1. Samuel 1-28

1
Samuel'in Doğumu
1Efrayim dağlık bölgesindeki Ramatayim Kasabası'nda yaşayan, Efrayim oymağının Suf boyundan Yeroham oğlu Elihu oğlu Tohu oğlu Suf oğlu Elkana adında bir adam vardı. 2Elkana'nın Hanna ve Peninna adında iki karısı vardı. Peninna'nın çocukları olduğu halde, Hanna'nın çocuğu olmuyordu.
3Elkana Her Şeye Egemen RAB'be tapınıp kurban sunmak üzere her yıl kendi kentinden Şilo'ya giderdi. Eli'nin RAB'bin kâhinleri olan Hofni ve Pinehas adındaki iki oğlu da oradaydı. 4Elkana kurban sunduğu gün karısı Peninna'ya ve oğullarıyla kızlarına etten birer pay verirken, 5Hanna'ya iki pay verirdi. Çünkü RAB Hanna'nın rahmini kapamasına karşın, Elkana onu severdi. 6Ama RAB Hanna'nın rahmini kapadığından, kuması Peninna Hanna'yı öfkelendirmek için ona sürekli sataşırdı. 7Bu yıllarca böyle sürdü. Hanna RAB'bin Tapınağı'na her gittiğinde kuması ona sataşırdı. Böylece Hanna ağlar, yemek yemezdi. 8Kocası Elkana, “Hanna, neden ağlıyorsun, neden yemek yemiyorsun?” derdi, “Neden bu kadar üzgünsün? Ben senin için on oğuldan daha iyi değil miyim?”
9Bir gün onlar Şilo'da yiyip içtikten sonra, Hanna kalktı. Kâhin Eli RAB'bin Tapınağı'nın kapı sövesi yanındaki sandalyede oturuyordu. 10Hanna, gönlü buruk, acı acı ağlayarak RAB'be yakardı 11 ve şu adağı adadı: “Ey Her Şeye Egemen RAB, kulunun üzüntüsüne gerçekten bakıp beni anımsar, kulunu unutmayıp bana bir erkek çocuk verirsen, yaşamı boyunca onu sana adayacağım. Onun başına hiç ustura değmeyecek[a].”
12Hanna RAB'be yakarışını sürdürürken, Eli onun dudaklarını gözetliyordu. 13Hanna içinden yakarıyor, yalnız dudakları kımıldıyor, sesi duyulmuyordu. Bu yüzden Eli, Hanna'yı sarhoş sanarak, 14“Sarhoşluğunu ne zamana dek sürdüreceksin? Artık şarabı bırak” dedi.
15Hanna, “Ah, öyle değil efendim!” diye yanıtladı, “Ben yüreği acılarla dolu bir kadınım. Ne şarap içtim, ne de başka bir içki. Sadece yüreğimi RAB'be döküyordum. 16Kulunu kötü bir kadın sanma. Yakarışımı şimdiye dek sürdürmemin nedeni çok kaygılı, üzüntülü olmamdır.”
17Eli, “Öyleyse esenlikle git” dedi, “İsrail'in Tanrısı dileğini yerine getirsin.”
18Hanna, “Senin gözünde lütuf bulayım” deyip yoluna gitti. Sonra yemek yedi. Artık üzgün değildi.
19Ertesi sabah erkenden kalkıp RAB'be tapındılar. Ondan sonra Rama'daki evlerine döndüler. Elkana karısı Hanna'yla birleşti ve RAB Hanna'yı anımsadı. 20Zamanı gelince Hanna gebe kaldı ve bir erkek çocuk doğurdu. “Onu RAB'den diledim” diyerek adını Samuel[b] koydu.
Hanna Samuel'i Tanrı'ya Adıyor
21Elkana RAB'be yıllık kurbanını ve adağını sunmak üzere ev halkıyla birlikte Şilo'ya gitti. 22Ama Hanna gitmedi. Kocasına, “Çocuk sütten kesildikten sonra onu RAB'bin hizmetinde bulunmak üzere götüreceğim. Yaşamı boyunca orada kalacak” dedi.
23Kocası Elkana, “Nasıl istersen öyle yap” diye karşılık verdi, “Çocuk sütten kesilinceye dek burada kal. RAB sözünü yerine getirsin.” Böylece Hanna oğlu sütten kesilinceye dek evde kalıp onu emzirdi.
24Küçük çocuk sütten kesildikten sonra Hanna üç yaşında bir boğa[c], bir efa[ç] un ve bir tulum şarap alarak onu kendisiyle birlikte RAB'bin Şilo'daki tapınağına götürdü. 25Boğayı kestikten sonra çocuğu Eli'ye getirdiler. 26Hanna, “Ey efendim, yaşamın hakkı için derim ki, burada yanında durup RAB'be yakaran kadınım ben” dedi, 27“Bu çocuk için yakarmıştım; RAB dileğimi yerine getirdi. 28Ben de onu RAB'be adıyorum. Yaşamı boyunca RAB'be adanmış kalacaktır.” Sonra orada RAB'be tapındılar.
2
Hanna'nın Duası
1 Hanna şöyle dua etti:
“Yüreğim RAB'de bulduğum sevinçle coşuyor;
Gücümü[d] yükselten RAB'dir.
Düşmanlarımın karşısında övünüyor,
Kurtarışınla seviniyorum!
2Kutsallıkta RAB'bin benzeri yok,
Evet, senin gibisi yok, ya RAB!
Tanrımız gibi dayanak yok.
3Artık büyük konuşmayın,
Ağzınızdan küstahça sözler çıkmasın.
Çünkü RAB her şeyi bilen Tanrı'dır;
O'dur davranışları tartan.
4Güçlülerin yayları kırılır;
Güçsüzlerse güçle donatılır.
5Toklar yiyecek uğruna gündelikçi olur,
Açlar doyurulur.
Kısır kadın yedi çocuk doğururken,
Çok çocuklu kadın kimsesiz kalır.
6RAB öldürür de diriltir de,
Ölüler diyarına indirir ve çıkarır.
7O kimini yoksul, kimini varsıl kılar;
Kimini alçaltır, kimini yükseltir.
8 Düşkünü yerden kaldırır,
Yoksulu çöplükten çıkarır;
Soylularla oturtsun
Ve kendilerine onur tahtını miras olarak bağışlasın diye.
Çünkü yeryüzünün temelleri RAB'bindir,
O dünyayı onların üzerine kurmuştur.
9RAB sadık kullarının adımlarını korur,
Ama kötüler karanlıkta susturulur.
Çünkü güçle zafere ulaşamaz insan.
10RAB'be karşı gelenler paramparça olacak,
RAB onlara karşı gökleri gürletecek,
Bütün dünyayı yargılayacak,
Kralını güçle donatacak,
Meshettiği kralın gücünü yükseltecek.”
11Sonra Elkana Rama'ya, evine döndü. Küçük Samuel ise Kâhin Eli'nin gözetiminde RAB'bin hizmetinde kaldı.
Eli'nin Oğullarının Yaptığı Kötülükler
12-13Eli'nin oğulları değersiz kişilerdi. RAB'bi ve kâhinlerin halkla ilgili kurallarını önemsemiyorlardı. Biri sunduğu kurbanın etini haşlarken, kâhinin hizmetkârı elinde üç dişli büyük bir çatalla gelir, 14çatalı kap, tencere, tava ya da kazana daldırırdı. Çatalla çıkarılan her şey kâhin için ayırılırdı. Şilo'ya gelen İsrailliler'in hepsine böyle davranırlardı. 15Üstelik kurbanın yağları yakılmadan önce, kâhinin hizmetkârı gelip kurban sunan adama, “Kâhine kızartmalık et ver. Senden haşlanmış et değil, çiğ et alacak” derdi.
16Kurban sunan, “Önce hayvanın yağları yakılmalı, sonra dilediğin kadar al” diyecek olsa, hizmetkâr, “Hayır, şimdi vereceksin, yoksa zorla alırım” diye karşılık verirdi. 17Gençlerin RAB'be karşı işledikleri günah çok büyüktü; çünkü RAB'be sunulan sunuları küçümsüyorlardı.
18Bu arada genç Samuel, keten efod giymiş, RAB'bin önünde hizmet ediyordu. 19Yıllık kurbanı sunmak için annesi her yıl kocasıyla birlikte oraya gider, diktiği cüppeyi oğluna getirirdi. 20Kâhin Eli de, Elkana ile karısına iyi dilekte bulunarak, “Dilediği ve RAB'be adadığı çocuğun yerine RAB sana bu kadından başka çocuklar versin” derdi. Bundan sonra evlerine dönerlerdi. 21RAB'bin lütfuna eren Hanna gebe kalıp üç erkek, iki kız daha doğurdu. Küçük Samuel ise RAB'bin hizmetinde büyüdü.
22Eli artık çok yaşlanmıştı. Oğullarının İsrailliler'e bütün yaptıklarını, Buluşma Çadırı'nın girişinde görevli kadınlarla düşüp kalktıklarını duymuştu. 23Onlara, “Neden böyle şeyler yapıyorsunuz?” dedi, “Yaptığınız kötülükleri herkesten işitiyorum. 24Olmaz bu, oğullarım! RAB'bin halkı arasında yayıldığını duyduğum haber iyi değil. 25İnsan insana karşı günah işlerse, Tanrı onun için aracılık eder. Ama RAB'be karşı günah işleyeni kim savunacak?” Ne var ki, onlar babalarının sözünü dinlemediler. Çünkü RAB onları öldürmek istiyordu.
26 Bu arada giderek büyüyen genç Samuel RAB'bin de halkın da beğenisini kazanmaktaydı.
Eli'nin Oğullarına Karşı Peygamberlik Sözü
27O sıralarda bir Tanrı adamı Eli'ye gelip şöyle dedi: “RAB diyor ki, ‘Atan ve soyu Mısır'da firavunun halkına kölelik ederken kendimi onlara açıkça göstermedim mi? 28 Sunağıma çıkması, buhur yakıp önümde efod giymesi için bütün İsrail oymakları arasından yalnız atanı kendime kâhin seçtim. Üstelik İsrailliler'in yakılan bütün sunularını da atanın soyuna verdim. 29Öyleyse neden konutum için buyurduğum kurbanı ve sunuyu küçümsüyorsunuz? Halkım İsrail'in sunduğu bütün sunuların en iyi kısımlarıyla kendinizi semirterek neden oğullarını benden daha çok önemsiyorsun?’
30“Bu nedenle İsrail'in Tanrısı RAB şöyle diyor: ‘Gerçekten, ailen ve atanın soyu sonsuza dek bana hizmet edecekler demiştim.’ Ama şimdi RAB şöyle buyuruyor: ‘Bu benden uzak olsun! Beni onurlandıranı ben de onurlandırırım. Ama beni saymayan küçük düşürülecek. 31Soyundan hiç kimsenin yaşlanacak kadar yaşamaması için senin ve atanın soyunun gücünü kıracağım günler yaklaşıyor. 32İsrail'e yapılacak bütün iyiliğe karşın, sen konutumda sıkıntı göreceksin. Artık soyundan hiç kimse yaşlanacak kadar yaşamayacak. 33Sunağımdan bütün soyunu yok edeceğim, yalnız bir kişiyi esirgeyeceğim. Gözleri ağlamaktan kör olacak, yüreği yanacak[e]. Ama soyundan gelenlerin hepsi kılıçla[g] ölecekler. 34İki oğlun Hofni ile Pinehas'ın başına gelecek olay senin için bir belirti olacak: İkisi de aynı gün ölecek. 35İsteklerimi ve amaçlarımı yerine getirecek güvenilir bir kâhin çıkaracağım kendime. Onun soyunu sürdüreceğim; o da meshettiğim kişinin önünde sürekli hizmet edecek. 36Ailenden sağ kalan herkes bir parça gümüş ve bir somun ekmek için gelip ona boyun eğecek ve, Ne olur, karın tokluğuna beni herhangi bir kâhinlik görevine ata! diye yalvaracak.’ ”
3
Tanrı'nın Samuel'e Seslenişi
1Genç Samuel Eli'nin yönetimi altında RAB'be hizmet ediyordu. O günlerde RAB'bin sözü seyrek geliyordu; görümler de azalmıştı.
2Bir gece Eli yatağında uyuyordu. Gözleri öyle zayıflamıştı ki, güçlükle görebiliyordu. 3Samuel ise RAB'bin Tapınağı'nda, Tanrı'nın Sandığı'nın bulunduğu yerde uyuyordu. Tanrı'nın kandili daha sönmemişti.
4RAB Samuel'e seslendi. Samuel, “Buradayım” diye karşılık verdi. 5Ardından Eli'ye koşup, “Beni çağırdın, işte buradayım” dedi.
Ama Eli, “Ben çağırmadım, dön yat” diye karşılık verdi. Samuel de dönüp yattı.
6RAB yine, “Samuel!” diye seslendi. Samuel kalkıp Eli'ye gitti ve, “İşte, buradayım, beni çağırdın” dedi.
Eli, “Çağırmadım, oğlum” diye karşılık verdi, “Dön yat.” 7Samuel RAB'bi daha tanımıyordu; RAB'bin sözü henüz ona açıklanmamıştı.
8RAB yine üçüncü kez Samuel'e seslendi. Samuel kalkıp Eli'ye gitti. “İşte buradayım, beni çağırdın” dedi.
O zaman Eli genç Samuel'e RAB'bin seslendiğini anladı. 9Bunun üzerine Samuel'e, “Git yat” dedi, “Sana yine seslenirse, ‘Konuş, ya RAB, kulun dinliyor’ dersin.” Samuel gidip yerine yattı.
10RAB gelip orada durdu ve önceki gibi, “Samuel, Samuel!” diye seslendi.
Samuel, “Konuş, kulun dinliyor” diye yanıtladı.
11RAB Samuel'e şöyle dedi: “Ben İsrail'de her duyanı şaşkına çevirecek bir şey yapmak üzereyim. 12O gün Eli'nin ailesine karşı söylediğim her şeyi baştan sona dek yerine getireceğim. 13Çünkü farkında olduğu günahtan ötürü ailesini sonsuza dek yargılayacağımı Eli'ye bildirdim. Oğulları Tanrı'ya saygısızlık ettiler[ğ]. Eli de onlara engel olmadı. 14Bu nedenle, ‘Eli'nin ailesinin günahı hiçbir zaman kurban ya da sunuyla bile bağışlanmayacaktır’ diyerek Eli'nin ailesi hakkında ant içtim.”
15Samuel sabaha kadar yattı, sonra RAB'bin Tapınağı'nın kapılarını açtı. Gördüğü görümü Eli'ye söylemekten çekiniyordu. 16Ama Eli ona, “Oğlum Samuel!” diye seslendi.
Samuel, “İşte buradayım” diye yanıtladı.
17Eli, “RAB sana neler söyledi?” diye sordu, “Lütfen benden gizleme. Sana söylediklerinden birini bile benden gizlersen, Tanrı sana aynısını, hatta daha kötüsünü yapsın!” 18Bunun üzerine Samuel hiçbir şey gizlemeden ona her şeyi anlattı. Eli de, “O RAB'dir, gözünde iyi olanı yapsın” dedi.
19Samuel büyürken RAB onunla birlikteydi. RAB ona verdiği sözlerin hiçbirinin boşa çıkmasına izin vermedi. 20Samuel'in RAB'bin bir peygamberi olarak onaylandığını Dan'dan Beer-Şeva'ya kadar bütün İsrail anladı. 21RAB Şilo'da görünmeyi sürdürdü. Orada sözü aracılığıyla kendisini Samuel'e tanıttı.
4
1Samuel'in sözü bütün İsrail'de yayıldı[h].
Antlaşma Sandığı Ele Geçiriliyor
İsrailliler Filistliler'le savaşmak üzere yola çıktılar. İsrailliler Even-Ezer'de, Filistliler de Afek'te ordugah kurdu. 2Filistliler İsrail'e karşı savaş düzenine girdiler. Savaş her yere yayılınca, Filistliler İsrailliler'i bozguna uğrattı. Savaş alanında dört bine yakın İsrailli'yi öldürdüler. 3Askerler ordugaha dönünce, İsrail'in ileri gelenleri, “Neden bugün RAB bizi Filistliler'in önünde bozguna uğrattı?” diye sordular, “RAB'bin Antlaşma Sandığı'nı Şilo'dan buraya getirelim ki, aramıza geldiğinde bizi düşmanlarımızın elinden kurtarsın.”
4 Halk Şilo'ya adamlar gönderdi. Keruvlar arasında taht kurmuş, Her Şeye Egemen RAB'bin Antlaşma Sandığı'nı oradan getirdiler. Eli'nin iki oğlu, Hofni ile Pinehas da Tanrı'nın Antlaşma Sandığı'nın yanındaydılar.
5RAB'bin Antlaşma Sandığı ordugaha varınca, bütün İsrailliler öyle yüksek sesle bağırdılar ki, yer yerinden oynadı. 6Filistliler bağrışmaları duyunca, “İbraniler'in ordugahındaki bu yüksek bağrışmaların anlamı ne?” diye sordular. RAB'bin Sandığı'nın ordugaha getirildiğini öğrenince, 7korkarak, “Tanrılar ordugaha gelmiş” dediler, “Vay başımıza! Daha önce buna benzer bir olay olmamıştı. 8Vay başımıza! Bu güçlü tanrıların elinden bizi kim kurtarabilir? Çölde Mısırlılar'ı her tür belaya çarptıran tanrılar bunlar. 9Güçlü olun, ey Filistliler! Yiğitçe davranın! Yoksa, İbraniler size nasıl boyun eğdiyse, siz de onlara öyle boyun eğeceksiniz. Bu yüzden yiğitçe davranın ve savaşın!”
10Böylece Filistliler savaşıp İsrailliler'i bozguna uğrattılar. İsrailliler'in hepsi evlerine kaçtı. Yenilgi öyle büyüktü ki, İsrailliler otuz bin yaya asker yitirdi, 11Tanrı'nın Sandığı alındı, Eli'nin iki oğlu, Hofni ile Pinehas öldü.
Eli'nin Ölümü
12Benyaminli bir adam savaş alanından koşarak aynı gün Şilo'ya ulaştı. Giysileri yırtılmış, başı toz toprak içindeydi. 13Adam Şilo'ya vardığında, Tanrı'nın Sandığı için yüreği titreyen Eli, yol kenarında bir sandalyeye oturmuş, kaygıyla bekliyordu. Adam kente girip olup bitenleri anlatınca, kenttekilerin tümü haykırdı.
14Eli haykırışları duyunca, “Bu gürültünün anlamı ne?” diye sordu.
Adam olanları Eli'ye bildirmek için hemen onun yanına geldi. 15O sırada Eli doksan sekiz yaşındaydı. Gözleri zayıflamış, göremiyordu. 16Adam Eli'ye, “Ben savaş alanından geliyorum” dedi, “Savaş alanından bugün kaçtım.”
Eli, “Ne oldu, oğlum?” diye sordu.
17Haber getiren adam şöyle yanıtladı: “İsrailliler Filistliler'in önünden kaçtı. Askerler büyük bir yenilgiye uğradı. İki oğlun, Hofni'yle Pinehas öldü. Tanrı'nın Sandığı da ele geçirildi.”
18Adam Tanrı'nın Sandığı'ndan söz edince, Eli sandalyeden geriye, kapının yanına düştü. Yaşlı ve şişman olduğundan boynu kırılıp öldü. İsrail halkını kırk yıl süreyle yönetmişti.
19Eli'nin gelini –Pinehas'ın karısı– gebeydi, doğurmak üzereydi. Tanrı'nın Sandığı'nın ele geçirildiğini, kayınbabasıyla kocasının öldüğünü duyunca birden sancıları tuttu, yere çömelip doğurdu. 20Ölmek üzereyken ona yardım eden kadınlar, “Korkma, bir oğlun oldu” dediler. Ama o aldırmadı, karşılık da vermedi. 21Tanrı'nın Sandığı ele geçirilmiş, kayınbabasıyla kocası ölmüştü. Bu yüzden, “Yücelik İsrail'den ayrıldı!” diyerek çocuğa İkavot[ı] adını verdi. 22“Yücelik İsrail'den ayrıldı!” dedi, “Çünkü Tanrı'nın Sandığı ele geçirildi.”
5
Antlaşma Sandığı Aşdot'a ve Ekron'a Taşınıyor
1Filistliler, Tanrı'nın Sandığı'nı ele geçirdikten sonra, onu Even-Ezer'den Aşdot'a götürdüler. 2Tanrı'nın Sandığı'nı Dagon Tapınağı'na taşıyıp Dagon heykelinin yanına yerleştirdiler. 3Ertesi gün erkenden kalkan Aşdotlular, Dagon'u RAB'bin Sandığı'nın önünde yüzüstü yere düşmüş buldular. Dagon'u alıp yerine koydular. 4Ama ertesi sabah erkenden kalktıklarında, Dagon'u yine RAB'bin Sandığı'nın önünde yüzüstü yere düşmüş buldular. Bu kez Dagon'un başıyla iki eli kırılmış, eşiğin üzerinde duruyordu; yalnızca gövdesi kalmıştı. 5Dagon kâhinleri de, Aşdot'taki Dagon Tapınağı'na bütün gelenler de bu yüzden bugün de tapınağın eşiğine basmıyorlar.
6RAB Aşdotlular'ı ve çevrelerindeki halkı ağır biçimde cezalandırdı; onları urlarla cezalandırıp sıkıntıya soktu[i].
7Aşdotlular olup bitenleri görünce, “İsrail Tanrısı'nın Sandığı yanımızda kalmamalı; çünkü O bizi de, ilahımız Dagon'u da ağır bir biçimde cezalandırıyor” dediler. 8Bunun üzerine ulaklar gönderip bütün Filist beylerini çağırttılar ve, “İsrail Tanrısı'nın Sandığı'nı ne yapalım?” diye sordular.
Filist beyleri, “İsrail Tanrısı'nın Sandığı Gat'a götürülsün” dediler. Böylece İsrail Tanrısı'nın Sandığı'nı Gat'a götürdüler.
9Ama sandık oraya götürüldükten sonra, RAB o kenti de cezalandırdı. Kenti çok büyük bir korku sardı. RAB kent halkını, büyük küçük herkesi urlarla cezalandırdı. 10Bu yüzden Tanrı'nın Sandığı'nı Ekron'a gönderdiler.
Tanrı'nın Sandığı kente girer girmez Ekronlular, “Bizi ve halkımızı yok etmek için İsrail Tanrısı'nın Sandığı'nı bize getirdiler!” diye bağırdılar. 11Bütün Filist beylerini toplayarak, “İsrail Tanrısı'nın Sandığı'nı buradan uzaklaştırın” dediler, “Sandık yerine geri gönderilsin; öyle ki, bizi de halkımızı da yok etmesin.” Çünkü kentin her yanını ölüm korkusu sarmıştı. Tanrı'nın onlara verdiği ceza çok ağırdı. 12Sağ kalanlarda urlar çıktı. Kent halkının haykırışı göklere yükseldi.
6
Antlaşma Sandığı'nın İsrail'e Geri Verilişi
1RAB'bin Sandığı Filist ülkesinde yedi ay kaldıktan sonra, 2Filistliler kâhinlerle falcıları çağırtıp, “RAB'bin Sandığı'nı ne yapalım? Onu nasıl yerine göndereceğimizi bize bildirin” dediler.
3Kâhinlerle falcılar, “İsrail Tanrısı'nın Sandığı'nı geri gönderecekseniz, boş göndermeyin” diye yanıtladılar, “O'na bir suç sunusu sunmalısınız. O zaman iyileşecek ve O'nun sizi neden sürekli cezalandırdığını anlayacaksınız.”
4Filistliler, “Ona suç sunusu olarak ne göndermeliyiz?” diye sordular.
Kâhinlerle falcılar, “Suç sununuz Filist beylerinin sayısına göre beş altın ur ve beş altın fare olsun” diye yanıtladılar, “Çünkü aynı bela hepinizin de, beylerinizin de üzerindedir. 5Onun için, urların ve ülkeyi yıkan farelerin benzerlerini yapın. Böylelikle İsrail'in Tanrısı'nı onurlandırın. Belki sizin, ilahlarınızın ve ülkenizin üzerindeki cezayı hafifletir. 6Neden Mısırlılar'ın ve firavunun yaptığı gibi inat ediyorsunuz? Tanrı Mısırlılar'ı alaya aldıktan sonra, İsrail halkının Mısır'dan çıkması için onları serbest bırakmadılar mı?
7“Şimdi yeni bir arabayla boyunduruk vurulmamış, süt veren iki inek hazırlayın. İnekleri arabaya koşun; buzağılarını artlarından ayırıp ahıra götürün. 8RAB'bin Sandığı'nı alıp arabaya koyun; suç sunusu olarak O'na göndereceğiniz altın eşyaları da bir kutuya koyup yanına yerleştirin. Sonra bırakın arabayı yoluna gitsin. 9Ama ardından gözetleyin. Eğer kendi ülkesine, Beytşemeş'e giden yoldan ilerlerse, demek ki, üzerimize bu büyük yıkımı getiren O'dur. Yoksa bu yıkımın O'ndan gelmediğini, bize bir rastlantı olduğunu anlayacağız.”
10Adamlar denileni yaptılar. Süt veren iki inek getirip arabaya koştular, buzağılarını da ahıra kapadılar. 11İçinde farelerle urların altın benzerlerinin bulunduğu kutuyu RAB'bin Sandığı'yla birlikte arabaya koydular. 12İnekler dosdoğru Beytşemeş yolundan gittiler. Sağa sola sapmadan, böğüre böğüre ana yoldan ilerlediler. Filist beyleri onları Beytşemeş sınırına dek izledi.
13O sırada Beytşemeşliler vadide buğday biçiyorlardı. Gözlerini kaldırıp sandığı görünce sevindiler. 14Beytşemeşli Yeşu'nun tarlasına giren araba oradaki büyük bir taşın yanında durdu. Beytşemeşliler arabanın odununu yardılar, inekleri de RAB'be yakmalık sunu olarak sundular. 15Levililer RAB'bin Sandığı'nı ve içinde altın eşyaların bulunduğu yanındaki kutuyu indirip büyük taşın üzerine koymuşlardı. O gün Beytşemeşliler RAB'be yakmalık sunular sunup kurbanlar kestiler. 16Filistliler'in beş beyi olup bitenleri gördükten sonra aynı gün Ekron'a döndüler.
17Filistliler Aşdot, Gazze, Aşkelon, Gat ve Ekron kentleri için RAB'be suç sunusu olarak ur biçiminde birer altın gönderdiler. 18Altın farelerse, surlu kentlerle çevre köyler dahil beş Filistli beye ait kentlerin sayısı kadardı. Beytşemeşli Yeşu'nun tarlasında RAB'bin Antlaşma Sandığı'nın üzerine konduğu büyük taş tanık olarak bugün de duruyor.
19RAB'bin Antlaşma Sandığı'nın içine baktıkları için, RAB Beytşemeşliler'den bazılarını cezalandırıp yetmiş kişiyi[j] yok etti. Halk RAB'bin başlarına getirdiği bu büyük yıkımdan dolayı yas tuttu. 20Beytşemeşliler, “Bu kutsal Tanrı'nın, RAB'bin önünde kim durabilir? Bizden sonra kime gidecek?” diyorlardı. 21Sonunda Kiryat-Yearim'de oturanlara ulaklar göndererek, “Filistliler RAB'bin Sandığı'nı geri getirdiler; gelin, onu alıp götürün” dediler.
7
1 Bunun üzerine Kiryat-Yearim halkı varıp RAB'bin Sandığı'nı aldı. Onu Avinadav'ın tepedeki evine götürdüler. RAB'bin Antlaşma Sandığı'na bakması için Avinadav oğlu Elazar'ı görevlendirdiler.
Samuel İsrail'e Önderlik Ediyor
2Sandık uzun bir süre, yirmi yıl boyunca Kiryat-Yearim'de kaldı. Bu arada bütün İsrail halkı RAB'bin özlemini çekti.
3Samuel İsrail halkına şöyle dedi: “Eğer bütün yüreğinizle RAB'be dönmeye istekliyseniz, yabancı ilahları ve Aştoret'in putlarını aranızdan kaldırın. Kendinizi RAB'be adayıp yalnız O'na kulluk edin. RAB de sizi Filistliler'in elinden kurtaracaktır.” 4Bunun üzerine İsrailliler Baal'ın ve Aştoret'in putlarını atıp yalnızca RAB'be kulluk etmeye başladılar.
5O zaman Samuel, “Bütün İsrail halkını Mispa'da toplayın, ben de sizin için RAB'be yakaracağım” dedi. 6Mispa'da toplanan İsrailliler kuyudan su çekip RAB'bin önüne döktüler. O gün oruç tuttular ve, “RAB'be karşı günah işledik” dediler. Samuel Mispa'da İsrail halkına önderlik etti.
7Filistliler İsrail halkının Mispa'da toplandığını duydular. Filist beyleri İsrailliler'e karşı savaşmaya çıktılar. İsrailliler bunu duyunca Filistliler'den korktular. 8Samuel'e, “Bizi Filistliler'in elinden kurtarması için Tanrımız RAB'be yakarmayı bırakma” dediler. 9Bunun üzerine Samuel bir süt kuzusu alıp RAB'be tümüyle yakmalık sunu olarak sundu ve İsrailliler adına RAB'be yakardı. RAB de ona karşılık verdi. 10Samuel yakmalık sunuyu sunarken, Filistliler, İsrailliler'e saldırmak üzere yaklaşmışlardı. Ama RAB o an korkunç bir sesle gürleyerek Filistliler'i öyle şaşkına çevirdi ki, İsrailliler'in önünde bozguna uğradılar. 11Mispa'dan çıkan İsrailliler Filistliler'i Beytkar'ın altına kadar kovalayıp öldürdüler.
12Samuel bir taş alıp Mispa ile Şen arasına dikti. “RAB buraya kadar bize yardım etmiştir” diyerek taşa Even-Ezer[k] adını verdi. 13Yenilgiye uğrayan Filistliler bir daha İsrail topraklarına saldırmadılar. Samuel yaşadığı sürece RAB Filistliler'in saldırmasını engelledi. 14Ekron'dan Gat'a kadar Filistliler'in ele geçirdiği kentler İsrail'e geri verildi. Bunun yanısıra İsrail'in sınır toprakları da Filistliler'in elinden kurtarıldı. İsrailliler'le Amorlular arasında ise barış vardı.
15Samuel yaşadığı sürece İsrail'e önderlik yaptı. 16Her yıl gidip Beytel'i, Gilgal'ı, Mispa'yı dolaşır, bu kentlerden İsrail'i yönetirdi. 17Sonra Rama'daki evine döner, İsrail'i oradan yönetirdi. Orada RAB'be bir sunak yaptı.
8
İsrail Halkı Bir Kral İstiyor
1Samuel yaşlanınca oğullarını İsrail'e önder atadı. 2Beer-Şeva'da görev yapan ilk oğlunun adı Yoel, ikinci oğlunun adıysa Aviya'ydı. 3Ama oğulları onun yolunda yürümediler. Tersine, haksız kazanca yönelip rüşvet alır, yargıda yan tutarlardı.
4Bu yüzden İsrail'in bütün ileri gelenleri toplanıp Rama'ya, Samuel'in yanına vardılar. 5 Ona, “Bak, sen yaşlandın” dediler, “Oğulların da senin yolunda yürümüyor. Şimdi, öteki uluslarda olduğu gibi, bizi yönetecek bir kral ata.” 6Ne var ki, “Bizi yönetecek bir kral ata” demeleri Samuel'in hoşuna gitmedi. Samuel RAB'be yakardı.
7RAB, Samuel'e şu karşılığı verdi: “Halkın sana bütün söylediklerini dinle. Çünkü reddettikleri sen değilsin; kralları olarak beni reddettiler. 8Onları Mısır'dan çıkardığım günden bu yana bütün yaptıklarının aynısını sana da yapıyorlar. Beni bırakıp başka ilahlara kulluk ettiler. 9Şimdi onları dinle. Ancak onları açıkça uyar ve kendilerine krallık yapacak kişinin onları nasıl yöneteceğini söyle.”
10Samuel kendisinden kral isteyen halka RAB'bin bütün söylediklerini bildirdi: 11“Size krallık yapacak kişinin yönetimi şöyle olacak: Oğullarınızı alıp savaş arabalarında ve atlı birliklerinde görevlendirecek. Onun savaş arabalarının önünde koşacaklar. 12Bazılarını biner, bazılarını ellişer kişilik birliklere komutan atayacak. Kimisini toprağını sürüp ekinini biçmek, kimisini de silahların ve savaş arabalarının donatımını yapmak için görevlendirecek. 13Kızlarınızı ıtriyatçı, aşçı, fırıncı olmak üzere alacak. 14Seçkin tarlalarınızı, bağlarınızı, zeytinliklerinizi alıp hizmetkârlarına verecek. 15Tahıllarınızın, üzümlerinizin ondalığını alıp saray görevlileriyle öbür hizmetkârlarına dağıtacak. 16Kadın erkek kölelerinizi, seçkin boğalarınızı[l], eşeklerinizi alıp kendi işinde çalıştıracak. 17Sürülerinizin de ondalığını alacak. Sizler ise onun köleleri olacaksınız. 18Bunlar gerçekleştiğinde, seçtiğiniz kral yüzünden feryat edeceksiniz. Ama RAB o gün size karşılık vermeyecek.”
19Ne var ki, halk Samuel'in sözünü dinlemek istemedi. “Hayır, bizi yönetecek bir kral olsun” dediler, 20“Böylece biz de bütün uluslar gibi olacağız. Kralımız bizi yönetecek, önümüzden gidip savaşlarımızı sürdürecek.”
21Halkın bütün söylediklerini dinleyen Samuel, bunları RAB'be aktardı. 22RAB Samuel'e, “Onların sözünü dinle ve başlarına bir kral ata” diye buyurdu.
Bunun üzerine Samuel İsrailliler'e, “Herkes kendi kentine dönsün” dedi.
9
Saul'un Kral Atanması
1Benyamin oymağından Afiyah oğlu Bekorat oğlu Seror oğlu Aviel oğlu Kiş adında bir adam vardı. Benyaminli Kiş sözü geçen biriydi. 2Saul adında genç, yakışıklı bir oğlu vardı. İsrail halkı arasında ondan daha yakışıklısı yoktu. Boyu herkesten bir baş daha uzundu.
3Bir gün Saul'un babası Kiş'in eşekleri kayboldu. Kiş, oğlu Saul'a, “Hizmetkârlardan birini yanına al da git, eşekleri ara” dedi. 4Saul Efrayim dağlık bölgesinden geçip Şalişa topraklarını dolaştı. Ama eşekleri bulamadılar. Şaalim bölgesine geçtiler. Eşekler orada da yoktu. Sonra Benyamin bölgesinden geçtilerse de, hayvanları bulamadılar.
5Suf bölgesine varınca, Saul yanındaki hizmetkârına, “Haydi dönelim! Yoksa babam eşekleri düşünmekten vazgeçip bizim için kaygılanmaya başlar” dedi.
6Hizmetkâr, “Bak, bu kentte saygın bir Tanrı adamı vardır” diye karşılık verdi, “Bütün söyledikleri bir bir yerine geliyor. Şimdi ona gidelim. Belki gideceğimiz yolu o bize gösterir.”
7Saul, “Gidersek, adama ne götüreceğiz?” dedi, “Torbalarımızdaki ekmek tükendi. Tanrı adamına götürecek bir armağanımız yok. Neyimiz kaldı ki?”
8Hizmetkâr, “Bak, bende çeyrek şekel[m] gümüş var” diye karşılık verdi, “Gideceğimiz yolu bize göstermesi için bunu Tanrı adamına vereceğim.” 9–Eskiden İsrail'de biri Tanrı'ya bir şey sormak istediğinde, “Haydi, biliciye gidelim” derdi. Çünkü bugün peygamber denilene o zaman bilici denirdi.–
10Saul hizmetkârına, “İyi, haydi gidelim” dedi. Böylece Tanrı adamının yaşadığı kente gittiler.
11Yokuştan kente doğru çıkarlarken, kuyudan su çekmeye giden kızlarla karşılaştılar. Onlara, “Bilici burada mı?” diye sordular.
12Kızlar, “Evet, ilerde” diye karşılık verdiler, “Şimdi çabuk davranın. Kentimize bugün geldi. Çünkü halk bugün tapınma yerinde bir kurban sunacak. 13Kente girer girmez, yemek için tapınma yerine çıkmadan önce onu bulacaksınız. Kurbanı o kutsayacağı için, kendisi gelmeden halk yemek yemez. Çağrılı olanlar o geldikten sonra yemeye başlar. Şimdi gidin, onu hemen bulursunuz.” 14Saul'la hizmetkârı kente gittiler. Kente girdiklerinde, tapınma yerine çıkmaya hazırlanan Samuel onlara doğru ilerliyordu.
15Saul gelmeden bir gün önce RAB Samuel'e şunu açıklamıştı: 16“Yarın bu saatlerde sana Benyamin bölgesinden birini göndereceğim. Onu halkım İsrail'in önderi olarak meshedeceksin. Halkımı Filistliler'in elinden o kurtaracak. Halkımın durumuna baktım; çünkü haykırışları bana ulaştı.” 17Samuel Saul'u görünce, RAB, “İşte sana sözünü ettiğim adam!” dedi, “Halkıma o önderlik edecek.”
18Saul kent kapısında duran Samuel'e yaklaştı. “Bilicinin evi nerede, lütfen söyler misin?” dedi.
19Samuel, “Bilici benim” diye yanıtladı, “Önümden tapınma yerine çıkın. Bugün benimle birlikte yemek yiyeceksiniz. Yarın sabah düşündüğün her şeyi sana bildirip seni geri gönderirim. 20Üç gün önce kaybolan eşeklerin için kaygılanma. Onlar bulundu. İsrail'in özlemi kime yönelik? Sana ve babanın ailesine değil mi?”
21Saul şu karşılığı verdi: “Ben İsrail oymaklarının en küçüğü olan Benyamin oymağından değil miyim? Ait olduğum boy da Benyamin oymağına bağlı bütün boyların en küçüğü değil mi? Bana neden böyle şeyler söylüyorsun?”
22Samuel Saul ile hizmetkârını alıp yemek odasına götürdü; yaklaşık otuz çağrılı arasında ilk sırayı onlara verdi. 23Sonra aşçıya, “Sana verdiğim ve bir kenara ayırmanı söylediğim payı getir” dedi. 24Aşçı budu getirip Saul'un önüne koydu. Samuel, “İşte senin için ayrılan parça, buyur ye!” dedi, “Çünkü bunu belirtilen gün çağırdığım halkla birlikte yemen için sakladım.” O gün Saul Samuel'le yemek yedi.
25Tapınma yerinden kente indikten sonra Samuel evinin damında Saul'la konuştu[n]. 26Sabah erkenden, şafak sökerken kalktılar. Samuel, damdan Saul'u çağırıp, “Hazırlan, seni göndereceğim” dedi. Saul kalktı. Samuel'le birlikte dışarı çıktılar. 27Kentin sınırına yaklaşırken Samuel Saul'a, “Hizmetkâra önümüzden gitmesini söyle” dedi. Hizmetkâr öne geçince, Samuel, “Ama sen dur” diye ekledi, “Sana Tanrı'nın sözünü bildireceğim.”
10
1Sonra Samuel yağ kabını alıp yağı Saul'un başına döktü. Onu öpüp şöyle dedi: “RAB seni kendi halkına önder olarak meshetti. 2Bugün benden ayrıldıktan sonra Benyamin sınırında, Selsah'taki Rahel'in mezarı yanında iki kişiyle karşılaşacaksın. Sana, ‘Aramaya çıktığın eşekler bulundu’ diyecekler, ‘Baban eşekleri düşünmekten vazgeçti, oğlum için ne yapsam diye sizin için kaygılanmaya başladı.’ 3Oradan daha ilerleyip Tavor'daki meşe ağacına varacaksın. Orada biri üç oğlak, biri üç somun ekmek, öbürü de bir tulum şarapla Tanrı'nın huzuruna, Beytel'e çıkan üç adamla karşılaşacaksın. 4Seni selamlayıp iki somun ekmek verecekler. Sen de kabul edeceksin. 5Sonra Filist ordugahının bulunduğu Givat-Elohim'e varacaksın. Kente girince, önlerinde çenk, tef, kaval ve lir çalanlarla birlikte peygamberlik ederek tapınma yerinden inen bir peygamber topluluğuyla karşılaşacaksın. 6RAB'bin Ruhu senin üzerine güçlü bir biçimde inecek. Onlarla birlikte peygamberlikte bulunacak ve başka bir kişiliğe bürüneceksin. 7Bu belirtiler gerçekleştiğinde, duruma göre gerekeni yap. Çünkü Tanrı seninledir. 8Şimdi benden önce Gilgal'a git. Yakmalık sunuları sunmak ve esenlik kurbanlarını kesmek için ben de yanına geleceğim. Ancak, ben yanına gelip ne yapacağını bildirene dek yedi gün beklemen gerekecek.”
9Saul, Samuel'in yanından ayrılmak üzere ona sırtını döner dönmez, Tanrı ona başka bir kişilik verdi. O gün bütün bu belirtiler gerçekleşti. 10Giva'ya varınca, Saul'u bir peygamber topluluğu karşıladı. Tanrı'nın Ruhu güçlü bir biçimde üzerine indi ve Saul onlarla birlikte peygamberlikte bulunmaya başladı. 11Onu önceden tanıyanların hepsi, peygamberlerle birlikte peygamberlikte bulunduğunu görünce, birbirlerine, “Ne oldu Kiş oğluna? Saul da mı peygamber oldu?” diye sordular.
12 Orada oturanlardan biri, “Ya onların babası kim?” dedi. İşte, “Saul da mı peygamber oldu?” sözü buradan gelir. 13Saul peygamberlikte bulunduktan sonra tapınma yerine çıktı.
14Amcası, Saul ile hizmetkârına, “Nerede kaldınız?” diye sordu.
Saul, “Eşekleri arıyorduk” diye karşılık verdi, “Onları bulamayınca, Samuel'e gittik.”
15Amcası, “Samuel sana neler söyledi, lütfen bana da anlat” dedi.
16Saul, “Eşeklerin bulunduğunu bize açıkça bildirdi” diye yanıtladı. Ama Samuel'in krallıkla ilgili sözlerini amcasına açıklamadı.
17-18Sonra Samuel, İsrail halkını Mispa'da RAB için bir araya getirip şöyle dedi: “İsrail'in Tanrısı RAB diyor ki, ‘Ben İsrailliler'i Mısır'dan çıkardım. Mısırlılar'ın ve size baskı yapan bütün krallıkların elinden sizi kurtardım.’ 19Ama siz bugün bütün zorluk ve sıkıntılarınızdan sizi kurtaran Tanrınız'a sırt çevirdiniz ve, ‘Hayır, bize bir kral ata’ dediniz. Şimdi RAB'bin önünde oymak oymak, boy boy dizilin.”
20Samuel bütün İsrail oymaklarını bir bir öne çıkardı. Bunlardan Benyamin oymağı kurayla seçildi. 21Sonra Benyamin oymağını boy boy öne çağırdı. Matri'nin boyu seçildi. En sonunda da Matri boyundan Kiş oğlu Saul seçildi. Onu aradılarsa da bulamadılar. 22Yine RAB'be, “O daha buraya gelmedi mi?” diye sordular.
RAB de, “O burada, eşyaların arasında saklanıyor” dedi.
23Bunun üzerine koşup Saul'u oradan getirdiler. Saul halkın arasına geldi. Boyu hepsinden bir baş uzundu. 24Samuel halka, “RAB'bin seçtiği adamı görüyor musunuz?” dedi, “Bütün halkın arasında bir benzeri yok.”
Bunun üzerine halk, “Yaşasın kral!” diye bağırdı.
25Samuel krallığın ilkelerini halka açıkladı. Bunları kitap haline getirip RAB'bin önüne koydu. Sonra herkesi evine gönderdi. 26Saul da Giva'ya, kendi evine döndü. Tanrı'nın isteklendirdiği yiğitler ona eşlik ettiler. 27Ama bazı kötü kişiler, “O bizi nasıl kurtarabilir?” diyerek Saul'u küçümsediler ve ona armağan vermediler. Saul ise buna aldırmadı.
11
Saul Ammonlular'ı Bozguna Uğratıyor
1Ammon Kralı Nahaş Yaveş-Gilat üzerine yürüyüp kenti kuşattı. Bütün Yaveşliler, Nahaş'a, “Bizimle bir antlaşma yap, sana kulluk ederiz” dediler.
2Ama Ammonlu Nahaş, “Ancak bir koşulla sizinle antlaşma yaparım” diye karşılık verdi, “Bütün İsrail halkını küçük düşürmek için her birinizin sağ gözünü oyup çıkaracağım.”
3Yaveş Kenti'nin ileri gelenleri ona, “İsrail'in her bölgesine ulaklar göndermemiz için bize yedi günlük bir süre tanı” dediler, “Eğer bizi kurtaracak kimse çıkmazsa o zaman sana teslim oluruz.”
4Ulaklar Saul'un yaşadığı Giva Kenti'ne gelip olanları halka bildirince, herkes hıçkıra hıçkıra ağlamaya başladı. 5Tam o sırada Saul, öküzlerinin ardında, tarladan dönüyordu. “Halka ne oldu? Neden böyle ağlıyorlar?” diye sordu. Yaveşliler'in söylediklerini ona anlattılar.
6Saul bu sözleri duyunca, Tanrı'nın Ruhu güçlü bir biçimde onun üzerine indi. Saul çok öfkelendi. 7Bir çift öküz alıp parçaladı. Ulaklar aracılığıyla İsrail'in her bölgesine bu parçaları gönderip şöyle dedi: “Saul ile Samuel'in ardınca gelmeyen herkesin öküzlerine de aynı şey yapılacaktır.”
Halk RAB korkusuyla sarsıldı ve tek beden halinde yola çıktı. 8Saul onları Bezek'te topladı. İsrail halkı üç yüz bin, Yahudalılar ise otuz bin kişiydi. 9Oraya gelen Yaveşli ulaklara şöyle dediler: “Yaveş-Gilat halkına, ‘Yarın öğleye doğru kurtarılacaksınız’ deyin.”
Ulaklar gidip bu haberi iletince Yaveşliler sevindi. 10Ammonlular'a, “Yarın size teslim olacağız” dediler, “Bize ne dilerseniz yapın.”
11Ertesi gün Saul adamlarını üç bölüğe ayırdı. Adamlar sabah nöbetinde Ammonlular'ın ordugahına girdi. Kırım günün en sıcak zamanına dek sürdü. Sağ kalanlar dağıldı; iki kişi bile bir arada kalmadı.
12Bundan sonra halk Samuel'e, “ ‘Saul mu bize krallık yapacak?’ diyenler kimdi? Getirin onları, öldürelim” dedi.
13Ama Saul, “Bugün hiç kimse öldürülmeyecek” diye yanıtladı, “Çünkü RAB bugün İsrail halkına kurtuluş verdi.”
14Samuel halka, “Haydi, Gilgal'a gidip orada krallığı yeniden onaylayalım” dedi. 15Böylece bütün halk Gilgal'a gidip RAB'bin önünde Saul'un kral olduğunu onayladı. Orada, RAB'bin önünde esenlik kurbanları kestiler; Saul da bütün İsrailliler de büyük bir sevinç yaşadılar.
12
Samuel'in Söylevi
1Bundan sonra Samuel İsrail halkına şöyle dedi: “Bana söylediğiniz her şeye kulak verdim: Size bir kral atadım. 2Şimdi size önderlik yapan bir kralınız var. Bense yaşlandım, saçım ağardı. Oğullarım da sizlerle birlikte. Gençliğimden bu güne dek size önderlik yaptım. 3İşte karşınızda duruyorum. Hanginizin öküzünü aldım? Kimin eşeğine el koydum? Kimi dolandırdım? Kime baskı yaptım? Göz yummak için kimden rüşvet aldım? RAB'bin ve O'nun meshettiğinin önünde bana karşı tanıklık edin de size karşılığını vereyim.”
4Halk, “Bizi dolandırmadın” diye karşılık verdi, “Bize baskı da yapmadın. Kimsenin elinden hiçbir şey almadın.”
5Samuel, “Bana karşı bir şey bulamadığınıza bugün hem RAB, hem de O'nun meshettiği kral tanıktır” dedi.
“Evet, tanıktır” dediler.
6 Samuel konuşmasını şöyle sürdürdü: “Musa ile Harun'u görevlendiren, atalarınızı Mısır'dan çıkaran RAB'dir. 7Şimdi burada durun, RAB'bin önünde, O'nun sizi ve atalarınızı tekrar tekrar nasıl kurtardığına dair kanıtlar göstereyim size.
8 “Yakup Mısır'a gittikten sonra, atalarınız RAB'be yakardı. O da atalarınızı Mısır'dan çıkarıp burada yerleşmelerini sağlayan Musa ile Harun'u gönderdi. 9 Ama atalarınız Tanrıları RAB'bi unuttular. Bu yüzden RAB onları Hasor ordusunun komutanı Sisera'nın, Filistliler'in ve Moav Kralı'nın eline teslim etti. Bunlar atalarınıza karşı savaştılar. 10 Atalarınız RAB'be, ‘Günah işledik; RAB'bi bırakıp Baal'ın ve Aştoret'in putlarına kulluk ettik. Ama şimdi bizi düşmanlarımızın elinden kurtar, sana kulluk edeceğiz’ diye seslendiler. 11 RAB de Yerubbaal'ı[o], Bedan'ı[ö], Yiftah'ı ve ben Samuel'i[p] gönderdi. Güvenlik içinde yaşamanız için sizi saran düşmanlarınızın elinden kurtardı.
12 “Ama siz Ammon Kralı Nahaş'ın üzerinize yürüdüğünü görünce, Tanrınız RAB kralınız olduğu halde bana, ‘Hayır, bize bir kral önderlik yapacak’ dediniz. 13İşte seçtiğiniz, dilediğiniz kral! Evet, RAB size bir kral verdi. 14Eğer RAB'den korkar, O'na kulluk ederseniz, O'nun sözünü dinleyip buyruklarına karşı gelmezseniz, hem siz hem de önderiniz olacak kral Tanrınız RAB'bin ardınca giderseniz, ne âlâ! 15Ama RAB'bin sözünü dinlemez, buyruklarına karşı gelirseniz, RAB kralınızı[r] cezalandırdığı gibi sizi de cezalandıracaktır.
16“Şimdi olduğunuz yerde durun ve RAB'bin gözlerinizin önünde yapacağı şu olağanüstü olayı görün. 17Bugün buğday biçme zamanı değil mi? Göğü gürletsin, yağmur yağdırsın diye RAB'be yalvaracağım. Böylece bir kral istemekle yaptığınız kötülüğün RAB'bin gözünde ne denli büyük olduğunu iyice anlayacaksınız.”
18Samuel RAB'be yalvardı ve RAB o gün göğü gürletti, yağmur yağdırdı. Halk RAB'den de Samuel'den de çok korktu. 19Bunun üzerine Samuel'e, “Yok olmayalım diye, biz kulların için Tanrın RAB'be yakar” dediler, “Çünkü bütün günahlarımıza kendimize bir kral istemek kötülüğünü de ekledik.”
20Samuel halka, “Korkmayın” dedi, “Siz bu büyük kötülüğü yaptınız, ama yine de RAB'bin ardınca gitmekten vazgeçmeyin; tersine, bütün yüreğinizle RAB'be kulluk edin. 21Kimseyi kurtaramayan yararsız putların ardınca gitmeyin; çünkü onlar değersizdir. 22RAB görkemli adının hatırına halkını bırakmayacak. Çünkü sizi kendi halkı kılmaktan hoşnut kaldı. 23Bana gelince, sizin için RAB'be yalvarmaktan vazgeçip O'na karşı günah işlemek benden uzak olsun! Ancak size iyi ve doğru yolu öğreteceğim. 24Yalnız RAB'den korkun, O'na bağlılıkla ve bütün yüreğinizle kulluk edin. O'nun sizler için ne görkemli işler yaptığını bir düşünün! 25Ama kötülük yapmayı sürdürürseniz, hem siz yok olacaksınız, hem de kralınız.”
13
Samuel Saul'u Paylıyor
1Saul[s] İsrail'de iki yıl krallık yaptıktan sonra 2halktan üç bin kişi seçti. Bunlardan iki binini Mikmas ve Beytel'in dağlık bölgesinde yanına aldı. Binini de Benyamin oymağına ait Giva Kenti'nde Yonatan'ın yanına bıraktı. Halktan geri kalanları evlerine gönderdi. 3Yonatan Giva'daki Filist birliğini yendi. Filistliler bunu duydular. Saul, bütün ülkede boru çaldırarak, “İbraniler bu haberi duysun” dedi. 4Böylece İsrailliler'in hepsi Saul'un Filist birliğini yendiğini ve Filistliler'in İsrailliler'den iğrendiğini duydu. Bunun üzerine halk Gilgal'da Saul'un çevresinde toplandı.
5Filistliler İsrailliler'le savaşmak üzere toplandılar. Otuz bin[t] savaş arabası, altı bin atlı asker ve kıyılardaki kum kadar kalabalık bir orduya sahiptiler. Gidip Beytaven'in doğusundaki Mikmas'ta ordugah kurdular. 6Durumlarının tehlikeli olduğunu ve askerlerinin sıkıştırıldığını gören İsrailliler, mağaralarda, çalılıklarda, kayalıklarda, çukurlarda, sarnıçlarda gizlendiler. 7Bazı İbraniler de Şeria Irmağı'ndan Gad ve Gilat bölgesine geçti. Ama Saul daha Gilgal'daydı. Bütün askerler onu titreyerek izliyordu.
8 Saul, Samuel tarafından belirlenen süreye uyarak, yedi gün bekledi. Ama Samuel Gilgal'a gelmeyince, halk Saul'un yanından dağılmaya başladı. 9Saul, “Yakmalık sunuları ve esenlik sunularını bana getirin” dedi. Sonra yakmalık sunuyu sundu. 10Saul yakmalık sununun sunulmasını bitirir bitirmez Samuel geldi. Saul selamlamak için onu karşılamaya çıktı.
11Samuel, “Ne yaptın?” diye sordu.
Saul, “Halk yanımdan dağılıyordu” diye karşılık verdi, “Sen de belirlenen gün gelmedin. Üstelik Filistliler Mikmas'ta toplandılar. Bunları görünce, 12‘Şimdi Filistliler Gilgal'da üzerime yürüyecek; oysa ben RAB'bin yardımını dilememiştim’ diye düşündüm. Bu nedenle, yakmalık sunuyu sunma gerekliliğini duydum.”
13Samuel, “Akılsızca davrandın” dedi, “Tanrın RAB'bin sana verdiği buyruğa uymadın; yoksa, RAB İsrail üzerinde senin krallığının sonsuza dek sürmesini sağlayacaktı. 14 Ama artık krallığın sürmeyecek. RAB kendi gönlüne uygun birini arayıp onu kendi halkına önder olarak atamaya kararlı. Çünkü sen RAB'bin buyruğunu tutmadın.”
15Bundan sonra Samuel Gilgal'dan ayrılarak Benyaminoğulları'nın Giva Kenti'ne gitti[u]. Saul yanında kalan halkı saydı; yaklaşık altı yüz kişiydi. 16Saul, oğlu Yonatan ve yanlarındaki halk Benyaminoğulları'nın bölgesindeki Giva'da kalıyorlardı. Filistliler ise Mikmas'ta ordugah kurmuşlardı. 17Akıncılar üç koldan Filistliler'in ordugahından çıktılar. Kollardan biri Şual bölgesindeki Ofra'ya, 18biri Beythoron'a, öbürü ise çöle, Sevoyim Vadisi'ne bakan sınıra doğru ilerledi.
19Bütün İsrail ülkesinde bir tek demirci yoktu. Filistliler, “İbraniler kılıç, mızrak yapmasın” demişlerdi. 20Bu nedenle bütün İsrailliler saban demirlerini, kazma, balta ve oraklarını[ü] biletmek için Filistliler'e gitmek zorundaydılar. 21Saban demiriyle kazmanın bileme fiyatı, şekelin üçte ikisi[v] kadardı. Beller, baltalar, üvendireler için istenilen fiyat ise şekelin üçte biriydi[y]. 22İşte bu yüzden, savaş sırasında Saul ile Yonatan dışında, yanlarındaki hiç kimsenin elinde kılıç, mızrak yoktu.
Filistliler'e Karşı Savaş
23O sırada Filistliler'in bir kolu Mikmas Geçidi'ne çıkmıştı.
14
1Bir gün Saul oğlu Yonatan, silahını taşıyan genç hizmetkârına, “Gel, karşı taraftaki Filist ordugahına geçelim” dedi. Ama bunu babasına haber vermedi. 2Saul, Giva Kenti yakınındaki Migron'da bir nar ağacının altında oturmaktaydı. Yanında altı yüz kadar asker vardı. 3Efod giymiş olan Ahiya da aralarındaydı. Ahiya Şilo'da RAB'bin kâhini olan Eli oğlu Pinehas oğlu İkavot'un erkek kardeşi Ahituv'un oğluydu. Halk Yonatan'ın gittiğini farketmemişti. 4Yonatan'ın Filist ordugahına ulaşmak için geçmeyi tasarladığı geçidin her iki yanında iki sivri kaya vardı; birine Boses, öbürüne Sene denirdi. 5Kayalardan biri kuzeyde Mikmas'a, öbürü güneyde Giva'ya bakardı.
6Yonatan silahını taşıyan genç hizmetkârına, “Gel, şu sünnetsizlerin ordugahına gidelim” dedi, “Belki RAB bizim için bir şeyler yapar. Çünkü gerek çoklukta, gerekse azlıkta RAB'bin zafere ulaştırmasına engel yoktur.”
7Silahını taşıyan genç, “Ne düşünüyorsan öyle yap” diye yanıtladı, “Haydi yürü! Düşündüğün her şeyde seninleyim.”
8Yonatan, “Bu adamlara gidelim, bizi görsünler” dedi, 9“Eğer bize, ‘Yanınıza gelene dek bekleyin’ derlerse, olduğumuz yerde kalırız, gitmeyiz. 10Ama, ‘Yanımıza gelin’ derlerse, gideriz. Çünkü bu, RAB'bin Filistliler'i elimize teslim ettiğine ilişkin bir belirti olacak bizim için.”
11Böylece ikisi de Filistliler'in askerlerine göründüler. Filistliler, “Bakın! İbraniler gizlendikleri çukurlardan çıkmaya başlıyor!” dediler. 12Sonra Yonatan'la silahını taşıyan gence, “Buraya, yanımıza gelin, size bir şey söyleyeceğiz” diye seslendiler.
Bunun üzerine Yonatan silahını taşıyana, “Ardımdan gel” dedi, “RAB onları İsrailliler'in eline teslim etti.”
13Yonatan elleriyle ayaklarını kullanarak yukarıya tırmandı; silahını taşıyan genç de onu izledi. Yonatan Filistliler'i yenilgiye uğrattı. Silahını taşıyan genç de onu izliyor ve Filistliler'i öldürüyordu. 14Yonatan'la silahını taşıyan genç bu ilk saldırıda iki dönümlük[z] bir alanda yirmi kadar asker öldürdüler. 15Ordugahta ve kırsal alanda bütün Filist halkı arasında dehşet hüküm sürüyordu. Askerlerle akıncılar bile titriyordu. Derken yer sarsıldı; sanki Tanrı'dan gelen bir titremeydi bu.
16Benyamin topraklarındaki Giva Kenti'nde Saul'un nöbetçileri büyük bir kalabalığın oraya buraya dağıldığını gördüler. 17Bunun üzerine Saul yanındaki adamlara, “Yoklama yapın da aramızdan kimin ayrıldığını görün” dedi. Yoklama yapılınca Yonatan'la silahını taşıyan gencin orada olmadığını anladılar. 18Saul Ahiya'ya, “Tanrı'nın Sandığı'nı[aa] getir” dedi. O sırada Tanrı'nın Sandığı İsrail halkındaydı.
19Saul kâhinle konuşurken, Filistliler'in ordugahındaki kargaşa da giderek artmaktaydı. Bunun üzerine Saul kâhine, “Elini çek” dedi. 20Saul'la yanındaki askerlerin tümü toplanıp savaş alanına gittiler. Orada büyük bir kargaşa vardı. Herkes birbirine kılıç çekiyordu. 21Daha önce Filistliler'in yanında yer alıp onların ordugahına katılan İbraniler bile saf değiştirerek Saul'la Yonatan'ın yanındaki İsrail birliklerine katıldılar. 22Efrayim dağlık bölgesinde gizlenen İsrailliler de Filistliler'in kaçtığını duyunca onları savaş alanında kovalamaya başladılar. 23Böylece RAB İsrail'i o gün zafere ulaştırdı. Savaş Beytaven'in ötesine dek yayıldı.
24O gün İsrailliler bitkindi. Çünkü Saul, “Ben düşmanlarımdan öç alıncaya kadar, akşama dek kim yemek yerse lanetli olsun!” diye halka ant içirmişti. Bu yüzden de kimse bir şey yememişti.
25-26Derken, her yanı bal dolu bir ormana vardılar. Askerler ormana girince, toprakta akan balları gördüler. Ne var ki, içtikleri anttan korktukları için hiçbiri bala dokunmadı. 27Yonatan babasının halka ant içirdiğini duymamıştı. Elindeki değneği uzatıp ucunu bal gümecine batırdı. Biraz bal tadar tatmaz gözleri parladı. 28Bunun üzerine oradakilerden biri Yonatan'a, “Baban askerlere, ‘Bugün kim yemek yerse lanetli olsun’ diye ant içirdi” dedi, “Askerlerin bitkin düşmesi de bundan.”
29Yonatan, “Babam halka sıkıntı verdi” diye yanıtladı, “Bakın, bu baldan biraz tadınca gözlerim nasıl da parladı! 30Bugün halk düşmanlarından yağmaladığı yiyeceklerden özgürce yeseydi, çok daha iyi olurdu! O zaman Filistliler'in yenilgisi de daha ağır olmaz mıydı?”
31O gün İsrailliler, Filistliler'i Mikmas'tan Ayalon'a kadar yenilgiye uğrattılar. Ama İsrail askerleri o kadar bitkindi ki, 32yağmaladıkları mallara saldırdılar; davarları, sığırları, buzağıları yakaladıkları gibi hemen oracıkta kesip kanını akıtmadan yediler. 33 Durumu Saul'a bildirerek, “Bak, askerlerin kanlı eti yemekle RAB'be karşı günah işliyor!” dediler.
Bunun üzerine Saul, “Hainlik ettiniz!” dedi, “Hemen büyük bir taş yuvarlayın bana.” 34Sonra ekledi: “Halkın arasına varıp herkesin öküzünü, koyununu bana getirmesini söyleyin. Onları burada kesip yesinler. Eti kanıyla birlikte yiyerek RAB'be karşı günah işlemeyin.” O gece herkes öküzünü getirip orada kesti. 35O sırada Saul RAB'be bir sunak yaptı. RAB'be yaptığı ilk sunaktı bu.
36Saul adamlarına, “Haydi, bu gece Filistliler'e saldıralım” dedi, “Tan ağarıncaya dek mallarını yağmalayalım, onlardan bir tekini bile sağ bırakmayalım.”
Adamlar, “Sence uygun olan neyse onu yap” diye karşılık verdiler.
Ama kâhin, “Burada Tanrı'ya danışalım” dedi.
37Bunun üzerine Saul Tanrı'ya, “Filistliler'e saldırmaya gideyim mi? Onları İsrailliler'in eline teslim edecek misin?” diye sordu. Ama Tanrı o gün yanıt vermedi. 38Bunun için Saul, “Ey halkın önderleri! Buraya yaklaşın da bugün işlenen bu günahın nasıl işlendiğini ortaya çıkaralım” dedi, 39“İsrail'i kurtaran yaşayan RAB'bin adıyla derim ki, bu günaha yol açan oğlum Yonatan bile olsa kesinlikle öldürülecektir.” Ama kimse bir şey söylemedi. 40Bunun üzerine Saul halka, “Siz bir yanda durun, oğlum Yonatan'la ben öbür yanda duracağız” dedi.
Halk, “Sence uygun olan neyse onu yap” diye karşılık verdi.
41Saul İsrail'in Tanrısı RAB'be, “Bana doğru yanıtı ver” dedi[ab]. Kura Yonatan'la Saul'a düştü, halk aklandı. 42Saul bu kez, “Benimle oğlum Yonatan arasında kura çekin” dedi. Kura Yonatan'a düştü. 43Bunun üzerine Saul Yonatan'a, “Söyle bana, ne yaptın?” diye sordu.
Yonatan, “Ben yalnızca elimdeki değneğin ucuyla biraz bal alıp tattım. Şimdi ölmem mi gerek?” diye karşılık verdi.
44Saul, “Yonatan, eğer seni öldürtmezsem, Tanrı bana aynısını, hatta daha kötüsünü yapsın!” dedi.
45Ama halk Saul'a, “İsrail'i bu büyük zafere ulaştıran Yonatan'ı mı öldürteceksin?” dedi, “Asla! Yaşayan RAB'bin adıyla deriz ki, saçının bir teline bile zarar gelmeyecektir. Çünkü bugün o ne yaptıysa Tanrı'nın yardımıyla yapmıştır.” Böylece halk Yonatan'ı öldürülmekten kurtardı.
46Bundan sonra Saul Filistliler'i kovalamaktan vazgeçti. Filistliler de yerlerine döndüler.
47Saul İsrail'e kral atandıktan sonra, her yandaki düşmanlarına –Moav, Ammon, Edom halkları, Sova kralları ve Filistliler'e– karşı savaştı. Gittiği her yerde zafer kazandı[ac]. 48Yiğitçe savaşarak Amalekliler'i yenilgiye uğrattı, İsrailliler'i düşmanın yağmasından kurtardı.
49Saul'un oğulları Yonatan, Yişvi ve Malkişua idi. İki kızından büyüğünün adı Merav, küçüğünün adı Mikal'dı. 50Karısı, Ahimaas'ın kızı Ahinoam'dı. Ordusunun başkomutanı amcası Ner oğlu Avner'di. 51Saul'un babası Kiş'le Avner'in babası Ner, Aviel'in oğullarıydı.
52Saul yaşamı boyunca Filistliler'le kıyasıya savaştı. Nerede yiğit, güçlü birini görse kendi ordusuna kattı.
15
Saul'un Kral Olarak Reddedilmesi
1 Samuel Saul'a şöyle dedi: “RAB seni kendi halkı İsrail'in Kralı olarak meshetmek için beni gönderdi. Şimdi RAB'bin sözlerine kulak ver. 2 Her Şeye Egemen RAB diyor ki, ‘İsrailliler'e yaptıkları kötülükten ötürü Amalekliler'i cezalandıracağım. Çünkü Mısır'dan çıkan İsrailliler'e karşı koydular. 3Şimdi git, Amalekliler'e saldır. Onlara ait her şeyi tümüyle yok et[aç], hiçbir şeyi esirgeme. Kadın erkek, çoluk çocuk, öküz, koyun, deve, eşek hepsini öldür.’ ”
4Bunun üzerine Saul askerlerini toplayıp Telaim Kenti'nde saydı. İki yüz bin yaya askerin yanısıra Yahudalılar'dan da on bin kişi vardı. 5Saul Amalek Kenti'ne varıp vadide pusu kurdu. 6Sonra Kenliler'e şu uyarıyı gönderdi: “Haydi gidin, Amalekliler'i bırakın; öyle ki, sizi de onlarla birlikte yok etmeyeyim. Çünkü siz Mısır'dan çıkan İsrail halkına iyilik ettiniz.” Bunun üzerine Kenliler Amalekliler'den ayrıldılar.
7Saul Havila'dan Mısır'ın doğusundaki Şur'a dek Amalekliler'i yenilgiye uğrattı. 8Amalek Kralı Agak'ı sağ olarak yakaladı. Halkının tümünü de kılıçtan geçirdi. 9Ne var ki, Saul ile adamları Agak'ı ve en iyi koyunları, sığırları, besili danaları, kuzuları –iyi olan ne varsa hepsini– esirgediler. Bunları tümüyle yok etmek istemediler. Ancak değersiz ve zayıf ne varsa hepsini yok ettiler.
10RAB Samuel'e şöyle seslendi: 11“Saul'u kral yaptığıma pişmanım. Beni izlemekten vazgeçti. Buyruklarımı yerine getirmedi.” Samuel öfkelendi ve bütün geceyi RAB'be yakarmakla geçirdi.
12Ertesi sabah Samuel Saul'la görüşmek için erkenden kalktı. Saul'un Karmel Kenti'ne gittiğini, orada kendisine bir anıt diktikten sonra aşağı inip Gilgal'a döndüğünü öğrendi. 13Saul kendisine gelen Samuel'e, “RAB seni kutsasın! Ben RAB'bin buyruğunu yerine getirdim” dedi.
14Samuel, “Öyleyse nedir kulağıma gelen bu koyun melemesi? Nedir bu duyduğum sığır böğürmesi?” diye sordu.
15Saul şöyle yanıtladı: “Halk bunları Amalekliler'den getirdi. Tanrın RAB'be kurban sunmak üzere davarların, sığırların en iyilerini esirgediler. Ama geri kalanları tümüyle yok ettik.”
16Samuel, “Dur da bu gece RAB'bin bana neler söylediğini sana bildireyim” dedi.
Saul, “Söyle” diye karşılık verdi.
17Samuel konuşmasını şöyle sürdürdü: “Kendini önemsiz saydığın halde, sen İsrail oymaklarının önderi olmadın mı? RAB seni İsrail'e kral meshetti. 18RAB seni bir göreve gönderip, ‘Git, o günahlı Amalekliler'i tümüyle yok et; hepsini ortadan kaldırıncaya dek onlarla savaş’ dedi. 19Öyleyse neden RAB'bin sözüne kulak asmadın? Neden yağmalanan mallara saldırarak RAB'bin gözünde kötü olanı yaptın?”
20Saul, “Ama ben RAB'bin sözüne kulak verdim!” diye yanıtladı, “RAB'bin beni gönderdiği yere gittim. Amalekliler'i tümüyle yok ettim, Amalek Kralı Agak'ı da buraya getirdim. 21Ne var ki askerler, Gilgal'da Tanrın RAB'be kurban sunmak üzere yağmalanmış bazı malları, yok edilmeye adanmış en iyi davarlarla sığırları aldılar.”
22Samuel şöyle karşılık verdi:
“RAB kendi sözünün dinlenmesinden hoşlandığı kadar
Yakmalık sunulardan, kurbanlardan hoşlanır mı?
İşte söz dinlemek kurbandan,
Sözü önemsemek de koçların yağlarından daha iyidir.
23Çünkü başkaldırma, falcılık kadar günahtır
Ve dikbaşlılık, putperestlik[ad] kadar kötüdür.
Sen RAB'bin buyruğunu reddettiğin için,
RAB de senin kral olmanı reddetti.”
24Bunun üzerine Saul, “Günah işledim! Evet, RAB'bin buyruğunu da, senin sözlerini de çiğnedim” dedi, “Halktan korktuğum için onların sözünü dinledim. 25Ama şimdi yalvarırım, günahımı bağışla ve benimle birlikte dön ki, RAB'be tapınayım.”
26Samuel, “Seninle dönmem” dedi, “Çünkü sen RAB'bin buyruğunu reddettin, RAB de İsrail Kralı olmanı reddetti!”
27Samuel dönüp gitmeye davranınca, Saul onun cüppesinin eteğini tuttu. Cüppe yırtıldı. 28Samuel, “Bugün RAB İsrail Krallığı'nı elinden aldı ve senden daha iyi birine verdi” dedi, 29“İsrail'in yüce Tanrısı yalan söylemez, düşüncesini de değiştirmez. Çünkü O insan değil ki, düşüncesini değiştirsin.”
30Saul, “Günah işledim!” dedi, “Ama ne olur halkımın ileri gelenleri ve İsrailliler karşısında beni onurlandır. Tanrın RAB'be tapınmam için benimle dön.” 31Böylece Samuel Saul'la birlikte geri döndü ve Saul RAB'be tapındı.
32Samuel, “Amalek Kralı Agak'ı bana getirin” diye buyurdu.
Agak güvenle geldi. Çünkü, “Ölüm tehlikesi kesinlikle geçti” diye düşünüyordu.
33Ama Samuel,
“Kılıcın kadınları nasıl çocuksuz bıraktıysa
Senin annen de kadınlar arasında
Çocuksuz bırakılacak”
diyerek Agak'ı Gilgal'da RAB'bin önünde kılıçla parçaladı.
34Samuel Rama'ya, Saul da Giva'daki[ae] evine gitti. 35Samuel ölümüne dek Saul'u bir daha görmediyse de, onun için üzüldü. RAB de Saul'u İsrail Kralı yaptığına pişmandı.
16
Davut Kral Olarak Meshediliyor
1RAB Samuel'e, “Ben Saul'un İsrail Kralı olmasını reddettim diye sen daha ne zamana dek onun için üzüleceksin?” dedi, “Yağ boynuzunu yağla doldurup yola çık. Seni Beytlehemli İşay'ın evine gönderiyorum. Çünkü onun oğullarından birini kral seçtim.”
2Samuel, “Nasıl gidebilirim? Saul bunu duyarsa beni öldürür!” dedi.
RAB şöyle yanıtladı: “Yanına bir düve al ve, ‘RAB'be kurban sunmak için geldim’ de. 3İşay'ı kurban törenine çağır. O zaman ne yapman gerektiğini ben sana bildireceğim. Sana belirteceğim kişiyi benim adıma kral olarak meshedeceksin.”
4Samuel RAB'bin sözüne uyarak Beytlehem Kenti'ne gitti. Kentin ileri gelenleri onu titreyerek karşıladılar ve, “Barış için mi geldin?” diye sordular.
5Samuel, “Evet, barış için” diye yanıtladı, “RAB'be kurban sunmaya geldim. Kendinizi kutsayıp benimle birlikte kurban törenine gelin.” Sonra İşay ile oğullarını kutsayıp kurban törenine çağırdı.
6İşay ile oğulları gelince Samuel Eliav'ı gördü ve, “Gerçekten RAB'bin önünde duran bu adam O'nun meshettiği kişidir” diye düşündü.
7Ama RAB Samuel'e, “Onun yakışıklı ve uzun boylu olduğuna bakma” dedi, “Ben onu reddettim. Çünkü RAB insanın gördüğü gibi görmez; insan dış görünüşe, RAB ise yüreğe bakar.” 8İşay, oğlu Avinadav'ı çağırıp Samuel'in önünden geçirdi.
Ama Samuel, “RAB bunu da seçmedi” dedi. 9Bunun üzerine İşay Şamma'yı da geçirdi. Samuel yine, “RAB bunu da seçmedi” dedi. 10Böylece İşay yedi oğlunu da Samuel'in önünden geçirdi. Ama Samuel, “RAB bunlardan hiçbirini seçmedi” dedi. 11Sonra İşay'a, “Oğullarının hepsi bunlar mı?” diye sordu.
İşay, “Bir de en küçüğü var” dedi, “Sürüyü güdüyor.”
Samuel, “Birini gönder de onu getirsin” dedi, “O buraya gelmeden yemeğe oturmayacağız.”
12İşay birini gönderip oğlunu getirtti. Çocuk kızıl saçlı, yakışıklı, gözleri pırıl pırıl bir delikanlıydı.
RAB Samuel'e, “Kalk, onu meshet. Seçtiğim kişi odur” dedi. 13Samuel yağ boynuzunu alıp kardeşlerinin önünde çocuğu meshetti. O günden başlayarak RAB'bin Ruhu Davut'un üzerine güçlü bir biçimde indi. Bundan sonra Samuel kalkıp Rama'ya döndü.
Davut Saul'a Lir Çalıyor
14Bu sıralarda RAB'bin Ruhu Saul'dan ayrılmıştı. RAB'bin gönderdiği kötü bir ruh ona sıkıntı çektiriyordu.
15Hizmetkârları Saul'a, “Bak, Tanrı'nın gönderdiği kötü bir ruh sana sıkıntı çektiriyor” dediler, 16“Efendimiz, biz hizmetkârlarına buyruk ver, iyi lir çalan birini bulalım. Öyle ki, Tanrı'nın gönderdiği kötü ruh üzerine gelince, o lir çalar, sen de rahatlarsın.”
17Saul hizmetkârlarına, “İyi lir çalan birini bulup bana getirin” diye buyurdu.
18Hizmetkârlardan biri, “Beytlehemli İşay'ın oğullarından birini gördüm” dedi, “İyi lir çalar. Üstelik yürekli, güçlü bir savaşçıdır; akıllıca konuşur, yakışıklıdır. RAB de onunladır.”
19Bunun üzerine Saul İşay'a ulaklar göndererek, “Sürüyü güden oğlun Davut'u bana gönder” dedi. 20İşay ekmek yüklü bir eşek, bir tulum şarap, bir de oğlak alıp oğlu Davut'la birlikte Saul'a gönderdi. 21Davut Saul'un yanına varıp onun hizmetine girdi. Saul Davut'u çok sevdi ve ona silahlarını taşıma görevini verdi. 22Saul İşay'a şu haberi gönderdi: “İzin ver de Davut hizmetimde kalsın; ondan hoşnudum.”
23O günden sonra, Tanrı'nın gönderdiği kötü ruh ne zaman Saul'un üzerine gelse, Davut liri alıp çalar, Saul rahatlayıp kendine gelirdi. Kötü ruh da ondan uzaklaşırdı.
17
Davut'un Golyat'ı Öldürmesi
1Savaşmak üzere ordularını bir araya getiren Filistliler, Yahuda'nın Soko Kenti'nde toplandılar. Soko ile Azeka Kenti arasındaki Efes-Dammim'de ordugah kurdular. 2Saul ile İsrailliler de toplandılar. Ela Vadisi'nde ordugah kurup Filistliler'e karşı savaş düzeni aldılar. 3Filistliler tepenin bir yanında, İsrailliler de karşı tepede yerlerini aldı. Aralarında vadi vardı.
4Filist ordugahından Gatlı Golyat adında usta bir dövüşçü ortaya çıktı. Boyu altı arşın bir karıştı[ag]. 5Başına tunç miğfer takmış, pullu bir zırh kuşanmıştı. Tunç zırhın ağırlığı beş bin şekeldi[ağ]. 6Baldırları zırhlarla korunmuştu. Omuzları arasında tunç bir pala asılıydı. 7Mızrağının sapı dokumacı tezgahının sırığı gibiydi. Mızrağın demir başının ağırlığı altı yüz şekeldi[ah]. Golyat'ın önüsıra kalkanını taşıyan bir adam yürüyordu.
8Golyat durup İsrail ordusuna, “Neden savaş düzeni aldınız?” diye haykırdı, “Ben Filistli'yim, sizse Saul'un kölelerisiniz. Aranızdan karşıma çıkacak birini seçin. 9Dövüşte beni yenip öldürebilirse, biz sizin köleniz oluruz. Ama ben üstün gelip onu yok edebilirsem, siz bizim kölemiz olur, bize kulluk edersiniz.” 10Filistli Golyat konuşmasını şöyle sürdürdü: “Bugün İsrail ordusuna meydan okuyorum! Benimle dövüşecek birini çıkarın karşıma!” 11Filistli'nin bu sözlerini duyunca, Saul da İsrailliler de çok korkup dehşet içinde kaldılar.
12Davut Yahuda'nın Beytlehem Kenti'nden Efratlı İşay adında bir adamın oğluydu. İşay'ın sekiz oğlu vardı. Saul'un krallığı döneminde İşay'ın yaşı oldukça ilerlemişti. 13İşay'ın üç büyük oğlu Saul'la birlikte savaşa katılmıştı. Savaşa giden en büyük oğlunun adı Eliav, ikincisinin adı Avinadav, üçüncüsünün adıysa Şamma'ydı. 14Davut en küçükleriydi. Üç büyük oğul Saul'un yanındaydı. 15Davut ise babasının sürüsüne bakmak için Saul'un yanından ayrılıp Beytlehem'e gider gelirdi.
16Filistli Golyat kırk gün boyunca sabah akşam ortaya çıkıp meydan okudu.
17Bir gün İşay, oğlu Davut'a şöyle dedi: “Kardeşlerin için şu kavrulmuş bir efa buğdayla[aı] on somun ekmeği al, çabucak ordugaha, kardeşlerinin yanına git. 18Şu on parça peyniri de birlik komutanına götür. Kardeşlerinin ne durumda olduğunu öğren ve iyi olduklarına ilişkin bir belirti getir. 19Kardeşlerin Saul ve öbür İsrailliler'le birlikte Ela Vadisi'nde Filistliler'e karşı savaşıyorlar.”
20Ertesi sabah Davut erkenden kalktı. Sürüyü bir çobana bıraktı. İşay'ın buyurduğu gibi erzağı alıp yola koyuldu. Ordugaha vardığı sırada askerler savaş naraları atarak savaş düzenine giriyorlardı. 21İsrailliler'le Filistliler karşı karşıya savaş düzeni almışlardı. 22Davut getirdiklerini levazım görevlisine bırakıp cepheye koştu; kardeşlerinin yanına varıp onları selamladı. 23Davut onlarla konuşurken, Gatlı Filistli, Golyat adındaki dövüşçü Filist cephesinden ileri çıkarak daha önce yaptığı gibi meydan okudu. Davut bunu duydu. 24İsrailliler Golyat'ı görünce büyük korkuyla önünden kaçıştılar.
25Birbirlerine, “İsrail'e meydan okumak için ortaya çıkan şu adamı görüyorsunuz ya!” diyorlardı, “Kral onu öldürene büyük bir armağanın yanısıra kızını da verecek. Babasının ailesini de İsrail'e vergi ödemekten muaf tutacak.”
26Davut yanındakilere, “Bu Filistli'yi öldürüp İsrail'den bu utancı kaldıracak kişiye ne verilecek?” diye sordu, “Bu sünnetsiz Filistli kim oluyor da yaşayan Tanrı'nın ordusuna meydan okuyor?”
27Adamlar daha önce verilmiş olan söze göre Golyat'ı öldürecek kişiye neler verileceğini anlattılar.
28Ağabeyi Eliav Davut'un adamlarla konuştuğunu duyunca öfkelendi. “Ne işin var burada?” dedi, “Çöldeki üç beş koyunu kime bıraktın? Ne kadar kendini beğenmiş ve ne kadar kötü yürekli olduğunu biliyorum. Sadece savaşı görmeye geldin.”
29Davut, “Ne yaptım ki?” dedi, “Bir soru sordum, o kadar.” 30Sonra başka birine dönüp aynı soruyu sordu. Adamlar öncekine benzer bir yanıt verdiler.
31Davut'un söylediklerini duyanlar Saul'a ilettiler. Saul onu çağırttı. 32Davut Saul'a, “Bu Filistli yüzünden kimse yılmasın! Ben kulun gidip onunla dövüşeceğim!” dedi.
33Saul, “Sen bu Filistli'yle dövüşemezsin” dedi, “Çünkü daha gençsin, o ise gençliğinden beri savaşçıdır.”
34Ama Davut, “Kulun babasının sürüsünü güder” diye karşılık verdi, “Bir aslan ya da ayı gelip sürüden bir kuzu kaçırınca, 35peşinden gidip ona saldırır, kuzuyu ağzından kurtarırım. Eğer aslan ya da ayı üzerime gelirse, boğazından tuttuğum gibi vurur öldürürüm. 36Kulun, aslan da ayı da öldürmüştür. Bu sünnetsiz Filistli de onlar gibi olacak. Çünkü yaşayan Tanrı'nın ordusuna meydan okudu. 37Beni aslanın, ayının pençesinden kurtaran RAB, bu Filistli'nin elinden de kurtaracaktır.”
Saul, “Öyleyse git, RAB seninle birlikte olsun” dedi. 38Sonra kendi giysilerini Davut'a verdi; başına tunç miğfer taktı, ona bir zırh giydirdi. 39Davut giysilerinin üzerine kılıcını kuşanıp yürümeye çalıştı. Çünkü bu giysilere alışık değildi.
Saul'a, “Bunlarla yürüyemiyorum” dedi, “Çünkü alışık değilim.” Sonra giysileri üzerinden çıkardı. 40Değneğini alıp dereden beş çakıl taşı seçti. Bunları çoban dağarcığının cebine koyduktan sonra sapanını alıp Filistli Golyat'a doğru ilerledi.
41Filistli de, önünde kalkan taşıyıcısı, Davut'a doğru ilerliyordu. 42Davut'u tepeden tırnağa süzdü. Kızıl saçlı, yakışıklı bir genç olduğu için onu küçümsedi. 43“Ben köpek miyim ki, üzerime değnekle geliyorsun?” diyerek kendi ilahlarının adıyla Davut'u lanetledi. 44“Bana gelsene! Bedenini gökteki kuşlara ve kırdaki hayvanlara yem edeceğim!” dedi.
45Davut, “Sen kılıçla, mızrakla, palayla üzerime geliyorsun” diye karşılık verdi, “Bense meydan okuduğun İsrail ordusunun Tanrısı, Her Şeye Egemen RAB'bin adıyla senin üzerine geliyorum. 46Bugün RAB seni elime teslim edecek. Seni vurup başını gövdenden ayıracağım. Bugün Filistli askerlerin leşlerini gökteki kuşlarla yerdeki hayvanlara yem edeceğim. Böylece bütün dünya İsrail'de Tanrı'nın var olduğunu anlayacak. 47Bütün bu topluluk RAB'bin kılıçla, mızrakla kurtarmadığını anlayacak. Çünkü savaş zaten RAB'bindir! O sizi elimize teslim edecek.”
48Golyat saldırmak amacıyla Davut'a doğru ilerledi. Davut da onunla dövüşmek üzere hemen Filist cephesine doğru koştu. 49Elini dağarcığına sokup bir taş çıkardı, sapanla fırlattı. Taş Filistli'nin alnına çarpıp saplandı. Filistli yüzükoyun yere düştü. 50Böylece Davut Filistli Golyat'ı sapan ve taşla yendi. Elinde kılıç olmaksızın onu yere serdi. 51Sonra koşup üzerine çıktı. Golyat'ın kılıcını tutup kınından çektiği gibi onu öldürdü ve başını kesti.
Kahraman Golyat'ın öldüğünü gören Filistliler kaçtılar. 52İsrailliler'le Yahudalılar kalkıp Gat'ın[ai] girişine ve Ekron kapılarına kadar nara atarak onları kovaladılar. Filistliler'in ölüleri Gat'a, Ekron'a kadar Şaarayim yolunda yerlere serildi. 53Filistliler'i kovaladıktan sonra geri dönen İsrailliler Filist ordugahını yağmaladılar. 54Davut Filistli Golyat'ın başını alıp Yeruşalim'e götürdü, silahlarını da kendi çadırına koydu.
55Saul, Davut'un Golyat'la dövüşmeye çıktığını görünce, ordu komutanı Avner'e, “Ey Avner, kimin oğlu bu genç?” diye sormuştu.
Avner de, “Yaşamın hakkı için, ey kral, bilmiyorum” diye yanıtlamıştı.
56Kral Saul, “Bu gencin kimin oğlu olduğunu öğren” diye buyurmuştu. 57Davut Golyat'ı öldürüp ordugaha döner dönmez, Avner onu alıp Saul'a götürdü. Golyat'ın kesik başı Davut'un elindeydi. 58Saul, “Kimin oğlusun, delikanlı?” diye sordu.
Davut, “Kulun Beytlehemli İşay'ın oğluyum” diye karşılık verdi.
18
Yonatan Davut'la Bir Antlaşma Yapıyor
1Saul'la Davut'un konuşması sona erdiğinde, Saul oğlu Yonatan'ın yüreği Davut'a bağlandı. Yonatan onu canı gibi sevdi. 2O günden sonra Saul Davut'u yanında tuttu ve babasının evine dönmesine izin vermedi. 3Yonatan, Davut'a beslediği derin sevgiden ötürü, onunla bir dostluk antlaşması yaptı. 4Üzerinden kaftanını çıkarıp zırhı, kılıcı, yayı ve kuşağıyla birlikte Davut'a verdi.
5Davut Saul'un kendisini gönderdiği her yere gitti ve başarılı oldu. Bu yüzden Saul ona ordusunda üstün bir rütbe verdi. Bu olay bütün halkı, Saul'un görevlilerini bile hoşnut etti.
Saul Davut'u Kıskanıyor
6Davut'un Filistli Golyat'ı öldürmesinden sonra, askerler geri dönerken, İsrail'in bütün kentlerinden gelen kadınlar, tef ve çeşitli çalgılar çalarak, sevinçli ezgiler söyleyip oynayarak Kral Saul'u karşılamaya çıktılar. 7 Bir yandan oynuyor, bir yandan da şu ezgiyi söylüyorlardı:
“Saul binlercesini öldürdü,
Davut'sa on binlercesini.”
8Bu sözlere gücenen Saul çok öfkelendi. “Davut'a on binlercesini, banaysa ancak binlercesini verdiler. Artık kral olmaktan başka onun ne eksiği kaldı ki?” diye düşündü. 9Böylece o günden sonra Saul Davut'u kıskanmaya başladı.
10Ertesi gün Tanrı'nın gönderdiği kötü bir ruh Saul'un üzerine güçlü bir biçimde indi. Saul evinde sayıklamaya başladı. Davut her zamanki gibi yine lir çalıyordu. Saul'un elinde bir mızrak vardı. 11“Davut'u vurup duvara çakacağım” diye düşünerek mızrağı ona fırlattı. Ama Davut iki kez ondan kurtuldu.
12Saul Davut'tan korkuyordu. Çünkü RAB Davut'laydı, oysa kendisinden ayrılmıştı. 13Bu yüzden Saul Davut'u yanından uzaklaştırdı. Onu bin kişilik birliğe komutan atadı. Davut askerlere öncülük yapıyordu. 14RAB onunla birlikte olduğundan, yaptığı her işte başarılıydı. 15Davut'un büyük başarısını gördükçe Saul'un korkusu daha da artıyordu. 16Ne var ki, bütün İsrail ve Yahuda halkı Davut'u seviyordu; çünkü Davut onlara öncülük ediyordu.
17Saul Davut'a, “İşte büyük kızım Merav” dedi, “Onu sana eş olarak vereceğim. Yalnız hatırım için yiğitçe davran ve RAB'bin savaşlarını sürdür.” Çünkü, “Davut'un ölümü benim elimden değil, Filistliler'in elinden olsun” diye düşünüyordu.
18Davut, “Ben kim oluyorum, İsrail'de ailem ve babamın oymağı ne ki, krala damat olayım?” diye karşılık verdi. 19Ne var ki, Saul'un kızı Merav'ın Davut'a verileceği zaman geldiğinde, kız Davut yerine Meholalı Adriel'e eş olarak verildi.
20Bu arada Saul'un öbür kızı Mikal Davut'a gönül vermişti. Bunu duyan Saul sevindi. 21“Davut'a Mikal'ı veririm” diye düşündü, “Öyle ki, Mikal Davut'u tuzağa düşürür; Filistliler de onu öldürür.” Davut'a, “Bugün damadım olmak için yine fırsatın var” dedi.
22Sonra görevlilerine, Davut'a gizlice şunları söylemelerini buyurdu: “Bak, kral senden hoşnut, bütün görevlileri de seni seviyor. Kralın damadı olmanın zamanı geldi.”
23Saul'un görevlileri bu sözleri Davut'a ilettiler. Davut, “Yoksul ve önemsiz biriyken kralın damadı olmak sizce küçük bir şey mi?” diye karşılık verdi.
24Görevliler Davut'un dediklerini Saul'a bildirdiler. 25Saul şöyle buyurdu: “Davut'a deyin ki, ‘Kral düşmanlarından öç almak için başlık parası olarak yüz Filistli'nin sünnet derisinden başka bir şey istemiyor.’ ” Davut'un Filistliler'in eline düşüp öleceğini tasarlıyordu.
26Görevliler Saul'un söylediklerini Davut'a ilettiler. Davut, kralın damadı olacağına sevindi. Tanınan süre dolmadan 27Davut'la adamları gidip iki yüz Filistli öldürdüler. Kralın damadı olabilmek için Davut, öldürülen Filistliler'in sünnet derilerini tam tamına getirip krala sundu. Saul da buna karşılık kızı Mikal'ı eş olarak ona verdi. 28Saul, RAB'bin Davut'la birlikte olduğunu ve kızı Mikal'ın onu sevdiğini apaçık gördü. 29Bu yüzden Davut'tan daha çok korktu ve yaşamı boyunca ona düşmanlık besledi.
30Filistli komutanlar saldırdıkça Davut Saul'un öbür komutanlarından daha başarılı oluyordu. Bu yüzden büyük bir üne kavuştu.
19
Saul Davut'u Öldürmeyi Tasarlıyor
1-2Saul, oğlu Yonatan'a ve bütün görevlilerine Davut'u öldürmeleri için buyruk verdi. Ama Davut'u çok seven Yonatan ona, “Babam Saul seni öldürmek için fırsat kolluyor” diye haber verdi, “Lütfen yarın sabah dikkatli ol; gizlenebileceğin bir yere gidip saklan. 3Ben de saklandığın tarlaya gidip babamın yanında duracağım ve onunla senin hakkında konuşacağım. Bir şey öğrenirsem, sana bildiririm.”
4Yonatan babası Saul'a Davut'u överek şunları söyledi: “Kral kulu Davut'a haksızlık etmesin. Çünkü o sana hiç haksızlık etmedi ve yaptığı her şeyde sana büyük yararı dokundu. 5Yaşamını tehlikeye atarak Filistli'yi öldürdü. RAB de bütün İsrail'i büyük bir zafere ulaştırdı. Sen de bunu görüp sevindin. Öyleyse neden Davut'u yok yere öldürerek suçsuz birine haksızlık edesin?”
6Saul Yonatan'ın söylediklerinden etkilenerek ant içti: “Yaşayan RAB'bin adıyla derim ki, Davut öldürülmeyecektir.” 7Bunun üzerine Yonatan Davut'u çağırıp ona her şeyi anlattı. Sonra Davut'u Saul'un yanına getirdi. Davut da önceden olduğu gibi kralın hizmetine girdi.
8Savaş yine patlak verdi. Davut gidip Filistliler'e karşı savaştı. Onları öyle büyük bir bozguna uğrattı ki, önünden kaçtılar.
9Bir gün Saul, mızrağı elinde evinde oturuyor, Davut da lir çalıyordu. Derken RAB'bin gönderdiği kötü bir ruh Saul'u yakaladı. 10Saul mızrağıyla Davut'u duvara çakmaya çalıştı. Ancak Davut yana kaçınca Saul'un mızrağı duvara saplandı. O gece Davut kaçıp kurtuldu.
11 Saul, Davut'u gözetlemeleri, ertesi sabah da öldürmeleri için evine ulaklar gönderdi. Ama karısı Mikal Davut'a, “Bu gece kaçıp kurtulamazsan, yarın öldürüleceksin” dedi. 12Sonra Davut'u pencereden aşağıya indirdi. Böylece Davut kaçıp kurtuldu. 13Mikal aile putunu alıp yatağa koydu, üstüne yorganı örttü, baş tarafına da keçi kılından bir yastık yerleştirdi. 14Saul'un gönderdiği ulaklar Davut'u yakalamaya geldiğinde, Mikal, “Davut hasta” dedi.
15Saul Davut'u görmeleri için ulakları yeniden göndererek, “Onu yatağıyla buraya getirin de öldüreyim” diye buyurdu. 16Ulaklar eve girince, yatakta başında keçi kılından yastık olan putu gördüler. 17Saul Mikal'a “Neden beni böyle kandırıp düşmanımın kaçmasını sağladın?” diye sordu.
Mikal, “Davut bana, ‘Bırak beni gideyim, yoksa seni öldürürüm’ dedi” diye yanıtladı.
18Kaçıp kurtulan Davut, Rama'da yaşayan Samuel'in yanına gitti. Saul'un kendisine bütün yaptıklarını ona anlattı. Sonra Samuel'le birlikte Nayot Mahallesi'ne gidip orada kaldı. 19Davut'un Rama'nın Nayot Mahallesi'nde olduğu haberi Saul'a ulaştırıldı. 20Bunun üzerine Saul Davut'u yakalamaları için ulaklarını oraya gönderdi. Ulaklar Samuel'in önderliğinde bir peygamber topluluğunun oynayıp coştuğunu[aj] gördüler. İşte o zaman Tanrı'nın Ruhu Saul'un ulaklarının üzerine indi. Onlar da oynayıp coşmaya başladılar. 21Saul olup bitenleri duyunca, başka ulaklar gönderdi. Onlar da oynayıp coştular. Saul'un üçüncü kez gönderdiği ulaklar da öncekiler gibi yaptı. 22Sonunda Saul kendisi Rama'ya doğru yola çıktı. Seku'daki büyük sarnıca varınca, “Samuel'le Davut neredeler?” diye sordu.
Biri, “Rama'nın Nayot Mahallesi'nde” dedi. 23Saul Rama'daki Nayot'a doğru ilerlerken, Tanrı'nın Ruhu onun üzerine de indi. Nayot'a varıncaya dek yol boyunca oynayıp coştu. 24 Giysilerini de çıkarıp Samuel'in önünde oynayıp coştu. Bütün gün ve gece çıplak yattı. Halkın, “Saul da mı peygamber oldu?” demesi bundandır.
20
Yonatan'la Davut'un Dostluğu
1Davut Rama'nın Nayot Mahallesi'nden kaçtıktan sonra Yonatan'a gitti. Ona, “Ne yaptım? Suçum ne?” diye sordu, “Babana karşı ne günah işledim ki, beni öldürmek istiyor?”
2Yonatan, “Bu senden uzak olsun, ölmeyeceksin!” diye yanıtladı, “Babam bana bildirmeden ister büyük, ister küçük olsun hiçbir iş yapmaz. Neden bunu benden gizlesin? Olmaz öyle şey!”
3Ancak Davut ant içerek, “Senin beni sevdiğini baban çok iyi biliyor” diye yanıtladı, “ ‘Yonatan ne yapacağımı bilmemeli, yoksa üzülür’ diye düşünmüştür. RAB'bin ve senin yaşamın hakkı için derim ki, ölüm ile aramda yalnız bir adım var.”
4Yonatan Davut'a, “Ne dilersen dile, senin için yaparım” diye karşılık verdi.
5 Davut Yonatan'a, “Bak, yarın Yeni Ay Töreni” dedi, “Kralla birlikte yemeğe oturmam gerekir. Ama izin ver, ertesi günün akşamına dek tarlada gizleneyim. 6Eğer baban yokluğumu sezerse ona, ‘Davut aceleyle kendi kenti Beytlehem'e gitmek için benden ısrarla izin istedi; orada bütün ailenin yıllık kurban töreni var’ dersin. 7Baban, ‘İyi’ derse, kulun güvenlikte demektir. Ama öfkelenirse, bil ki, bana kötülük yapmaya karar vermiştir. 8Sana gelince, bana yardım et; çünkü RAB'bin önünde benimle antlaşma yaptın. Suçluysam, beni sen öldür! Neden beni babana teslim edesin?”
9Yonatan, “Olmaz öyle şey!” diye yanıtladı, “Babamın sana kötülük yapmaya karar verdiğini bilsem, sana söylemez miydim?”
10Davut, “Baban sana sert bir karşılık verirse, kim bana bildirecek?” diye sordu.
11Yonatan, “Gel, tarlaya gidelim” dedi. Böylece ikisi tarlaya gittiler.
12Yonatan Davut'la konuşmasını sürdürdü: “İsrail'in Tanrısı RAB tanık olsun! Yarın ya da öbür gün bu saate kadar babamın ne düşündüğünü araştıracağım. Babamın sana karşı tutumu olumluysa, sana haber göndereceğim. 13Ama babam seni öldürmeyi tasarlıyorsa, bunu sana bildirip güvenlik içinde gitmeni sağlamazsam, RAB bana aynısını, hatta daha kötüsünü yapsın! RAB önceden babamla olduğu gibi seninle de birlikte olsun! 14Ama sen yaşamım boyunca RAB'bin iyiliğini bana göster ki ölmeyeyim. 15 RAB Davut'un bütün düşmanlarını yeryüzünden yok edeceği zaman bile, sen soyuma iyiliklerini sonsuza dek esirgeme.”
16Böylece Yonatan Davut soyuyla bir antlaşma yaptı ve, “RAB Davut'un düşmanlarını cezalandırsın” dedi. 17Davut'a beslediği sevgiden ötürü Yonatan ona bir daha ant içirtti. Çünkü onu canı kadar seviyordu.
18Yonatan Davut'a, “Yarın Yeni Ay Töreni” dedi, “Yerin boş kalacağından, yokluğun anlaşılacak. 19Öbür gün, geçen sefer gizlendiğin yere çabucak git. Ezel Taşı'nın yanında bekle. 20Ben hedefe atar gibi taşın bir yanına üç ok atacağım. 21Sonra hizmetkârımı gönderip, ‘Git okları bul’ diye buyruk vereceğim. Eğer özellikle ona, ‘Bak, oklar senin bu yanında, onları alıp buraya getir’ dersem, gel. Yaşayan RAB'bin adıyla derim ki, güvenliktesin, tehlike yok. 22Ama hizmetkâra, ‘Bak, oklar ötende’ dersem, git; çünkü RAB seni uzaklaştırmıştır. 23Birbirimizle yaptığımız antlaşmaya gelince, RAB sonsuza dek seninle benim aramda tanık olsun.”
24Böylece Davut tarlada gizlendi. Yeni Ay Töreni başlayınca, Kral Saul gelip yemeğe oturdu. 25Her zamanki gibi duvarın yanındaki yerine oturmuştu. Yonatan karşısında[ak], Avner de yanında yerlerini aldılar. Davut'un yeriyse boş kaldı. 26Ama Saul o gün bir şey söylemedi. “Davut'un başına bir şey gelmiş olmalı. Dinsel açıdan kirli olsa gerek, evet dinsel açıdan temiz değildir” diye düşündü. 27Ertesi gün, ayın ikinci günü, Davut'un yeri yine boştu. Bunun üzerine Saul, oğlu Yonatan'a, “İşay'ın oğlu neden dün de, bugün de yemeğe gelmedi?” diye sordu.
28Yonatan, “Davut Beytlehem'e gitmek için benden ısrarla izin istedi” diye karşılık verdi, 29“ ‘Lütfen izin ver. Çünkü ailemizin kentte bir kurbanı var, ağabeyim orada bulunmamı buyurdu. Gözünde lütuf bulduysam gidip kardeşlerimi göreyim’ dedi. İşte bu yüzden kralın sofrasına gelemedi.”
30Saul Yonatan'a öfkelenerek, “Seni sapık ve dikbaşlı kadının oğlu!” diye bağırdı, “İşay'ın oğlunu desteklediğini bilmiyor muyum? Bu kendin için de, seni doğuran annen için de utanç verici. 31Çünkü İşay'ın oğlu yeryüzünde yaşadıkça ne sen güvenlikte olabilirsin, ne de krallığın. Şimdi adam gönder, onu bana getir. O ölmeli!”
32Yonatan babası Saul'a, “Neden ölmeli? Ne yaptı ki?” diye karşılık verdi. 33Ama Saul Yonatan'ı öldürmek amacıyla mızrağını ona fırlattı. Böylece Yonatan babasının Davut'u öldürmeye kararlı olduğunu anladı. 34Büyük bir öfkeyle sofradan kalktı ve ayın ikinci günü hiç yemek yemedi. Babasının Davut'u böyle aşağılamasına üzüldü.
35Sabahleyin Yonatan Davut'la buluşmak üzere tarlaya gitti. Yanına bir uşak almıştı. 36Uşağa, “Haydi koş, atacağım okları bul” dedi. Uşak koşarken, Yonatan onun ötesine bir ok attı. 37Uşak Yonatan'ın attığı okun düştüğü yere varınca, Yonatan, “Ok ötende!” diye seslendi, 38“Çabuk ol! Koş, yerinde durma!” Yonatan'ın uşağı oku alıp efendisine getirdi. 39Olup bitenden habersizdi. Olanları yalnız Yonatan'la Davut biliyordu. 40Yonatan, silahlarını yanındaki uşağa vererek, “Al bunları kente götür” dedi.
41Uşak gider gitmez, Davut taşın güney yanından ayağa kalktı ve yüzüstü yere kapanarak üç kez eğildi. İki arkadaş birbirlerini öpüp ağladılar; ancak Davut daha çok ağladı.
42Yonatan, “Esenlikle yoluna git” dedi, “İkimiz RAB'bin adıyla ant içmiştik. RAB seninle benim aramda ve soylarımız arasında sonsuza dek tanık olsun.” Bundan sonra Davut yoluna gitti. Yonatan da kente döndü.
21
Davut Saul'dan Kaçıyor
1 Davut Nov Kenti'ne, Kâhin Ahimelek'in yanına gitti. Ahimelek titreyerek Davut'u karşılamaya çıktı. “Neden yalnızsın? Neden yanında kimse yok?” diye sordu.
2Davut şöyle yanıtladı: “Kral bana bir görev verdi. ‘Sana verdiğim görevden ve buyruklardan kimsenin haberi olmasın’ dedi. Adamlarıma gelince, belli bir yere gitmelerini söyledim. 3Şu an elinde ne var? Bana beş somun ekmek ya da başka ne varsa ver.”
4Kâhin, “Taze ekmeğim yok” diye karşılık verdi, “Ama adamların kadından uzak kaldılarsa kutsanmış ekmek[al] var.”
5Davut, “Yola çıktığımızdan her zaman olduğu gibi, kadından uzak kaldık” dedi, “Sıradan bir yolculuğa çıktığımızda bile adamlarım kendilerini temiz tutarlar; özellikle bugün ne kadar daha çok temiz olacaklar.” 6 Bunun üzerine kâhin ona kutsanmış ekmek verdi; çünkü orada huzura konan ekmekten başka ekmek yoktu. Bu ekmek RAB'bin huzurundan alındığı gün yerine sıcak ekmek konurdu.
7O gün Saul'un görevlilerinden Edomlu Doek adındaki baş çoban RAB'bin önünde dinsel görevini yerine getirmek üzere[am] orada bulunuyordu. 8Davut Ahimelek'e, “Yanında mızrak ya da kılıç yok mu?” diye sordu, “Kralın işi acele olduğundan, yanıma ne kılıcımı aldım, ne de başka bir silah.”
9 Kâhin, “Ela Vadisi'nde öldürdüğün Filistli Golyat'ın kılıcı var” diye karşılık verdi, “Efodun arkasında beze sarılı duruyor. Burada başka silah yok. İstersen onu alabilirsin.”
Davut, “Onun gibisi yoktur, onu bana ver” dedi.
10Saul'dan kaçan Davut o gün Gat Kralı Akiş'e gitti. 11 Akiş'in görevlileri, “Bu İsrail Kralı Davut değil mi?” dediler,
“Çalıp oynarken,
‘Saul binlercesini öldürdü,
Davut'sa on binlercesini’
diye hakkında ezgiler okudukları kişi bu değil mi?”
12-13 Bu sözler Davut'u derin derin düşündürdü. Gat Kralı Akiş'ten çok korkan Davut, onların önünde tutumunu değiştirerek deli gibi davrandı. Kentin kapılarını tırmaladı, salyasını sakalına akıttı.
14Akiş görevlilerine, “Şu adama bakın!” dedi, “Delinin biri! Onu neden bana getirdiniz? 15Bizde deliler eksik mi ki, önümde delilik yapsın diye bu adamı getirdiniz? Bu adamın sarayıma girmesi şart mı?”
22
1 Davut Gat'tan ayrılıp Adullam Mağarası'na kaçtı. Bunu duyan kardeşleri ve ailesinin öteki bireyleri yanına gittiler. 2Sıkıntısı, borcu, hoşnutsuzluğu olan herkes Davut'un çevresinde toplandı. Davut sayısı dört yüze varan bu adamlara önderlik yaptı.
3Davut oradan Moav'daki Mispa Kenti'ne gitti. Moav Kralı'ndan, “Tanrı'nın bana ne yapacağı belli oluncaya dek annemle babamın gelip yanınızda kalmasına izin verir misin?” diye bir istekte bulundu. 4Böylece Davut annesiyle babasını Moav Kralı'nın yanına bıraktı. Davut sığınakta kaldığı sürece onlar da Moav Kralı'nın yanında kaldılar. 5Ne var ki, Peygamber Gad Davut'a, “Sığınakta kalma. Yahuda ülkesine git” dedi. Bunun üzerine Davut oradan ayrılıp Heret Ormanı'na gitti.
Saul Nov Kenti'nin Kâhinlerini Öldürüyor
6Bu sırada Saul Davut'la yanındakilerin nerede olduklarını öğrendi. Saul elinde mızrağıyla Giva'da bir tepedeki[an] ılgın ağacının altında oturuyordu. Askerleri de çevresinde duruyordu. 7Saul onlara şöyle dedi: “Ey Benyaminliler, şimdi dinleyin! İşay'ın oğlu her birinize tarlalar, bağlar mı verecek? Her birinizi binbaşı, yüzbaşı mı yapacak? 8Hepiniz bana karşı düzen kurdunuz. Çünkü oğlum İşay'ın oğluyla antlaşma yaptığında bana haber veren olmadı. İçinizden bana acıyan tek kişi çıkmadı. Bugün olduğu gibi, bana pusu kurması için oğlumun kulum Davut'u kışkırttığını bana bildiren olmadı.”
9 Bunun üzerine Saul'un askerlerinin yanında duran Edomlu Doek, “İşay oğlu Davut'un Nov Kenti'ne, Ahituv oğlu Kâhin Ahimelek'in yanına geldiğini gördüm” dedi, 10“Ahimelek Davut için RAB'be danıştı. Ona hem yiyecek sağladı, hem de Filistli Golyat'ın kılıcını verdi.”
11Kral Saul, Ahituv oğlu Kâhin Ahimelek'i ve babasının ailesinden Nov'da yaşayan bütün kâhinleri çağırmak için ulaklar gönderdi. Hepsi kralın yanına geldi. 12Saul Ahimelek'e, “Ey Ahituv oğlu, beni dinle!” dedi.
Ahimelek, “Buyur, efendim” diye yanıtladı.
13Saul, “Neden sen ve İşay oğlu bana karşı düzen kurdunuz?” dedi, “Çünkü ona ekmek, kılıç verdin ve onun için Tanrı'ya danıştın. O da bana karşı ayaklandı ve bugün yaptığı gibi pusu kurdu.”
14Ahimelek, “Bütün görevlilerin arasında Davut kadar sana bağlı biri var mı?” diye karşılık verdi, “Davut senin damadın, muhafız birliği komutanın ve ailende saygın biridir. 15Ben Davut için Tanrı'ya danışmaya o gün mü başladım? Kesinlikle hayır! Kral ben kulunu ve babasının ailesini suçlamasın. Çünkü kulun bu konuda hiçbir şey bilmiyor.”
16Ama Saul, “Ey Ahimelek, sen de bütün ailen de kesinlikle öleceksiniz” dedi. 17Sonra yanında duran nöbetçi askerlere, “Gidin ve Davut'u destekleyen RAB'bin kâhinlerini öldürün!” dedi, “Çünkü onun kaçtığını bildikleri halde bana haber vermediler.” Ne var ki, kralın görevlileri el kaldırıp RAB'bin kâhinlerini öldürmek istemediler.
18Bunun üzerine kral, Doek'e, “Sen git, kâhinleri öldür” diye buyurdu. Edomlu Doek de gidip kâhinleri öldürdü. O gün Doek keten efod giymiş seksen beş kişi öldürdü. 19Kadın erkek, çoluk çocuk demeden kâhinler kenti Nov'un halkını kılıçtan geçirdi. Sığırları, eşekleri, koyunları da öldürdü.
20Yalnız Ahituv oğlu Kâhin Ahimelek'in oğullarından Aviyatar adında biri kurtulup Davut'a kaçtı. 21Aviyatar Saul'un RAB'bin kâhinlerini öldürttüğünü Davut'a söyledi. 22Davut Aviyatar'a, “O gün orada bulunan Edomlu Doek'in olup biteni Saul'a bildireceğini anlamıştım zaten” dedi, “Babanın bütün aile bireylerinin ölümüne ben neden oldum. 23Yanımda kal ve korkma! Seni öldürmek isteyen beni de öldürmek istiyor. Yanımda güvenlikte olursun.”
23
Davut Keila Kenti'ni Kurtarıyor
1Davut'a, “Filistliler Keila Kenti'ne saldırıp harmanları yağmalıyorlar” diye haber verdiler.
2Davut RAB'be, “Gidip şu Filistliler'e saldırayım mı?” diye danıştı.
RAB, “Git, Filistliler'e saldır ve Keila Kenti'ni kurtar” diye yanıtladı.
3Ama adamları Davut'a, “Bak, biz burada Yahuda'dayken korkuyoruz” dediler, “Keila'ya Filist ordusuna karşı savaşmaya gidersek büsbütün korkarız.”
4Bunun üzerine Davut RAB'be bir kez daha danıştı. RAB ona yine, “Kalk, Keila'ya git! Çünkü Filistliler'i senin eline ben teslim edeceğim” dedi. 5Böylece Davut'la adamları Keila'ya gidip Filistliler'e karşı savaştılar. Davut onların hayvanlarını ele geçirdi. Filistliler'i ağır bir yenilgiye uğratarak Keila halkını kurtardı.
6Ahimelek'in oğlu Aviyatar kaçıp Keila'da bulunan Davut'a gittiğinde, efodu da birlikte götürmüştü.
Saul Davut'u Kovalıyor
7Saul, Davut'un Keila Kenti'ne gittiğini duyunca, “Tanrı Davut'u elime teslim etti” dedi, “Davut sürgülü kapıları olan bir kente girmekle kendini hapsetmiş oldu.” 8Böylece Saul, Keila'ya yürüyüp Davut'la adamlarını kuşatmak amacıyla bütün halkı savaşa çağırdı.
9Davut, Saul'un kendisine bir düzen kurduğunu duyunca, Kâhin Aviyatar'a, “Efodu getir” dedi. 10Sonra şöyle yakardı: “Ey İsrail'in Tanrısı RAB! Ben kulun yüzünden Saul'un gelip Keila'yı yıkmayı tasarladığına dair kesin haber aldım. 11Keila halkı beni onun eline teslim eder mi? Kulunun duymuş olduğu gibi Saul gelecek mi? Ey İsrail'in Tanrısı RAB, yalvarırım, kuluna bildir!”
RAB, “Saul gelecek” yanıtını verdi.
12Davut RAB'be, “Keila halkı beni ve adamlarımı Saul'un eline teslim edecek mi?” diye sordu.
RAB, “Teslim edecek” dedi.
13Bunun üzerine Davut ile yanındaki altı yüz kadar kişi Keila'dan ayrılıp oradan oraya yer değiştirmeye başladılar. Davut'un Keila'dan kaçtığını öğrenen Saul oraya gitmekten vazgeçti.
14Davut kırsal bölgedeki sığınaklarda ve Zif Çölü'nün dağlık kesiminde kaldı. Saul her gün Davut'u aradığı halde, Tanrı onu Saul'un eline teslim etmedi.
15Davut Zif Çölü'nde, Horeş'teyken, Saul'un kendisini öldürmek için yola çıktığını öğrendi. 16Bu arada Saul oğlu Yonatan kalkıp Horeş'e, Davut'un yanına gitti ve onu Tanrı'nın adıyla yüreklendirdi. 17“Korkma!” dedi, “Babam Saul sana dokunmayacak. Sen İsrail Kralı olacaksın, ben de senin yardımcın olacağım. Babam Saul da bunu biliyor.” 18 İkisi de RAB'bin önünde aralarındaki antlaşmayı yenilediler. Sonra Yonatan evine döndü, Davut ise Horeş'te kaldı.
19 Zifliler Giva'ya gidip Saul'a, “Davut aramızda” dediler, “Yeşimon'un güneyinde, Hakila Tepesi'ndeki Horeş sığınaklarında gizleniyor. 20Ey kral, ne zaman gelmek istersen gel! Davut'u kralın eline teslim etmeyi ise bize bırak.”
21Saul, “RAB sizi kutsasın! Bana acıdınız” dedi, 22“Gidin ve bir daha araştırın; Davut'un genellikle nerelerde gizlendiğini, orada onu kimin gördüğünü iyice öğrenin. Çünkü onun çok kurnaz olduğunu söylüyorlar. 23Gizlendiği yerlerin hepsini öğrenip bana kesin bir haber getirin. O zaman ben de sizinle gelirim. Eğer Davut o bölgedeyse, bütün Yahuda boyları içinde onu arayıp bulacağım.”
24Böylece Zifliler kalkıp Saul'dan önce Zif'e gittiler. O sırada Davut'la adamları Yeşimon'un güneyindeki Arava'da, Maon Çölü'ndeydiler. 25Saul ile adamlarının kendisini aramaya geldiklerini öğrenince Davut aşağıya inip Maon Çölü'ndeki kayalığa sığındı. Saul bunu duyunca Davut'un ardından Maon Çölü'ne gitti. 26Saul dağın bir yanından, Davut'la adamları ise öbür yanından ilerliyordu. Davut Saul'dan kaçıp kurtulmaya çalışıyordu. Saul'la askerleri Davut'la adamlarını yakalamak üzere yaklaşırken, 27bir ulak gelip Saul'a şöyle dedi: “Çabuk gel! Filistliler ülkeye saldırıyor.” 28Bunun üzerine Saul Davut'u kovalamayı bırakıp Filistliler'le savaşmaya gitti. Bu yüzden oraya Sela-Hammahlekot[ao] adı verildi. 29Davut oradan ayrılıp Eyn-Gedi bölgesindeki sığınaklara gizlendi.
24
Davut Saul'un Canını Bağışlıyor
1Saul Filistliler'i kovalamaktan dönünce, Davut'un Eyn-Gedi Çölü'nde olduğu haberini aldı. 2Saul da Davut'la adamlarını Dağ Keçisi Kayalığı dolaylarında arayıp bulmak için, bütün İsrail'den üç bin seçme asker alıp yola çıktı.
3 Yolda koyun ağıllarına rastladı. Yakında bir de mağara vardı. Saul ihtiyacını gidermek için mağaraya girdi. Davut'la adamları mağaranın en iç bölümünde kalıyorlardı. 4Adamları, Davut'a, “İşte RAB'bin sana, ‘Dilediğini yapabilmen için düşmanını eline teslim edeceğim’ dediği gün bugündür” dediler.
Davut kalkıp Saul'un cüppesinin eteğinden gizlice bir parça kesti. 5Ama sonradan Saul'un eteğinden bir parça kestiği için kendini suçlu buldu. 6Adamlarına, “Efendime, RAB'bin meshettiği kişiye karşı böyle bir şey yapmaktan, el kaldırmaktan RAB beni uzak tutsun” dedi, “Çünkü o RAB'bin meshettiği kişidir.” 7Davut bu sözlerle adamlarını engelledi ve Saul'a saldırmalarına izin vermedi. Saul mağaradan çıkıp yoluna koyuldu.
8O zaman Davut da mağaradan çıktı. Saul'a, “Efendim kral!” diye seslendi. Saul arkasına bakınca, Davut eğilip yüzüstü yere kapandı. 9“ ‘Davut sana kötülük yapmak istiyor’ diyenlerin sözlerini neden önemsiyorsun?” dedi, 10“Bugün RAB'bin mağarada seni elime nasıl teslim ettiğini gözünle görüyorsun. Bazıları seni öldürmemi istedi. Ama ben seni esirgeyip, ‘Efendime el kaldırmayacağım, çünkü o RAB'bin meshettiği kişidir’ dedim. 11Ey baba, cüppenin eteğinden kesilmiş, elimdeki şu parçaya bak; evet, bak! Cüppenden bir parça kestim, ama seni öldürmedim. Bundan ötürü içimde kötülük ve başkaldırma düşüncesi olmadığını iyice bilesin. Sana kötülük yapmadığım halde sen beni öldürmeye çalışıyorsun. 12RAB aramızda yargıç olsun ve benim öcümü senden O alsın. Ama ben elimi sana karşı kaldırmayacağım. 13Eskilerin şu, ‘Kötülük kötü kişilerden gelir’ deyişi uyarınca elim sana karşı kalkmayacaktır. 14İsrail Kralı kime karşı çıkmış? Sen kimi kovalıyorsun? Ölü bir köpek mi? Bir pire mi? 15RAB yargıç olsun ve hangimizin haklı olduğuna O karar versin. RAB davama baksın ve beni savunup senin elinden kurtarsın.”
16Davut söylediklerini bitirince, Saul, “Davut oğlum, bu senin sesin mi?” diye sordu ve hıçkıra hıçkıra ağlamaya başladı. 17Sonra, “Sen benden daha doğru bir adamsın” dedi, “Sana kötülük yaptığım halde sen bana iyilikle karşılık verdin. 18Bugün bana iyi davrandığını kanıtladın: RAB beni eline teslim ettiği halde beni öldürmedin. 19Düşmanını yakalayan biri onu güvenlik içinde salıverir mi? Bugün bana yaptığın iyiliğe karşılık RAB de seni iyilikle ödüllendirsin. 20Şimdi anladım ki, sen gerçekten kral olacaksın ve İsrail Krallığı senin egemenliğin altında sürecek. 21Benden sonra soyumu ortadan kaldırmayacağına, babamın ailesinden adımı silmeyeceğine dair RAB'bin önünde ant iç.” 22Davut Saul'un istediği gibi ant içti. Sonra Saul evine döndü. Davut'la adamları da sığınağa gittiler.
25
Davut, Naval ve Avigayil
1Bu sırada Samuel öldü. Bütün İsrailliler toplanıp onun için yas tuttular. Onu Rama'daki evine gömdüler.
Bundan sonra Davut Maon[aö] Çölü'ne gitti. 2Maon'da çok varlıklı bir adam vardı; işi Karmel'deydi. Üç bin koyunu, bin keçisi vardı. O sırada Karmel'de koyunlarını kırkmaktaydı. 3Adamın adı Naval, karısının adı da Avigayil'di. Kadın sağgörülü ve güzeldi. Ama Kalev soyundan gelen kocası kaba, kötü huylu biriydi.
4Davut kırdayken, Naval'ın koyunlarını kırktığını duydu. 5On uşağı şu buyrukla ona gönderdi: “Karmel'de Naval'ın yanına gidin. Benden ona selam söyleyip 6şöyle deyin: ‘Ömrün uzun olsun! Sana, ailene ve sana bağlı olan herkese esenlik olsun! 7Şimdi koyunların kırkma zamanı olduğunu duydum. Çobanların bizimle birlikteyken, onları incitmedik. Karmel'de kaldıkları sürece hiçbir kayıpları olmadı. 8Uşaklarına sor, sana söyleyecekler. Bunun için adamlarıma yakınlık göster. Çünkü sana şenlik zamanında geldik. Lütfen kullarına ve oğlun Davut'a elinden geleni ver.’ ”
9Davut'un adamları varıp Davut adına bu sözleri Naval'a ilettiler ve beklemeye başladılar. 10Ne var ki, Naval Davut'un adamlarına şu karşılığı verdi: “Bu Davut da kim? İşay'ın oğlu da kim oluyor? Bu günlerde birçok köle efendilerini bırakıp kaçıyor. 11Ekmeğimi, suyumu, kırkıcılarım için kestiğim hayvanların etini alıp nereden geldiklerini bilmediğim kişilere mi vereyim?”
12Davut'un adamları geldikleri yoldan döndüler ve Naval'ın bütün söylediklerini Davut'a bildirdiler. 13Davut adamlarına, “Herkes kılıcını kuşansın!” diye buyruk verdi. Davut da, adamları da kılıçlarını kuşandılar. Yaklaşık dört yüz adam Davut'la birlikte gitti; iki yüz kişi de erzağın yanında kaldı.
14Naval'ın uşaklarından biri, Naval'ın karısı Avigayil'e, “Davut efendimiz Naval'a esenlik dilemek için kırdan ulaklar gönderdi” dedi, “Ama Naval onları tersledi. 15Oysa adamlar bize çok iyi davrandılar. Bizi incitmediler. Kırda onlarla birlikte kaldığımız sürece hiçbir şeyimiz kaybolmadı. 16Koyunlarımızı güderken, yanlarında kaldığımız sürece gece gündüz bizi korudular. 17Şimdi ne yapman gerektiğini iyi düşün. Çünkü efendimize ve bütün ailesine kötülük yapmayı tasarlıyorlar. Üstelik efendimiz o kadar kötü ki, kimse ona bir şey söyleyemiyor.”
18Bunun üzerine Avigayil, hiç zaman yitirmeden, iki yüz ekmek, iki tulum şarap, hazırlanmış beş koyun, beş sea kavrulmuş buğday[ap], yüz salkım kuru üzüm ve iki yüz parça incir pestili alıp eşeklere yükledi. 19Sonra uşaklarına, “Önümden gidin, ben arkanızdan geliyorum” dedi. Kocası Naval'a hiçbir şey söylemedi. 20Avigayil eşeğe binmiş, dağın öbür yolundan inerken, Davut'la adamları da ona doğru ilerliyorlardı. Avigayil onlarla karşılaştı.
21Davut, “Bu adamın kırdaki malını doğrusu boş yere korudum” demişti, “Onun mallarından hiçbir şey eksilmedi. Öyleyken bana iyilik yapacağına kötülükle karşılık verdi. 22Eğer sabaha dek adamlarından tek birini bile sağ bırakırsam, Tanrı bana[ar] aynısını, hatta daha kötüsünü yapsın!”
23Avigayil Davut'u görünce hemen eşekten indi; Davut'un önünde eğilip yüzüstü yere kapandı. 24Onun ayaklarına kapanarak şöyle yalvardı: “Efendim, suçu ben, yalnız ben üstüme alıyorum. İzin ver, ben kölen seninle konuşsun, onun söyleyeceklerini dinle. 25Yalvarırım, efendim, o kötü adam Naval'a aldırma. Çünkü kişiliği tıpkı adı gibidir. Adı akılsız anlamına gelir; kendisi de akılsızın biridir. Ben kulun, efendim Davut'un gönderdiği ulakları görmedim.
26“Ama şimdi, ey efendim, RAB senin kan dökmene ve kendi elinle öç almana engel oldu. Yaşayan RAB'bin adı ve senin yaşamın hakkı için yalvarırım, düşmanların ve efendime kötülük tasarlayanların tümü Naval gibi olsun. 27Ben kölenin efendime getirdiği bu armağan, seni izleyen adamlarına verilsin. 28Lütfen kölenin suçunu bağışla. RAB kesinlikle efendimin soyunu sürdürecektir; çünkü efendim RAB'bin savaşlarını sürdürüyor. Yaşadığın sürece sende hiçbir haksızlık bulunmasın. 29Biri kalkıp seni öldürmek amacıyla ardına düşerse, yaşamını Tanrın RAB güven altında tutacaktır; düşmanlarını sapanla taş atar gibi fırlatıp atacaktır. 30RAB, efendime söz verdiği bütün iyilikleri yerine getirip onu İsrail'e önder atadığında, 31kendi öcünü almak uğruna boş yere kan dökmediğin için pişmanlık ve üzüntü duymayacaksın. RAB efendimi başarıya ulaştırdığında köleni anımsa.”
32Davut, “Bugün seni karşıma çıkaran İsrail'in Tanrısı RAB'be övgüler olsun!” diye karşılık verdi, 33“Anlayışını kutlarım! Bugün kan dökmemi ve öcümü elimle almamı engellediğin için seni kutlarım. 34Doğrusu sana kötülük etmemi önleyen İsrail'in Tanrısı yaşayan RAB'bin adıyla derim ki, beni karşılamak için hemen gelmemiş olsaydın, gün doğuncaya dek Naval'ın adamlarından hiçbiri sağ kalmayacaktı.”
35Avigayil'in kendisine getirdiklerini kabul eden Davut, “Esenlikle evine dön. Sözlerine kulak verip dileğini kabul ettim” dedi.
36Avigayil Naval'ın yanına döndü. Naval evinde krallara yaraşır bir şölen düzenlemişti. Çok sarhoş olduğundan neşeliydi. Bu yüzden Avigayil sabaha dek ona bir şey söylemedi. 37Ama ertesi sabah Naval ayılınca karısı ona olup bitenleri anlattı. İşte o an Naval'ın kalbi sıkıştı ve felç oldu. 38Yaklaşık on gün sonra da RAB Naval'ı cezalandırıp öldürdü.
39Davut, Naval'ın öldüğünü duyunca, “Beni küçümseyen Naval'a karşı davama bakan, kulunu kötülük etmekten alıkoyan RAB'be övgüler olsun!” dedi, “RAB Naval'ın kötülüğünü onun başına döndürdü.”
Sonra Davut Avigayil'e evlenme teklifinde bulunmak için ulaklar gönderdi. 40Davut'un ulakları Karmel'e, Avigayil'in yanına varıp, “Davut sana evlenme teklifinde bulunmak için bizi gönderdi” dediler.
41Avigayil yüzüstü yere kapanarak, “Ben kölen sana hizmet etmeye ve efendimin ulaklarının ayaklarını yıkamaya hazırım” diye yanıtladı. 42Hemen kalkıp eşeğe bindi. Yanına beş hizmetçisini alıp Davut'un ulaklarını izleyerek yola koyuldu. Sonra Davut'un karısı oldu.
43Davut Yizreelli Ahinoam'ı da eş olarak almıştı. Böylece ikisi de onun karısı oldular. 44Bu arada Saul, Davut'un karısı olan kızı Mikal'ı Gallimli Layiş oğlu Palti'ye vermişti.
26
Davut Yine Saul'un Canını Bağışlıyor
1 Zifliler Giva'ya, Saul'un yanına gidip, “Davut Yeşimon'a bakan Hakila Tepesi'nde gizleniyor” dediler. 2Bunun üzerine Saul üç bin seçme İsrailli askerle Zif Çölü'nde Davut'u aramaya çıktı. 3Yeşimon'a bakan Hakila Tepesi'nde, yol kenarında ordugah kurdu. Kırda bulunan Davut, Saul'un peşine düştüğünü anlayınca, 4gözcü gönderdi. Böylece Saul'un oraya geldiğini saptadı.
5Bunun üzerine Davut, Saul'un ordugah kurduğu yere gitti ve Saul'la ordusunun başkomutanı Ner oğlu Avner'in nerede yattıklarını gördü. Saul ordugahın ortasında, askerler de çevresinde yatıyorlardı.
6O zaman Davut, Hititli Ahimelek ile Yoav'ın kardeşi, Seruya oğlu Avişay'a, “Kim benimle ordugaha, Saul'un yanına gelecek?” diye sordu.
Avişay, “Ben seninle geleceğim” diye karşılık verdi.
7Davut'la Avişay o gece ordugaha girdiler. Saul, mızrağı başucunda yere saplanmış, ordugahın ortasında uyuyordu. Avner'le askerler de çevresinde uyuyorlardı.
8Avişay Davut'a, “Bugün Tanrı düşmanını senin eline teslim etti” dedi, “Şimdi bırak da, onu kendi mızrağıyla bir atışta yere çakayım. İkinci kez vurmama gerek kalmayacak.”
9Ne var ki Davut, “Onu öldürme!” dedi, “RAB'bin meshettiği kişiye kim el uzatırsa, suçlu çıkar. 10Yaşayan RAB'bin adıyla derim ki, RAB kendisi onu öldürecektir; ya günü gelince ölecek, ya da savaşta vurulup yok olacak. 11Ama RAB'bin meshettiği kişiye el uzatmaktan RAB beni uzak tutsun! Haydi, Saul'un başucundaki mızrakla su matarasını al da gidelim.”
12Böylece Davut Saul'un başucundan mızrağını ve su matarasını aldı. Sonra oradan uzaklaştılar. Onları gören olmadı. Kimse olup bitenin farkına varmadı, uyanan da olmadı. Hepsi uyuyorlardı, çünkü RAB onlara derin bir uyku vermişti.
13Davut karşı yakaya geçip tepenin üstünde, onlardan uzak bir yerde durdu. Aralarında epeyce mesafe vardı. 14Davut askerlere ve Ner oğlu Avner'e, “Ey Avner, bana yanıt vermeyecek misin?” diye seslendi.
Avner, “Sen kimsin ki krala sesleniyorsun?” diye karşılık verdi.
15Davut, “Sen yiğit biri değil misin?” dedi, “İsrail'de senin gibisi var mı? Öyleyse neden efendin kralı korumadın? Çünkü biri onu öldürmek için ordugaha girdi. 16Görevini iyi yapmadın. Yaşayan RAB'bin adıyla derim ki, hepiniz ölümü hak ettiniz; çünkü efendinizi, RAB'bin meshettiği kişiyi korumadınız. Bak bakalım, kralın başucundaki mızrağıyla su matarası nerede?”
17Davut'un sesini tanıyan Saul, “Davut, oğlum, bu senin sesin mi?” diye sordu.
Davut, “Evet, efendim kral, benim sesim” diye karşılık verdi, 18“Efendim, ben kulunu neden kovalıyorsun? Ne yaptım? Ne suç işledim? 19Lütfen, efendim kral, kulunun sözlerine kulak ver. Eğer seni bana karşı kışkırtan RAB ise, bir sunu O'nu yatıştırır. Ama bunu yapan insanlarsa, RAB'bin önünde lanetli olsunlar! Çünkü, ‘Git, başka ilahlara kulluk et’ diyerek, RAB'bin mirasından bana düşen paydan bugün beni uzaklaştırdılar. 20Ne olur, kanım RAB'den uzak topraklara dökülmesin. İsrail Kralı, dağlarda keklik avlayan avcı gibi, bir pireyi avlamaya çıkmış!”
21Bunun üzerine Saul, “Günah işledim” diye karşılık verdi, “Davut, oğlum, geri dön. Bugün yaşamıma değer verdiğin için sana bir daha kötülük yapmayacağım. Gerçekten akılsızca davrandım, çok büyük yanlışlık yaptım.”
22Davut, “İşte kralın mızrağı!” dedi, “Adamlarından biri gelip alsın. 23RAB herkesi doğruluğuna ve bağlılığına göre ödüllendirir. Bugün RAB seni elime teslim ettiği halde, ben RAB'bin meshettiği kişiye elimi uzatmak istemedim. 24Bugün ben senin yaşamına nasıl değer verdiysem, RAB de benim yaşamıma öyle değer versin ve beni her sıkıntıdan kurtarsın.”
25Saul, “Davut, oğlum, RAB seni kutsasın!” dedi, “Sen kesinlikle büyük işler yapacak, başarılı olacaksın!” Bundan sonra Davut yoluna koyuldu, Saul da evine döndü.
27
Davut Filistliler Arasında
1Davut, “Bir gün Saul'un eliyle yok olacağım” diye düşündü, “Benim için en iyisi hemen Filist topraklarına kaçmak. O zaman Saul İsrail'in her yanında beni aramaktan vazgeçer; ben de onun elinden kurtulmuş olurum.”
2Böylece Davut'la yanındaki altı yüz kişi kalkıp Gat Kralı Maok oğlu Akiş'in tarafına geçtiler. 3Aileleriyle birlikte Gat'ta Akiş'in yanına yerleştiler. İki karısı Yizreelli Ahinoam'la Karmelli Naval'ın dul karısı Avigayil de Davut'un yanındaydı. 4Saul Davut'un Gat'a kaçtığını duyunca, artık onu aramaktan vazgeçti.
5Davut Akiş'e, “Benden hoşnut kaldıysan, çevre kentlerden birinde bana bir yer versinler de orada oturayım” dedi, “Çünkü ben kulunun seninle birlikte kral kentinde yaşamasına gerek yok.” 6Akiş o gün ona Ziklak Kenti'ni verdi. Bundan ötürü Ziklak bugün de Yahuda krallarına aittir. 7Davut Filist topraklarında bir yıl dört ay yaşadı.
8Bu süre içinde Davut'la adamları gidip Geşurlular'a, Girizliler'e ve Amalekliler'e baskınlar yaptılar. Bunlar uzun zamandan beri Şur'a, hatta Mısır'a dek uzanan topraklarda yaşıyorlardı. 9Davut bir bölgeye saldırdığında kadın erkek demez, kimseyi sağ bırakmazdı; yalnız davarları, sığırları, eşekleri, develeri ve giysileri alıp Akiş'e dönerdi.
10Akiş, “Bugün nerelere baskın düzenlediniz?” diye sorardı.
Davut da, “Yahuda'nın güneyine, Yerahmeelliler'in ve Kenliler'in güney bölgesine saldırdık” derdi. 11Davut, kendisiyle Gat'a kimseyi götürmemek için kadın erkek kimseyi sağ bırakmazdı. Çünkü, “Gat'a gidip, ‘Davut şöyle yaptı, böyle yaptı’ diyerek bize karşı bilgi aktarmasınlar” diye düşünürdü. Davut, Filist topraklarında yaşadığı sürece bu yöntemi uyguladı.
12Akiş Davut'a güven duymaya başladı. “Davut kendi halkı olan İsrailliler'in nefretine uğradı. Bundan böyle benim hizmetimde kalacak” diye düşünüyordu.
28
1O sırada Filistliler İsrail'le savaşmak için askeri birliklerini topladılar. Akiş Davut'a, “Adamlarınla birlikte benim yanımda savaşacağını bilmelisin” dedi.
2Davut, “O zaman sen de kulunun neler yapabileceğini göreceksin!” diye karşılık verdi.
Akiş, “İyi!” dedi, “Yaşadığın sürece seni kendime koruma görevlisi atayacağım.”
Saul Ruhlara Danışıyor
3 Samuel ölmüş, bütün İsrail halkı onun için yas tutmuştu. Onu kendi kenti Rama'da gömmüşlerdi. Saul da cincilerle ruhlara danışanları ülkeden kovmuştu.
4Filistliler toplanıp Şunem'e gittiler ve orada ordugah kurdular. Saul da bütün İsrailliler'i toplayıp Gilboa Dağı'nda ordugah kurdu. 5Saul Filist ordusunu görünce korkup büyük dehşete kapıldı. 6RAB'be danıştıysa da, RAB ona ne düşlerle, ne Urim, ne de peygamberler aracılığıyla yanıt verdi. 7Bunun üzerine Saul görevlilerine, “Bana bir cinci kadın bulun da varıp ona danışayım” diye buyruk verdi.
Görevliler, “Eyn-Dor'da bir cinci kadın var” dediler.
8Böylece Saul başka giysilere bürünüp kılığını değiştirdi. Geceleyin yanına iki kişi alıp kadının yaşadığı yere gitti. Kadına, “Lütfen benim için ruhlara danış ve sana söyleyeceğim kişiyi çağır” dedi.
9Ama kadın ona şu karşılığı verdi: “Saul'un neler yaptığını, cincilerle ruhlara danışanları ülkeden kovduğunu biliyorsun. Öyleyse neden beni öldürmek için tuzak kuruyorsun?”
10Saul, “Yaşayan RAB'bin adıyla derim ki, bundan sana bir kötülük gelmeyecek” diye ant içti.
11Bunun üzerine kadın, “Sana kimi çağırayım?” diye sordu.
Saul, “Bana Samuel'i çağır” dedi.
12Kadın, Samuel'i görünce çığlık atarak, “Sen Saul'sun! Neden beni kandırdın?” dedi.
13Kral ona, “Korkma!” dedi, “Ne görüyorsun?”
Kadın, “Yerin altından çıkan bir ilah görüyorum” diye karşılık verdi.
14Saul, “Neye benziyor?” diye sordu.
Kadın, “Cüppe giymiş yaşlı bir adam yukarıya çıkıyor” dedi. O zaman Saul onun Samuel olduğunu anladı; eğilip yüzüstü yere kapandı.
15Samuel Saul'a, “Neden beni çağırtıp rahatsız ettin?” dedi.
Saul, “Büyük sıkıntı içindeyim” diye yanıtladı, “Filistliler bana karşı savaşıyor ve Tanrı da beni terk etti. Artık bana ne peygamberler aracılığıyla, ne de düşlerle yanıt veriyor. Bu yüzden, ne yapmam gerektiğini bana bildirmen için seni çağırttım.”
16Samuel, “RAB seni terk edip sana düşman olduğuna göre, neden bana danışıyorsun?” dedi, 17 “RAB benim aracılığımla söylediğini yaptı, krallığı senden alıp soydaşın Davut'a verdi. 18 Çünkü sen RAB'bin buyruğuna uymadın, O'nun alevlenen öfkesini Amalekliler'e uygulamadın. RAB bugün bunları bu yüzden başına getirdi. 19RAB seni de, İsrail halkını da Filistliler'in eline teslim edecek. Yarın sen ve oğulların bana katılacaksınız. RAB İsrail ordusunu da Filistliler'in eline teslim edecek.”
20Saul birden boylu boyunca yere düştü. Samuel'in sözlerinden ötürü büyük korkuya kapıldı. Gücü de kalmamıştı; çünkü bütün gün, bütün gece yemek yememişti. 21Kadın Saul'a yaklaştı. Onun büyük şaşkınlık içinde olduğunu görünce, “Bak, kölen sözünü dinledi” dedi, “Canımı tehlikeye atarak benden istediğini yaptım. 22Şimdi lütfen kölenin söyleyeceğini dinle. İzin ver de, önüne biraz yemek koyayım. Yoluna devam edecek gücün olması için yemek yemelisin.”
23Ama Saul, “Yemem” diyerek reddetti. Ancak hizmetkârlarıyla kadın zorlayınca, onların dediğini yaptı. Yerden kalkıp yatağın üzerine oturdu. 24Kadının evinde besili bir dana vardı. Kadın onu hemen kesti. Un alıp yoğurdu ve mayasız ekmek pişirdi. 25Sonra Saul'la görevlilerinin önüne koydu. Onlar da yediler. Sonra o gece kalkıp gittiler.
  • Giriş
  • Video
  • Notlar

Notlar

1:1 Ramatayim Muhtemelen Rama’nın öbür adıdır (bkz. 1Sa.1:19; 1Sa.2:11; 1Sa.7:17; 1Sa.19:18; 1Sa.25:1). Yeni Antlaşma döneminde Aramatya adıyla bilinir (bkz. Mat.27:57 ve ilgili not). Efrayim oymağının Elkana’nın ailesi, büyük olasılıkla Efrayim’deki Kohat boyundan olan Levili’ydi (bkz. Yşu.21:20-21; 1Ta.6:22-27). Suf Ya bir bölge adıdır (buna göre Ramatayim’in bulunduğu bölgedir, 1Sa.9:5) veya Suf adlı beyin soyu anlamındadır (ayrıca bkz. 1Ta.6:34-35).
1:2 iki karısı Bkz. Yar.4:19; Yar.16:2 ve Yar.25:6’ya ait notlar. Hanna büyük olasılıkla Elkana’nın ilk eşiydi ve kısırdı.
1:3 Her Şeye Egemen RAB’be “Orduların RAB’bi” olarak da çevrilebilir. İsrail’de krallık döneminden hemen önce kullanılmaya başlanmıştır. İsrail’de krallığın kurulmakta olduğu dönemde RAB’bin böyle tanımlanmasının nedeni, O’nun hem göksel orduların (krş. Yas.33:2; Yşu.5:14; Mez.68:17; Hab.3:8) hem de İsrail ordularının Tanrısı (Hab.17:45) olmasıdır. Kutsal Kitap’ta “ordular”, insanları (bkz. Çık.7:4; Mez.44:9), gök cisimlerini (bkz. Yar.2:1; Yas.4:19; Yşa.40:26) ve göksel varlıkları (Yşu.5:14; 1Kr.22:19; Mez.148:2) da kapsar; yani “ordular” sözcüğü ‘kalabalık, çok sayıda olan’ gibi bir anlama sahiptir. Nihai olarak Tanrı’nın evrendeki bütün güçlere egemen olduğunu ifade ettiği için, burada olduğu gibi, “Her Şeye Egemen RAB” şeklinde çevirmek yerindedir. her yıl... giderdi Her İsrailli erkek yılda üç kere, üç büyük bayram için, RAB’bin huzuruna çıkmakla yükümlüydü (bkz. Çık.23:14-19; Çık.34:23; Yas.16:16-17). Elkana’nın bu seferki yolculuğu, büyük olasılıkla, RAB’bin hem halkını Kenan topraklarına olan yolculukları süresince gözetmesinin anıldığı (bkz. Lev.23:43) hem de her yıl halkına sağladığı bereketli hasadın kutlandığı (bkz. Yas.16:13-15) Çardak Bayramı’na katılmak içindi. Hanna’nın üzüntüsü, RAB’bin bereketinin kutlandığı bu bayramı kısır bir kadın olarak kutlamaktan ötürü daha da artmış olmalıdır. Şilo Efrayim bölgesinde, Beytel ile Şekem arasında bulunan kasaba. Buluşma Çadırı ve dolayısıylaAntlaşma Sandığı buradaydı (bkz. 1Sa.4:3; Yşu.18:1 ve ilgili not; Hak.2 Yşu.1:19).
1:4 kurban Büyük olasılıkla, RAB’bin gösterdiği iyiliklere duyulan şükran ve O’nunla paydaşlık anlamına gelen bayram yemeği ile sunulan esenlik sunusudur (bkz. Lev.7:11-18).
1:5 RAB... rahmini kapamasına Yaşam sadece RAB’bin buyruğuyla var olur (bkz. Yar.18:10; Yar.29:31; Yar.30:2,Yar.30:22).
1:6 kuması Bkz. Yar.16:4 ve ilgili not.
1:8 senin için on oğuldan daha iyi Bkz. 1Sa.2:5; ayrıca bkz. Rut.4:15’e ait not.
1:9 Tapınağı’nın Tapınak bu ayette ve 1Sa.3:3’te “RAB’bin tapınağı”, 1Sa.2:22’ de “Buluşma Çadırı” ve 1Sa.2:3 2’ de “konutum” olarak adlandırılır. Kral Süleyman’ın tapınağı inşa etmesinden yıllar öncesi olmasına rağmen yatak odalarından ve kapılardan söz edilmesi (1Sa.3:2,1Sa.3:15), çadırın artık daha yerleşik bir biçim aldığını ve “tapınak” teriminin kullanılmasının mümkün olduğunu gösterir (krş. Yer.7:12 ve ilgili not, 14; Yer.26:6).
1:11 adağı Bkz. Yar.28:20-22; Say.21:2; Mez.50:14 ve ilgili not; Mez.76:11; Mez.116:14,Mez.116:18; Mez.132:2-5; Özd.20:25 ve ilgili not; Özd.31:2. Kadınların adaklarıyla ilgili düzenlemeler Say.30. bölümde açıklanır. anımsar RAB’bin “anımsaması”, Hanna’nın varlığını hatırlaması değil, ona “iyiliğini” göstermek üzere olduğu anlamına gelir (bkz. 1Sa.1:19-20; ayrıca bkz. Yar.8:1’e ait not; “iyilik”, Yşu.2:12-13’e ait not). kulunun Bkz. Yar.18:2. hiç ustura değmeyecek Krş. Hak.13:5 ve ilgili not. Uzun saç, RAB’be hizmet etmeye adanmış olmanın göstergesiydi. Genelde belirli bir süre için geçerli olurdu (bkz. Say.6:1-21 ve ilgili notlar), ancak Hanna’nın adağı oğlunun yaşam boyu hizmet etmesi yönündeydi.
1:13 sarhoş Eli’nin tepkisinden, o günlerde sarhoşların tapınağa girmelerinin anormal bir durum olmadığı anlaşılıyor (krş. Hak. 17-21. bölümlerde anlatılanlarda görülen dinsel ve ahlâksal çöküş).
1:16 kötü Bkz. Yas.11:12-13’ e ait not.
1:20 Samuel ‘Tanrı duyar’ anlamına gelir.
1:21 yıllık kurbanını Bkz. 1Sa.1:3-4’ e ait notlar. adağını Bkz. Mez.50:14; Mez.56:12; Mez.116:17-18. Elkana, ürünleri ve sürüleri kutsaması için her yıl Tanrı’nın huzuruna (tapınağa) varıp dua ettiğinde adaklarda bulunur ve bu adakları Çardak Bayramı’nda yerine getirirdi (bkz. 1Sa.1:3’ e ait not).
1:22 sütten kesildikten sonra Çocuklar en az üç yaşına kadar emzirilirdi (bkz. Apokrifa’da 2. Makabeler 1Sa.7:27).
1:23 sözünü Lut Gölü Tomarları’nda, Septuaginta’da ve Peşitta’da, “senin sözün” olarak geçer. Eli’nin 1Sa.1:17’ deki açıklaması veya RAB’bin daha önce söylediği ama kayıtlara geçmemiş bir sözü olabilir.
2:1-10 Hanna’nın duası, RAB’bin her şeyi değiştirecek güce sahip olduğuna iman etmenin göstergesidir. 1. ve 2. Samuel kitaplarının teolojisi bu tema üzerinedir.
2:1 dua etti Bkz. Mez.72:20; krş. Luk.1:46-55,Luk.1:67-79. Davut’un 2Sa.22. bölümdeki ezgisi, Hanna’nın bu ezgisine pek çok yönden benzer. Hanna’nın ezgisiyle başlayan Davut’un krallık öyküsü, Davut’un ezgisiyle son bulur. Hanna, Kutsal Ruh’un yönlendirmesiyle, oğlu Samuel’in hizmeti sayesinde kurulacak krallıktan söz eder. Yüreğim, RAB’de bulduğum sevinçle coşuyor Hanna’nın sevincinin öncelikli nedeni çocuk sahibi olması değil, RAB’den duasına cevap almasıdır. gücümü İbranice’den birebir çevirisi: “boynuzumu” (bkz. 1Sa.2:10). gücümü yükselten Krş. Yas.33:17; Mez.75:4 ve ilgili not; Mez.112:9; Luk.1:69-71 ve ilgili not. ‘Utançtan kurtarıp onurlandıran’ anlamındadır.
2:2 Kutsallıkta RAB’bin benzeri yok Bkz. Lev.11:44 ve ilgili not. dayanak Sözcüğün İbranicesi ‘kaya’ anlamına da gelir (bkz. 2Sa.22:2 ve ilgili not; Mez.19:14; Yşa.17:10 ve ilgili not).
2:3 RAB her şeyi bilen Tanrı’dır Bkz. 1Sa.16:7; 1Kr.8:39; Mez.139:1-6 ve ilgili not; Yu.2:24-25.
2:4-5 Hanna, insanların beklentilerinin Tanrı’nın tasarılarına her zaman uymadığını vurgular. Bu gerçek, Kutsal Kitap boyunca anlatılan öykülerde de vurgulanır.
2:5 yedi çocuk Bkz. 1Sa.1:8; Rut.4:15’e ait not.
2:6-8 Hanna, yaşam ve ölümün, gönenç ve yoksulluğun Tanrı’nın mutlak gücüyle belirlendiğini açıklar (ayrıca bkz. Yas.32:39; 1Kr.17:20-24; 2Kr.4:32-35; Yu.5:21; Yu.11:41-44).
2:6 Ölüler diyarına Bkz. Yar.37:35’e ait not.
2:8 yeryüzünün temelleri... kurmuştur Bu sözler evrenin yapısıyla ilgili bir kuram olarak yorumlanmamalıdır; Tanrı’nın yeryüzünde yaşamın sürmesini sağlayan dengeleri oluşturduğunu vurgular (bkz. Eyü.9:6; Eyü.38:6; Mez.24:2 ve ilgili not; Mez.75:3; Mez.104:5; Zek.12:1).
2:9 kullarının İbranice metinde, normalde “kul” için kullanılan sözcükten (ebed) farklı olarak, hem kişinin sevgisini ve bağlılığı nı hem de RAB’bin gösterdiği sevgi ve iyiliği vurgulayan sözcük (hasid) kullanılmıştır (bkz. 2Sa.22:26; Mez.4:3 ve ilgili not). adımlarını korur Bkz. Mez.91:11-12; Mez.121:3.
2:10 bütün dünyayı Bkz. Yas.33:17; Yşa.45:22. yargılayacak Bkz. Makale: Yargı, s.260 ; Mez.96:13. Kralını Hanna’nın duası, İsrail’de krallığın kurulacağını ve Tanrı tarafından kutsanacağını önceden bildirir. Hanna’nın beklentisi nihai olarak Mesih’te yerine gelecektir. Meshettiği Burada olduğu gibi, genellikle ‘kral’ anlamında kullanılır (bkz. Bilgi Kutusu: Meshetmek, s.158). İsrailliler, RAB’bin vaat ettiği, Yahuda oymağından gelecek (Yar.49:10) ve düşmanları bozguna uğratacak (Say.24:17-19) kralı bekliyordu. RAB seçeceği kralın görevlerini ve yapmaması gerekenleri bildirmişti (Yas.17:14-20). İsrail’de krallığın Davut’un kral olarak seçilmesiyle başlaması 1. ve 2. Samuel kitaplarında anlatılır (bkz. Makale:Kral Tanrı, Kral Mesih, İsrail’in Kralı Kavramları, s.370). gücünü yükseltecek Bkz. 1Sa.2:1’e ait not.
2:12-13 değersiz Bkz. 1Sa.1:16 ve ilgili not. önemsemiyorlardı İbranice’den “tanımıyorlardı” diye de çevrilir. RAB’bi “tanımak”, hem O’nun karakterini ve tasarısını bilmeyi hem de antlaşma yükümlülüklerini yerine getirerek O’nunla yakın bir ilişki içinde olmayı ifade eder (bkz. Yer.31:34; Hoş.2:20 ve ilgili not).
2:13-16 Kâhinin payı, kurbanın döşü (göğsü) ve sağ buduydu (Lev.7:34). Eli’nin oğulları, kurbandan RAB’bin belirlediği kısımlar yerine istedikleri yerleri, üstelik daha kutsanmamış haldeyken aldılar, haşlamak gerekirken kızarttılar ve yağı sunak üzerinde yakmadılar; bütün bunlardan ötürü günah işlemiş oldular.
2:15 yağları yakılmadan önce Kurbanın yağı, RAB’bin payı olarak sunakta yakılmalıydı (bkz. Lev.3:16 ve ilgili not; Lev.4:8-16,Lev.4:26,Lev.4:31,Lev.4:35; Lev.7:30-31; Lev.17:6). kızartmalık Haşlama, Kutsal Yasa’da kâhinlerin payı için belirlenmiş tek pişirme biçimiydi (Say.6:19-20). Yalnızca Fısıh kuzusunun kızartılması buyrulmuştu (Çık.12:8-9).
2:16 zorla Kâhinlerin payını sunmak, tapınanlar tarafından gönüllü olarak yapılan bir eylem olmalıydı (bkz. Lev.7:28-36; Yas.18:3).
2:18 Bu arada... Samuel 1Sa.2:12 ve 1Sa.4:1 ayetleri arasında, Samuel ile Eli’nin oğullarının tutumlarının farklılığı vurgulanır. keten efod RAB’bin hizmetinde olanlar tarafından giyilen özel kâhin giysisi (bkz. 1Sa.22:18; 2Sa.6:14). Samuel’in giysisi başkâhinin giydiği efoda benziyordu (bkz. 1Sa.2:28’ e ait not; krş. Çık.39:1-7).
2:19 Yıllık kurbanı Bkz. 1Sa.1:3’e ait not.
2:22 görevli kadınlarla düşüp kalktıklarını Bkz. Çık.38:8. Eli’nin oğullarının yaptıkları, Kenanlılar’ın cinsel ahlâksızlık içeren tapınma eylemlerini çağrıştırır (krş. Yas.23:17-18).
2:25 Tanrı Birine karşı suç işlendiğinde konuya karar verecek olan üçüncü bir taraf (Tanrı veya Tanrı’nın temsilcileri olan hâ-kimler olabilir; bkz. Çık.22:8-9’a ait not) olmalıydı; ancak suç Tanrı’ya karşı işlendiğinde, Tanrı hem kendisine karşı suç işlenen hem de hükmü verecek olan taraftır. RAB onları öldürmek istiyordu Hem cinsel ahlâksızlıkları yüzünden hem de tapınmaya, yani RAB’be saygısızlık ettikleri için.
2:26 giderek büyüyen... RAB’bin de halkın da beğenisini kazanmaktaydı Krş. Luk.2:52.
2:27 Tanrı adamı Genellikle peygamberler için kullanılan bir tanımlama (bkz. 1Sa.9:6,1Sa.9:9-10; Yas.33:1; Yşu.14:6; 1Kr.13:1; 1Kr.17:24; 2Kr.4:9). Atan Harun.
2:28 Kâhinlerin üç görevinden söz edilmektedir:(1). sunağıma çıkması Buluşma Çadırı’nın avlusundaki sunakta sunu sunma törenini gerçekleştirmek için. (2). buhur yakıp Kutsal Yer’deki buhur sunağında (Çık.30:1-10). (3). önümde efod giymesi Bkz. 1Sa.2:18’ e ait not. Başkâhinin özel efodundan söz edilmektedir (bkz. Çık.28:6-14).
2:30 demiştim Bkz. Çık.29:9; Lev. 8-9. bölümler; Say.25:13. benden uzak olsun! Bu söz, RAB’bin daha önce Harun’un soyu için verdiği kâhinlik vaadini bozduğu anlamına gelmez ; sadece Eli ve ev halkı, günahları yüzünden artık bu ayrıcalığa sahip olmayacaklardır. Beni onurlandıranı ben de onurlandırırım Bkz. 1Sa.2:29. Ruhsal bakımdan ayrıcalıklı konuma sahip olmak, kişiye sorumluluk ve yükümlülük getirir; ancak bunlar geri alınamaz haklar değildir (bkz. 2Sa.22:26-27).
2:31 gücünü İbranice’den, “kolunu” diye de çevrilir (krş. 2Sa.22:35). Soyundan hiç kimsenin... yaşamaması Eli’nin kâ-hin soyu, oğullarının ölümünün ardından (1Sa.4:11) gerçekleşen Nov katliamı (1Sa.22:18-19) veAviyatar’ın kâhinlik görevinin elinden alınmasıyla (1Kr.2:26-27) birlikte tükenmiş olacaktır.
2:32 konutumda sıkıntı Antlaşma Sandığı’nın Filistliler tarafından ele geçirileceği (1Sa.4:1-11), Şilo’nun yıkılacağı (Yer.1:14) ve Buluşma Çadırı’nın Nov’a taşınacağıyla (Yer.21:1-6; bkz. 1Sa.21:1’e ait not) ilgili önbildiridir.
2:33 Davut’tan sonra Süleyman’ı değil Adoniya’yı kral yapmaya çalışacak olan (bkz. 1Kr.2:26-27) Aviyatar’la ilgili bir önbildiri olabilir.
2:34 senin için bir belirti Bkz. 1Sa.10:7-9; Çık.4:8’e ait not; 1Kr.13:3 ve ilgili not; Yer.28:15-17; Luk.1:18-20,Luk.1:64.
2:35 güvenilir bir kâhin çıkaracağım kendime RAB’bin vaat ettiği bu kişi, Kral Davut’un döneminde kâhin olarak hizmet edecek (bkz. 2Sa.8:17; 2Sa.15:24,2Sa.15:35; 2Sa.20:25) ve Kral Süleyman’ın döneminde başkâhin olarak Aviyatar’ın yerine geçecek olan Sadok’tur (bkz. 1Kr.2:35; 1Ta.29:22). onun soyunu sürdüreceğim Krş. 1Sa.25:28; ayrıca bkz. 2Sa.7:16; 1Kr.11:38. Sadok’un soyu antlaşmalar arası döneme kadar devam edecektir; o dönemde IV. Antiokus Epifanes (İÖ 175-164) kâhinlik görevini, kâhin soyundan olmayan Menelaus’a satacaktır (bkz. Apokrifa’da 2. Makabeler 4 :23-50). meshettiğim kişinin Kral Davut ve onun ardından tahta geçen her kral için kullanılan tanımlamadır (bkz. 1Sa.2:10’ a ait not).
3:1 genç Samuel Bkz. 1Sa.2:11,1Sa.2:18. Yahudi tarihçi Josefus, Samuel’in o sıralar on iki yaşında olduğunu belirtir. RAB’bin sözü seyrek geliyordu Bkz. Özd.29:18 ve ilgili not; Amo.8:11. Hâkimler döneminde (250 yıldan fazla bir süredir), Amo.2:27-36’ da söz edilen peygamberin dışında yalnızca iki peygamberin görevlendirildiği (Hak.4:4; Hak.6:8) ve beş vahyin (Hak.2:1-3; Hak.6:11-26; Hak.7:2-11; Hak.10:11-14; Hak.13:3-21) verildiği kaydedilmiştir.
3:3 Tanrı’nın kandili daha sönmemişti Altın kandillik (bkz. Çık.25:31-40).Alevlerin azaldığı sabahın erken saatlerine yakın bir zaman dilimi söz konusu olmalıdır (bkz. Çık.27:20-21; Çık.30:7-8; Lev.24:3-4; 2Ta.13:11; Özd.31:18). Kutsal Yasa’da kandilin sönmemesi gerektiği belirtildiği için orada nöbet tutulurdu. Tapınağında Bkz. 1Sa.1:9’a ait not.
3:4 Buradayım Bkz. Yar.22:1’e ait not.
3:7 RAB’bi daha tanımıyordu Bkz. 1Sa.2:12-13’e ait not.
3:10 Samuel, Samuel! Bkz. Yar.22:11’e ait not.
3:11-14 RAB’bin Samuel’e verdiği ilk vahyin Eli’ye verdiği vahyi özetlemesi (1Sa.2:27-36), Samuel’in RAB’den vahiy almakta olduğunu doğrular.
3:13 Tanrı’ya saygısızlık ettiler Septuaginta’da ve bazı eski İbrani din bilginlerine göre böyleyken, Masoretik metinde “başlarına lanet getirdiler” diye geçer (bkz. Lev.24:14-16).
3:15 görümü Bkz. 1Sa.3:1,1Sa.3:11-14’ e ait notlar.
3:17 Tanrı... yapsın! Bkz. 1Sa.14:24’e ait not; 1Sa.14:44; 1Sa.25:22; 2Sa.3:9, 35; 2Sa.19:13; 1Kr.2:23; 2Kr.6:31.
3:20 Dan’dan Beer-Şeva’ya Dan ülkenin en kuzeyinde, BeerŞeva ise en güneyinde bulunuyordu. Tarihsel Kitaplar’da (bkz. Giriş), İsrail halkına ait olan toprakları tüm sınırlarıyla belirtmek için sıklıkla bu ifade kullanılır.
3:21 Şilo’da görünmeyi sürdürdü 4-6. bölümlerde anlatılan olaylardan sonra bu durum değişecektir (bkz. Yer.7:12-14; Yer.26:6).
4:1 Samuel’in sözü bütün İsrail’de yayıldı Krş. 1Sa.3:1. Even-Ezer Bu Efrayim kasabası, İsrailliler’in Filistliler’le iki kere çatıştığı ve ikincisinde yenilgiye uğrayıp Antlaşma Sandığı’nı Filistliler’e kaptırdıkları yerdir (1Sa.5:1). Sonraları İsrailliler, Filistliler’i yendiklerinde Even-Ezer adlı bir anıt dikeceklerdir (1Sa.7:12). Afek Kıyı kenti Yafa’nın yaklaşık 1 5 km kuzeydoğusundaki kasaba. İÖ 12. yüzyıldaAkdeniz kıyı bölgesine göç etmiş HintAvrupa kökenli bir halk olan Filistliler’in bu kadar kuzeye ulaşması, İsrail oymaklarını hakimiyetlerine almayı amaçladıklarını gösterir (bkz. 1Sa.1:9; Hak.15:11).
4:3 İleri gelenler, savaşta uğradıkları bozgunun Filistliler’in askeri gücünden çok Tanrı’nın öfkesinden kaynaklandığını ve Tanrı ile Antlaşma Sandığı arasında bir bağlantı olduğu için (krş. 1Sa.4:4) sandığın aralarında olmasının RAB’bin lütfunu sağladığını sanıyorlardı. Oysa bu anlayış, ilahı simgesiyle özdeşleştirip o simgeyi yönlendirme yoluyla ilahtan iyilik görme düşüncesine dayanıyordu, yani putperestliğe ait bir inanıştı.
4:4 Keruvlar arasında taht kurmuş Bkz. Çık.25:17-22 ve ilgili notlar. RAB bu Keruvlar arasında bulunduğu için,Antlaşma Sandığı RAB’bin tahtı olarak görülürdü (bkz. 2Sa.6:2; Mez.80:1; Mez.99:1). Hofni ile Pinehas Kâhinler olarak ordununAntlaşma Sandığı’nı yanlış amaçla kullanmasını engelleyecekleri yerde, onu kendi elleriyle savaş alanına götürmüşlerdi (bkz. 1Sa.2:12).
4:6 İbraniler’in Bkz. Yar.14:13’e ait not.
4:7 Tanrılar ordugaha gelmiş Çok tanrılı inanca sahip Filistliler, İsrailliler’in inandığı Tanrı ile Antlaşma Sandığı’nı özdeş görüyorlardı (bkz. 1Sa.4:3’ e ait not).
4:8 Mısırlılar’ı... belaya Bkz. 1Sa.6:6’ya ait not.
4:11 Tanrı’nın Sandığı alındı O çağda, savaşta bozguna uğratılan ulusun taptığı ilahın simgesini ganimet olarak almak âdetti (bkz. 1Sa.5:6; 1Sa.31:10). Hofni ile Pinehas öldü RAB’bin Samuel’e bildirdikleri ( 1Sa.2:34; 1Sa.3:12) yerine geldi.
4:12 Giysileri yırtılmış, başı toz toprak içindeydi Acı ve yas işareti (bkz. 2Sa.1:2; 1 2Sa.3:19; 2Sa.15:32).
4:13 Tanrı’nın Sandığı için yüreği titreyen Eli, Antlaşma Sandığı’nı savaş alanına götürmenin ne kadar akılsızca ve tehlikeli olduğunu bilecek kadar ruhsal duyarlılığa sahipti (bkz. 1Sa.4:18).
4:18 Oğullarını ve halkı kötü yollara yönelmekten alıkoymaya gücü yetmeyen kâhin Eli, hâkimler döneminde ne derece yozlaşma olduğunun göstergelerinden biridir. ş işman Krş. “kendinizi semirterek neden oğullarını benden çok önemsiyorsun ?”, 1Sa.2:29. İsrail halkını kırk yıl süreyle yönetmişti Eli’nin hakimler arasında sayıldığı görülür (bkz. Hak.2:16-19; Rut.1:1; 2Sa.7:11).
4:21 Yücelik... ayrıldı Sandığı yüce kılan RAB’bin kendisidir (bkz. İbr.9:5 ve ilgili not). Ancak sandığın ellerinden gitmesi, RAB’bin halkını terk ettiğinin değil (bkz. Yer.3:16-17), RAB ile halkı arasındaki ilişkinin bozulduğunun işaretiydi.Aynı zamanda İsrailliler’e, sandığa sahip olmalarının RAB’bi kendi isteklerini yerine getirmeye mecbur etmeyi sağlayacağını düşünmelerinin ne kadar büyük bir hata olduğunu göstermekteydi.
5:1 Aşdot’a Filistliler’in beş büyük kentinden biri (Yşu.13:3).Akdeniz kıyılarında bulunuyordu (bkz. Yşa.20:1-2’ ye ait not).
5:2 Dagon Kenan mitolojisinde ilah El’in oğlu (veya erkek kardeşi) ve Baal’ın babasıdır. Filistliler’in baş ilahıydı (bkz. Hak.16:23). Mezopotamya’danAram ve Kenan topraklarına dek uzanan kesimde yaşayan halk tarafından, İÖ üçüncü binyılın sonlarından Makabe dönemine dek (İÖ ikinci yüzyıl;Apokrifa’da bkz. 1. Makabeler Hak.10:83-84) bu ilaha tapılmıştır. Dagon’un, fırtına veya tahıl ilahı olduğu tahmin edilmektedir (bkz. Hak.10:6’ya ait not).
5:3 Antlaşma Sandığı, Dagon’un İsrail’in Tanrısı’ndan üstün olduğunu göstermek üzere Dagon putunun yanına koyulmuştu. yüzüstü yere düşmüş Krallara ve ilahlara saygı gösterme şekliydi.
5:4 başıyla iki eli kırılmış Eski Ortadoğu’da, öldürülen düşman askerlerinin başı ve sağ eli savaş ganimeti olarak ve ölü sayısını tespit etmek için (krş. 1Sa.18:27) ordugaha götürülürdü (bkz. 1Ta.10:10). Oradaki halk, bunun RAB’bin Dagon’a galip geldiğinin göstergesi olduğunu hemen anlamış olmalıdır.
5:5 bugün 1. ve 2. Samuel’in yazıldığı tarih (bkz. Giriş). eşiğine basmıyorlar Dagon’un dağılmış parçalarının bulunduğu eşiğin doğaüstü güce sahip olduğunu düşünmüş olmalılar (krş. Sef.1:9 ve ilgili not).
5:6 Bkz. 1Sa.5:7,1Sa.5:9,1Sa.5:11; 1Sa.6:3,1Sa.6:5,1Sa.6:9; 1Sa.7:13 ; ayrıca krş. 1Sa.4:8. ağır biçimde cezalandırdı Bu ifade İbranice’den, “RAB’bin eli ağırdı” diye de çevrilebilir. Dagon’un kırık elleri eşikte dururken (1Sa.1:4)Aşdot ile çevre halkın üzerine bela gelmesi (bkz. 1Sa.5:9,1Sa.5:11), olanların RAB’bin gücü (eli) sayesinde gerçekleştiğini gösteriyordu (bkz. 1Sa.6:4’e ait not). RAB, Filistliler’in, İsrailliler’e karşı kazandıkları zaferin ve sandığı ele geçirmelerinin ilahlarının üstünlüğü sayesinde olduğunu düşünmelerine izin vermemişti (bkz. 1Sa.4:11’e ait not; 1Sa.17:4).
5:8 beylerini Filistliler’in beş büyük kentinin önderleri (bkz. 1Sa.6:16; Yşu.13:3; Hak.3:3). İsrail Tanrısı’nın Sandığı Gat’a götürülsün Filist beyleri kentlerde yaşanan olaylar ile sandığın orada bulunması arasında doğrudan bir bağlantı olduğundan emin değildiler (bkz. 1Sa.6:9). Sandığı Gat’a götürerek bunu sınayacaklardı.
5:10 Ekron’a Filistliler’in beş büyük kentinden en kuzeyde (bkz. Yşu.13:3), İsrail topraklarına yakın olanı.
6:3 suç sunusu Kâhinler ve falcılar, Antlaşma Sandığı’nı İsrail’den çıkarmanın suçunu kabul ettiklerini ve Rab’bin onurunun bu şekilde çiğnenmesini telafi etmek istediklerini işaret eden bir armağanla, sandığın geri götürülmesini önerirler (bkz. 1Sa.6:5; ayrıca bkz. Lev.5:1 4-Lev.6:7).
6:4 beş altın ur... beş altın fare Filist’in büyük kentlerinin sayısı kadar ve cezalandırıldıkları hastalık ile hastalığın taşıyıcısı olan hayvanların simgesi olarak ( 1Sa.5:6).
6:5 Bkz. 1Sa.6:3’ e ait not.
6:6 Mısırlılar’ın ve Firavun’un İsrailliler’in Mısır’dan kurtuluşları sırasında Tanrı’nın Mısır üzerine gönderdiği belalar, çevre halklar üzerinde kalıcı bir etki yaratmıştı (bkz. 1Sa.4:8; Yşu.2:10). inat ediyorsunuz Bkz. Çık.4:21’e ait not.
6:7-9 Bütün bunlar bir önbildiri niteliğindeydi. Yeni doğum yapmış bu iki ineğin, hem süt verememekten ötürü çektikleri acıya rağmen buzağılarının sesine kulak vermemeleri, hem de eğitilmemiş olmalarına rağmen (ikisi de ters istikamete gidebilirdi) ve alışık olmadıkları bir şekilde çalıştırıldıkları halde (arabaya koş ulmuşlardı ve 15 km uzunluğunda dik bir tepeye tırmanıyorlardı) tam belirlenen yere gitmeleri, bunu RAB’bin gerçekleştiğini kanıtlıyordu. RAB, bunların gerçekleşmesini sağlayarak Filistli önderlere mutlak yetkisini gösterdi.
6:7 boyunduruk vurulmamış Yük arabası çekmek üzere eğitilmemiş. buzağılarını artlarından ayırıp İnekler, normalde buzağı ları emzikten ayrılmadan terk etmez.
6:9 Beytşemeş Filist sınırında, Yahuda oymağına ait bir kasaba (bkz. Yşu.15:10). Beytşemeş tepe üzerine kuruluydu. bir rastlantı Bkz. 1Sa.5:8’e ait not.
6:13 buğday biçiyorlardı Buğday biçim zamanı, nisan ortasından haziran ortasına dek sürer.
6:14-15 Beytşemeş Levililer’e ayrılan kentlerden biriydi (bkz. Yşu.21:13-16).
6:17 suç sunusu Bkz. 1Sa.6:3’ e ait not.
6:18 büyük taş tanık olarak Olayın anımsanmasını sağlayacak bir çeşit anıt (krş. Yşu.4:6-9’a ait not). bugün 1. ve 2. Samuel kitaplarının yazıldığı tarih (bkz. Giriş).
6:19 RAB, Antlaşma Sandığı’yla yakından ilişkili olduğu için ona büyük bir saygıyla yaklaşılmalıydı (bkz. 2Sa. 6. bölüm; Say.4:15,Say.4:17-20). yetmiş Bazı İbranice elyazmalarında “yetmiş kişi” olarak geçerken, çoğu İbranice elyazmasında “yetmiş kişi, elli bin kişi” olarak geçer.Ancak “elli bin” ifadesinin de bulunduğu elyazmalarında bu kısım dilbilgisine uygun olmayan bir biçimde (bağlaçsız) eklendiğinden ve kasaba bu kadar nüfusu barındıracak kadar büyük olmadığından dolayı sayının sadece “yetmiş kişi” olarak belirtildiği elyazmaları bu ayet için geçerli kabul edilir.
6:20 Bu kutsal Tanrı’nın Bkz. 1Sa.2:2 ve ilgili not. Bizden sonra kimegidecek? Krş. 1Sa.5:8-10.
6:21 Kiryat-Yearim’de Yeruşalim’in 15 km kadar batısındadır.
7:1 Avinadav’ın tepedeki evine Antlaşma Sandığı, Davut tarafından Yeruşalim’e getirilene dek Avinadav’ın evinde kalır (2Sa.6:2-3). Buluşma Çadırı (ve yakmalık sunu sunağı) Şilo’daki yıkımdan bir şekilde kurtulur (Yer.7:12,Yer.7:14; Yer.26:6). Önce Nov’a (Yer.21:1-9), daha sonra da Givon’a götürülür (1Kr.3:4; 1Ta.16:39; 1Ta.21:29; 2Ta.1:3,2Ta.1:13) ve Davut’un krallık dönemi boyunca orada kalır. Tapınağın yapımı tamamlandıktan sonra Kral Süleyman,Antlaşma Sandığı’nı ve Buluşma Çadırı’nı Yeruşalim’e taşıtır (bkz. 1Kr.8:3-6; 1Kr.8:4’e ait not).
7:2 yirmi yıl boyunca Büyük olasılıkla,Antlaşma Sandığı’nın İsrail’e dönüşü ile Samuel tarafından Mispa’da düzenlenen toplantı arasında geçen süredir (bkz. 1Sa.7:5).
7:3 Aştoret’in İlaheler için kullanılan genel bir terimdi (bkz. Hak.2:13’e ait not). Putperestler verimlilik törenlerinde dişil ve eril ilahlar olarak çoğunlukla hem Aştoret’e hem Baal’a tapınırlardı (bkz. 1Sa.7:4; 1Sa.12:10; Hak.10:6) ve bu tür tapınmalar cinsel taşkınlıklar içerirdi.
7:5 Mispa’da Bkz. 2Kr.25:23’e ait not. Benyamin bölgesinde, Yeruşalim’in 10 km kadar kuzeyinde bulunan kasaba (Yşu.18:26; krş. Hak.20:1; Hak.21:1).Aynı adı taşıyan birkaç yer daha vardır (bkz. 1Sa.22:3; Yar.31:49; Yşu.11:3,Yşu.11:8; Yşu.15:38). yakaracağım Bkz. 1Sa.7:8-9; 1Sa.8:6; 1Sa.12:17-19,1Sa.12:23; 1Sa.15:11. Musa gibi Samuel de (bkz. Mez.99:6; Yer.15:1) İsrail’de Tanrı’yı temsil etmiş ve İsrail adına Tanrı’yla konuşmuştur (krş. Musa, Çık.32:11-14; Çık.34:8-9; Say.14:13-19 ; Yeş aya, 2Kr.19:3-6 ; Yeremya, Yer.7:16; Yer.15:1 ve ilgili notlar ;Amos, Amo.7:2-6).
7:6 su... RAB’bin önüne döktüler Muhtemelen RAB’be adanmışlığın göstergesi olarak (bkz. 1Sa.1:15; Mez.62:8; Ağı.2:19 ve ilgili not). Samuel... önderlik etti Bkz. 1Sa.7:15. Samuel hem peygamber hem kâhin hem de hâkimdi.
7:8 Tanrımız RAB’be yakarmayı bırakma Bkz. 1Sa.7:5’e ait not.
7:10 RAB... korkunç bir sesle gürleyerek RAB İsrail halkının koruyucusu olacağına söz vermişti (bkz. Çık.23:22; Yas.20:1-4; ayrıca bkz. 2Sa.5:19-25; Yşu.10:11-14; Hak.5:20-21; 2Kr.7:6; 2Kr.19:35; 2Ta.20:17,2Ta.20:22).
7:12 Even-Ezer ‘Yardım taşı’ anlamına gelir (bkz. 1Sa.4:1’e ait not).
7:13 Filistliler’in hemen karşı saldırıya geçmediklerinden söz ediliyor (bkz. 2Kr.6:23-24).
7:14 Amorlular Bkz. Yar.10:16’ya ait not.
7:16 Beytel’i, Gilgal’i, Mispa’yı Birbirine oldukça yakın kentlerdir, dolayısıyla küçük bir alan söz konusudur. İsrail’i yönetirdi Bkz. 1Sa.4:18’e ait not.
7:17 Rama’daki Bkz. 1Sa.1:1’e ait not.
8:1 Samuel yaşlanınca Büyük olasılıkla Mispa’da kazanılan zaferden yaklaşık yirmi yıl sonra (bkz. 1Sa.7:11), Samuel altmış beş yaşlarındayken (bkz. Giriş).
8:2 Beer-Şeva’da Yeruşalim’in 70 km güneybatısındadır (ayrıca bkz. Yar.21:31’e ait not).
8:3 rüşvet alır Rüşvet Kutsal Yasa’da açıkça yasaklanmıştır (bkz. Çık.23:8; Yas.16:19-20 ve ilgili not).
8:5 bizi yönetecek bir kral ata Halkın ileri gelenlerinin, bir kral dilemelerinin asıl nedeni, komşu uluslar gibi olmak istemeleridir ; onlarınki gibi, savaşta kendilerine önderlik edecek ve oymakları tek bir halk olarak birleştirebilecek birini istemektedirler (bkz. 1Sa.1:20; 1Sa.10:19; 1Sa.12:12; ayrıca bkz. Giriş).
8:7 Halkın sana bütün söylediklerini dinle RAB, İsrail’de krallık kurulacağına ilişkin belirtileri uzun süredir vermekteydi (Yar.49:10; Say.24:7,Say.24:17; Yas.17:14-20; bkz. 1Sa.8:9,1Sa.8:22), bu yüzden halkın bir kral istemesi yanlış değildi. Ancak onlar öteki ulusların başındaki gibi bir kral isteyerek kralları olan RAB’le aralarındaki antlaşmayı bozmuş oluyorlardı. reddettikleri sen değilsin, kralları olarak beni reddettiler Krş. Hak.8:23; bkz. 1Sa.10:19; 1Sa.12:12,1Sa.12:17,1Sa.12:19-20. Halk, kralları olan RAB’bin geçmişte bütün ihtiyaçlarını (askeri zafer dâhil) sürekli karşıladığını unutmuştu (1Sa.12:12; Say.23:21; Yas.33:5; krş. 1Sa.10:18; 1Sa.12:8-11) ve içinde bulundukları ruhsal sorunun farkında değildi, sadece durumun siyasal yönünü görüyordu.
8:11 savaş arabalarında Bkz. Yşu.11:6.
8:15 ondalığını Kralın payı, halkın RAB’be adaması gereken ondalıktan çok daha fazlaydı (Lev.27:30-32; Say.18:26; Yas.14:22,Yas.14:28; Yas.26:12). Halkın Yüce Kral RAB’be adadığı her şeyi (toprak, ürünler, davarlar, hatta nüfusun tamamı, Yas.8:7), başa gelecek kral kendisi için talep edecekti.
8:18 seçtiğiniz kral yüzünden feryat edeceksiniz Bkz. 1Kr.12:4; Yer.22:13-17.
8:20 bütün uluslar gibi Bkz. 1Sa.8:5,1Sa.8:7’ ye ait not.
9:1-11:15 Tanrı’nın Saul’u İsrail’e kral olarak ataması üç ayrı aşamada gerçekleşir:Saul, Peygamber Samuel tarafından meshedilir (1Sa.9:1-10:16), kurayla seçilir (1Sa.10:17-27) ve krallığı halkın oybirliğiyle onaylanır (1Sa.11:1-15).
9:1 sözü geçen biriydi Kiş, büyük olasılıkla varlıklı bir toprak sahibiydi.
9:2 Krş. 1Sa.16:7.
9:5 Suf Bkz. 1Sa.9:6’ ya ait not; 1Sa.1:1 ve ilgili not.
9:6 Hizmetkar... karşılık verdi Saul’un Peygamber Samuel’i tanımaması, atalarının inancına karşı ne denli ilgisiz olduğunu gösterir. bu kentte Büyük olasılıkla Rama (bkz. 1Sa.9:12; 1Sa.7:17). Tanrı adamı Bkz. 1Sa.1:27’ ye not. Bütün söyledikleri bir bir yerine geliyor Bkz. 1Sa.3:19.
9:8 çeyrek şekel gümüş Bir işçinin haftalık ücreti. Madeni paraya geçilmeden önce, alım satım işlemleri altın veya gümüşle yapılırdı (bkz. 1Sa.13:21; Eyü.28:15).
9:11 kuyudan su çekmeye giden kızlarla Havanın nispeten serinlediği akşam saatleriydi (bkz. Yar.24:11).
9:12 tapınma yerinde İsrailliler, vaat edilen toprakları fethettikten sonra, Kenanlılar’ın tepelerde sunak kurma geleneklerine uymuşlardı. O sırada merkezi tapınma yeri kullanılmıyordu, çünkü Antlaşma Sandığı Buluşma Çadırı’nda değildi ; ayrıca Şilo yıkılmış, Eli’nin oğullarının ölümüyle kâhinlik görevi sekteye uğramıştı. Sonraları bu tapınma yerlerinde putperestliğe ait uygulamalar görülmeye başlanacaktır (bkz. 1Kr.3:2’ye ait not).
9:13 Kurbanı o kutsayacağı için Samuel bu yemeğe önderlik ediyordu (bkz. 1Sa.2:13-16).
9:16 Onu... meshedeceksin Buraya kadar kâhinler için kullanılan “meshedilme, meshedilen kişi” terimleri (bkz. Çık.29:7; Çık.40:12-15; Lev.4:3; Lev.8:12), bu noktadan itibaren genellikle kral için kullanılır (bkz. 1Sa.2:10’a ait not; ayrıca bkz. 1Sa.24:6; 1Sa.26:9,1Sa.26:11,1Sa.26:16; Zek.4:14; krş. Mez.2:2). Meshedilmek, belirli bir hizmet için RAB’be adanmış olmayı belirtir (bkz. 1Sa.10:1,1Sa.10:6; 1Sa.16:13; krş. Yşa.61:1). önderi Bkz. 1Sa.10:1; 1Sa.13:14; 1Sa.25:30; ayrıca krş. 2Sa.5:2; 2Sa.7:8; 1Ta.11:2; 1Ta.17:7. Filistliler’in Bkz. 1Sa.7:13’e ait not.
9:20 İsrail’in özlemi Halkın kral istemesinden söz ediliyor.
9:21 oymaklarının en küçüğü... boyların en küçüğü Benyamin, Yakup’un oğullarının en küçüğüydü ; Benyamin oymağının nüfusu hâkimler döneminde büyük ölçüde azalmıştı (bkz. Hak.20:46-48). Tanrı’nın, bu küçük oymaktan kral seçmiş olması, seçtiği kişiyi veya halkı yücelttiğini gösterir (Hak.2:7); bu, Samuel kitaplarının ana temalarından biridir (krş. 1Ko.1:26-31) ; Tanrı, seçimlerini dünyanın ölçütlerine göre yapmaz.
9:24 budu RAB’bin kâhinlerine ayrılan kısımdı (bkz. Çık.29:22, 27; Lev.7:32-33,Lev.7:35; Say.6:20; Say.18:18). Bu seçkin parçanın Saul’a sunulması Saul için büyük bir onurdu.
10:1 yağ Büyük olasılıkla baharatla harmanlanmış zeytinyağı (bkz. Çık.30:22-33). RAB seni... meshetti... önder Bkz. 1Sa.9:16 ve ilgili not.
10:2 Rahel’in mezarı Bkz. Yar.35:20.
10:3 meşe ağacına Belirgin ağaçlar, yolcular için önemli işaret noktalarıydı (bkz. Yar.12:6 ve ilgili not). Beytel’e Yeruşalim’in 15 km kuzeyinde bir kent (bkz. Yar.12:8’e ait not).
10:5 Givat-Elohim’e Givat Saul’un memleketiydi (bkz. 1Sa.10:26; 1Sa.11:4). Kentin adı, “Giva”, “Benyamin oymağına ait Giva Kenti” (1Sa.13:2,1Sa.13:15) ve “Saul’un (yaşadığı) Giva Kenti” olarak da geçer (1Sa.11:4; 1Sa.15:34; 2Sa.21:6). Samuel’in kenti bu şekilde adlandırmasının nedeni (“Elohim” İbranice’de Tanrı’nın adı olduğuna göre), Saul’a Kenan topraklarının Tanrı’ya ait olduğunu hatırlatmak olabilir. çenk... lir Bkz. 2Kr.3:15; 1Ta.25:1. peygamberlik ederek Burada (ve 1Sa.10:6,1Sa.10:10-11,1Sa.10:13’ te), RAB’bin Ruhu’nun yönlendirmesiyle, yoğun bir şekilde RAB’bi övmeleri söz konusudur (bkz. Say.11:24-30). peygamber topluluğuyla Samuel’in de aralarında bulunduğu peygamberler topluluğu (krş. 1Kr.20:35’e ait not), ruhsal yönden yozlaşmanın yaşandığı dönemlerde birbirlerini teşvik etmek amacıyla bir araya gelen küçük bir topluluktu.
10:7 duruma göre gerekeni yap Samuel’in Saul’un kral olduğunu halka duyurması anlamındadır (bkz. 1Sa.11:4-11).
10:8 benden önce Gilgal’a git Bkz. 1Sa.9:25. Saul’un Samuel’i Gilgal’da yedi gün beklemesi gerekiyordu (bkz. 1Sa.13:7-14). Gilgal’a Bkz. Yşu.4:19’a ait not.
10:11 Saul da mı peygamber oldu? Bkz. 1Sa.19:24 ve ilgili not.
10:12 onların babası kim? Tanınmış peygamberler “baba” olarak da anıldığına göre (2Kr.2:12; 2Kr.6:21; 2Kr.13:14), bu söz Samuel’i yermek veya Saul’la alay etmek amacıyla söylenmiş olabilir.
10:17-18 Samuel, İsrail halkını... bir araya getirip Saul’un krallığa atanmasının ve meshedilmesinin ardından (1Sa.9:15-17,1Sa.9:20-21,1Sa.9:27; 1Sa.10:1), RAB’bin seçimini halka bildirmek (1Sa.11:21) ve kralın görevlerini tanımlamak ( 1Sa.11:25) üzere Samuel tarafından bir toplantı düzenlenir. Mispa’da Bkz. 1Sa.7:5’e ait not. sizi kurtardım İsrail halkı girdiği savaşlarda hep RAB’bin yardımıyla galip gelmişti. Halkın başına, yönetime geçecek kişinin başarılı bir savaşçı olması bu gerçeği değiştirmeyecektir; sonraki yıllarda elde edecekleri zaferler yine RAB’bin sayesinde olacaktır (bkz. örn. 2Sa.8. bölüm; 2Ta.20:16-22).
10:19 Tanrınız’a sırt çevirdiniz Bkz. 1Sa.8:7’ye ait not.
10:20 kurayla seçildi Bkz. 1Sa.14:41-42; Yşu.7:16-18. Bunun için Urim ve Tummim kullanılırdı (bkz. 1Sa.2:28 ve Çık.28:30’a ait notlar).
10:23 bir baş uzundu Bkz. 1Sa.9:2 ve ilgili not.
10:24 Yaşasın kral! Bkz. Mez.62:4’e ait not.
10:25 krallığın ilkelerini Bu ilkeler hem kralın hem de halkın yararına verilmiştir.Amacı, İsrail’deki krallığı komşu uluslarınkinden ayırt etmek ve antlaşmayla Yüce Kral RAB’be bağlı olan İsrail halkını yönetecek kralın görevinin RAB’bin yönetimiyle uyumlu olmasını sağlamaktır (bkz. Yas.17:14-20). kitap Bkz. Çık.17:14’e ait not. RAB’bin önüne koydu Kitap önce Buluşma Çadırı’nda, tapınak inşa edildikten sonra da tapınakta muhafaza edildi.
10:27 kötü kişiler Bkz. 1Sa.2:12; ayrıca bkz. Yas.11:12-13’ e ait not. O bizi nasıl kurtarabilir? Halkın güvenliğini ancak bir insan kralın sağlayabileceğini sanıyorlardı (bkz. 1Sa.10:17-18’ e ait not; ayrıca bkz. 1Sa.8:20).
11:1 Ammon Ammonlular Lut’un soyundandı (bkz. Yar.19:36-38 ve ilgili not; Yas.2:19). Şeria Irmağı’nın doğusunda, Yabbuk’un güneyinde yaşarlardı (bkz. Yas.2:37; Yşu.12:2). Batıda İsrail’in karşı karşıya olduğu Filist tehdidi,Ammonlular’ın doğudan İsrail’e saldırmaları için fırsat yaratmıştı. Yaveş-Gilat Kent, Şeria Irmağı’nın doğusunda yer alıyordu.
11:2 sağ gözünü oyup çıkaracağım Bkz. Hak.16:21’e ait not. Böylelikle okçular yetilerini de kaybedecekti.
11:4 Saul’un yaşadığı Giva Bkz. 1Sa.10:5’e ait not ; 1Sa.10:26.
11:5 Saul... tarladan dönüyordu Saul, Mispa’da halkın önünde kral olarak atandıktan sonra (1Sa.10:17-25), evine döndü.
11:6 Tanrı’nın Ruhu üzerine indi Bkz. 1Sa.10:6,1Sa.10:10 ; krş. Hak.3:10’a ait not; Hak.14:6,Hak.14:19; Hak.15:14. Hâkimler döneminde İsrail halkının en büyük zayıflıklardan biri oymakların tek bir ulus olarak birleşmemiş olmalarıydı. Kutsal Ruh’un donattığı kral bunu yapacaktı.
11:7 Ulaklar aracılığıyla İsrail’in her bölgesine bu parçaları gönderip Bkz. Hak.19:29 ve ilgili not.
11:8 Bezek’te Kent, Şeria Irmağı’nın batı yakasında, Şekem’in kuzeyinde, Yaveş-Gilat yakınındaydı.
11:11 sabah nöbetinde Gecenin üçüncü dilimi (2.00-6.00 arası; bkz. Mat.14:25’e ait not).
11:13 RAB... İsrail halkına kurtuluş verdi Saul, İsrail’in gerçek kurtarıcısının kim olduğunun farkındadır (bkz. 1Sa.10:18’e ait not). Kazanılan zafer RAB’bin Saul’un kral oluşunu onayladığını gösterir.
11:14-15 Samuel, halkın RAB’bin krallığına olan bağlılığını yenilemek amacıyla bir toplantı düzenler. Başlarına bir kral atanmış olsa da, asıl kralın hâlâ RAB olduğunu ve O’nun yetkisinin üstünlüğünü hatırlatmak ister (bkz. Giriş ; 12. bölüm). Saul daha önce Rama’da Samuel tarafından meshedilmiş (1Sa.10:1) ve Mispa’da halkın önünde kral ilan edilmiştir (1Sa.10:17-27). Ancak, RAB’bin seçilmiş kralı olarak görevine resmen Gilgal’da başlar.
11:15 Esenlik kurbanları Bu sunu, RAB ile halkı arasındaki paydaşlığı ve esenliği simgeliyordu (bkz. Çık.24:5,Çık.24:11; Lev.7:11-2 1; Lev.22:21-23).
12:3 bana karşı tanıklık edin Samuel’in antlaşmaya gösterdiği sadakatten söz etmesinin amacı, vereceği öğütlerin öncesinde bir güven ortamı oluşturmak ve Saul’a örnek olmaktır. Hanginizin öküzünü aldım? Kimin eşeğine el koydum? Bkz. Çık.20 :17; 1Sa.22:1,1Sa.22:4,1Sa.22:9. Kimi dolandırdım? Kime baskı yaptım? Bkz. Lev.19:13; Yas.24:14. kimden rüşvet aldım? Bkz. Çık.23:8; Yas.16:19 ve ilgili not. Oğullarının tersine Samuel, konumunu kendi çıkarları için kullanmamıştı (bkz. 1Sa.8:3 ve ilgili not; krş. Say.16:15).
12:6-17 Samuel, halkın kral istemesinin, asıl kral ve kurtarıcı RAB’bi reddetmek ve aralarındaki antlaşmaya uymamak anlamına geldiğini anlatır.
12:8-11 Hâkimler döneminde görülen günah, hezimet, tövbe ve zafer üzerine kurulu döngünün özetidir (bkz. örn. Hak.2:10-15 ve ilgili not; ayrıca bkz. Hakimler:Giriş).
12:9 RAB’bi unuttular Tanrı’nın halkı bu hataya sürekli düşecektir (bkz. Hoş.2:13 ve ilgili not).
12:10 Baal’ın ve Aştoret’in Bkz. 1Sa.7:3; Hak.2:13’e ait not.
12:13 RAB size bir kral verdi Bkz. 1Sa.8:7 ve ilgili not. RAB halkının isteğini yerine getirir, ancak amacı farklıdır:halk çoğunlukla olduğu gibi inatçı bir tutum sergilemiştir, ama kendi isteğinin iyi bir sonuç vermediğini görünce RAB’bin isteğini yapmaya razı olacaktır. RAB bir krallık oluşturacağını önceden de bildirmişti (bkz. Yas.17:14-20) ; sonraki yıllar içinde bu krallığın nasıl olacağını daha ayrıntılı bir şekilde açıklayacaktır (bkz. 2Sa.7. bölüm ve ilgili notlar). Tanrı’nın tam olarak istediği krallık nihai olarak Mesih’le yerine gelecektir (bkz. Mez.2:7; Yşa.9:6-7; Yer.23:1-5; krş. Yşa.24-27,65-66. bölümler; Hez.37. bölüm).
12:14 RAB’bin halkı kutsaması, artık hem kralın hem de halkın RAB’bin antlaşmasına uygun yaşamasına bağlıdır (bkz. Çık.19:5-6; Yas.8:19; Yas.11:13-15,Yas.11:22-23; Yas.28:1,Yas.28:15; Yas.30:17-18; Yşu.24:20).
12:15 Ama RAB’bin sözünü dinlemez... karşı gelirseniz Samuel, Musa’nın yüzyıllar önce bildirdiklerinin aynısını bildirir (bkz. Yas.28:1,Yas.28:15; Yas.30:15-20). Krallığın kurulması, İsrail halkının RAB’be olan sorumluluklarını değiştirmemiştir.
12:16 ş u olağanüstü olayı görün Bkz. 1Sa.12:24.
12:17 buğday biçme zamanı Bkz. 1Sa.6:13’e ait not.
12:18 RAB’den de Samuel’den de çok korktu Bkz. Çık.14:31 ve ilgili not.
12:20 yine de RAB’bin ardınca gitmekten vazgeçmeyin Samuel, krallık düzeni kurulmaktayken halkın asıl krallarının RAB olduğunu unutmaması gerektiğini vurgular.
12:22 RAB görkemli adının hatırına Bkz. Yşa.42:7; Hez.20:9’a ait not.
12:23 sizin için RAB’be yalvarmaktan vazgeçip Bkz. 1Sa.7:8 ve ilgili not. size iyi ve doğru yolu öğreteceğim Samuel burada peygamberlerin hem krallara hem de halka yönelik görevini özetler. Özellikle İsrail kralları, RAB’bin peygamberlerinin öğretilerini ve uyarılarını dikkate almalıdır.
12:24 RAB’den korkun Bkz. Yar.20:11; Mez.15:4; Mez.111:10 ve Özd.1:7’e ait notlar.
13:2 Mikmas Güney batısında Giva, kuzeybatısında Beytel yer alır (bkz. 1Sa.13:23). Yonatan’ın Saul’un büyük oğlu (bkz. 1Sa.14:49; 1Sa.31:2).
13:3,7 İbraniler Bkz. Yar.14:13’e ait not.
13:3 Giva’daki Kent Mikmas’ın güneyindedir.
13:4 iğrendiğini Krş. Yar.34:30; Çık.5:21; 2Sa.10:6; 2Sa.16:21. Gilgal’da Bkz. 1Sa.11:14’e ait not. Saul’un Samuel’i beklemesi gereken yer (bkz. 1Sa.13:8 ve 1Sa.10:8’ e ait notlar).
13:5 otuz bin Masoretik metinde bu şekilde geçerken, Peşitta’da “üç bin” diye geçer. savaş arabası İsrailliler Süleyman’ın zamanına dek savaş arabası kullanmayacaktır (bkz. 1Kr.4:26).
13:8-9 Samuel tarafından belirlenen süreye... Saul... yakmalık sunuyu sundu Bkz. 1Sa.10:8’e ait not.
13:13 Saul, RAB’bin peygamberi Samuel’in (dolayısıyla RAB’bin) buyruğunu hiçe sayıp Filistliler’e üstünlük sağlamak için kendi yöntemlerini kullanarak krallığının temel gereğini yerine getirmemiş oldu ; krallık RAB’bin buyruklarından bağımsız olarak yönetilmemeliydi (bkz. 1Sa.12:14,1Sa.12:23 ve 1Sa.15:11’e ait notlar).
13:14 krallığın sürmeyecek Dolayısıyla Saul’un soyu sürmeyecektir (krş. 2Sa.7:11-16). RAB kendi gönlüne... atamaya kararlı Bkz. Elç.13:22. önder Bkz. 1Sa.9:16’ya ait not.
13:15 altı yüz Yedi günlük gecikme savaşçıların büyük ölçüde azalmasına yol açmıştı (bkz. 1Sa.13:2,1Sa.13:4,1Sa.13:6-8,1Sa.13:11).
13:17 Akıncılar Bu Filist birliklerinin amacı İsrailliler’i sadece savaş alanında yenilgiye uğratmak değil, aynı zamanda önlerine çıkan her şeyi talan edip halkın huzurunu hepten bozmaktı.
13:18 Sevoyim Vadisi’ne Doğuda Şeria Vadisi’nin yakınlarındadır.
13:19 bir tek demirci yoktu Filistliler’in tarım aletlerinin ve silahların yapımı ile bakımında demir kullanması, onları İsrailliler’den avantajlı kılıyordu.
13:20 saban demirlerini Bkz. Yşa.2:4’e ait not. Yşa.13:21 şekelin üçte ikisi kadardı. Oldukça yüksek bir fiyattı. Yşa.13:22 kılıç, mızrak yoktu. İsrailliler hâlâ ok, yay ve sapanla savaşıyordu. Yşa.14:1 karşı taraftaki. Filistliler geçidin kuzeyinde, İsrailliler ise güneyinde ordugâh kurmuşlardı. Yşa.14:2 bir nar ağacının altında. İsrail önderlerinin heyet toplantılarını, yeri herkes tarafından bilinen ağaçların altında gerçekleştirmesi âdetti (bkz. 1Sa.22:6; Hak.4:5). Hak.14:3 Ahiya. YaAhituv’un oğluAhimelek’in kardeşi (Hak.21:1; Hak.22:9,Hak.22:11) ya daAhimelek’in başka bir adı. Efod giymiş. Bkz. Hak.2:28’e ait not. İkavot’un erkek kardeşi. Bkz. Hak.4:21.
14:6 sünnetsizlerin Bkz. 1Sa.17:26,1Sa.17:36; 1Sa.31:4; 2Sa.1:20; Hak.14:3; Hak.15:18. Sünnet, RAB’bin İbrahim ve soyuyla yaptığı antlaşmanın işaretiydi (bkz. Yar.17:10 ve ilgili not). İfade burada, antlaşmaya dâhil olmayan Filistliler’in, RAB’bin antlaşmada halkına vaat ettiği bu topraklarda yeri olmadığını anlatmak için kullanılır. gerekçoklukta, gerekse azlıkta Bkz. 1Sa.17:47’ye ait not. Yonatan, Tanrı’nın verdiği vaadin yerine geleceğine iman ediyordu (1Sa.9:16; krş. İbr.11:32-34).
14:10 belirti Bkz. Hak.6:36-40; Yşa.7:11.
14:11 İbraniler Bkz. 1Sa.14:21; 1Sa.4:6; 1Sa.13:3,1Sa.13:7; Yar.14:13’e ait not.
14:15 yer sarsıldı Krş. 1Sa.7:10; 2Sa.22:12-16; Yşu.10:11-14; Mez.77:18.
14:18 Tanrı’nın Sandığı’nı getir Saul, Filistliler’le savaşa girmeden önce Tanrı’nın isteğini öğrenmeye karar verir (bkz. Say.27:21; Yas.20:2-4). Masoretik metinde “Tanrı’nın Sandığı” olarak geçerken, Septuaginta’da “efod” diye geçer. Burada Septuaginta metnindeki çevirinin kullanılması gerektiğini savunanların başlıca gerekçeleri şunlardır:(1) Sandık, Davut tarafından Yeruşalim’e getirilene dek Kiryat-Yearim’de kalmıştı (2Sa.6. bölüm), ancak efod Giva’da Saul’un ordugâhında bulunuyordu (bkz. 1Sa.14:3). (2) EskiAntlaşma’nın hiçbir ayetinde Antlaşma Sandığı’nın Tanrı’nın isteğini öğrenmek amacıyla kullanıldığı belirtilmez, ancak efodun (Urim ve Tummim’le) kullanım amacı budur (bkz. 1Sa.2:18, 28’e ait notlar; 1Sa.23:9; 1Sa.30:7).
14:19 Elini çek Saul, RAB’bin sözünü beklemenin zafer olasılığını azaltacağını düşünür. RAB’be yönelmek yerine bir kere daha kendi kararlarına güvenmiştir (bkz. 1Sa.13:8-12).
14:23 Böylece RAB İsrail’i o gün zafere ulaştırdı Bkz. 1Sa.11:6,1Sa.11:10, 12,15; krş. 1Sa.11:13.
14:24-46 Saul’un İsrail halkı için uygun bir kral olmadığını gösteren davranışları anlatılır. Saul’un, RAB’be ve halkına hizmet etmek yerine gitgide artan benmerkezciliği, zamanla onu öteki ulusların krallarından farksız hale getirir (1Sa.8:5).
14:24 bitkindi Saul, birliklerine gereksiz yere oruç tutturmuştu (1Sa.14:29-30). lanetli olsun Ant içmek önemli ve bağlayıcı bir eylemdir (bkz. 1Sa.14:28), çünkü andını yerine getirmeyen kişi, andına tanık gösterdiği Tanrı’ya hesap vermek durumunda kalacaktır (bkz. Mat.5:33-37’ye ait not). Ben düşmanlarımdan öç alıncaya kadar Saul Filistliler’le, RAB’bi onurlandırmak veya RAB’bin halkının güvenliğini sağlamak amacıyla değil, kişisel intikam hırsıyla savaşıyordu (krş. 1Sa.14:6,1Sa.14:10,1Sa.14:12).
14:31 Ayalon’a Batıda, Filist bölgesine yakın bir yer (bkz. Yşu.10:12).
14:33 kanlı eti yemekle Bkz. Yar.9:4; Lev.17:10-11 ve ilgili notlar. Hainlik Bkz. Mal.2:10-11.
14:35 yaptığı ilk sunaktı bu Saul hayatı boyunca inançla ilgili konulara ya kayıtsız kaldı ya da sadece kendi çıkarı söz konusu olduğunda onlardan yararlandı (bkz. 1Sa.9:3,1Sa.9:6 ve 1Sa.10:11’e ait notlar).
14:36 kâhin Ahiya ( 1Sa.14:3).
14:37 Saul Tanrı’ya... sordu Urim ve Tummim’i kullanarak (bkz. 1Sa.14:3; 1Sa.14:18’ e ait not; krş. Çık.28:30’ a ait not).
14:39,45 yaşayan RAB’bin adıyla Bkz. 1Sa.14:24’ e ait not; 1Sa.19:6; ayrıca bkz. Yar.42:15; Hoş.4:15 ve ilgili notlar.
14:41 kura Bkz. 1Sa.10:20-21; Yşu.7:14-18; Özd.16:33 ve ilgili notlar.
14:44 Bkz. 1Sa.14:24’ e ait not; ayrıca bkz. 1Sa.3:17 ve ilgili not.
14:47-48 Saul’un doğuda (Moav veAmmon), güneyde (Edom), kuzeyde (Sova) ve batıda (Filist) kazandığı savaşların özeti.
14:47 Ammon Bkz. Yas.2:19-21,Yas.2:37.
14:48 Amalekliler’i Bkz. 1Sa.15:2’ye ait not.
14:49 Saul’un oğulları Bkz. 1Sa.31:2; 1Ta.9:39. Merav... Mikal’dı Bkz. 1Sa.18:17,1Sa.18:20; 1Sa.19:11-17; 1Sa.25:44; 2Sa.6:16-23.
14:50 Ahinoam’dı Saul’un karısından söz edilen tek yerdir (ayrıca bkz. cariyesi Rispa, 2Sa.3:7; 2Sa.21:8-11).
14:52 ordusuna kattı Saul kendisine bağlı özel askerlerden bir ordu oluşturur. Sonraları Davut da böyle yapacaktır (bkz. 1Sa.22:2; 1Sa.23:13; 1Sa.25:13; 1Sa.27:2-3; 1Sa.29:2; 1Sa.30:1,1Sa.30:9-10; 2Sa.2:3; 2Sa.5:6; 2Sa.8:18; 2Sa.15:18; 2Sa.23:8-39).
15:1-35 Davut muhtemelen Saul’un reddedilmesinden kısa süre sonra (1Sa.11:23,1Sa.11:26,1Sa.11:28), yani İÖ yaklaşık 1025’te, kral olmak üzere meshedilmiştir (1Sa.16:1-13).
15:2 Amalekliler’i Esav’ın soyundan gelen (bkz. Yar.36:12,Yar.36:16), genellikle Negev ve Sina bölgesi civarında konaklayan göçebe halk (bkz. 1Sa.27:8; 1Sa.30:1; Çık.17:8; Say.13:29). İsrailliler’e yaptıkları Bkz. 1Sa.14:48; Çık.17:8-15; Say.14:43,Say.14:45; Yas.25:17-19; krş. Hak.3:13; Hak.6:3-5,Hak.6:33; Hak.7:12; Hak.10:12.
15:3 tümüyle yok et ‘RAB’be ada’ anlamına gelir (bkz. Yas.13:12-18; ayrıca bkz. Lev.27:28-29; Yşu.6:17-18’e ait notlar).
15:4 Telaim Büyük olasılıkla Yşu.15:24’te geçen, Yahuda bölgesinin güneyinde bulunan Telem’dir. iki yüz bin yaya askerin Kuzey oymaklarından gelenler (bkz. 1Sa.11:8).
15:5 Amalek Kenti’ne Büyük olasılıkla Telaim ile Kadeş-Barnea arasında bulunan, Amalek kralının yaşadığı kent.
15:6 Kenliler’e Midyanlılar’la akrabalığı olan, Sina bölgesinde konaklayan göçebe halk (ayrıca bkz. 1Sa.27:10; Çık.2:16,Çık.2:21-22; Say.10:29; Hak.1:16; Hak.4:11; Hak.5:24; 1Ta.2:55).
15:7 Havila’dan... Şur’a İsmailoğulları bu bölgede yaşıyordu (bkz. Yar.25:18). Şur, Mısır’ın doğu sınırındaydı (bkz. 1Sa.27:8; Yar.16:7); ancak Havila’nın tam nerede olduğu bilinmemektedir.
15:8 Amalek KralıAgak’ı Onun soyundan olanlar çok sonraları İsrail’e zulüm edecektir (bkz. Est.3:1’ e ait not). Halkının tümünü Ancak bir soykırım söz konusu değildir; hayatta kalan Amalekliler de olmuştur (bkz. 1Sa.27:8; 1Sa.30:1,1Sa.30:18; 2Sa.1:8,2Sa.1:13; 2Sa.8:12).
15:9 İsrail halkının RAB’bin buyruğuna itaat etmemesinin nedeni (1Sa.15:3), tıpkı Akan gibi, kişisel çıkarını gözetmeye öncelik vermesiydi (bkz. Yşu.7:1). RAB’bin buyruğuna uyarak tüm hayvanları yok etmeleri (yani RAB’be adamaları; bkz. Yas.2:34; Yşu.6:17 ve ilgili notlar) gerekirken, zayıf olanları RAB’be adayıp (bkz. Mal.1:7-12 ve ilgili notlar) en besili olanları kendilerine ganimet olarak ayırdılar (Mal.15:19), üstelik bunların RAB’be sunulmak için yok edilmediği bahanesini ileri sürdüler (Mal.15:15,Mal.15:21). Mal.15:11 pişmanım. Bkz. Mal.15:29’ a ait not. beni izlemekten vazgeçti. Kralın öncelikli görevi RAB’be itaat etmekti (bkz. 1Sa.12:14-15’e ait notlar). 1Sa.15:12 Karmel. Hevron’un 10 km kadar güneyindedir (bkz. 1Sa.25:2; Yşu.15:55). kendisine bir anıt. Saul’un, Ammonlular’a karşı kazanılan zaferden sonraki alçakgönüllü tavrı artık görülmemektedir (bkz. 1Sa.11:12-13). Gilgal’a. Saul, kral olarak görevlendirildiği ve bu görevin sorumluluklarına ilişkin buyrukları aldığı yere geri döner (bkz. 1Sa.11:14-15). Burası aynı zamanda itaatsizliği yüzünden krallığının devam etmeyeceğinin kendisine bildirildiği yerdir (bkz. 1Sa.13:13-14). 1Sa.15:17 Kendini önemsiz saydığın. Bkz. 1Sa.9:21; 1Sa.10:22. 1Sa.15:22 Bkz. Mez.51:16-17 ve ilgili notlar; Yşa.1:11-17; Hoş.6:6; Amo.5:21-24; Mik.6:6-8.
15:23 başkaldırma Saul, RAB’bin sözünü hiçe sayıp kendi düşündüğünü yapmayı tercih ettiğinde, kral olarak atandığı sırada kendisine verilen antlaşma koşulunu çiğnemiş oldu (bkz. 1Sa.12:14-15). falcılık Bkz. Lev.19:26; Yas.18:9-12. Saul’un kendini haklı çıkarmaya çalışması, neyin doğru olduğunu RAB’den daha iyi bildiğini düşündüğünün göstergesidir. Saul daha sonra aynı günahı işleyecektir (Yas.28:3,Yas.28:9). RAB’bin buyruğunu reddettiğin Kendi isteğini RAB’bin sözünden üstün tutan bir kral, RAB’bin temsilcisi olarak halka hizmet edemez; çünkü RAB’bin halkına krallık etmenin en temel koşulu budur (bkz. Yas.17:14-20). Senin kral olmanı reddetti Bkz. 1Sa.13:14’e ait not. Saul’un krallık görevi o anda kendisinden alınmaz, ancak süreç başlamıştır. Zamanla Tanrı’nın Ruhu Saul’dan ayrılacak (1Sa.16:14), oğlu Yonatan ve kızı Mikal babaları yerine Davut’u destekleyecek (1Sa.18:1-4,1Sa.18:20; 1Sa.19:11-17) ve kendi görevlileri Saul’a itaatsizlik edip başkaldıracaktır (1Sa.22:17).
15:24 Krş. Davut’un itirafı, 2Sa.12:13; Mez.51:4 ve ilgili notlar.
15:25 benimle birlikte dön Saul’un asıl amacı Tanrı’ya tapınmak değildi ; Peygamber Samuel’le ilişkisinin bozulmasını önlemeye çalışıyordu (bkz. 1Sa.15:30).
15:28 birine Davut’a (bkz. 1Sa.13:14-15’ e ait not ; 1Sa.28:17).
15:29 İsrail’in yüce Tanrısı Bkz. Mez.106:20; Yer.2:11; Hoş.4:7; ayrıca bkz. 1Sa.4:21; krş. 2Sa.1:19; Mez.89:17; Yşa.13:19. yalan söylemez, düşüncesini de değiştirmez Bkz. Say.23:19; Mal.3:6 ve ilgili not; ayrıca bkz. Mez.110:4; Yer.4:28. Tanrı’nın “pişmanlığı”, atadığı kralın (Saul’un) ısrarla itaatsizlik etmesinden dolayı duyduğu üzüntüyü ifade eder (krş. 1Sa.15:11,1Sa.15:35). Tanrı, İsrail’de kurduğu krallık düzenini değiştirmeyecek, ancak sadakatsiz kralı görevinden alacaktır.
15:31 Samuel’in dönmesinin amacı Saul’u onurlandırmak değil, Agak’a verilen ilahi cezayı yerine getirmektir. Böylelikle Saul’un bu görevini ihmal ettiğini de vurgulamış olur.
15:34 Rama’ya Samuel’in evine (bkz. 1Sa.7:17; ayrıca bkz. 1Sa.1:1’e ait not). Giva’daki Bkz. 1Sa.10:5’e ait not. Septuaginta’da bu şekilde geçerken, Masoretik metinde “Saul Givası’ndaki” diye geçer.
16:1 RAB Samuel’e... dedi Büyük olasılıkla İÖ 1025’ te (bkz. 1Sa.15:1-35’e ait not). İş ay’ın Bkz. Rut.4:18-22; Mat.1:3-6. Beytlehemli Eskiden Efrat diye bilinen, Yeruşalim’in 8 km güneyindeki kasaba (bkz. Yar.35:16 ve ilgili not). Sonraları “Davut’un Kenti” ve Mesih’in doğduğu yer (Mik.5:2; Mat.2:1; Luk.2:4-7) olarak tanınacaktır. onun oğullarından birini kral seçtim Bkz. 1Sa.13:14 ve 1Sa.15:28’e ait notlar.
16:2 Saul... beni öldürür Rama’dan (Samuel’in bulunduğu yer olan, 1Sa.15:34) Beytlehem’e giden yol Saul Givası’ndan geçiyordu. Samuel, RAB’bin yeni bir kral seçtiğini öğrenen Saul’un (bkz. 1Sa.15:28) kıskançlığa kapılıp bir kötülük etmesinden korkuyordu. Daha sonra yaşananlar (1Sa.18:10-11; 1Sa.19:10; 1Sa.20:33) Samuel’in korkusunun yersiz olmadığını gösterecektir. ‘RAB’be kurban sunmak için geldim’ de Böylece RAB Samuel’in oraya gitmesi için ona iki amaç vermiş olur. Samuel ikisini de gerçekleştirir, ancak RAB’bin tasarısının herhangi bir engelle karşılaşmasını önlemek amacıyla başkalarına nedenlerden sadece birini söyler.
16:3 meshedeceksin Bkz. 1Sa.16:1,1Sa.16:13; 1Sa.9:16’ ya ait not.
16:5 Kendinizi kutsayıp Yıkanıp temiz giysiler giyerek dinsel açıdan temizlenmenin yanı sıra ruhsal olarak hazırlanmak da söz konusudur (bkz. Çık.19:10,Çık.19:14; Lev.15. bölüm; Say.19:11-22).
16:7 yakışıklı ve uzun boylu Krş. 1Sa.9:2; 1Sa.10:23-24. RAB ise yüreğe bakar Bkz. 1Kr.8:39; 1Ta.28:9; Luk.16:15; Yu.2:25; Elç.1:24.
16:11 RAB’bin seçtiği kişi bir çobandı (bkz. 2Sa.7:7-8; Mez.78:71-72). Çobanlık, Kutsal Kitap boyunca önderliği ifade etmek üzere sıkça geçer (bkz. Yu.1 Mez.0:1-30’a ait not).
16:13-14 Krallık görevi Saul’dan alınıp Davut’a verilir. 1. Samuel Kitabı’nın tam ortasında anlatılan bu değişim, kitabın yazınsal, tarihsel ve teolojik açıdan ana temasıdır. Metnin İbranicesi’nin grameri ve yapısı, gücün Saul’dan Davut’a aktarıldığına işaret eder. EskiAntlaşma’da sadece bu ayette Tanrı’nın Ruhu’nun bir insandan ayrıldığından söz edilir; bunun nedeni Tanrı’nın meshinin isyankar bir insanda olamayacağıdır (bkz. 1Sa.13:11-14; 1Sa.14:41; 15. bölüm; 1Sa.18:12; krş. Hab.1:13; ancak İsa’nın sağladığı kurtuluşla bu durum değişmiştir, bkz. Bilgi Kutusu: Kutsal Ruh, s.1664). Hak.9:23’te de kötü bir ruhun birini etkilediğinden söz edilir ve bu iki olay birbiriyle benzerlik gösterir:söz konusu iki kişi de önderdir ve ikisi de yetkilerini Tanrı’nın istediği şekilde değil (bkz. 1Sa.8:7’e ait not), kendi çıkarları doğrultusunda kullanmıştır.
16:13 kardeşlerinin önünde Davut’un meshedilişi sırasında orada bulunan bu küçük grup, hem gizliliğin korunmasını sağlamış hem de Davut’un Saul’un görevini zorla ele geçiren biri olmadığına tanıklık etmiş olur. RAB’bin Ruhu Davut’un üzerine güçlü bir biçimde indi Bkz. 1Sa.10:6,1Sa.10:10; 1Sa.11:6; Hak.15:14 ve ilgili not.
16:14-17:58 Davut’un hem yetenekli bir müzisyen hem de iyi bir savaşçı olduğu herkesçe görülür. Saul, Davut’tan bu yeteneklerinden ötürü yardım ister. Sonraki yıllarda da bu iki yeteneğiyle ünlenecek ve ulusu hem ruhsal hem siyasal açıdan güce kavuşturacaktır (bkz. 2Sa.22:1-23:7).
16:14 RAB’bin Ruhu Saul’dan ayrılmıştı Bkz. 1Sa.16:13-14’e ait not. RAB’bin gönderdiği kötü bir ruh Kutsal Yazılar’da, kötü ruhların Tanrı’nın denetimine tabi oldukları ve etkilerinin ancak Tanrı’nın belirlediği sınırlar içinde kaldığı görülür (bkz. 1Kr.22:19-23; Eyü.1:12; Eyü.2:6 ve ilgili notlar; ayrıca bkz. 2Sa.24:1 ve ilgili not). Tanrı, itaatsizlik eden Saul’u kötü bir ruhla cezalandırıyordu (2Sa.16:15-16,2Sa.16:23; 2Sa.18:10; 2Sa.19:9). ona sıkıntı çektiriyordu Saul’un gitgide artan bunalımı, kıskançlığı ve şiddete eğilimi, kötü ruhun etkisinin yanı sıra (bkz. 1Sa.18:10-12; 1Sa.19:9-10), Tanrı’nın ondan krallık görevini aldığını bilmesinden ve Davut’un herkes tarafından sevildiğini görmesinden kaynaklanıyordu (bkz. 1Sa.13:13-14; 1Sa.15:22-26; 1Sa.18:6-9; 1Sa.20:30-33; 1Sa.22:16-18).
16:18 RAB de onunladır Bkz. 1Sa.18:12,1Sa.18:14,1Sa.18:28; 2Sa.5:10. EskiAntlaşma’da bu ifade, söz konusu kişinin RAB tarafından başarılı kılınacağı ve korunacağı anlamına gelir.
16:19 oğlun Davut’u bana gönder Saul, bu daveti Davut’un kendi yerine kral olarak seçildiğini bilmeden yapmaktadır; bu sayede Davut’un sarayda yaşayanlar ve halk tarafından tanınmasını sağlayacaktır.
16:21 ona silahlarını taşıma görevini verdi Davut’un Golyat’ı öldürmesinden sonraki bir zaman söz konusu olabilir (bkz. 1Sa.18:2).
17:1 Soko Kenti’nde Filist sınırı yakınlarında, Beytlehem’in yaklaşık 25 km batısındaydı (bkz. 2Ta.28:18). Azeka Kenti Soko’nun yaklaşık 2 km kuzey batısındaydı.
17:4 usta bir dövüşçü O çağda, savaşmak üzere karşı karşıya gelen tarafların her birinden ordularını temsil eden usta birer dövüşçü belirlenir, yenilen dövüşçünün ordusu da yenilmiş sayılırdı; böylelikle büyük kayıplar verilmesinin önüne geçilirdi.Ayrıca galip gelen tarafın ilahı da yenilenden üstün sayılırdı (bkz. 1Sa.4:11; 1Sa.5:6’ya ait not; 1Sa.17:47). İsrailliler de bu uygulamayı biliyorlardı (bkz. 2Sa.2:14-16). Gatlı Bkz. 1Sa.5:8 ve ilgili not.
17:11 İsrail’in dev savaşçısının (1Sa.9:2) ve İsrail ordusunun (bkz. 1Sa.17:24) duyduğu bu büyük korku, RAB yerine bir insana güvenmelerinin işe yaramadığını gösterir (bkz. 1Sa.8:5,1Sa.8:7’ye ait notlar). İsrail’in düşmanlarından hiçbir zaman korkmaması, ancak RAB’be ve O’nun antlaşma vaatlerine güvenmesiyle mümkün olabilirdi (bkz. 2Sa.10:12; Çık.14:13-14; Çık.23:22; Say.14:9; Yas.20:1-4; Yşu.10:8; 2Ta.20:17). Öncelikle halkın önderi ve kralı olan Saul’un bu konuda halka örnek olması, halkın ondan cesaret alması gerekiyordu.
17:12 Efratlı Bkz. Rut.1:2’ye ait not.
17:15 Bkz. 1Sa.16:21-23.
17:25 kızını da verecek Bkz. 1Sa.18:17-27; krş. Yşu.15:16.
17:26,36 sünnetsiz Bkz. 1Sa.14:6’ya ait not.
17:26 Davut, Golyat’ın meydan okuyan sözlerinin ve buna karşı lık hem kralın hem de halkın dehşete kapılmasının, RAB’bin gücünün küçümsenmesine yol açtığını görür (krş. 1Sa.17:45-47). Kendi yiğitliğine değil, onuru Filistliler tarafından ayaklar altına alınmış ve verdiği vaatler İsrailliler tarafından küçümsenmiş olan RAB’be güvenerek harekete geçer (bkz. 1Sa.10:17-18 ve 1Sa.11:13’e ait notlar; 1Sa.17:32,1Sa.17:37,1Sa.17:47). Saul bunların hiçbirinin farkında değilken Davut’un olan biteni kavraması ve RAB’be güvenmesi, onun Saul’un yerine İsrail kralı olmaya layık olduğunun göstergesidir.
17:28 öfkelendi Eliav’ın öfkesi, kardeşini kıskanıyor olmasından ve İsrailliler’in yenilgiyi baştan kabul eden taraf olmaktan ötürü duyduğu suçluluktan kaynaklanmış olabilir.
17:37 RAB seninle birlikte olsun Bkz. 1Sa.16:18’e ait not. Davut’un RAB’be duyduğu güven Saul’u etkilemiş olmalıdır; ancak Saul Davut’a zırhını verdiğine göre yine de bunu yeterli bulmamıştır.
17:40 çakıl taşı seçti Bkz. Hak.20:16 ve ilgili not. Genellikle yumruk büyüklüğünde, yuvarlak ve düzgün taşlar seçilirdi. sapanını Bkz. Hak.20:16. Usta bir fırlatıcı taşı 60 km hızla atabilir.
17:43 Ben köpek miyim...? Bkz. 2Sa.9:8 ve ilgili not.
17:45 Her Şeye Egemen RAB’bin adıyla Bkz. Çık.3:13-14; Yas.12:5’e ait not; Mez.9:10.
17:47 savaş... RAB’bindir Davut, iki halkın da bu savaşı RAB ile Filist ilahları arasında bir üstünlük göstergesi olarak kabul ettiğini (bkz. 1Sa.17:4’e ait not) göz önüne alıp kendi silahlarının da Golyat’ın silahlarının da bu savaşta önemsiz olduğunu kavrar. İsrail ordusuna RAB’be güvenmemekle ne denli hata ettikleri, Filist ordusuna da RAB’bin gücünün küçümsenemeyeceği gösterilecektir (bkz. 1Sa.2:10; 1Sa.14:6; 2Ta.14:11; 2Ta.20:15; Mez.33:16-22; Mez.44:6-7 ; Hoş.1:7; Zek.4:6).
17:51 başını kesti Bkz. 1Sa.5:4; 1Sa.31:9 ve ilgili notlar. kaçtılar Filistliler, Golyat’ın İsrailliler’e verdiği sözü dikkate almadılar (bkz. 1Sa.17:9).
17:54 Yeruşalim’e götürdü İsrailliler Yeruşalim’i henüz ele geçirmemişti. Bu yüzden Davut Golyat’ın kellesini saklamış ve bu kenti başkent yaptığında oraya götürmüş olabilir (bkz. 2Sa.5:6-9). silahlarını da kendi çadırına koydu 1Sa.21:9’da Golyat’ın kılıcının Nov’daki kâhinin gözetimi altında tutulduğu belirtildiğine göre, Davut bu savaş ganimetini dövüşün gerçek galibi olan RAB’be adamış olmalıdır (krş. 1Sa.31:10).
17:55 kimin oğlu bu genç? 17. bölümde anlatılan olaylardan önce Davut Saul’un sarayında sürekli kalmıyordu (bkz. 1Sa.11:15; 1Sa.18:2; ayrıca bkz. 1Sa.16:21’e ait not). Bu yüzden Saul’un Davut ve ailesi hakkında bildikleri çok kısıtlı olabilir. Ayrıca Davut’un cesareti Saul’u etkilediğinden ötürü atalarından tanınmış biri olup olmadığını, sosyal konumlarını merak etmiş olabilir.
18:1 Yonatan, Davut’un cesaretinden ve RAB’be duyduğu güvenden etkilenmiş olmalıdır (bkz. 1Sa.18:3; 1Sa.14:6; 1Sa.19:5).
18:2 Saul Davut’u yanında tuttu Bkz. 1Sa.17:15’e ait not.
18:4 Tahtın varisi olan Yonatan, krallığı temsil eden bu eşyaları Davut’a vererek yetkisini ona devretmiş olur (bkz. 1Sa.20:14-15; 1Sa.23:17).
18:6 kadınlar tef... çalarak... çıktılar Bkz. Çık.15:20 ve ilgili not.
18:7 Davut’sa onbinlercesini Bkz. 1Sa.21:11; 1Sa.29:5. Davut o sırada henüz on kişi bile öldürmemişti. Buradaki sözler, iki kişinin karşı laştırılmasından değil, ikisinin de çok sayıda kişiyi öldürdüğünü vurguluyordu (bkz. Yas.32:30; Mez.91:7 ve ilgili not; Dan.7:10; Mik.6:7). Saul’un kendine güvensizliği, kıskançlığı ve aşırı duygusallığı kadınların ezgisini yanlış yorumlamasına ve alınganlık göstermesine yol açmıştır (bkz. 1Sa.18:8) ; oysa kadınların amacı RAB’bi yüceltmektir (ayrıca bkz. 1Sa.21:11’e ait not).
18:10 Tanrı’nın gönderdiği kötü bir ruh Bkz. 1Sa.16:14’e ait not. her zamanki gibi Bkz. 1Sa.16:23.
18:12 RAB Davut’laydı Bkz. 1Sa.16:18 ve ilgili not. oysa kendisinden ayrılmıştı Bkz. 1Sa.16:14 ve ilgili not.
18:17 İş te büyük kızım Bkz. 1Sa.17:25. RAB’bin savaşlarını Bkz. 1Sa.25:28.
18:25 Bkz. örn. Yar.34:12. Saul Davut’tan normal bir başlık parası yerine, muhtemelen Davut’un ölümüne yol açacak bir savaşa katılmasını ister (bkz. 1Sa.18:17,1Sa.18:21). Filistliler sünnet olmadığı için bu kanıt ölenlerin gerçekten Filistli olduğunu ispatlayacaktı.
18:28 Mikal’ın onu sevdiğini RAB’bin Davut’tan yana olduğu yalnızca askeri başarılarında değil, önce Yonatan’ın, ardından da Mikal’ın ona olan sevgisinde de ortaya çıkar. Saul’un, Davut’un aleyhine kullanmaya çalıştığı her şey Davut’a yarar sağladı.
18:30 Krş. 1Sa.13:13.
19:1 Saul... Davut’u öldürmeleri için buyruk verdi Saul Davut’u öldürtmek için (bkz. 1Sa.18:13,1Sa.18:17,1Sa.18:21,1Sa.18:25) artık dolaysız yollara başvurmaya başlamıştır (bkz. 1Sa.19:12,1Sa.19:18; 1Sa.20:42).
19:5 RAB... zafere ulaştırdı Bkz. 1Sa.10:18; 1Sa.12:11 ve 1Sa.14:23’e ait notlar.
19:6 Saul Yonatan’ın söylediklerinden etkilenerek ant içti Bkz. 1Sa.14:24,1Sa.14:44 ; 1Sa.14:39’ a ait not.
19:9 RAB’bin gönderdiği kötü bir ruh Bkz. 1Sa.16:14’e ait not; krş. 1Sa.18:10-11.
19:10 mızrağıyla Bkz. 1Sa.18:10-11; 1Sa.20:33.
19:12 pencereden Bkz. Yşu.2:15; Elç.9:25.
19:13,16 putunu Bkz. Yar.31:19’a ait not.
19:18 Rama’da Samuel’in memleketi (bkz. 1Sa.1:1’e ait not ; 1Sa.7:17). Nayot Rama’da peygamberlerin yaşadığı bir mahalle olabilir (bkz. 1Sa.19:19-23).
19:20 Bkz. 1Sa.10:5 ve ilgili not; 1Sa.18:10.
19:23-24 Bkz. 1Sa.10:11. Tanrı’nın Ruhu onun üzerine de indi... Bütün gün ve gece çıplak yattı Tanrı’nın Ruhu Saul’dan ayrılmış, yani ondan krallık görevi alınmıştı (1Sa.16:13). Bu yüzden burada Saul’un tekrar görevlendirilmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Tanrı, Saul’u bu şekilde Davut’tan uzak tutmuş, böylelikle Davut’a yeterince uzaklaşması için zaman tanımıştır. Saul’un özellikle Peygamber Samuel’in önünde krallığa yakışmayan böyle bir davranışta bulunması utanç vericiydi ve kral olarak reddedildiğini bir kere daha gösteriyordu.
20:3 RAB’bin... yaşamın hakkı için Bkz. 1Sa.14:39’a ait not.
20:5 YeniAy Töreni Her ayın ilk gününde yapılan bu kutlamada özel kurbanlar sunulur (Say.28:11-15), borazanlar çalınırdı (Say.10:10; Mez.81:3). Bu kutlamadan ötürü yedinci ayın başı nda çalışılmazdı (Lev.23:24-25; Say.29:1-6; Amo.8:5).
20:6 yıllık kurban Bu ifade ailelerin Yeni Ay Töreni’ni yılda bir kez birlikte kutladıklarına işaret eder.
20:8 antlaşma Bkz. 1Sa.18:3.
20:13 RAB bana aynısını, hatta daha kötüsünü yapsın Bkz. 1Sa.3:17’ye ait not.
20:14 ölmeyeyim Eski çağlarda krallığa getirilen yeni bir soyun ilk önderinin, tahtta hak iddia edebilecek bütün vârisleri öldürerek konumunu güvence altına alması yaygındı (bkz. 1Kr.15:29; 1Kr.16:11; 2Kr.10:7; 2Kr.11:1).
20:15 Bu rica Yonatan ile Davut arasındaki ilk antlaşmaya dayanıyordu (bkz. 1Sa.18:3). Davut, daha sonraları Yonatan’ın oğlu Mefiboşet’le ilgilenerek bu sorumluluğunu yerine getirecektir (bkz. 2Sa.9:3,2Sa.9:7; 2Sa.21:7).
20:17 bir daha ant içirtti Bkz. 1Sa.20:14-15,1Sa.20:42; 1Sa.18:3. onu canı kadar seviyordu Bkz. 1Sa.18:3; 2Sa.1:26.
20:18 Yeni Ay Töreni Bkz. 1Sa.20:5’ e ait not.
20:19 gizlendiğin yere Büyük olasılıkla 1Sa.19:2’de söz edilen yere.
20:21 Yaşayan RAB’bin adıyla Bkz. 1Sa.14:39,1Sa.14:45’e ait not.
20:25 Avner Saul’un amcasının oğlu ve ordusunun komutanı (bkz. 1Sa.14:50).
20:26 dinsel açıdan kirli Bkz. 1Sa.16:5’e ait not; krş. Lev.7:19-21; Lev.15:16; Yas.23:10.
20:27,30-31 İş ay’ın oğlu Saul, Davut’u küçümsemek üzere bu ifadeyi kullanır (bkz. 1Sa.22:7-9,1Sa.22:13; 1Sa.25:10).
20:33 mızrağını ona fırlattı Bkz. 1Sa.18:11; 1Sa.19:10.
20:41 üç kez eğildi Boyun eğme ve saygı işareti (bkz. Yar.33:3 ve ilgili not; Yar.42:6). İbranicesi, ‘burnu toprağa üç defa dokundu’ anlamına gelir.
20:42 ant içmiştik Bkz. 1Sa.20:14-15,1Sa.20:23; 1Sa.18:3. kente Giva’ya (bkz. 1Sa.10:26).
21:1 Nov Kenti’ne Yeruşalim’in kuzey doğusunda, Giva’nın güneyinde bir kasaba. Buluşma Çadırı, Şilo yıkıldıktan sonra buraya taşınmıştı (1Sa.4:3; Yer.7:12). Antlaşma Sandığı getirilmemişti (bkz. 1Sa.7:1’e ait not), ancak başkâhinAhimelek, seksen beş kâhin (1Sa.22:16-18), efod ( 1Sa.21:9) ve kutsanmış ekmek ( 1Sa.21:6) buradaydı. Davut da bir süre sonra, Urim ve Tummim aracılığıyla RAB’bin isteğini öğrenmek için Nov’a gelecektir (bkz. 1Sa.22:10,1Sa.22:15; ayrıca bkz. 1Sa.2:28; Çık.28:30’a ait notlar). KâhinAhimelek’in Bkz. 1Sa.14:3’e ait not.
21:2 Davut’un Ahimelek’i neden kandırmaya çalıştığı açık değildir. Büyük olasılıkla Saul’dan kaçışına yardım etmekle suçlanmaması içinAhimelek’i korumak istemişti; eğer öyleyse, amacına ulaşamayacaktır (bkz. 1Sa.22:13-19).
21:4 kutsanmış ekmek Bkz. Çık.25:30 ve ilgili not.Adak ekmeği ya da Tanrı’nın huzuruna konan ekmek diye de bilinir. adamların kadından uzak kaldılarsa Bu ekmekler sadece kâhinler tarafından yenebilirdi (bkz. Çık.19:15; Lev.15:18; Lev.24:9). RAB’bin halkın günlük ihtiyaçlarını sağladığını simgeleyen bu ekmeğin, yiyeceğe ihtiyacı olan bu İsrailliler’e verilmesi anlamlı ve doğrudur (ayrıca bkz. Luk.6:9). İsa Mesih, Kutsal Yasa’nın nasıl uygulanması gerektiğini örneklemek için bu olayı hatırlatır (bkz. Mat.12:3-4).
21:5 adamlarım kendilerini temiz tutarlar Yani, Tanrı’ya adanmışlardı (bkz. Çık.3:5’e ait not).
21:9 Golyat’ın kılıcı Bkz. 1Sa.17:54’e ait not. Efodun Bkz. 1Sa.2:28’e ait not.
21:10 Akiş’e Bkz. Mez.34’e ait not. Bu ad, Filist önderleri için kullanılan geleneksel bir unvan olabilir (bkz. 1Kr.2:39’a ait not).
21:11 Bkz. 1Sa.18:7; 1Sa.29:5’e ait not. İsrail Kralı Filistliler’in, Davut’un İsrail kralı olduğunu mu zannettikleri veya İbranice şiiri yanlış mı anladıkları bilinmemektedir (bkz. 1Sa.18:7’e ait not).Ancak Davut’a bu şekilde hitap etmeleri, Davut’un gücünün ve yapabileceklerinin farkında olduklarını gösterir.
22:1 Adullam Mağarası’na Bkz. 2Sa.23:13; Yar.38:1 ve ilgili not; Yşu.12:15; Yşu.15:35.
22:2 Böylelikle sonraki yıllarda Davut’un krallığı boyunca kendisine destek olacak bir askeri güç oluşmaya başlamış olur (bkz. 1Sa.14:52’ye ait not).
22:3 Saul Moav’a karşı savaştığı için Moav Kralı, Davut’un doğal bir müttefikiydi (bkz. 1Sa.14:47; ayrıca bkz. Moavlı Rut, Rut.4:5,Rut.4:13,Rut.4:22).
22:4 sığınakta Bir kale ya da saklanmaya elverişli bir alan söz konusu olabilir (bkz. 1Sa.23:14; 2Sa.5:17; 2Sa.23:14).
22:5 peygamber Gad Davut’a, daha şimdiden bir kralmış gibi, bu peygamber tarafından hizmet edildiği görülür (bkz. 1Sa.22:20’ye ait not; ayrıca bkz. 2Sa.24:11-25; 2 Ta. 2Sa.29:25,2Sa.29:29). Heret Ormanı’na Yahuda oymağına ait bölgedeydi.
22:6 ı lgın ağacının Bkz. Yar.21:33’e ait not. Giva’da Bkz. 1Sa.10:5’e ait not.
22:7-9,13 İş ay’ın oğlu Bkz. 1Sa.20:27,1Sa.20:30-31’e ait not.
22:7 Benyaminliler Bkz. 1Sa.9:1-2; 1Sa.10:21. binbaşı, yüzbaşı Bkz. 1Sa.8:12.
22:10 Ahimelek Davut için RAB’be danıştı Bkz. 1Sa.21:1’e ait not.
22:18 keten efod Bkz. 1Sa.2:18’e ait not.
22:19 Nov’un halkını kılıçtan geçirdi Böylece, Eli’nin soyuna ilişkin peygamberlik sözü yerine gelmiş oldu (bkz. 1Sa.2:31 ve ilgili not).
22:20 Aviyatar... kurtulup Davut’a kaçtı Kâhinlerden birinin de Davut’a katılmasıyla (1Sa.22:20) kralın hizmetinde olması gereken görevliler tamamlanmış oldu (bkz. 1Sa.22:5’ e ait not). Aviyatar başkâhinin efodunu da yanında götürmüştü (bkz. 1Sa.23:2 ve ilgili not; 1Sa.23:4-9; 1Sa.30:7-8). 2Sa.2:1 ve 2Sa.5:19,2Sa.5:23 ayetlerinde söz edilen Davut’un RAB’be danışması, bu efod sayesinde veAviyatar aracılığıyla gerçekleşmiş olmalıdır. Aviyatar, Adoniya’nın başkaldırısına katıldığı için Kral Süleyman tarafından görevden alınana dek başkâhin olarak hizmet edecektir (bkz. 1Kr.2:26-27).
23:1 Keila Kenti’ne Adullam’ın yaklaşık 5 km güney doğusundaydı.
23:2,4 RAB’be danıştı Urim ve Tummim kullanan başkâhinAviyatar aracılığıyla (bkz. 1Sa.23:6,1Sa.23:9; 1Sa.2:28’ e ait not). Saul ile Davut arasındaki fark iyice belirginleşir ; Saul’un RAB’den yanıt almamasının RAB’bin onunla olmadığının göstergesi olması gibi, Davut’un yanıt alması da RAB’bin Davut’la olduğunun göstergesi olur.
23:5 Keila halkını kurtardı Tanrı İsrail’i, Kral Saul aracılığıyla değil, Davut aracılığıyla korur (bkz. 1Sa.16:13-14 ve ilgili notlar).
23:9 Efodu getir Bkz. 1Sa.23:2’ ye ait not.
23:13 altı yüz kadar Davut’un adamlarının sayısı önemli ölçüde artmıştır (krş. 1Sa.22:2).
23:14 kırsal bölgedeki sığınaklarda Bkz. 1Sa.22:4’e ait not. Zif Çölü’nün Hevron’un güneyinde bulunur. Tanrı onu Saul’un eline teslim etmedi Bkz. 1Sa.23:7.
23:17 Sen İsrail Kralı olacaksın Bkz. 1Sa.18:4; 1Sa.20:13,1Sa.20:16,1Sa.20:31 ve ilgili notlar. ben de senin yardımcın olacağım Yonatan ile Davut arasındaki karşılıklı sevgi ve saygının hiçbir gücenme veya kıskançlığa meydan vermemesi, Yonatan’ın tahtın vârisi konumundayken kendi yerine tahta geçecek kişiye hizmet etmeye istekli olmasını mümkün kılar (bkz. 1Sa.18:3; 1Sa.19:4). Saul da bunu biliyor Bkz. 1Sa.18:8 ; 1Sa.20:31’ e ait not.
23:18 antlaşmayı Bkz. 1Sa.18:3 ve 1Sa.21:14-15’ e ait notlar.
23:29 Eyn-Gedi Bkz. Ezg.1:14’e ait not.
24:1-26:25 Bu ayetlerde anlatılan üç olayda Davut, RAB’bin meshettiği kişi olarak çölde zorlu bir denemeden geçmiştir (1Sa.16:1-3; krş. İsrail’in çölde denenmesi, Yas. 8; İsa’nın çölde denenmesi, Mat.4:11). İçinde bulunduğu koşullar Davut’u, RAB’be ve İsrail’e hizmet etmektense kişisel çıkarları uğruna güçlü konumunu kullanmaya zorlar, ancak Davut bu hataya düşmez.
24:4 düşmanını eline teslim edeceğim Bkz. 1Sa.26:8 ; krş. 1Sa.24:10; 1Sa.23:7,1Sa.23:14. Saul’un cüppesinin eteğinden... bir parça kesti Özellikle kral veya kâhin tarafından giyilen cüppenin etekleri çoğu kez püsküllü olurdu. Bu kısımları kesmek, o kişiyle ilişkiyi kesmek anlamına gelirdi. Davut’un daha sonra vicdanında rahatsızlık duyması (1Sa.24:5) bunun sıradan bir hareket olmadığını gösterir (bkz. 1Sa.26:12 ve ilgili not; 1Sa.24:11; ayrıca krş. 1Sa.15:27-28; 1Sa.18:4).
24:11 Ey baba Muhtemelen Davut, Saul’un damadı olduğu için ona bu şekilde hitap etmiştir (1Sa.18:27).Ancak krala yakın kişilerin de krala bu şekilde hitap ettiği bilinir (bkz. 1Sa.24:16; 2Sa.7:14 ve Mez.2:7’ye ait notlar).
24:14 ölü bir köpek Bkz. 2Sa.9:8’ e ait not. pire Bkz. 1Sa.26:20.
24:16 hıçkıra hıçkıra ağlamaya Saul’un karşı karşıya kaldığı sıkıntılara gösterdiği tepki, RAB’be güvenmek yerine buna benzer duygusal davranışlar olur; daha öncekiler gibi bu tepkisi de geçici olacaktır (bkz. 1Sa.26:2,1Sa.26:21).
24:21 soyumu ortadan kaldırmayacağına Bkz. 1Sa.20:14-15’e ait notlar.
24:22 sığınağa gittiler Bkz. 1Sa.22:4’e ait not. Önceki deneyimlerinden dolayı Davut Saul’un tövbe sözlerine güvenmez.
25:1-43 Naval’la ilgili öykü, Davut’un yaşamıyla ilgili önemli bilgiler içerir:(1) Davut’un Naval’ın davranışlarına verdiği tepki onun doğal eğilimini gösterir, bu da RAB’bin meshettiği Saul’a karşı kendini ne kadar dizginlemiş olduğunun göstergesidir (bkz. 1Sa.24:1-26:25’ e ait not). (2) Avigayil’in Davut’un kral oluşu ve soyunun süreceğiyle ilgili sözleri, RAB’bin Davut’a “kalıcı bir soy” sağlayacağına dair vereceği vaadin habercisidir (1Sa.21:28; krş. 2Sa.7:11-16). (3) Saul Davut’un karısı Mikal’ı başkasına eş olarak vermiştir, ancak RAB Davut’a bilge bir eş olacak Avigayil’i sağlar. Saul’un çabaları bir kere daha sonuçsuz kalır (bkz. 1Sa.18:28’e ait not).
25:1 Bütün İsrailliler... yas tuttular Krallığın kurulmasında kilit rol oynayan Samuel, halk arasında büyük bir ulusal önder olarak görülüyordu (bkz. 8-12. bölümler). Rama’daki Bkz. 1Sa.1:1 ve 1Sa.7:17’ye ait not.
25:2 O çağda zenginlik, kişinin sahip olduğu çiftlik hayvanlarının çokluğuyla ölçülürdü (bkz. Yar.12:16; Yar.13:2).
25:3 sağgörülü ve güzeldi... kaba, kötü huylu Naval ile Avigayil’in karakterleri bölüm boyunca sergilenir. Kalev Bkz. Say.14:24. Kenan topraklarının ele geçirilmesinin ardından Hevron’a yerleşmişti (bkz. Yşu.14:13).
25:4 koyunlarını kırktığını Bu zamanda şenlikler düzenlenirdi (bkz. 1Sa.21:8; 2Sa.13:23-24).
25:8 elinden geleni Davut ve adamlarına, sağladıkları güvenlik karşılığında genelde süt ürünleri veya tahıl verilirdi.
25:10 İş ay’ın oğlu Bkz. 1Sa.20:27,1Sa.20:30-31’e ait not.
25:17 kötü Bkz. Yas.13:12-13’ e ait not. kimse ona bir şey söyleyemiyor Krş. örn. 1Sa.20:27-33.
25:19 kocası Naval’a hiçbir şey söylemedi Krş. 1Sa.19:11-17.
25:26 Yaşayan RAB’bin adı... hakkı için Bkz. 1Sa.14:39’a ait not.
25:28 RAB kesinlikle efendimin soyunu sürdürecektir Krş. 1Sa.25:10. RAB’bin savaşlarını sürdürüyor Bkz. 1Sa.17:26,1Sa.17:45-47; 1Sa.18:17. sende hiçbir haksızlık bulunmasın Bkz. 1Sa.21:39.Avigayil, muhtemelen Davut’un ileride kral olacağını anladığı için böyle bir temennide bulunur (bkz. 1Sa.25:30-31).
25:30 önder Bkz. 1Sa.9:16’ya ait not.
25:32 seni karşıma çıkaran Bkz. 1Sa.25:39.
25:33 Anlayışını Bkz. 1Sa.21:3 ve ilgili not.
25:37 felç oldu İbranice’den “taş oldu” diye de çevrilebilir. Ahlâksal duyarlılıktan yoksun olan Naval, bu karakterine uygun bir ceza alır (bkz. 1Sa.21:1-43; 1Sa.25:3’e ait not).
25:43 Ahinoam’ı Davut’un ilk oğluAmnon’un annesi (bkz. 2Sa.3:2). Yizreelli Yizreel, Yahuda bölgesinin güneyinde, Karmel yakınlarında bir kentti (bkz. 1Sa.25:2 ; Yşu.15:55-56). Aynı adı taşıyan başka bir yer daha vardı; kuzeyde, İsrail’in Filistliler’e karşı ordugâh kurduğu (bkz. 1Sa.29:1,1Sa.29:11) ve sonraları Ahav’ın yaşadığı (bkz. 1Kr.18:45-46; 1Kr.21:1) kasabaydı.
26:1 Zifliler Bkz. 1Sa.23:14’e ait not. Giva’ya Saul’un sarayının bulunduğu yere (bkz. 1Sa.10:26).
26:2 üç bin Saul’un daimi ordusu (bkz. 1Sa.24:2).
26:5 Avner’in Bkz. 1Sa.14:50.
26:6 HititliAhimelek Hititliler uzun zaman Kenan topraklarında yaşamışlardı (bkz. Yar.10:15-18’ e ait not ; ayrıca bkz. Yar.15:20; Yar.23:3-20; Yas.7:1; Yas.20:17; 2Sa.11:6-7; 2Sa.23:39). Yoav’ın kardeşi, Seruya oğluAvişay’a Seruya Davut’un kız kardeşiydi (1Ta.2:16), dolayısıyla da Avişay ile Yoav (ve erkek kardeşleri Asahel, 2Sa.2:18) Davut’un yeğenleriydi. İkisi de Davut’un güvendiği komutanlardı ; hatta Yoav sonraları ordunun başkomutanı olacaktı.
26:8 düşmanını senin eline teslim etti Bkz. 1Sa.24:4 ve ilgili not.
26:9,11 Bkz. 1Sa.24:6’ya ait not.
26:10,16 Yaşayan RAB’bin adıyla Bkz. 1Sa.14:39’a ait not.
26:12 Davut... mızrağını ve su matarasını aldı Davut böylelikle bir kere daha (24. bölüm) Saul’u öldürmek niyetinde olmadığını kanıtlar. RAB’bin uygun gördüğü zamana kadar krallık görevine başlamayı beklemeye razıdır.
26:19 Git, başka ilahlara kulluk et Vaat edilen topraklardan kovulan kişi, RAB’bin tapınağından uzak tutulmuş (bir tür sürgün) ve yabancıların ilahlarına kulluk etmeye terk edilmiş oluyordu (bkz. Yşu.22:24-27). RAB’bin mirasından... uzaklaştırdılar Davut o sırada Tanrı’nın halkıyla bir arada olmaktan ve vaat edilen topraklarda esenlik içinde yaşamaktan mahrum kaldığını ifade ederek Saul’un vicdanını harekete geçirmeyi amaçlar.
26:20 bir pireyi avlamaya Bkz. 1Sa.24:14.
26:21 Bkz. 1Sa.13:13; 1Sa.24:17; 1Sa.25:1-44 ve ilgili notlar.
26:23 RAB’bin meshettiği kişiye elimi uzatmak istemedim Bkz. 1Sa.26:9; 1Sa.24:6’ ya ait not.
26:25 başarılı olacaksın Bkz. 1Sa.24:20.
27:1 Filist topraklarına Davut ikinci kez Filistliler’e sığınır (bkz. 1Sa.21:10-15).
27:2 Gat Kralı... Akiş’in Bkz. 1Sa.21:10 ve ilgili not. Akiş, artık Saul’un düşmanı olduğu için Davut’u kabul etmeye hazırdır.
27:3 Ahinoam’la Bkz. 1Sa.25:43’e ait not. Avigayil Bkz. 1Sa.25:39-42.
27:4 artık onu aramaktan vazgeçti Saul, Filist bölgesine sefer düzenleyecek kadar yeterli askeri güce sahip değildi ve Davut’un ülke dışında olması nedeniyle artık tahtına yönelik iç tehditlerin bittiğine inanıyordu.
27:6 Ziklak Kent, Yahuda bölgesinin güneyindeydi (bkz. Yşu.15:31). Şimon oymağına verilen kent (bkz. Yşu.19:1-5) tekrar Filistliler’in eline geçmişti.
27:7 Davut Filist topraklarında bir yıl dört ay yaşadı Davut, Saul’un ölümünün ardından Ziklak’tan Hevron’a taşınır (bkz. 2Sa.1:1; 2Sa.2:1-3).
27:8 Geşurlular’a Filist’in güneyinde yaşayan, vaat edilen toprakların fethedildiği dönemde İsrailliler’in bozguna uğratamadığı halk (bkz. Yşu.13:1-3). Bunlar,Aram’da, kuzey Şeria’nın yakınlarına yerleşmiş Geşurlular değildir (bkz. 2Sa.3:3; 2Sa.13:37-38; Yas.3:14; Yşu.12:5). Amalekliler’e Bkz. 1Sa.15:2’ye ait not. Şur’a Bkz. 1Sa.15:7’ye ait not.
27:10 Yahuda’nın güneyine Beer-Şeva’dan Sina yarımadasının dağlık bölgelerine dek Kenan’ın güneyindeki geniş alan. Yerahmeelliler’in Yahuda’nın Hesron’dan olan soyu (bkz. 1Ta.2:9, 25). Kenliler’in Bkz. 1Sa.15:6’ ya ait not.
27:12 Akiş Davut’a güven duymaya başladı Filistliler, Saul’un Davut’a düşman olduğunu ve Davut’un peşine düştüğünü biliyordu, bu yüzden Davut’un kime sığınacağını, kimle ittifak kuracağını merak ediyorlardı. DavutAkiş’le anlaşma yaparak hem Filistliler’in güvenini kazanmış hem de kendisini Saul’dan koruyan bu halkın ileride İsrailliler’e büyük düşmanlık beslemesini engellemiş oldu. Davut’un kurnazlıkla elde ettiği bu güvenceyi, RAB kendi tasarısına göre şekillendirecektir.
28:1 Başka bir ülkeye sığınan kişinin o ülkenin ordusunda hizmet etmesi zorunluydu.
28:2 seni kendime koruma görevlisi atayacağım Sonraki yıllarda Davut’un kişisel korumasını, büyük ölçüde Filistliler’den oluşan askerler sağlayacaktı (bkz. 2Sa.15:18 ve ilgili not).
28:3 Samuel ölmüş Bkz. 1Sa.25:1. ülkeden kovmuştu Bkz. 1Sa.28:9 ; Yas.4:27’e ait not.

Videolar

1. Samuel Girişi

Bu kitap adını, ilk bölümlerinde konu edilen Peygamber Samuel'den alır. İsrail'in "Hakimler" döneminden krallığa geçiş olaylarını konu eder. İsrail yönetiminde meydana gelen bu değişiklik üç kişinin çevresinde yoğunlaşır: Hakimlerin sonuncusu Samuel, İsrail'in ilk kralı Saul ve Davut.

Bu kitabın konusu Eski Antlaşma'nın öbür kitaplarındaki gibi, Tanrı'ya bağlılığın başarıyı, Tanrı'ya itaatsizliğin yıkımı getireceğinin vurgulanmasıdır. Bu konu Kâhin Eli'ye 2:30 ayetinde açıklanmıştır: "Beni onurlandıranı ben de onurlandırırım. Ama beni saymayan küçük düşürülecek."

Kitapta krallığın kuruluşuyla ilgili değişik tepkilerden söz edilir. Rab'bin kendisi İsrail'in kralı olarak bilinirdi. Halkın bir kral istemesi karşısında Rab yine de onlar için bir kral seçti. Ama gerçek şu ki, kral da halk da Tanrı'nın yönetimi altında yaşıyordu (2:7-10). Yoksul zengin, bütün halkın hakları Tanrı'nın Yasası uyarınca eşit bir şekilde korunuyordu.

1. ve 2. Samuel kitapları Septuaginta'da 1. ve 2. Krallar diye bilinir.

Ana Hatlar:

1:1-7:17 Hakim olarak Samuel
8:1-10:27 Saul'un kral oluşu
11:1-15:35 Kral Saul'un ilk yılları
16:1-30:31 Davut ile Saul
31:1-13 Saul'la oğullarının ölümü
  • Ayetler
  • Notlar
  • Video
  • Giriş