruk Boyunduruk (bkz. 27:2’ye ait not) teslimiyeti, demir boyunduruk ise teslimiyetin en ağır şekli olan köleliği simgeler (bkz. 28:14; 38:17-23).
28:14 bütün bu ulusların... ona kulluk edecekler... Yabanıl hayvanları... denetimine Bkz. 27:6-7 ve ilgili not.
28:15 Seni RAB göndermedi Bkz. 23:21.
28:16 halkı... kışkırttın Sahte peygamberlerce yapılan böyle eylemlerin cezası ölümdü (bkz. Yas.13:5; ayrıca bkz. Yas.18:20; krş. Hez.11:13; Elç.5:1-11).
28:17 Hananya o yılın yedinci ayında öldü İki yıl içinde halkın esenliğe kavuşacağını bildiren Hananya (28:3,11) iki ay içinde ölür (bkz. 28:1).